Arxeologik kaydning 3 turi mavjud: dala kundaligi

Arxeologik kaydning 3 turi mavjud:

1. dala kundaligi;

   
   

2. dala chizmalari; masshtabda bajariladi; dala chizmalariga kuyidagilar kiradi;

   
   

a) umumiy joylashtiruv tarki (oddiy situasion plan);
undagi barcha qazilmalar tartib rakamilari va nomlari bilan kursatiladi.
b) kazma (ura, zovur, ochma) tarklari; katlamma-katlam bajarilib aksari materikkacha olib boriladi;
s) ochilgan binolarning tarklari;
d) topilmalarning chizmalari;
ye) profillar (stratigrafiyada kursatiladi);

3. fotografiya; kaydning tezkor turi.

   
   

Kazma ochilgandan so’ng tuldirib kuyish ularni saqlashning eng ishonchli usulidir.
Birinchi xulosa dastlab dala sharoitida chikaziladi. Keyingisi xona sharoitida aniklanishi mumkin. X,isobotda (yillik xisobotda) dala va xona ishlari jamlanadi. Ochilgan bino, katlam, topilmalar bayon kilinadi.
X,isobotda dala kundaligini qaytarmasdan kilingan ish tartibi kengrok yoritiladi. Chizmalar, fotosuratlar, ulchovlar kiritiladi. X,isobot topshirish materiallarni ilmiy muomilaga kiritish demakdir. X,isobotga topilmalarni mo’zeyga topshirganlik To’g’risidagi ma’lumotnoma ilova kilinadi. X,isobot arxivga topshiriladi.
Kazmalardan tashkari arxeologik tadkikotlarga yana kovlama (zondaj) kiradi. Kovlama-binoning qismini, ya’ni katlamlarini o’rganish uchun dastlab kovlamalar xaritasi to’ziladi. Ish oxirida xisob beriladi.
Kovlamalarni bajarishda odatda 4 talabga rioya kilinadi. Bular: mumkin kadar kovlamalarni kam va kichik qilishga intilish, anik maksad bulishi chikkan barcha informasiyani o’rganish, barcha informasiyani kayd etish.
Kovlama turlari: buyok katlamida kilingan kovlama, shuvok katlamida kilingan kovlama, devor bo’zib kilingan kovlama, lamba ochish (vskrыtiye obshivok), gisht choklarini anikdash (razvyorstka kirpichnoy kladki), cherdakdagi kovlama.
Kovlama kayd etish turlari: 1. bayon, 2. rasm, 3. ulchov, 4. fotografiya. Bayonda kovlama vakti, joyi, maksadi, usuli ta’riflanadi; kim tomonidan bajarilganligi kursatiladi. Naksh va devoriy suratlardan rangli “arxeologik nusxa” (kopiya) kilinadi. Kovlamalarning natijalari xisobotda umumlashtiriladi.
Laboratoriya (tajribaxona) ishlari xona sharoitida bajariladi. Laboratoriya ishlarining vazifasi ma’lum me’moriy yechimini kabul qilish uchun yodgorlikni xar tomonlama taxlil qilishdan iborat. Uning natijasida mikrofloraning karab koplama yoki buyov qurilish vaqtida ishlatilganmi yoki bir kancha vakt utgandan so’ng ishlatilganmi yoki bir kancha vakt utgandan so’ng ishlatiganmi degan savollarga javob olinishi mumkin.
Kupinchalik qurilish ashyolarini, chunonchi gishtning vujudga kelgan vaktini aniklash (identifikasiya materiala) zarur buladi, bunda gisht korishmalari tekshiriladi.
Laboratoriyada tadkik qilish bir necha xil bulshi mumkin: