Avtomatik havo uzgichlari. Saqlagichlar

Reja:
1. Qisqa tutashtirgichlar va ularning vazifasi.
2. Bo‘lgichlar va ularning vazifasi.
3. Qisqa tutashtirgichlar va bo‘lgichlarning turlari.
Qisqa tutashtirgichlar va bo‘lgichlar.

1. Qisqa tutashtirgichlar va ularning vazifasi.

• Qisqa tutashtirgich - bu kommutatsion apparat bo‘lib, elektr zanjirda sun’iy q.t. ni hosil qilish uchun xizmat qiladi.
• Qisqa tutashtirgichlar ta’minlovchi liniyaning releli himoyasi ta’sirida sun’iy q.t. hosil qilingandan so‘ng shikastlangan transformatorni uzish uchun podstansiyalarning soddalashtirilgan sxemalari qo‘llaniladi.

35 kV li qurilmalarda qisqa tutashtirgichning ikki qutbi qo‘llanilib, ular ishga tushganda sun’iy ravishda ikki fazali q.t. hosil bo‘ladi. Neytrali yerga tutashtirilgan qurilma (110 kV va undan yuqori) qisqa tutashtirgichning bir qutbi qo‘llaniladi (59-rasm).

• 35 kV li qurilmalarda qisqa tutashtirgichning ikki qutbi qo‘llanilib, ular ishga tushganda sun’iy ravishda ikki fazali q.t. hosil bo‘ladi. Neytrali yerga tutashtirilgan qurilma (110 kV va undan yuqori) qisqa tutashtirgichning bir qutbi qo‘llaniladi (59-rasm).

59-rasm. Bólgich va qisqa tutashtirgichlarning ulanish sxemalari: a-110 kV va undan yuqori qurilmalarda; b-35 kV li qurilmalarda.

KZ-35 tipli qisqa tutashtirgichning konstruksiyasi 60-rasmda ko‘rsatilgan. Qisqa tutashtirgichlar yuritmasi, kuchlanish ostida bo‘lgan qo‘zg‘almas kontaktga yerga tutashtirilgan pichoqning ulanishini ta’minlaydigan prujinaga ega. YUritmaning ishlashi uchun rele muhofazasidan impuls beriladi.

• KZ-35 tipli qisqa tutashtirgichning konstruksiyasi 60-rasmda ko‘rsatilgan. Qisqa tutashtirgichlar yuritmasi, kuchlanish ostida bo‘lgan qo‘zg‘almas kontaktga yerga tutashtirilgan pichoqning ulanishini ta’minlaydigan prujinaga ega. YUritmaning ishlashi uchun rele muhofazasidan impuls beriladi.

60-rasm. KZ-35 qisqa tutashtirgichi: 1-pichoq; 2-qo‘zg‘almas kontakt; 3-izolyator; 4-yerga tutashtirish shinasi; 5-rama.
bólgich qo‘lda bajariladi. Qisqa tutashtirgichni ulashda yoy hosil bo‘lishini va apparatning buzilishining oldini olish uchun, pichoqning katta tezlikda harakatlanishini ta’minlash kerak. Hozirgi konstruktsiyalarda qisqa tutashtirgichni ulash vaqti 0,4-0,5 s ni tashkil etadi.

Ulashni tezlatish uchun pichoqqa harakatning poroxli zaryadning portlash kuchini beradigan konstruktsiyali qisqa tutashtirgichlar ham mavjud.

• Ulashni tezlatish uchun pichoqqa harakatning poroxli zaryadning portlash kuchini beradigan konstruktsiyali qisqa tutashtirgichlar ham mavjud.
• bólgich tashqi ko‘rinishi jihatidan ajratkichdan farq qilmaydi, lekin unda uzish uchun prujinali yuritmasi bor. Bólgichni ulash qo‘lda bajariladi.

bólgichlar, ajratkichlar singari, bir yoki ikki tomondan yerga tutashtiruvchi pichoqlarga ega bo‘lishi mumkin. Mavjud OD konstruksiyalarning kamchiligi bo‘lib, ularni uzish vaqtining juda kattaligi hisoblanadi (0,5-1 s).

• bólgichlar, ajratkichlar singari, bir yoki ikki tomondan yerga tutashtiruvchi pichoqlarga ega bo‘lishi mumkin. Mavjud OD konstruksiyalarning kamchiligi bo‘lib, ularni uzish vaqtining juda kattaligi hisoblanadi (0,5-1 s).

bólgichlar toksizlangan zanjirni yoki transformatorning magnitlovchi tokini uzishi mumkin, biroq qisqa tutashtirgichning ishga tushishidan hosil bo‘lgan q.t. tokini bólgichlar uzishi mumkin emas, shu sababli OD va KZ boshqarish sxemalarida blokirovka mavjud bólib, u qisqa tutashtirgich zanjiri (51-rasm) ga o‘rnatilgan tok transformatori TT orqali tok o‘tganda uzgichni uzishiga imkon bermaydi.

• bólgichlar toksizlangan zanjirni yoki transformatorning magnitlovchi tokini uzishi mumkin, biroq qisqa tutashtirgichning ishga tushishidan hosil bo‘lgan q.t. tokini bólgichlar uzishi mumkin emas, shu sababli OD va KZ boshqarish sxemalarida blokirovka mavjud bólib, u qisqa tutashtirgich zanjiri (51-rasm) ga o‘rnatilgan tok transformatori TT orqali tok o‘tganda uzgichni uzishiga imkon bermaydi.

Ochiq konstruksiyali bólgich va qisqa tutashtirgichlar noqulay ob-havo sharoitlarida (sovuq, muzlash) etarli darajada ishonchli ishlamaydi. Ekspluatatsiya vaqtida ishlamay qolgan hollari ham kuzatiladi. Bu konstruksiyalar o‘rniga elegaz bilan to‘ldirilgan yopiq kamerada joylashgan kontakt tizimli uzgich va qisqa tashtirgichlar ishlab chiqarilgan.

• Ochiq konstruksiyali bólgich va qisqa tutashtirgichlar noqulay ob-havo sharoitlarida (sovuq, muzlash) etarli darajada ishonchli ishlamaydi. Ekspluatatsiya vaqtida ishlamay qolgan hollari ham kuzatiladi. Bu konstruksiyalar o‘rniga elegaz bilan to‘ldirilgan yopiq kamerada joylashgan kontakt tizimli uzgich va qisqa tashtirgichlar ishlab chiqarilgan.