6-Tema. O’zbekistandı rawajlandırıwdın’ Ha’reketler strategiyası -milliy rawajlanıw tiykarı Joba

6-Tema. O’zbekistandı rawajlandırıwdın’ Ha’reketler strategiyası -milliy rawajlanıw tiykarı

Joba:

1. O’zbekistan Respublikasın ja’nede rawajlandırıw boyınsha “Ha’reketler strategiyası”nın’ mazmun ha’m ma’nisi.

2. Ha’reketler strategiyasında belgilengen baslı bag’darlardı milliy ha’m ulıwmainsanıy negizine tiykarlanıwı, olardı milliy ideyanın’ tiykarg’ı printsipleri menen birligi.

Tayanish so’z ha’m tusinikler:

Ha’reketler strategiyası xalıqshıllıq, insanpa’rwarlıq, bawırıken’lik, Sotsiallıq, siyasiy ha’m ekonomikalıq protsesslerdi bahalaw, ulıwmainsanıy qa’diriyatlar,Tariyxtı jaratıwshı ku’sh o’z aldına xalıq qatlamı,J.Manguberdi, Amir Temur, jadid babalarımız F.Xujaev, A.İkramov, Sh.Rashidov, İ.Karimov sıyaqlı jurtımız g’a’rezsizligi ha’m keleshegi ushın gu’resken tariyxıy shaxslar.
Ma’mleketimizde Prezidentimiz Sh.Mirziyoev tikkeley baslaması menen ha’m tikkeley basshılıg’ında qabıl qılıng’an ha’m izshil a’melge asırılıp atırg’an O’zbekistan Respublikasın rawajlandırıwdın’ bes baslı bag’darları boyınsha Ha’reketler Strategiyası rawajlanıwının’ jan’a basqıshın baslap berdi.

Ha’reketler strategiyası xalıqshıllıq, insanpa’rwarlıq, bawırıken’lik ha’m jaqsılıq ideyalarına tayanadı. Sotsiallıq, siyasiy ha’m ekonomikalıq protsesslerdi bahalaw ha’m olarg’a jantasıwda milliy ha’m ulıwmainsanıy qa’diriyatlar uyg’ınlıg’ının’ baslı a’hmiyetke iye ekenligi haqqındag’ı teoriyag’a tiykarlanadı.

Belgili bolg’anınday, du’nyada a’zelden eki faktor gu’resi, yag’nıy ku’shti hu’rmet qılıw ma’deniyatı ha’m mehrdi, jaqsılıqtı hu’rmet qılıw ma’deniyatı ortasında tartısıw dawam etip keledi.

Ku’shti hu’rmet qılatug’ın ma’deniyat teoretikleri «maqsetke erisiw ushın ha’r qanday quraldan paydalanıw mu’mkin, sebebi na’tiyje quraldı aqlaydı» degen printsip tiykarında is tutsa, mehrdi hu’rmet qılıw ma’deniyatı ta’repdarları bolsa na’tiyjege tek tuwrılıq, haqıyqatlıq arqalı erisiwdi talap etedi. O’zbekistan qısım o’tkiziwshi ku’shti, zorlıqtı emes, o’zara hu’rmet, mehr ha’m doslıqtı hu’rmet kılatug’ın, qa’dirleytug’ın ma’mleket. Ha’reketler strategiyasının’ tiykarg’ı teoriyalıq tiykarı doslıq, tınıshlıq ha’m sheriklikti, qon’sı ma’mleketler menen ba’sekige kirisiw emes, al jaqın dos ha’m sherik bolıp, ulıwma mashqalalardı birgelikte na’tiyjeli sheshiwdi sırtqı siyasattın’ baslı bag’darları etip belgilengeninde ko’zge taslanadı.

Tariyxtı jaratıwshı ku’sh o’z aldına xalıq qatlamı, ma’lim bir partiya yaki ataqlı iskerler, ayrım shaxslar emes, al xalıq ekeni Ha’reketler strategiyası ushın a’hmiyetli teoriyalıq tiykar bolıp xızmet qıladı. Tariyx xalıq ha’m onın’ aktiv, pidayı wa’killerinin’ miyneti, ha’reketleri, olardın’ sol jolg’a bag’ıshlag’an o’miri na’tiyjesinde jaratıladı. Sol ushında J.Manguberdi, Amir Temur, jadid babalarımız F.Xujaev, A.İkramov, Sh.Rashidov, İ.Karimov sıyaqlı jurtımız g’a’rezsizligi ha’m keleshegi ushın gu’resken tariyxıy shaxslar ha’m g’a’rezsizlikti qolg’a kiritiw ha’m onı bekkemlew jolında o’zin ayamastan miynet qılg’an mın’lap insanlar, islep shıg’arıw tarawı xızmetkerleri, alımlar, jazıwshılar, basshılardın’ miynetine mu’na’sip hu’rmet ko’rsetilmekte.

Ha’reketler strategiyası logikalıq puxta tiykarlang’an hu’jjet sıpatında o’mirge pragmatik jantasıw teoriyasına tayanadı. Pragmatik jantasıw sotsiallıq-ekonomikalıq protsesslerdi anıq sotsiallıq ma’p ha’m paydanı go’zlep, aqılana ha’m na’tiyjelilik printsipleri tiykarında basqarıwdın’ a’meliyatqa engiziliwinde bayan etiledi. Ag’artıwshılıqtın’ (marifat) jaratıwshan’lıq ku’shin ha’r bir taraw, ka’sip ha’mde shaxslar iskerliginde a’melge shıg’arıw ameliyatı ha’m teoriyası Ha’reketler strategiyasının’ baslı bag’darlarında tiykarlandı ha’m turmıstın’ derlik barlıq tarawlarına ken’ engizilmekte ha’m bull teoriya o’zinin’ real na’tiyjesin bermekte .Sotsial-ekonomikalıq protsesslerge previntiv jantasıw teoriyası bu’gingi ku’nde basqarıw protsessinde real a’mel ete basladı. Bul jantasıw ju’z beriwi mu’mkin bolg’an qa’wip-qaterdin’ aldın alıwdın’ alternativ jolı sıpatında tınıshlıqtı saqlaw, xalıq salamatlıg’ın qorg’aw, perzentler ta’rbiyasında, olardın’ qa’lbi ha’m sanasın tu’rli zıyanlı ta’sirlerden asırawda sergek bolıw tarawlarında profilaktikalıq jantasıw sıpatında kozge taslanadı.Barlıq sotsial-ekonomikalıq reformalardı a’dalat ha’m tek xalıq ma’plerin esapqa alg’an halda a’melge asırıw teoriyası Ha’reketler strategiyasında da’slepki ret ma’mlekettin’ baslı ha’m dawamlı, ashıq siyasatı sıpatında a’mel qıla basladı. A’dalat printsipi ma’mleket ha’m ja’miyettin’ barlıq tarawlarında baslı sotsiallıq-ruwxıy tiykar ha’m ha’reketlendiriwshi ku’sh sıpatında ko’birek ko’zge taslanbaqta. Ma’mleket ma’plerine qarag’anda xalıq ha’m insan ma’plerinin’ u’stin ekenligi menen baylanıslı teoriyanın’ «Xalıq penen qatnas ha’m insan ma’pleri jılı» ma’mleketlik da’stu’rinin’ ma’nisin bayan etetug’ın «İnsan ma’pleri ha’r na’rseden ullı» degen ideya tiykarında a’melde bolıp atırg’anlıg’ı.

Ma’mleket ha’m ja’miyet basqarıwında kompromiss emes, yag’nıy jan basıw balki konsensus, yag’nıy kelisiw teoriyasına tayanılmaqta. Sotsiallıq qatnasıqlarda konsensus, yag’nıy sheriklik, birlik teoriyası adamlardın’ ko’terin’ki ruwxıyatın ta’miynleytug’ın sotsiallıq-ruwxıy ortalıqtı barlıq shan’araq, ma’ha’lle, ka’rxana ha’m sho’lkemlerde qa’liplestiriw talabı sıpatında maydang’a shıqpaqta ha’m bul talap ken’ ko’lemli sotsiallıq ha’reketke aylanbaqta.

Ja’miyetlik protsesslerdi o’zara sheriklik tiykarında maqsetli optimallastırıw, yag’nıy sinergetikalıq jantasıw teoriyası ken’ qollanılmaqta. Sinergetikanı ha’mme tarawg’a qarata ken’ qollaw a’meliyatı jolg’a qoyılmaqta. Mısalı, ja’miyette sinergetika o’zin-o’zi en’ alternativ sho’lkemlestiriw imkaniyatı sıpatında tu’rli mekeme ha’m tarawlara sheriklik ta’rizinde de a’mel qılmaqta.

Ha’reketler strategiyasının’ en’ a’xmyietli ta’replerinen bir sol, ondag’ı bes tiykarg’ı baslı bag’darının’ hesh birine ayrıksha na’zer, ayrıqsha itibar menen qaralmaydı. Aldın ekonomikalıq jaqtan rawajlanıp alayıq, huqıqıy ma’selelerdi keyin ko’remiz qa’bilindegi ten’sizlikke ulıwma orın joq bul hu’jjette. Ha’r bes bag’dar o’zara uyg’ın, bir-birin qollap-quwatlag’an halda rawajlanadı.

Ha’reketler strategiyası tek ekonomikalıq tarawlardı sistemalı ta’rtipke tu’siriw, jan’alaw ha’m rawajlandırıw emes, al tu’rli siyasiy, ekonomikalıq, sotsiallıq faktorlar ta’sirinde sezilerli zıyan ko’rgen ruwxıy du’nyamızdı da tu’pten jan’alaw ha’m jetilistiriwdi na’zerde tutadı.

Ha’reketler strategiyasında aymaqlardı basqıshpa-basqısh rawajlandırıw, ha’r bir qala ha’m rayonnın’ puxta oylang’an reje ha’m joybrlar tiykarında turaqlı rawajlandırıw, is ju’ritpey atırg’an sanaat ka’rxanalarına investitsiyalar kiritip, olarg’a qaytadan jan bag’ıshlaw, jumıssızlıqtı kemeyttiriw, jalpı ba’ntlikti ta’miynlew islerin a’melge asırıw aktual wazıypa sıpatında belgilendi.

Ha’reketler strategiyasının’ maqseti alıp barılıp atırg’an reformalar na’tiyjeliligin tu’pten asırıwdan, ma’m ja’miyettin’ ha’r ta’repleme ha’m jedel rawajlanıwın ta’miynlew ushın shart-sharayatlar jaratıwdan, ma’mleketti modernizatsiyalaw ha’m turmıstın’ barlıq tarawların erkinlestiriwden ibarat. Atap aytqanda, ma’mleketti rawajlandırıwdın’ to’mendegi 5 baslı bag’darı belgilengen:

1. Ma’mleket ha’m ja’miyet qurılısın jetilistiriw;

2. Nızam u’stinligin ta’miynlew ha’m sud-huqıq dizimin ja’nede reformalaw;

3. Ekonomikanı ja’nede rawajlandırıw ha’m liberallastırıw;

4. Sotsiallıq tarawdı rawajlanıdırıw;

5. Qa’wipsizlik, milletlerara tatıwlıq ha’m diniy bawırıken’likti ta’miynlew, teren’ oylang’an, o’zara ma’pdar ha’m a’meliy ruxtag’ı sırtqı siyasat ju’ritiw.

A’debiyatlar:

2017-2021 iillarda Uzbekiston Respublikasın rawajlandırıwnın’ bes baslı bag’darı boyınsha Ha’reketler Strategiyasıni «Xalıq menen qatnasr ha’m insan ma’pleri jılı»da a’melge oshirishga tiyisli Ma’mleket Da’stu’rini u’yreniw boyınsha İlimiy uslubiy risola. T.: «Ruwxıylıq» -2017.

Bekkemlew ushin sorawlar.

1. 
   O’zbekstan Respublikasın 2017-2021 jıllarda rawajlandırıw boyınsha «Ha’reketler strategiyası»nın’ mazmun-ma’nisi.
   
2. 
   O’zbekstan Respublikasın rawajlandırıw strategiyası-ja’ha’n sherikshiligi ta’riypinde.
   
3. 
   O’zbekstan Respublikasın ja’nede rawajlandırıw boyınsha «Ha’reketler strategiyası»nın’ mazmun-ma’nisi.
   
4. 
   O’zbekstan-ullı alımlardı du’nyag’a keltirgen teberik aymaq.
   
5. 
   O’zbekstanda demokratiyalıq ja’miyet qurıwdın’ milliy -ruwxıy negizleri
   
6. 
   O’zbekstanda ju’z berip atırg’an demokratiyalıq o’zgerislerdin’ ja’miyettin’ ruwxıy jan’alanıwına baylanıslılıg’ı