5А120102 – Lingvistika (o’zbek tili) Tilshunoslik nazariyasi
Download 31.46 Kb.
|
5А120102 – Lingvistika (o’zbek tili) Tilshunoslik nazariyasi
- Bu sahifa navigatsiya:
- Hozirgi o‘zbek adabiy tili
- Tilshunoslikning yangi yo‘nalishlari
|
5А120102 – Lingvistika (o’zbek tili) Tilshunoslik nazariyasi Tilning paydo bo‘lishi haqidagi asosiy farazlar Tillarning shakllanishi va rivojlanishi Qadimgi hind tilshunosligining vujudga kelish sabablari. Paninining qadimgi hind tilshunosligida tutgan o`rni. Vararuchi Kat’yananing tilshunoslik qarashlari. Bxartxarining tilshunoslik qarashlari. Qadimgi yunon tilshunosligi Qadimgi rim tilshunosligi Tilning tabiati va mohiyati Qadimgi Arab tilshunosligining vujudga kelishi. Qadimgi Arab tilshunosligida o`rganilgan masalalar. Qadimgi Arab tilshunosligining tilshunoslik tarixida tutgan o`rni Arab tilshunosligining vujudga kelish sabablari. Arab tilshunosligi maktablari. Arab tilshunosligida o`rganilgan masalalar. O`rta osiyoda tilshunoslikning rivojlanishi. Tilshunoslikning rivojlanishida Ibn Sino faoliyati. Mahmud Qoshg’ariy-tilshunos olim. Tilshunoslikning rivojlanishida lug`atlarning ahamiyati. Abu Ali Ibn Sinoning lingvistik qarashlari. Mahmud Qoshg`ariyning lingvistik qarashlari. Alisher Navoiyning lingvistik qarashlari. Mirzo Mehdixonning “sangloh” asari. O`rta asrlarda Yevropa tilshunosligining vujudga kelishi. O`rta asrlar Yevropa tilshunosligining falsafiy asoslari. Ror- Royal grammatikasi. Yosh grammatikachilarning lingvistik qarashlari M.V. Lomonosovninglingvistikqarashlari. Tilshunoslikning fan sifatida rivojlanishi uchun sabablar. Qiyosiy-tarixiy tilshunoslikning maydonga kelishi. Qiyosiy-tarixiy tilshunoslikning Rossiyadagi rivoji. Fon Gumboldt nazariyasi. Rus tilshunosligida Moskva maktabi Rus tilshunosligida Qozon maktabi Rus tilshunosligida Peterburg maktabi Tilni o‘rganish metodlari. Tavsifiy metod. Qiyosiy-tarixiy metod. Struktural analiz metodi Matematik analiz metodi Avtomatik analiz metodi Glottoxronologik metod va uning ahamiyati Chog‘ishtirma tilshunoslik Kvantitativ metod va uning ahamiyati Lingvistik qarashlarning falsafiy asoslari. Til va nutq. Tilning sistema ekanligi. Lingvistik belgi haqidagi ta’limot. Ichki va tashqi lingvistika. Ferdenand de Sossyurning tilshunoslik tarixida tutgan o`rni Ferdenand de Sossyurning falsafiy qarashlari Sinxroniya va diaxroniya Glossematika Transformatsiya va derivatsiya Til-beligilar tizimi. Belgi turlari Lingvistik belgi xususiyatlari Ikonik belgilar Indeks belgilar Simvol belgilar Lingvistik belgining erkinligi Lingvistik belgining o‘zgaruvchanligi va o‘zgarmasligi Lingvistik belgining besh tomoni Lingvistik belgida motivatsiya Til va jamiyat. Tilning ijtimoiy ahamiyati. Tilning ontologik va gnoseologik xususiyatlari Til va tafakkur. Tilning falsafiy, ruhiy asoslari. O‘zbek tilshunosligi tarixi. Tilshunoslik maktablari. Tilshunoslikda psixologizm Tilshunoslikda naturalizm. Yosh grammatikachilar maktabi. Gumboldtning lingvistik antinomiyalari Tilshunoslik taraqqiyotida yosh grammatikachilarning o‘rni Strukturalizm va uning yo‘nalishlari Ferdinand de Sossyurning lingvistik qarashlari. A.A.Potebnyaning lingvistik qarashlari Praga strukturalizmi Amerika strukturalizmi Trnsformatsion grammatika Generativ grammatika Tilshunoslikda funksionalizm I.A.Trubetskoyning fonologik konsepsiyasi Tovushlarning uch tomoni Tovushlarning farqlovchi va birlashtiruchi belgilari Boduee de Kurtenening lingvistik qarashlari Sepir-Uorf gipotezasi Tilning sathli tuzilishi Tilni sathlarga ajratish tamoyillari Sath birliklari o‘rtasidagi munosabatlar Assotsiatsiya va assotsiativ munosabatlar. Sintagmatika va sintagmatik munosabatlar Pog‘onaviylik va pog‘onaviy munosabat Lingvistik zidlanishlar Zidlanishlar mo‘’tadillashuvi Lisoniy birliklarda simmetriya va asimmetriya Lingvistik birliklarda shakl va mazmun munosabati Lingvistik birliklarning invariant-variant munosabati Dialektik kategoriyalarning til sathlarida aks etishi Til strukturasi Lisoniy belgi va til birliklari Til birliklarining areal tadqiqi Areal tilshunoslik muammolari Lisoniy birliklarni areal tadqiq etish Distributsiya va distributiv munosabatlar Abu Nasr Forobiyning lingvistik qarashlari Mahmud Qoshg‘ariyning lingvistik qarashlari. A.Navoiyning lingvistik qarashlari A.Fitratning lingvistik qarashlari. Tillar tasnifi muammolari Tillarning genialogik tasnifi Tillarning tipologik tasnifi Agglyutsinatsiya va agglyutinativ tillar Fleksiya va flektiv tillar Lingvistik maydon nazariyasi Fonologik nazariyalar. Moskva maktabida fonologiya nazariyasi Peterburg maktabida fonologiya nazariyasi Praga lingvistik to‘garagining fonologik nazariyasi Morfemik nazariyalar. Morfotsentrizm va morfemik qarashlar Verbotsentrizm va morfemika An’anaviy va sistem tilshunoslik munosabatlari O‘zbek tilshunosligida fonologik nazariyalar O‘zbek tilshunosligida morfemika va morfologiya masalalari O‘zbek tilshunosligida sintaktik nazariyalar Matn nazariyasi So‘z va tushuncha Leksik ma’no va uning turlari Leksik ma’noning kengayishi va torayishi Tillarning lug‘at tarkibi Sistem leksikologiya asoslari Grafika, orfografiya Yozuv. Yozuv turlari Yozuvlar tarixi O‘zbek yozuvlari tarixi Paremiologiya Frazeologiya. Leksikografiya. Lug‘at turlari Tadbiqiy tilshunoslik muammolari So‘zlarning ma’no munosabatlariga ko‘ra turlari Lingvistik interferensiya Tillarning sotsiolingvistik tasnifi Lingvistik munosabatlar Praga lingvistik maktabida grammatika masalalari Zidlanish a’zolari o‘rtasidagi munosabatga ko‘ra zidlanish turlari L.Blumfildning lingvistik qarashlari Lingvistik nisbiylik nazariyasi L.Ten’erning lingvistik qarashlari Hozirgi o‘zbek adabiy tili O‘zbek adabiy tilining shakllanishi Adabiy til me’yorlar Mahalliy dialektlar va adabiy til munosabati O‘zbek tilshunosligida fonemalarning tasnifi va tavsifi masalalari. Fonetika va fonologiya masalalari Tovushlarning akustik belgilari Tovushlarning artikulyatsion belgilari Nutq apparati va nutq organlari O‘zbek tilida unlilar tasnifi muammolari Fonema va tovush munosabati Fonema va uning variantlari munosabati Undoshlar tasnifi muammolari Bo‘g‘in haqida umumiy ma’lumot. Urg‘u haqida umumiy ma’lumot Intonatsiya haqida umumiy ma’lumot Singarmonizm Orfografiya va orfoepiya Nutqning fonetik bo‘linishi Nutqdagi fonetik hodisalar Fuziya Lug‘at tarkibi va uning taraqqiyoti. Leksema haqida umumiy ma’lumot. Leksemaning uzual va okkazional ma’nolari. Leksik ma’no va leksik qo‘llash. Leksik ma’no taraqqiyoti Leksema va so‘z Semantik struktura Semema va sema Bir ma’nolik va ko‘p ma’nolilik. Ma’no ko‘chish usullari Metafora Leksemalarda shakl va ma’no munosabati Leksik asimmetriya Nominatsiya va motivatsiya Grammatik ma’no va grammatik shakl tushunchalari. O‘zbek tilining morfemikasi Morfemalar tasnifi Morfema turlari Morfema va allomorf Lug‘aviy shakl yasovchi morfemalar Derivatsiya va derivatsion morfemalar Relyatsion morfemalar O‘zbek tili morfologiyasi Paradigmatika va sintagmatika Valentlik Grammatik kategoriyalar. Morfologik kategoriyalar Morfologik zamon kategoriyasi Turlanish va tuslanish So‘z shakl va so‘z munosabati So‘zlarni turkumlarga ajratish mezonlari So‘z turkumlari Yordamchi so‘z turkumlari Bog‘lovchi Ko‘makchi Yuklama Modal so‘zlar Undovlar Taqlid so‘zlar Ot va uning grammatik kategoyalari Otlaring ma’noviy guruhlari Otning funksional shakllari Otlashish Ot yasalishi Sifat va uning grammatik belgilari Sifatlarning ma’noviy guruhlari Sifatlarning yasalishi Son va uning grammatik belgilari Sonning ma’noviy guruhlari Olmoshlarning o‘ziga xos belgilari Fe’l va uning grammatik belgilari Fe’lning funksiolnal shakllari Fe’l yasalishi Ravish Ravishlarning yasalishi Grammatik kategoriya turlari. Grammatik munosabatlarning asosiy turlari. Gap haqida sintaktik nazariyalar Sintaksis va uning o‘rganish ob’ektlari Predikat va predikativlik Gapning aktual bo‘linishi Gapni aktuallashtiruvchi vositalar Gap bo‘laklari haqidagi nazariyalar Gap bo‘laklarini ajratish tamoyillari Sintaksis predmeti, ob’ekti, maqsad va vazifalari Sintaktik munosabatlar Sintaktik aloqa va sintaktik munosabatlar Moslashuv Boshqaruv Bitishuv So‘z birikmasi So‘z birikmasi va gap. Gapning muhim belgilari Gapning sintaktik aspekti Gapning modal aspekti Gapning semantik aspekti Gapning grammatik kategoriyalari Sintaktik zamon Gapning ifoda maqsadiga ko‘ra turlari Darak gaplarning ifodalanishi. So‘roq gaplar va ularning ifodalanishi. Buyruq gaplar. Istak gaplar Gapning emotsionallikka ko‘ra turlari Gap bo‘laklari. Gap bo‘laklarining shakli va ma’nosi o‘rtasidagi munosabat. Gap bo‘laklarining darajalanishi. Kesim. Fe’l kesimlar. Ot kesim. Fe’l kesimning ega bilan moslashuvi. Ot kesimning ega bilan moslashuvi. Sodda va tarkibli kesimlar. Ega. Sodda va tarkibli ega. Funksional va nofunksional ega To‘ldiruvchi. Funksional va nofunksional to‘ldiruvchilar. Vositali va vositasiz to‘ldiruvchilar. Hol va uning turlari. Aniqlovchi. Murakkablashgan soda gaplar Shakliy va mazmuniy murakkablashuv Sintaktik aloqaga kirishmay digan sintaktik shakllar Uyushiq bo‘lakli gaplar. Undalmali gaplar Gapning ajratilgan bo‘laklari Kirish va kiritma gaplar To‘liq va to‘liqsiz gaplar Sifatdosh o‘ramlar bilan murakkablashgan sodda gaplar. Ravishdosh o‘ramlar bilan murakkablashgan sodda gaplar. So‘z-gaplar. Qo‘shma gaplar haqida umumiy ma’lumot Qo‘shma gap turlari Bog‘langan qo‘shma gaplar Bog‘langan qo‘shma gap qismlari o‘rtasidagi munosabatlar Ergashgan qo‘shma gaplar haqida ma’lumot Ergashgan qo‘shma gaplarning turlari Ergashgan qo‘shma gap qismlarini bog‘lovchi vositalar Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar Bog‘lovchisiz qo‘shma gaplar qismlari o‘rtasidagi munosabatlar Aralash turdagi qo‘shma gaplar Qo‘shma gaplar qismlarini bog‘lovchi vositalar O‘zlashgan gaplar Ko‘chirma gapli qo‘shma gaplar Matn sintaksisi Matn va uning turlari Matn strukturasi Matn komponentlarini bog‘lovchi vositalar Matnning pragmatik xususiyatlari Tilshunoslikning yangi yo‘nalishlari Kompyuter leksikografiyasiga oid asosiy tushuncha va terminlar. “Til bayrami”ning ahamiyati Avtomatik tarjima yo‘nalishining zamonaviy holati va istiqboli. Avtomatik tarjima yo‘nalishining tarixi. Tarjimon dasturlar. Avtomatik tarjima. Lingvistik korpuslar Korpus lingvistikasi muammolari Adabiy qatlamda shaxs atributi. Nutqiy akt. Ayol va erkak nutqining o‘ziga xos xususiyatlari Gender lingvistikasi muammolari Muloqot odobi. Muloqotning gender xoslanishi Gender xoslangan leksika Paralingvistika. O‘zbek tilining paralingvistik vositalari. Paralingvistik vositalarning gender xosligi Amaliy tilshunoslik. Tarjima muammolari. Lingvokulturologiya. Til va madaniyat muammolar Madaniyatlararo munosabatlarning tilga ta’siri Ijtimoiy o‘zgarishlarning tilga ta’siri Yoshlar nutqining o‘ziga xos jihatlari Chegaralangan leksika Til kontaktlari. Til siyosati. Pijin va kreol tillar Sun’iy tillar. Davlat siyosatining tilga aloqasi Distributsiya nima va uning turlari Yevropadagi kompyuter lingvistikasiga oid tadqiqotlar. Jargon va argoning nutqdagi o‘rni Zamonaviy tilshunoslik yo‘nalishlari. Ijtimoiy muhitning nutqqa ta’siri Inson ruhiyatining tilda ifodalanishi. O‘zbek xotin-qizlari nutqidagi o‘zgarishlar va ularning sabablari Kognitiv tilshunoslikning predmeti va vazifasi. Olamning lisoniy manzarasi. Olamning madaniy manzarasi va til Olamning diniy manzarasi va til Kommunikativ-pragmatik yo‘nalishning shakllanishi. Kompyuter lingvistikasining Kompyuter lingvistikasining asosiy yo‘nalishlari Kompyuter lug‘atlari. Konseptning lisoniy voqelanish jarayoni. Qardosh va qardosh bo‘lmagan tillarning bir-biriga ta’siri Lingvosinergetika Sinergetik tamoyillarning tilga ta’siri Lisoniy va nolisoniy vositalar Lisoniy-kognitiv faoliyat. Lisoniy-kognitiv faoliyatning milliy-madaniy xususiyatlari Madaniy saviyaning nutqqa ta’siri Ma’lumotlar bazasini yaratish. Mikro va makrosotsiologiyaning tekshirish obekti Millatning ijtimoiy guruhlanishi nima Milliy til va milliy ma’naviyat Milliy til va milliy mafkurani Milliy tilning va milliy nutqqa Muvozanatni saqlash qonunining ahamiyati Muloqot jarayonida paralingvistik vositalarning o‘rni Munosabatlar tuguni Mustaqillik davrida mamlakatimizda sotsiolingvistikaga bo‘lgan munosabat. Jahonning rivojlangan mamlakatlarida sotsiolingvistikaning taraqqiy etish sabablari. Nutqqa, muloqot sotsiolingvistikaning o‘rganish ob’ekti sifatida. Sotsiolingvistik tadqiqotlarning ahamiyati. Sho‘rolar davrida o‘zbek alifbosi muammolari Erkaklar nutqining o‘ziga xos xususiyatlari Noadabiy qatlamda shaxs xususiyatlarining ifodalanishi. Dialektologiya Mahalliy shevalar va adabiy norma Noverbal vositalarning sotsial xoslanishini izohlang Nutq mavzusi, shakli, sharoiti to‘g‘risida nimalarni bilasiz? Nutqda jinsiy farqlanish. Nutqda me’yor tushunchasi Nutqiy akt nazariyasi. Nutqiy muloqot tizimi birliklari yoki diskursning tuzilishi. Diskurs va uning tahlili. Paremiologiyada xalq donishmandligining ifodalanishi. Paralingvistik vositalar antropolingvistikaning o‘rganish ob’ekti sifatida. Paralingvistik madaniyat. Predmet va mavhum tafakkur hamda til munosabati Pragmalingvistika. Pragmalingvistikaning predmeti. Pragmatik mazmunni shakllantiruvchi hodisalar. Pragmatika va semiotik jarayon Pragmatikaning lisoniy-semiotik tizimdagi ustuvorligi. Professional leksika va adabiy til Psixolingvistika. Psixolingvistikaning o‘rganish ob’ekti. Mantda ruhiyatning aks etishi Matn tahlilida germenevtikaning o‘rni. Tilshunoslik va germenevtika Semantika va pragmatika munosabati. Sepirning til haqidagi g‘oyalari Lingvopoetika. Lingvopoetik tahlil muammolari Fonetik birliklarning poetik imkoniyatlari Leksik birliklarning poetik imkoniyatlari Morfemik birliklarning poetik tahlili Uslubiyat Nutq uslublari So‘z ma’nolari ko‘chishining lingvokulturologik talqini. So‘z ma’nolarining matnda voqelanishi Til va madaniyat. Til va tafakkur munosabati. Tilda millat ruhining aks etishi Til taraqqiyoti va unga ta’sir etuvchi omillar Tilning ijtimoiy funksiyasi. Tilning kommunikativ va ekspressiv funksiyalari Tilshunoslik tarixida kompyuter lingvistikasining tutgan o‘rni. Tilshunoslikning hozirgi muammolari. Milliy kod va uning tilda aks etishi Etnolingvistika va uning muammolari Tilshunoslikda dinamiklik va statiklik Valentlik nazariyasi va tilshunoslik Turmush tarzi ekologiyasining nutqqa ta’siri Nutqiy buzilishlar va ularning sabablari Tilshunoslik va nevrologiya Neyrolingvistika muammoloari Afaziya va uning turlari O‘xshatishlarda milliylik va umuminsoniylik. Fanlar integratsiyasi va tilshunoslik. Til va ong Mentalingvistika Frazeologik birliklarni lingvokulturologik o‘rganish. Xalqaro (mamlakatlararo) aloqada sotsiolingvistikaning o‘rni. Xorijiy tilni o‘rganish muammolari Presuppozitsiya va tagma’no Ekstralingvistik vositalar Nutq madaniyati Muloqotda nutqiy odatlar Yuridik til va sud lingvistikasi Yuridik nutq madaniyati Til me’yorlari Adabiy me’yor va uning ko‘rinishlari Imlo va talaffuz me’yorlari. Leksik-grammatik me’yorlarni tushuntirib bering. Uslubiy me’yor Tinish belgilarining qo‘llanishi. Til va mantiq munosabati. Deyksis va deyktik birliklar Deyksislar matn qismlarini bog‘lovchi vosita sifatida Olamning lisoniy manzarasi va metafora Nutqning yaratilishi Antropolingvistik paradigma Lisoniy birliklarga konseptual yondashuv Konseptning lisoniy ifodalanishi Tushuncha va konsept munosabati Download 31.46 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|