Atom spektrlari

Atom spektrlari

Atom spektrlari – erkin yoki kuchsiz

bog‘langan atomlarning (bir atom-li

gazlar yoki bug‘lar) elektromagnit to‘lqin

chiqarganda (nurlanish Atom spektrlari)

yoki yutganda (yutilish Atom spektrlari)

paydo bo‘ladigan optik spektrlari. Atom

spektrlari chiziqchiziq, ya’ni alohida-

alohida joylashgan spek-tral chiziqlardan

tashkil topgan. Atom spektrlari

nurlanishning ko‘rinuvchi, ultrabinaf-sha

va infraqizil sohalarida kuzatiladi.

Nurlanish Atom spektrlari atomni turli

yo‘llar bilan uyg‘otilganda (yorug‘lik,

elektronlarning urilish va hokazo) hosil

bo‘ladi. Yutilish Atom spektrlari uzluksiz

spektrli yorug‘lik atomar gazlar yoki

bug‘lardan o‘tganda pay-do bo‘ladi. Atom

spektrlari spektral asboblar yorda-mida

kuzatiladi. Ionlarning Atom spektrlari

katta chastotalar tomoniga surilgan

bo‘lishi bilan neytral atomlarning A. sdan

farq qiladi.Atom spektrlaridagi spektral

chiziqlar ma’lum qonuniyatlarga

bo‘ysunadi va sodda hollarda spektral

seriyalar hosil qiladi. Har bir spektral

seriya yuqori energetik sathlardan

pastdagi yagona energetik sathga

mumkin bo‘lgan kvant o‘tishlari natijasida

yuzaga keladi. Vodorod atomidagi

spektral seriyalar ayniqsa ajralib turadi.

Vodorod ato-mida Layman, Balmer,

Pashen, Breket, Pfund va Hamfri

seriyalari aniqlangan. Bu seriyalardagi

to‘lqin sonlarini quyidagi formula

yordamida topish mum-kin: bunda R =

109677,58 sm"1 –Ridberg doimiysi, pk va

p– kvant o‘tishlari bo‘layotgan energetik

sathlarining bosh kvant sonlari. Layman,

Balmer, Pa-shen, Breket, Pfund va Hamfri

seriyalari uchun pk mos ravishda 1, 2, 3,

4, 5, 6 ga teng. Bunday seriyalar boshqa

elementlar atomlari uchun ham

kuzatiladi. Elementning atom soni oshib

borishi bilan seri-yalardagi spektral

chiziqlar soni ham oshib boradi va

murakkab ko‘rinishga ega bo‘ladi.

Elementlar Atom spektrlarining uziga

xosligi modda tarkibini aniqlashda,

ulardagi spektral chiziqlar ravshanligining

765atomlar konsentratsiyasiga bog‘liqligi