А V о >> Ro’yxatga olindi “tasdiqlayman” № 'fO /O
Download 429.83 Kb. Pdf ko'rish
|
Elektr va magnetizm
|
O ’ZBEKISTON RESPUBLIKASINING OLIY VA O ’RTA MAXSUS TA’LIM VAZI RLI GI SAMARQAND DAVLAT UNIVERSITETI y / c j ' C K . M J* ' 1 Л & .,
V О
* >> Ro’yxatga olindi “TASDIQLAYMAN” №
___________ O ’quv ishlari b ® ^ h /p r o r e k to r 2019 yi I «___ » _________ A.S.Soleyev / / y f s \ “___ \ i f f i m . . s ^ r T V W ' E L E K T R VA M A G N E T IZ M F A N IN IN G IS h C h I O ’Q U V D A STU R I Bilim sohasi: 100 000 - G um anitar soha T a ’lim sohasi: 140 000 - T a b iiy fanlar T a ’lim y o ’nalishi: 5140200 - Fizika (Ikkinchi oliy ta ’lim) S a m a rq a n d —2019 l
Fanning ishchi o ’quv dasturi ishchi o ’quv reja va namunaviy o'qtiv dusluriga m uvofiq ishlab chiqildi. T u z u v c h ila r: Umumiy fizika kafedrasining dosenti R.M. Rajabov. T a q riz c h ila r: U m um iy fizika kafedrasi professori O. 0 - Quvondiqov Astrofizika kafedrasi doscmi I labborov Fanning ishchi o ’quv dasturi “U m um iy fizika” kafedrasining 2019 yil 2 fevraldagi y ig ’ilishida m uxokam a qilingan v a № 7 bayonnom asi bilan fakultet llm iy kengashiga m uxokam a qilish uchun tavsiya etilgan. Kafedra mudiri: d j & f y R- M. Rajabov Fanning ishchi o ’quv dasturi fizika fakulteti o ’quv - uslubiy kengashidan muhokam a etilgan va foydalanishga tavsiya qilingan (2019 yil 2 fevraldagi № 7 -sonli bayonnom a).
Fanning ishchi o ’quv dasturi fizika fakulteti llm iy K engashida m uxokam a etilgan va foydalanishga tavsiya qilingan (2018 yil 30 avgustdagi № I -sonli bayonnoma). 2
Fanni o ’qitishda zam onaviy axborot va ро<1ицоц1к Icxnologiyalar «Elektr va m agnetizm » fanini o ’qitishda elektr v;i ma.unit hodisalar qonunlarini nam oyishi, o ’quv kino filmlari, kom pyuterlashtirilgan niultim rdiyalardan foydalanish. Internet tarm og’idan ko ’rgazmali material lardan, shuningdek ilg’o r pedagogik texnoiogiyalardan foydalanish mumkin. “ Elektr va m agnetizm ” kursini loyixalashtirishda quyidagi asosiy konseptual yondoshuvlardan foydalaniladi: Shaxsga y o ’naltirilgan ta’lim. Bu ta ’lim o ’z mohiyatiga ko ’ra ta ’lim jarayonining barcha ishtirokchilarini tulaqonli rivojlanishlarini k o ’zda tutadi. Bu esa ta ’limni loyixalashtirilayotganda, albatta, m a ’lum bir ta ’lim oluvchining shaxsini em as, a w a lo , kelgusidagi m utaxassislik faoliyati bilan bog’liq o ’qish m aqsadlaridan kelib chiqqan holda yondoshishini nazarda tutadi. Ti/.i mli y o ndoshuv. T a ’lim texnologiyasi tizim ning barcha belgilarini o ’zida m ujassam yetm og'i lozim: jarayonning m antiqiyligi, uning barcha bug’inlarini o ’zaro bog’langanligi, yaxlitligi. F aoliyatga y o ’n altirilg an yondoshuv. Shaxsning jarayonli sifatlarini shakllantirishga, ta ’lim oluvchining faoliyatini aktivlasluirish va intensivlashtirish, o ’quv jarayonida uning barcha qobiliyati va im koniyatlari, tashabbuskorligini ochishga y o ’naltirilgan ta ’limni ifodalaydi.
bildiradi. U ning natijasida shaxsning o ’z-o ’zini faollashtirishi va o ’z-o’zini k o ’rsata olishi kabi ijodiy faoliyati kuehayadi.
ta ’lim oluvchi faoliyat m azm unini shakllantirishda va erishilgan natijalam i baholashda birgalikda ishlashni jo riy etishga e ’tibom i qaratish zarurligini bildiradi.
oluvchi faoliyatini aktivlashtirish usullaridan biri. Bunda ilmiy bilim ni obektiv qarama- qarshiligi va uni hal etish usullarini, dialektik mushoxadani shakllantirish va rivojlantirishni, amaliy faoliyatga ulami ijodiy tarzda q o ’llashni mustaqil ijodiy faoliyati ta’minlanadi. Axborotni taqdim qilishning zamonaviy vositalari va usullarini q o ’llash - yangi kom pyuter va axborot texnologiyalarini o ’quv jarayoniga q o ’llash. O ’qitishning usullari va texnikasi. M a’ruza (kirish, mavzuga oid, vizuallash), muammoli ta ’lim, keys-stadi, pinbord, paradoks va loyixalash usullari, amaliy ishlar.
o ’rganishga asoslangan frontal, kollektiv va gurax. O ’qitish vo sitalari: o ’qitishning an ’anaviy shakllari (daislik, m a'ruza matni) bilan bir qatorda - kom pyuter va axborot texnologiyalari. Kom munikasiya usullari: tinglovchilar bilan opcraliv leskari aloqaga asoslangan bevosita o ’zaro munosabatlar. Teskari aloqa usullari va vositalari: ku/atish, lili'. so’rov, oraliq va jo riy va yakunlovchi nazorat natijalarini taxlili asosida o ’qitish diagnosiika-.i Boshqarish usullari va vositalari: o ’quv m ashf/nlnti bnsqichlarini belgilab beruvchi texnologik karta k o ’rinishidagi o ’quv m ashg’ulotlaiini u-j.il.r.litirish, quyilgan maqsadga erishishda o ’qituvchi va tinglovchining birgalikda^i Mii.ikali, nafaqat auditoriya m ashg’ulotlari, balki auditoriyadan tashqari mustaqil ishliuning na/orati 4
KIRISH Fizika fanini o ’rganishning asosini umumiy fizika fani, shu jum ladan, uning b o ’linmas qismi bo’lgan “Elektr va m agnetizm ” kursi tashkil qiladi. Fan m avzularini chuqur o ’rganish, elektr va magnetizm hodisalari bilan bog’liq b o ’lgan fundam ental va am aliy m asalalam i yechishda, m urakkab elektr jih o z asboblam i yaratishda va keng q o ’llanilishida muhim aham iyat kasb etadi. O ’quv fanining maqsad va vazifalari «E lektr va m agnetizm » fani m aqsadi tabiatdagi elektr va m agnetizm hodisalarining asosiy qonun va qonuniyatlarini o ’rganishdan iborat, shuningdek um um iy fizika kursining keyingi bo ’lim lari-optika, atom fizikasi va nazariy fizikaning elektrodinam ika qism ini o ’rganishga asos b o ’lib xizm at qiladi. Bundan tashqari, bu fandan olingan bilim lar va k o ’nikm alar, « Biofizika», elektrodinam ika fanlarini nazariy va am aliy jihatdan o ’rganish uchun, ham da fizika fanini bir qator m axsus kurslarini o ’rganishga asos b o ’lib xizm at qiladi.
Fanni o ’rganishdagi asosiy vazifalar m a’ruza, am aliy va laboratoriya m ashg’ulotlarini tashkil etish orqali am alga oshiriladi. Shuningdek, o ’qitishning interaktiv uslublari va vositalaridan foydalaniladi.
1.Elektr va m agnetizm fanining asosiy qonunlari, analitik form ulalarining, fizik jarayonlarning mazmuni va m a’nosi bilishi tushiniladi. Elektr va m agnit hodisalam i grafiklarda tahlil qilish. Fizik kattaliklar m a ’nosini, birliklarini va ulam i taqqoslash. Fizik tajribalar, nam oyishlar va hodisalam i fizik qonun va prinsiplari asosida tavsiflashni
2 .Umumiy talab darajasidagi m asalalam i yechish va tahlil qilish. Fizik m asala va tajriba natijalarini har xil o ’lchov sistem alarida m atem atik hisoblash usullarini q o ’llay bilish va ulami nostandart m asalalarga tadbiq etish ko’nikm alarini shakllantirish. 3,Oddiy elektr zanjirlam i tuza bilish, o ’lchashlam i bajarish va natijalam i bir necha usullarda hisoblash, xatoliklarini aniqlash. M urakkab elektr o ’lchov asboblaridan to ’g ’ri va aniq foydalanish m alakalariga ega bo’lishini ta ’minlash. Fan um um iy fizika kursining m exanika, m olekulyar fizika bo ’limlaridan so ’ng o ’qitiladi.
M azkur fanni o ’rganish uchun zarur b o ’lgan fanlar “M atem atik tahlil,” “ Vektor asoslari” va “Kom pleks sonlar nazariyasi», um um iy fizika kursining “M exanika” , “M olekulyar fizika”, ham da ta ’lim y o ’nalishining boshqa fanlari bilan uzviy b o g ’liqdir. Fanning ishlab chiqarishdagi o ’rni Fan b o ’yicha olingan bilim lar O ’zbekiston Respublikasi Fanlar akademiyasi “ Elektronika”, “ Fizika - texnika” , “ Issiqiik fizikasi” , “ A maliy fizika” ilmiy tekshirish institutlarida va “Fanon” ham da “ Foton” ishlab chiqarish birlashmalarida talabalarni yetarii bilim va tajribalariga tayangan holda ishlar olib borishda muhim aham iyatga egadir. з
M onitoring va baholash: o ’quv m ashg’ulotida ham butun kurs davom ida ham o ’qitishning natijalarini rejali tarzda kuzatib borish. Kurs oxirida test topshiriqlari yoki yozm a ish variantlari yordam ida tinglovchilam ing bilimlari baholanadi.
№ M avzular nomi Jami soat M a’ruza
A maliy Mustaqil ish 1 Elektrostatika. 56 4 4 48 2 O ’zgarm as elektr toki. 80 4 4 72 3 D oim iy tokning m agnit
m aydoni va uning xossalari. 36 2 4 30 4 Elektrom agnit induksiya hodisasi
16 2 2 12 5 Elektrom agnit tebranishlar v a t o ’lqinlar. 22 2 2 18 Jami 210 14 16 180 5
A sosiy qism : Fanning uslubiy jih atd an и/v iy kctm a-ketligi Asosiy qism da fanning mavzulari m antiqiy ketm a-ketlikda keltiriladi. Har bir m avzuning mohiyati asosiy tushunchalar va tezislar orqali ochib beriladi. Bunda mavzu b o ’yicha talabalarga DTS asosida yetkazilishi zarur b o ’lgan bilim va ko’nikm alar to ’la qam rab olinishi kerak. A sosiy qism sifatiga q o ’yiladigan talab m avzularning dolzarbligi, ulam ing ish beruvchilar talablari va ishlab chiqarish ehtiyojlariga mosligi, fan va texnologiyalam ing so ’ngti yutuqlari e ’tiborga olinishi tavsiya etiladi. M a’ruza m ashg’ulotlari Elektrostatika 1. Elektrostatika. Elektr zaryadi va uning xossalari. Elektr zaryadlarining o ’zaro ta ’siri. Kulon qonuni. N uqtaviy zaryad haqida tushuncha. Z aryadlam ing xalqaro (SI) va SGS birliklar sistem asida o ’lchov birliklari. Z aryadlam ing chiziqiy, sirtiy va hajmiy zichliklari. Elektr m aydoni. Elektr m aydon kuchlanganligi. Superpozisiya prinsipi. Elektr dipoli. Elektr maydonni grafik ravishda tasvirlash. Kuchlanganlik chiziqlari va uning oqinii. Gauss teorem asi. Elektr maydonini hisoblash. Elektrostatik m aydonda bajarilgan ish. Elektr m aydon kuchlanganlik vektorining sirkulyasiyasi haqidagi teorem a. Potensial. Potensiallar farqi. Potensiallar gradiyenti. Elektr m aydonida o ’tkazgichlar. Elektr sig ’im. S ig’im birliklari. K ondensatorlam ing sig ’imi. Elektr maydon energiyasi va uning zichligi. Elektr m aydonida dielektriklar. D ielektriklam ing qutblanishi. Qutblanish vektori. M uhitning dielektrik singdiruvchanligi va qabul qiluvchanligi. Ikki dielektrik m uhit chegarasida qutblanish va induksiya vektorlari, ham da elektr m aydon kuchlanganligi chiziqlarini sinishi. D ielektrik kristallam ing elektr xususiyatlari.
A dabiyotlar: A l; A2; Q7; Q8. 2. O ’zgarm as elektr toki. Elektr toki va uning xarakteristikalari. O ’tkazuvchanlik elektr toki, qarshilik va uning tem peraturaga bog’Iiqligi. O m qonunining differensial k o ’rinishi. Berk zanjir uchun Om qonuni. Elektr yurituvchi kuch. Tarm oqlangan zanjirlar. K irxgof qoidalari. Tarm oqlangan zanjirlam ing hisoblashni xususiy hollari. Elektr tokining ishi, quvvati va issiqlik ta ’sirlari. Tok m anbaining foydali ish koeffisiyenti.
Adabiyotlar: A l; A2; Q l; Q6; Q 7; Q8. 3. Doim iy toklarning magnit m aydoni. M oddaning m agnit xususiyatlari. M agnetiklar. Toklarning o ’zaro magnit ta ’siri. M agnit m aydon induksiya vektori. T ok elementi. Bio-Savar-Laplas qonuni. M agnit m aydon kuchlanganligi. T o ’g ’ri tok va aylanm a toklarning magnit m aydon kuchlaganligini hisoblash. Solcnoidning o ’qi bo ’ylab magnit m aydon kuchlanganiigini taqsim lanishi. Parallel toklarning o ’zaro m agnit ta ’siri. Tok kuchining birligi-Amper. M agnit oqimi. M agnit m aydonda tokli kontur. M agnit m aydon kuchlanganligining sirkulyasiyasi. M agnit m aydonda tokli o ’tkazgich. A m per kuchi. M agnit m aydonida harakatlanayotgan zaryadlangan zarrachaga ta ’sir etuvchi kuch. Lorens kuchi. Xoll hodisasi. H arakatlanayotgan zaryadlangan zarrachaning m agnit maydoni. M oddalam ing m agnit xususiyatlari. M olekulyar toklar. M agnitlanish vektori. Dia-para- ferrom agnetiklar. Para-
va diam agnetizm ni tushuntirilishi. Ferrom agnetiklar. Ferrom agnetiklam i m agnitlanish jarayoni. Gisterezis sirtm og’i. Qoldiq m agnitlanish va koersetiv kuch. Ferrom agnetizm ning tushuntirilishi. D om enlar nazariyasi haqida tushuncha.
Adabiyotlar: A l; A2; Q l; Q6; Q7; Q8. 4. Elektrom agnit induksiya hodisasi. Elektrom agnit induksiya hodisasi. Faradey tajribalari. Lens qonuni. Elektrom agnit induksiyaning asosiy qonuni. O ’zinduksiya hodisasi. Induktivlik. Solenoidning induktivligi. M uhitning m agnit doimiysi. O ’zinduksiya natijasida zanjirda tokning y o ’qolishi va tiklanishi. M agnit m aydon energiyasi. O ’zaroinduksiya.
A dabiyotlar: A l; A2; Q6; Q7; Q8; Q9. 5. Elektrom agnit tebranishlar va to ’lqinlar. X ususiy elektr tebranishlar. Tebranish konturi. S o’nish b o ’Imagandagi elektr tebranishlar. Xususiy elektr tebranishlar tenglam asi. S o’nish bo ’lgandagi elektr tebranishlar. M ajburiy elektr tebranishlar. O ’zgaruvchan elektr toki. K vazistasionar tok. O ’zgaruvchan tok generatori. O ’zgaruvchan elektr toki zanjirida aktiv qarshilik, sig’im va induktivlik. O ’zgaruvchan tok uchun Om qonuni. V ektor
diagram m alar usuli. O ’zgaruvchan tokning quvvati, ishi. Tok va kuchlanishning effektiv qiym atlari. O ’zgaruvchan tok zanjirlarida tarm oqlanish. Kuchlanish va toklar rezonansi. Elektr tokini m asofaga uzatish. Transform atorlar. Elektr va magnit m aydonlam i o ’zaro bog’liqligi. Elektrom agnit m aydon. M aksvell postulatlari. Uyurmali elektr maydoni. Siljish toki. M aksvell tenglam alari. Elektrom agnit to ’lqinlar. Elektrom agnit to ’lqinlam ing xususiyatlari, ulam ing ko ’ndalang to ’lqin ekanligi. T o ’lqin energiyasi. Poynting vektori. Elektrom agnit to ’lqinlam i hosil qilish. Gers tajribalari.
Adabiyotlar: A l; A2; Q l; Q2; Q3; Q4-Q9. “ Elektr va m agnetizm ” fani bo’yieha m a’ruza m ashg’ulotining kalendar tem atik ___________________________ rejasi (14 soat) ________________ M a’ruza ning t/b raq.
Boblar va m a ’ruza m avzularining nomi Soat
miqdori A dabiyotlar IV - sem estr (8 soat) 1. 1. Kirish. Elektr kursining predm eti. Elektrostatika qonunlari. 2 [1-3,7] 2. E lektrostatik m aydonning xossalari. Elektr sig ’imi. E lektrostatik m aydon energiyasi. 2 [1-3,7]
3. O ’zgarm as elektr toki va uning qonunlari. Elektr zanjirining qism i va to ’la zanjir uchun Om qonunlari. 2 [1-3,7]
4. Elektr zanjiri uchun K irxgof qonunlari. O ’zgarm as tokning ishi va quvvati. 2 [1-3,7]
Jami: 8 V - sem estr (6soat) 5. O 'zgarm as tokning m agnit
maydoni. Magnit
m aydonida amal qiluvchi kuchlar. 2 [1-3,7] 6. Elektrom agnit induksiyasi xodisasi. 0 ‘zinduksiya va o ’zaro induksiya xodisalari. 2 [1-3,7] 7. Elektrom agnit tebranishlar va to ’lqinlar. 2 [1-3,7]
Jami: 6 A m aliy m ashg’ulotlarning m avzulari. V akuum da elektr m aydoni. Elektr zaryadlam ing o ’zaro ta ’siri. Kulon qonuni. Elektrostatik maydon
kuchlanganligi. Elektr
kuchi. N uqtaviy zaryad maydoni
kuchlanganilgini hisoblash. Elektr m aydonlarining superpozisiya prinsipi. Elektr dipol, zaryadlangan shar (sfera), ip (silindr) va tekislik maydoni kuchlanganligini hisoblash. E lektrostatik m aydonning zaryadini ko’chirishda bajargan ishi. Elektrostatik m aydon potensiali va potensiallar ayirmasi (kuchlanish). Elektrostati m aydon kuchlanganligi va potensial orasidagi bo g ’lanish. N uqtaviy zaryad (shar) m aydoni potensialini hisoblash. Elektr sig ’imi. Turli xil kondensatorlim ing sig ’imini hisoblash. K ondensatorlam i o ’zaro ulash usullari. Tok kuchi. O ’zgarm as tokning bir jinslim as va bir jinsli qisim lari va berk zanjiri uchun Om qonunlari. Elektr qarshiliklam i o ’zaro ulash y o ’llari. M etallar qarshiligining tem peraturaga bog’Iiqligi. Tarm oqlangan o ’zgarm as elektr toki zanjirlari uchun K irxgof qoidalari. O ’zgarm as tokning ishi va quvvati. Joul-Lens konnuni. M agnit m aydon kuchlanganligi va induksiyasi. Tokli to ’g ’ri, aylanm a va aylana o ’tkazgichlar sistemasi (solenoid, toroid) magnit m aydoni kuchlanganligi va induksiyasini hisoblash. M agnit m aydoni kuchlan ganligini va induksiyasi orasidagi bo g ’lanish. M uhitning m agnit sindiruvchanligi. M oddalam ing m agnit
xususiyatlari. M agnit
m aydonning tokli o ’tkazgichga ta ’siri (A m per kuchi) va harakatdagi zaryadga ta ’siri (Lorens kuchi). Xoll effekti. Parallel toklarning o ’zaro ta ’siri. M agnit oqim i. Elektrom agnit induksiya qonuni. Tinch turgan berk konturda va harakatdagi o ’tkazgichda induksiyalanadigan elektr toki (EYuK)ni hisoblash. O ’zinduksiya va o ’zgaroinduksiya EYuKni hisoblash. M agnit maydoni energiyasi va uning zichligi. Q o’llaniladigan ta’lim texnologiyalari: dialogik yondoshuv, muammoli t a ’lim. Kichik guruhlarda ishlash, aqliy hujum, blis-so ’rov, munozara, о 'z-o ’zini nazorat. Adabiyotlar: A l; A2; Q l; Q2. “ Elektr va m agnetizm ” fani bo’yicha am aliy m ashg’ulotining kalendar tem atik ______________rejasi (16 soat)____________________________ Amal.
m ashg’ . t/b r.
M avzular M avzularga oid yechiladigan m asalalam ing nom erlari ([1], ________ И ) Soat
IV - sem estr ( 8 soat) 1 Kulon qonuni. Elektrostatik maydon kuchlanganligi. N uqtaviy zaryad maydoni kuchlanganilgi. Elektrostatik m aydon potensiali. N uqtaviy zaryad
maydoni potensiali. U lar orasidagi bog’lanish. [A l]- 9 .1 ,9 .5 ,9 .1 1 , [A 2]-17.1, 17.5. 2 2
sig ’imi. Turli
xil kondensatorlim ing sig ’imini hisoblash. K ondensatorlam i o ’zaro ulash usullari. [A l]- 9.77, 9.84, 9.85, 9.86, 9.91. 2
T ok kuchi.
O ’zgarm as tokning
bir jinslim as va bir jinsli qisim lari va berk zanjiri uchun
Om qonunlari. Elektr qarshiliklam i o ’zaro ulash y o ’llari. [A l]- 10.2, 10.7, 10.9, 10.11, 10.12, 10.14, 2 4
o ’zgarm as elektr
toki zanjirlari uchun K irxgof qoidalari. O ’zgarm as tokning ishi va quvvati. Joul- Lens qonuni. [A l]- 10.45, 10.46, 10.53, 10.81, 10.84. 2
8 V - sem estr (8 soat) 5 M agnit m aydon kuchlanganligi va induksiyasi. Tokli to ’g ’ri, aylanm a va aylana o ’tkazgichlar sistemasi (solenoid, toroid) magnit maydoni kuchlanganligi va induksiyasini hisoblash [A l]- 11.2, 11.3,11.16, 11.18, 2 6
ta ’siri (A m per kuchi) va harakatdagi zaryadga ta ’siri (Lorens kuchi). [A l]- 11.39, 11.56, 11.57, 11.58.
7 M agnit oqimi. Elektrom agnit induksiya qonuni. O ’zinduksiya va o ’zgaroinduksiya EY uKni hisoblash. [A l]- 11.38, 11.93, 11.100, 11.106, 11.112. 2 8
tebranish konturining param etrini hisoblash. [A l]- 14.1, 14.3, 14.5, 14.7, 14.8. 2
8 9
1. M a’ruza m ashg’ulotlari bo’yicha mustaqil ish (100 soat). № Topshiriq mazmuni Ish turi Axborot
manbai Hisobot
shakli Soat
IV — sem estr ( 60 soat) 1 1. Elektrostatika. G auss
teorem asi yordam ida zaryadlangan sim m etrik jisim lam in g (qaram a-qarshi ishoralari zaryadlangan cheksiz tekislik, sirti va hajmi
bo ’yicha tekis
zaryadlangan shar,
sfera) elektr
m aydonlari kuchlanganligini hisoblash ifodalarini keltirib chiqarish; kuchlanganlik chiziqlarining m anzarasini chizish. Konspekt [1-3]
Konspekt daftari,
o g ’zaki 8 2 Potensial va potensiallar ayirm asni hisoblash ifodalarini xususiy
hollarda keltirib chiqarish, ekvipotensial sirtlarini chizish Konspekt [1-3,7]
K onspekt daftari,
o g ’zaki 4 3 Kondensatom in turli
usullarda ulanganda va kondensatorlar turlarining (yassi,
sferik, silindrsim on) sig’imini hisoblash ifodalarini keltirib chiqarish. Konspekt [1-4]
Konspekt daftari,
og ’zaki 6 4 Pyezoelektriklar va ulam ing q o ’llanilishi Konspekt
[1-5] K onspekt daftari, o g ’zaki 4 5
elektretlar va
ulam ing q o ’llanilishi Konspekt
[1-5] Konspekt
daftari, o g ’zaki 4
N uqtaviy zaryadlar sistem asining o ’zaro ta ’sir energiyasi ifodasini keltirib chiqarish. 4 7
Elektr qarshiliklam i o ’zaro ulanganda hosil b o ’lgan to ’la qarshilikni hisoblash ifodalarini keltirib chiqarish. Om, Joul-Lens qonunlarining differensial k o ’rinishidagi ifodalarini va
Kirxgofning ikkinchi qonunini ifodasini keltirib chiqarish. Konspekt [1-4]
Konspekt daftari,
o g ’zaki 8 10 8 Elektr
o ’lchov asboblarining o ’lchash chegarasini oshirish uchun zarur b o ’lgan, qarshiliklam i (shunt va q o ’shim cha qarshilik) hisoblash ifodalarini keltirib chiqarish. Konspekt [1-4]
Konspekt daftari,
o g ’zaki 8 9 O ’zgarm as tok
manbalarining (galvanik elem entlar, akkum ulyatorlar) tuzilishi va
ishlashi. Ulami o ’zaro ulash. Konspekt
[1-4] K onspekt daftari, o g ’zaki 6 10
Doim iy tokning magnit m aydoni. M agnetiklar. Bio-Savar-Laplas va to ’la
tok qonunlari yordam ida turli shakldagi tokli o ’tkazgichlam ing m agnit maydonlarini hisoblash ifodalarini keltirib chiqarish Konspekt
[1-5] K onspekt daftari, o g ’zaki 8
И Xoll potensiallari ayirm asini hisoblash ifodasini keltirib chiqarish Konspekt
[1-5] Konspekt
daftari, og ’zaki
2 12 M agnit m ateriallari va ulam ing q o ’llanilishi. Fuko toklari. Skin effekti.
Konspekt [1-7]
K onspekt daftari,
o g ’zaki 4 13 Axborotni magnit usulida yozib olish va eshittirish Konspekt [1-4,7]
K onspekt daftari,
o g ’zaki 2 14 4. Elektrom agnit tebranishlar va to’lqinlar. O ’zgaruvchan tok zanjirida to ’la qarshilikni (im pedansni) turli o ’zaro ulash hollarida hisoblash ifodalarini keltirib chiqarish Konspekt
[1-4] Konspekt
daftari, o g ’zaki 6 15
tebranishlam insh m exanik tebranishlar bilan
analogiyasi Konspekt
[1-4] Konspekt
daftari, o g ’zaki 4 16
to ’lqinlam i hosil
qilish, tarqatish va qabul qilish. Gers tajribalari. O chiq tebranish konturi. G ers vibratori va rezonatori. Elektrom agnit to ’lqin energiyasi. U m ov-Poyting vektori. Konspekt
[1-4] K onspekt daftari, o g ’zaki 4 17
Turli m uhitlar elektr o ’tkazuvchanligining tabiati. M etallarda elektr tokining tabiatini aniqlash (Rikke,
M andelshtam - Papaleksi va Styuart-Tolm en) Konspekt [1]
Konspekt daftari,
o g ’zaki 4 И tajribaliri. M etallar elektr o ’tkazuvchanligining klassik nazariyasi (undan O m va Joul-Lens qonunlarining differensial ifodalarini keltirib chiqarish). 18 Elektrolitlar elektr o ’tkazuvchanligi. Om qonuni. Elektroliz hodisasi. U ning
ishlatilishi. Faradey
qonunlari. Konspekt
[1-5] K onspekt daftari, o g ’zaki 2 19
mustaqil gaz razryadlari. U lam ing volt-am per xaraakteristikasi. M ustaqil gaz razryadining turlari, ishlatilishi. Plazm aning elektr o ’tkazuvchanligi. Konspekt [1-5,7]
K onspekt daftari,
o g ’zaki 2 20 V akum da elektr toki. Term oelektron em issiya hodisasi. Elektron lampalar. Ikki elektrodli elektron lam pa
va uning
volt-am per xarakteristikasi, ishlatilishi. Richardson — Deshm an, Boguslovskiy- Lengm yur qonunlari. K o’p elektrodli elektron lamparal, ulam ing ishlatilishi Konspekt
[1-5,7] K onspekt daftari, og ’zaki
2 21 Yarim o ’tkazgichlam ing elektr
tokining tabiati. Kovalent b o g ’lanish. Y arim o’tkazgichlam ing xususiy (sof) va aralashm ali elektr o ’tkazuvchanligi. D onorlar va
akseptorlar. Yarim
o ’tkazgichlar qarshiligining tem peraturaga bog’liqligi. Konspekt [1-5]
K onspekt daftari,
og ’zaki 4 22 6. K ontakt hodisalari. Kontakt
potensiallar ayirm asi. M etall-m etall kontakti. Term oelektr hodisalari. Term oelektr yurituvchi kuch. Zeyebek
effekti. Yarim
o ’tkazgichlarda kontakt hodisalari. Yarim o ’tkazgich diod va tranzistor, ulam ing q o ’llanilishi. Konspekt
[1-5,7] Konspekt
daftari, o g ’zaki 4
40 12 2. Am aliy m ashg’ulotlar bo’yicha mustaqil ish ( 80 soat). № IVIasalalar yechilad ig an m a v zu la r Ish turi
yech.)
A xbor. m a n b ai 11 iso hot shakli
Soat IV — sem estr ( 40 soat) 1 V akuum da elektr maydoni. Elektr zaryadlarining o ’zaro ta ’siri. Kulon qonuni.
9.1, 9.5, 9.10,9.15 [6] M asala
yech ish daftari,
Tushuntiris h 4 2 Elektrostatik maydon kuchlanganligi. Elektr kuchi.
N uqtaviy zaryad
maydoni kuchlanganiigini hisoblash. Elektr maydon larining superpozisiya prinsipi. Elektr dipol, zaryadlangan shar (sfera), ip (silind) va tekislik maydoni kuchlanganiigini hisoblash 9.9, 9.11, 9.12, 9.13,
9.19, 9.22, 923. [6] M asala
yechish daftari,
tushuntirish 4 3 Elektrostatik m aydonning zaryadni k o ’chirishda bajargan ish.
Elektrostatik m aydon potensiali va potensiallar ayirm asi (kuchlanish). Elektrostatik m aydon
kuchlanganligi va
potensiali orasidagi bog’lonish. N uqtaviy zaryad (shar) m aydoni potensialini hisoblash. 9.38, 9.43 9.45,
9.49, 9.48,
9.59, 9.78,
9.81, 9.87,
17.63. [6]
_ l«J
Masala yechish
daftari, tushuntirish 6 4
sig ’imi. Turli
xil kondensatorlarning sig ’im hisoblash. K ondensatorlim i o ’zaro ulash usullari 9.77,
9.84, 9.85,
9.95, 9.98,
9.100, 9. 102.
[6] Masala
yechish daftari,
tushuntirish 4 5 Elektr maydon energiyasi va uning zichligi
9.105, 9.107,
9.110, 9.114.
[6] Vlasala
yechish daftari,
tushuntirish 4 6 T ok kuchi. O ’zgarm as tokning bir jinslim as va bir jinsli qism lari ham da berk zanjiri uchun Om qonunlari.
10.13,
10.25, 10.27,
[6] Hasala
yechish daftari,
usliuntirisli 6 13 10.29, 10.35,
10.36. 7 Elektr qarshiliklam i o ’zaro ulash y o ’llari. Metall
qarshiligining tem peraturaga bog’liqligi. 18.12b, 10.2,
10.7, 10.9,
[6] M asala
yechish daftari,
tushuntirish 4 8 Tarm oqlangan o ’zgarm as elektr toki zanjirlari uchun K irxgof qoidalari. 10.79 10.81,
10.86, [6]
M asala yechish
daftari, tushuntirish 4 9 O ’zgarm as tokning ishi va quvvati. Joul-Lens qonuni. 10.45 10.54,
10.63, 10.64.
[6] M asala
yechish daftari,
tushuntirish 4
10 M agnit m aydon kuchlanganligi va induksiyasi. Tokli to ’g ’ri, aylanm a va aylana o ’tkazgichlar sistemasi (solenoid, toroid) m agnit maydoni kuchlanganligi va induksiyasini hisoblash. M agnit
maydoni kuchlanganligi va induksiyasi orasidagi bog’lanish. M uhitning m agnit
sindiruvchanligi. M oddalam ing m agnit xususiyatlari. 11.1, 11.4,
11.11, 11.16,
11.18, 11.20,
11.25, 11.28,
11.41. [6]
M asala yechish
daftari, tushuntirish 8 11 M agnit m aydoninng tokli o ’tkazgichga ta ’siri (A m per kuchi) va harakatdagi zaryadga ta ’siri (Lorens kuchi). Xoll effekti. Parallel toklarning o ’zaro ta ’siri. 11.55, 11.56,
11.58, 11.71,
11.78, 11.91
[6] M asala
yechish daftari,
tushuntirish 4 12 M agnit oqimi.
Elektrom agnit induksiya qonuni. Tinch turgan berk konturda va
harakatdagi o ’tkazgichda induksiyalanadigan elektr toki (EYuK)ni hisoblash. O ’zinduksiya va o ’zaroinduksiya EY uK
ni hisoblash. M agnit m aydoni energiyasi va
uning zichligi. 22.20, 22.22,
11.36, 11.95,
11.98, 11.99,
11.113, 11.131.
[6] M asala
yechish daftari,
tushuntirish 6 14 13 O ’zgaruvchan Ink ( kuchlanish)ning effektiv qiymati. Akiiv va reaktiv (induktiv va sitf'im ) qarshilikli o ’zgaruvchan lok zanjiri
parametrlarini hisoblash O ’zgaruvchan tokning ishi
va quvatti. Tebranish kontum ing parametrini hisoblash. 14.16,
14.20, 14.23,
14.25, 14.27,
14.3, 14.9 [6]
M asala yechish
daftari, tushuntirish 6 14 Elektronning metalldan chiqish ishi. Term oelektron emissiya. Elektron lampalar. M etallarda kontakt hodisalari. Term o-EYuK ni
hisoblash. 19.6,
19.11, 19.17,
10.124, 10.126
[8] [6]
Masala yechish
daftari, Tushuntirish 4 15 Elektrolitlarda elektr toki. Elektroliz uchun Faradey qonunlari. 10.97, 10.98,
10.99, 10.100,
10.102, 10.104.
16] M asala
yechish daftari,
Tushuntirish 6 16 G azlarda elektr toki. Nom ustaqil va mustaqil gaz razryadlari. 10.115, 10. 11.6, 10.118, 10. 119, 10.120, 10,121,
122. [6]
Masala yechish
daftari, Tushuntirish 6 Ja m i: 40 D asturning inform asion - uslubiy ta ’minoti Tavsiya etilgan adabiyotlar ro’yxati: 1. М аъруза маш гулотлари бунича. А соси ii 1. О. Ахмаджонов. Ф изика курси. Т.2. “ Э лектр на магнетизм. Тулкинлар” . Т.: “ Укитувчи” , 1978-208 б. 2. Ф риш С.Е. , Тиморёва А.В. У мумий физика, П-кисм. Г.: «У китувчи», 1972, 578 бет.
3. И. В. Савелев. “Умумий физика курси” . ИИ - том. Т.: “ Укитунчи”, 1975, 308 б. Куш имча 1. М. И. Исмоилов, П. Х абибуллаев, М. Халиулин. Физика курси. М еханика. Электр. Электромагнетизм. Т.: “У збекистон” , 2000, 470 б. 2. А. Н. М атвеев. Электричество и магнетизм. М осква: “ Высшая ш кола” , 198 ?. 15
3. О. к Кувондиков. Электромагнетизм. II кием. Самарканд, 2001 й. 2. Амалий маш гулотлар буйича. Асосий 1. B.C. Волкенш тейн. У мумий физика курсидан масалалар туплами. Тошкент: «Укитувчи», 1969Й.; М.: «Наука», 1985г. 2. . А.Г. Загуста ва бош калар. У м ум ий физика курсидан масалалар туплами. Тош кент: «Укитувчи», 1991Й.
1. Р. М. Ражабов Електр ва магнетизм курсидан амалий маш гулот топш ириклари. Самарканд, СамДУ нашриёти, 2 0 1 2 ,1 0 0 б.
1. Калаш ников С.Г. Электр., Т.: «Укитувчи», 1979, 615 бет. 2. Савелев И.В. У м ум ий физика курси. И-кисм. Т.: «У китувчи», 1976, 450бет. 3. Путилов К.А. Ф изика курси. Электр хакида таълимот, 2-кисм, Т.: «Укитувчи», 1971,589 бет. 4. Д ж анколи Д. Ф изика. Том-2, М.: «М ир», 1989, 667с. 5. Волкенш тейн B.C. У мумий физика курсидан масалалар туплами. Т.: «Укитувчи», 1991 й.
6. Кувондиков О.К- Электромагнетизм 1-кисм, маърузалар матни. СамДУ , 2001 й.
7. Загуста А.Г. ва бош калар. Умумий физика курсидан масалалар туплами. Т.: «У китувчи», 1991Й. Internet va ziyonet saytlari: www.fizika.ru: www.Dhvs.sDbu.ru/librarv/studentlectures/: www.voutube.com; www.phvs.spbu.ru; w w w .fizika.zlatoust.ru; w w w.w indow .edu.ru; w w w .phvsics.ru; w w w .phvsicscentral.com ; w w w .zivonet.uz. 16 Download 429.83 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|