B. N. Xodjimuratova Nizomiy nornli tdpu "Maktabgacha ta'lim metodikasi"


Download 372.41 Kb.
Pdf ko'rish
Sana25.05.2020
Hajmi372.41 Kb.
#109939
Bog'liq
3.07 Математик тасаввурларни шакллантириш назарияси ва методикаси


Maktabgacha  ta'limda  elemcntar matematik tasavvurlarni  shakllantirish

metodikasi

FAN  DASTURI

Bilim  sohasi 

100000

Ta'lim  sohasi: 



I I 0000

Bakalavriat 

5111800

yo'nalishi:



Gumanitar 

-   Pedagogika 

-Maktabgacha  ta'lini

Toshkent


2016

Oli\  va o'rta  maxsus  ta'lim  vazirligining  2016-yil  " 

i£r  01 

buyrug'ining 

ilovasi  biian  fan dasturi  ro'yxati  tasdiqlangan

daui


sonli

Fan  dasturi  Oliy  va o'rta  niaxsus,  kasb-hunar  ta'lim  yo'naiishi  bo'yicha  o'quv- 

uslubiy 

birlashmalari 

faoliyatini 

Muvofiqlashtiruvchi 

Kengashning 

2016-yil 

”  D 

0

_dagi  “  J   "-sonli  bayonnomasi  bilan  ma'qullangan.

Fan  dasturi  Nizomiy  nomidagi  Toshkent  davlat  pedagogika  universitetida  ishlab 

chiqildi  va turdosh  oliy ta'lim  muassasalari  bilan keiishildi.

T u zu v ch ilar:

G.E.Djanpeisova 

Nizomiy 

nontli 


TDPU 

“Maktabgacha 

ta’lim

metodikasi''kafedrasi  pedagogika fanlari  nomzodi  dotsent



B.N.Xodjimuratova 

Nizomiy  nornli  TDPU  “Maktabgacha  ta'lim  metodikasi”

kafedrasi  katta o'qituvchisi

Taqrizchilar  :

SH.Q.Mardonov 

Mirzo 


Ulug'bek 

nomidagi  O'zbekiston

milliy  universiteti  “Pedagogika  va  umumiy 

psixologiya” 

kafedrasi  pedagogika  fanlari 

doktori.


M.O.Norbosheva 

-  Termiz  davlat  universiteti 

«Maktabgacha

ta'lim 


metodikasi» 

kafedrasi 

mudiri, 

pedagogika.fanlari. nomzodi.

Fan  dasturi  Nizontiy  nomidagi  Toshkent  davlat  pedagogika  universiteti  o‘quv-uslubiy 

kengashida  ko‘rib  chiqildi  va  tavsiya  qilingan  (2016-yil 



“!t("

  O 


U

  dagi  “ 



([

  >”-sonli 

bayonnoma).


KIRISH

Mustaqil  respublikamizda  yuz  berayotgan  siyosiy,  iqtisodiy,  ilmiy- 

texnikaviy  va  madaniy  o'zgarishlar.  Xalq  ta'Iimi  tizimida  ham  o 'z   aksini 

topmoqda.  O'zbekistonda  uzluksiz  ta'lim-tarbiya  tizimini  takomillashtirish,  shu 

asosda  ta'lim  sifatini jahon  andozalari  darajasiga yetkazish  ta'lim  sistemasining 

eng  dolzarb vazifasiga aylandi. Mazkur  dastur maktabgacha ta'lim yo'nalishida 

o'qitiladigan 

Maktabgacha  ta'limda  elementar  matematik  tasawurlami 

shakllantirish  metodikasi fanidan tuzildi.

Fanning  maqsadi va  vazifalari

Fanni 

o'qitishdan 



maqsad  -   elementar  matematik  tasawurlarni 

shakllantirish  metodikasi  predmeti  rivojlanishi  qonuniyatlarini  va maktabgacha 

ta'lim  muassasasidagi  maqsadga  qaratilgan  ta'Iim  jarayonida  bolani  talabga 

to‘liq  javob  beradigan  darajada  matematik  rivojlantirishni  ta'minlovchi 

pedagogik sharoitni o'rganish.

Fanning asosiy vazifalari:

I .Talabalarda 

maktabgacha 

tarbiya 

muassalarida 

matematika 

elementlariga 

o ‘rgatishning 

nazariy 


asoslari,bolalaming 

matematik 

rivojlanishining  psixologik  xususiyatlari,  maktabgacha  ta'lim  muassasasi 

ishining mazmuni  vametodlari haqidagi  bilimlami  shakllantirish.

2. Talabalarda 

maktabgacha 

ta'lim 

muassasasida 



matematika 

elementlariga 

o‘rgatish 

jarayonini 

tashkil 

qilish, 


mashg‘ulotlami 

rejalashtirish,mashg‘ulot  ishlanmalarini  tuzish  va taxlil  qilish,metodik  usullari 

va  taTimiy  o‘yinlar  tanlash,  ular  bilan  ishlash  mazmuni  va  metodlarini  tahlil 

qilishning kasbiy ko'nikmalami rivojlantirishni ta'minlash.

3.  Talabalami  maktab  va  oila  bilan  hamkorlik  aloqalarini  o‘rnatishga 

o‘rgatish.  Talabalar  ushbu  kurs  bo‘yicha  maktabgacha  tarbiya  kollejida  ishlash 

mazmuni  va shakllari  bilan tanishtirish.

Maktabgacha  yoshdagi  bolalarda  elementar  matematik  tasawurlarni 

shakllantirishning  vazifalari 

(taTimiy  tarbiyaviy).0‘qitish 

mazmuni 

va 


yoTlarining umumiy tavsifi bilan qurollantirish.

Fan  bo'yicha  talabalarning bilim, ko'nikm a  va  malakasiga 

qo'yiladigan  talablar

Bakalavr:

-  elementar 

matematik 

tasavvurlami 

shakllantirish 

nazariyasi 

va 


metodikasini  o‘zlashtirgandan  so‘ng-  fanning  maqsad  va  vazifalari  uning 

mazmuni  shakl  va usullari,  maktabgacha yoshdagi  bolalami yosh xususiyatlarini 

xisobga  olgan  holda taTimni  tizimli  ravishda tashkil  etish  va  zamonaviy  taTim 

usullaridan foydalanish  to ‘g ‘risida bilimga  ega bo'lishi;

-asosiy  matematik  tushunchalami,  elementar  matematik  tushunchalami 

shaklllantirishning  shakl  va  metodlari,  maktabgacha  taTim  muassasasi  va 

maktab  xamkorligidagi  ishlarni,  turli  taTim  muassasalarida  turli  sharoitda

3


pedagogik  jarayonni  o'ziga  xos  xususiyatlari  va  mazmunini 

tashkil  etishni 



bilishi, ko 'nikma hosil qilish i;

-ta 'lim   jarayonini  rejalashtirish ,uning natijalarini taxlil qilish va baxolash. 

Xar  kungi  ta ’lim  va  tarbiyaviy  ishni  dastur  asosida  tashkil  etish,pedagogik 

diagnostik  ishni  tashkillashtirish.  Bolalami  matematik  jixatdan  bilim  olishlari 

uchun  shart- sharoit yaratish malakalariga  ega  bo‘lishi  lozim.

Fanning  o'quv rejasidagi  boshqa  fanlar bilan o'zaro  bog'liqligi va

uslubiy jihatid an  uzviylig i,  ketma  - ketligi

*

«Maktabgacha  taMimda  elementar  matematik  tasawurlam i  shakllantirish 

metodikasi»  fani  umumkasbiy  fanlar  qatoriga  kirib,  4  semestrda  o‘qitiladi. 

Dastumi 


amalga  oshirish  o ‘quv  rejasida  rejalashtirilgan 

umumkasbiy 

(maktabgacha  pedagogika,  nutq  o‘stirish  metodikasi,  bolalami  tabiat  bilan 

tanishtirish  metodikasi, 

estetik  tarbiya)  va  ixtisoslik  (bolalarni  maktabga 

tayyorlash metodikasi) fanlaridan yetarli  bilim  va ko‘nikmalarga ega bo‘lishlikni 

talab  etiladi.  Predmetlararo  bog'lanish  to 'g ’ri  amalga  oshirishi  uchun  buni 

o'quv rejasi tuzilishida  hisobgaolish  muhimdir.

Fanning  ta'lim dagi  o'rni

Maktabgacha  ta’lim  muassasalarida  ta’lim-tarbiyani  pedagog-tarbiyachi 

amalga  oshiradi.  U  pedagogik  jarayonda  markaziy  o'rinni  egallaydi.  Shuning 

uchun  tarbiyachi  o‘z  sohasini  chuqur  bilishi,  xar  xil  metodik  vositalami  yaxshi 

egallagan,  puxta  pedagogik  -psixologik  tayyorgarlikka  ega  bo‘lishi  muhimdir. 

Maktabgacha  yoshdagi  bolalarda  matematik  tassavvurlarni  shakllantirish 

jarayonida  ularga  oddiy  matematik  tushunchalarni  o'rgatibgina  qolmay,  ayni 

vaqtda  bolalaming  mantiqiy  tafakkurini  o ‘stirish,  mustaqillik  faoliyatini 

shakllantirish,  maqsadga  intilish, 

topshirilgan 

vazifani  mas'uliyat  bilan

bajarish,  o‘z  oldiga  qo‘ygan  maqsadga  erishish, 

qafiyatlilik, 

muomala 


madaniyatini  shakllantirish  ham  muhimdir.

Fanni  o'qitishda  zam onaviy axborot  va  pedagogik texnologiyalar

«Maktabgacha ta'limda elementar matematik tasavvurlarni  shakllantirish

metodikasi»  fanini  o'zlashtirishlari  uchun  o'qitishning  ilg'or  va  zamonaviy 

usullaridan  foydalanish,  bunda  axborot  va  pedagogik  texnologiya  yutuqlari  va 

imkoniyatlaridan  foydalanish  ko'zda tutiladi.  Ma'ruza  va  amaliy  mashg'ulotlar 

turli  texnik vositalar  bilan jihozlanishi  kerak.  Fanni  o'qitishda darslik,  o'quv  va 

uslubiy  qo'Hanmalar,  ma'ruza  matnlari,  tarqatma  materiallar,  internet  saytlari 

ma'lumotlaridan foydalaniladi.

4


Asosiy qism

Fanning  nazariy (lektsiya)  m ashg'ulotlari  m azmuni

Elem entar matematik tasavvurlarni shakllantirishning nazariy va  didaktik

asoslari


Maktabgacha  yoshdagi  bolalarda  elementar  matematik  tasawurlarni 

shakllantirish  asoslari  va  metodikasi  kursining 

nazariy  asoslari.  Predmetlar 

to‘plami  va  o‘ziga  xos  xususiyatlari;  to‘plamning  xarakteristik  xususiyatlari; 

universal  to‘plam.  Munosabatlaming  xususiyatlari.  Ekvivalentlik  munosabati. 

Tartib  munosabati.Muxammad  ibn  Muso-al  Xorazmiy,  Umar  Xayyom, 

Nasriddin 

Tusiy,  Jamshid  qiyosiddin  al-Koshiy, 

Ulug‘bek  asarlarida 

arifmetikaning  rivojlanishi 

haqida 

dastlabki  ma'lumotlar.  Psixologik  -  



pedagogik  adabiyotlarda 

maktabgacha  yoshdagi  bolalarda 

matematik 

tasavvurlami  rivojlantirish  masalalari.  YTTixiyeva,  F.N.Blexer,  maktabgacha 

yoshdagi 

bolalami 

matematika 

elementlariga 

o'rgatish 

to‘g‘risida. 

0 ‘zbekistondagi  MTM  elementar  matematik  tasavvurlami 

shakllantirish

metodikasi  asoslarining  rivojlanishi.

M aktabgacha yoshdagi  bolalarni  matematika  elementlariga 

o‘rgatishini  tashkil  qilish

Maktabgacha 

yoshdagi 

bolalarda 

matematik 

tasavurlami

shakllantirishda  ta'limning 

asosiy  didaktik  prinsiplarini  amalga  oshirish. 

M TM turliyosh  guruhlarida matematika  mashg‘ulotlarini  o ‘tkazish  metodikasi 

va  tashkil  qilish  xususiyatlari.  Matematika  mashg‘ulotlarini  o‘tkazishga 

qo'yiladigan  metodik  talablar:  mashg‘ulotlaming 

davomiyligi,  ularning 

davriyligi,  dastur  materialini  bo‘laklarga 

bo‘Iib  batafsil  taqdim  etishning 

zarurligi.  Mashg‘ulotlarn  o‘tkazishda  didaktik  materiallar  va metodik  usullami 

almashtirish. 

Tushuntirish, 

namuna,  namoyish  qilishlaming  roli.Dastur 

materialini  o‘rganishning  turli  bosqichlarida  o‘yin 

usullari  tutgan  o‘mi. 

Matematik  bilimlami  o‘zlashtirishda  amallar  va  mashqlaming  ahamiyati. 

Mashg‘ulotda  tarbiyachining faoliyatiga qo‘yiladigan talablar.

K o ‘ plik, son,  hisob, kattalik, fazo,  geometrik shakl va  figuralar 

haqidagi  tasavvurlarni  shakllantirish  metodikasi

Hayotning  uchinchi  va  to‘rtinchi  yilida  bolalarda miqdoriy tasavvurlarni 

rivojlantirish.  Ilk  va  maktabgacha yoshdagi  bolalaming  predmetlar  miqdorini 

idrok  qilish,  esda  olib  qolishi  va  taqqoslashning  o‘ziga  xos  xususiyatlari. 

To'plam 


haqidagi  tasawurlarni 

shakllantirishning 

sensor  asoslari. 

To‘plamlaming  tengligi  va teng  emasligi  haqidagi  tasawurlami  shakllantirish. 

0 ‘yinlar va o‘yin  mashqlaridan foydalanish.

5


Bolalarda  miqdor  haqidagi  tasawurlarni  shakllantirish  vazifalari  «Ko‘p» 

va «Bitta»,  «Ko‘p»  va  «kam»  o'rtasidagi  o‘zaro  munosabat  bilan  tanishtirish 

va  butunni 

elementlarga  ajratish.  Bolalami 

predmetlami 

turli 


belgilar 

bo'yicha gumhlashga o‘rgatish.

Predmetlami  gorizontal  bo‘ylab  joylashtirishda  ko‘z  va  o ‘ng  qo‘lning 

chapdan  o‘ngga  qarab  harakatlanishini  rivojlantirish.  Bolalaming  quyidagi 

ifodalami  tushunishi  va  o ‘zlashtirish:  qancha bo‘lsa -  shuncha teng.  Ko‘p-kam 

(miqdor bo‘yicha) bittadan, bitta ham yo‘q. Gaplami to‘g‘ri  tuzishga o'rgatish.

Bolalarda  son-sanoq  haqidagi  b ilim la rn i  shakllantirish sanashga 

o‘ rgatish

Sanash  va 

0

‘lchash  jarayonida  bolalarda  butun  sonlar  qatori  haqidagi 



tasavvurlarini  rivojlantirishning  o‘ziga  xos  xususiyatlari.  Sanash  faoliyatining 

rivojlanish  bosqichlari

Sanash  natijalari  predmetlarining  sifat  belgilari  va  ulaming  fazoviy 

joylashuviga  bog'liq  emasligi.  Sonning  belgisi  bo'yicha  o‘ziga  xosligini 

umumlashtirish.  Bolalami  butun  predmetni teng  boMaklarga boMishga o‘rgatish.

Bolalarda  predm etlarningoM cham i va  ularni  oMchash 

haqidagi  tasavvurlarni  shakllantirish

OMchash  haqida  tushuncha,  oMchamning  asosiy  xususiyatlari,  ilk  va 

maktabgacha  yoshda  bolalaming  predmetlaming  oMchamni  idrok  qilishning 

o‘ziga  xos  xususiyatlari.  Predmetlar  oMchamini  idrok  qilish  va  taqqoslashda 

so‘zning roli.

Bolalarda  prem etlarning  shakli  haqidagi  tasavvurlarni shakllantirish

Geometrik  figura  predmetlaming  shaklini  idrok  qiiish  etaloni  sifatida. 

Bolalarning  predmetlar shakli  va geometrik  figuralarni  idrok  qilishning  o‘ziga 

xos  xususiyatlari. Tadqiq  qilish  amallari  va ularning  shaklini  bilishdagi  roli. 

Shakl haqidagi tasavvurlami  idrok qilish va shakllantirishda so‘zning roli

Geometrik 

figuralami  turli  belgilari  bo‘yicha  guruhlarga 

ajratish. 

Geometrik  figuralami  burchaklari,  tomonlari,  soni  bo‘yicha  taqqoslash;  ularni 

oMchash;  umumlashgan tushunchalarni  shakllantirsh.

Bolalarda  fazoviy  tasavvurlarni  shakllantirish

Fazo  va  fazoda  moMjal  olish  haqida  tushuncha.  Bolalarda  fazoda 

moMjal  olishni  rivojlantirishning  xissiy  asosi.  Idrok  qilish  va  fazoda  moMjal 

olishda  so‘zning  roli.  Bolalaming  tevarak  atrofidagi  fazoda  moMjal  olishni 

o‘zlashtirish.  Ko‘rib idrok qilish va oMchash asosida fazoni idrok etishi.



6

Vaqt  va  uning  o ‘ziga  xos  xususiyatlari.  Turli  maktabgacha  yoshdagi 

bolalaming  vaqtni  idrok qilishi.

Katta  maktabgacha  yoshdagi 

bolalarda 

vaqtni  xis  qilishni  rivojlantirish. 

Faoliyatni  vaqtda  rejalashtirish,  ajratilgan  vaqtga  va  ish  kolam iga  bog‘liq 

holda  ishning  tempi va ritmini tartibga solish qobiliyatini rivojiantirish.

B o la la r d a   v a q t  t a s a w u r la r n i  s h a k lla n tir is h

Maktabgacha  ta’lim   muassasida  bolalarda  matematik  tasavvurlarni 

rivo jlan tirish   bo‘yicha  ishni  rejalashtirish  va  qayd  qilish

Maktabgacha  tarbiya  muassasalarida  matematika  bo'yicha  ishlami 

rejalashtirish  va  qayd  qilishning  ahamiyati.  Kalendar  rejaga  qo‘yiladigan 

talablar  va hisobot.

A rifm etik  m isollarni  yechish  boshlang‘ich  maktabda  matematika 

fanini o‘rganishga  tayyorlash

Olti  yoshli  bolalar  bilan  matematikaga  oid  ishlaming  mazmuni  va 

metodikasi-Maktabgacha  ta'lim  jarayoniga  davlat  talablari  nuktai  nazaridan 

olti  yoshli 

bolalami  oilada  va 

maktabgacha  ta'lim  muassasasida  maktab 

ta'limiga 

tayyorlashga  qo'yiladigan 

talablar.  Olti  yoshli 

bolalarning 

psixologik  pedagogik  tasnifi  va  maktabga  tayyorgarlik  darajasi.  Arifinetik 

masalalar.  Bolalarning 

arifrnetik  masalalarni  tushinishining 

o ‘ziga 

xos 


xususiyatlari.  Masalalar  ustida  ishlashda  metodik  usullar  va  izchillik.+;-;= 

belgilari  bilan tanishtirish.

0 ‘lchamlaming  katta -  kichikligi va sonlar o ‘rtasidagi  funksional  bog‘liqlik. 

Ikki 


0

‘lchamli  fazoda  mo‘ljal  olishga  o ‘rgatish.  soat  bo‘yicha  vaqtni 

aniqlash.

O ilad a  va maktabgacha  ta'lim   m uassasalarida olib  boriladigan  metodik 

ishlarni  rejalashtirish

Bolalarni 

matematikaga 

o'gatishda 

MTM 

maktab 


va 

oila 


hamkorligi.O‘zbekiston  Respublikasi  Ta’lim  to‘g‘risidagi  Qonuni  nuqtai 

nazardan  MTM  sida  bolalarni  maktabga  tayyorlashga  qo‘yiladigan  talablar. 

Matematika  dasturlari  mazmunidagi  hamkorlik.  Ish  uslublaridagi  hamkorlik. 

MTM  va maktab  ishidagi  hamkorlikni  tashkil  qilish  shakllari

M aktabgacha  ta'lim   muassasasida  bolalarda  matematik  tasavvurlarni 

rivo jlantirish  ishiga  metodik ra h b a rlik  qilish

Matematik  tasawurlami  shakllantirish 

ishini  tashkil  qilishda 

MTM 

muassasasi 



mudirasi 

va  katta  tarbiyachining 

o‘rni.  Tarbiyachilar 

bilim 


darajasini  vamahoratini  oshirish  shakllari  v a y o ‘llari.

7

Elem entar m atematik ta saw u rlarn i shakllantirish  m etodikasini 

o‘qitishning tashkiliy sh a k llari

Maktabgacha  tarbiya 

kollejida 

«maktabgacha  yoshdagi 

bolalarda 

elementar 

matematik 

tasavurlami 

shakllantirish  metodikasi»  kursini 

o‘qitish.Maktabgacha  tarbiya  kollejida 

maktabgacha  yoshdagi  bolalarda 

elementar  matematik 

tasavvurlami  shakllantirish 

metodikasini 

o'qitish 

vazifalari  va  uning  o ‘quv  rejasidagi  o‘mi.  Dastumi  tahlil  qilish.  Dastur 

materialini  darslar  bo'yicha 

taqsimlash.  0 ‘quvchilar  bilan  o‘tkaziladigan 

mashg'ulotlar  shakllari.  0 ‘zlashtirishni  hisobga  olish.  Pedagogik  kollejida 

«Maktabgacha 

yoshdagi 

bolalarda  elementar  matematik  tasavvurlami 

shakllantirish 

metodikasi»  kursini 

ko‘rgazmali 

qurollar 

bilan 


jihozlash.O‘quvchilarning  MTMdagi 

pedagogik  amaliyoti.  Ushbu 

kurs 

bo'yicha 



o‘quv 

qo‘llanmalar  tasnifi.  0 ‘quvlaming 

ba'zi 

ko'rgazmali 



qurollami  tayyorlash, 

0 ‘TVdan 

va  yangi  pedagogik  texnologiyalardan 

foydalanish.

A m aliy  mashg‘ulotlarini  tashkil  etish  bo‘yicha  ko‘ rsatma  va  tavsiyalar

Amaliy  mashg'ulotlarida  bakalavlar  ilmiy  ijodiy  faoliyat  bilan  shug‘ullanib 

fan  sohasidagi yangiliklar bilan amaliy mashg‘ulotlarini mazmunini boyitadilar.

A m aliy  mashg‘ulotlari  uchun  tavsiya  etilgan  tahm iniy m avzular:

1 .Asosiy matematik  tushunchalar  metodikaning  nazariy asosi  sifatida.

2.  Maktabgacha  tarbiya 

yoshidagi 

bolalami  matematikaga 

o‘rgatish 

uslubiyatining  kelib chiqishi.

3.  Maktabgacha  ta'lim  muassasasida  ta'limini  tashkil  qilishga  qo‘yiladigan 

umumiy  talablar.

4.3-4 yoshli  bolalarda  miqdoriy  tasawurlaming o ‘ziga xos xususiyati.

5.  Sanash 

faoliyati 

va  butun 

sonlar  qatori  haqidagi 

tasavvurlami

shakllantirish.

6.  Bolalami  butun  predmetni  teng  bo‘laklarga  boMishga  o ‘rgatish  va  xar  bir 

yosh guruxda mashg'ulotni tashkil  etish.

7-Bolalarda  predmetlar  o‘lchami 

haqidagi  tasavvurlami 

shakllantirish

xususiyatlari.

8.  Xar bir yosh  guruxda mashg'ulotlami tashkil  qilish.

9.  Bolalarning  predmetlar shaklini  idrok qilishining xususiyatlari.

10.  Mashg‘ulotlami tashkil  etish. 

lU Fazoviy  tasavvurlami  shakllantirish.

12.  Mashg‘ulotlami tashkil  etish.

13.  Vaqt  tasavvurlarni  shakllantirish.

14.  Mashg‘ulotlami tashkil  etish.

15.  Maktabgacha ta’lim muassasasida matematika ishini  rejalashtirish.

16.  Hayotning 6 chi yilida bolalaming hisoblash faoliyati.



8

Seminar  mashg‘ulotlarida  bakalavlar  ilmiy  ijodiy  faoliyat  bilan 

shug‘ullanib  fan  sohasidagi  yangiliklar  bilan  seminar  mashg‘ulotlarini 

mazmunini boyitadilar.

Sem inar mashg‘u!otlari  uchun  tavsiya  etilgan tahm iniy  m avzular:

1 .Maktabgacha  yoshdagi  bolalarda 

elementar  matematik  tasavvurlami 

shakllantirish metodikasi  nazariy asoslari.

2.Predmetlar to‘plami va o‘ziga xos xususiyatlari;

3.Sharq mutafakkirlarining  matematikaga oid qarashlari.

4 .0 ‘zbekistonda  va  chet  mamlakatlarda  elementar  matematik  tasavvurlami 

shakllantirish metodikasi  asoslarining  rivojlanishi.

5.  Maktabgacha  yoshdagi  bolalarda  matematik  tasavurlarni  shakllantirishda 

ta ’limning tamoyillari.

6.  MTM  turli  yosh 

guruhlarida  matematika  mashg‘ulotlarini 

o‘tkazish 

metodikasi  va tashkil qilish.

7.  Bolalarda elementar matematik tasavvurlarni  shakllantirish usullari.

8.11k  yoshdagi  bolalarning  predmetlar miqdorini  idrok  qilishining o‘ziga 

xosligi.


9.3-4 yoshli  bolalarda  miqdoriy tasawurlam i  rivojlantirish.

KkBolalarni  predmetlami  turli  belgilar bo‘yicha guruhlashga o‘rgatish.

1 LBolalarda  son  sanoq  xaqidagi  va butun  sonlar  qatori  haqidagi  tasavvurlarini 

rivojlantirish.

12.Sanash faoliyatining rivojlanish bosqichlari

13.  Bolalarni  butun predmetni teng  boMaklarga boMishga o‘rgatish.

14. 

Maktabgacha  yoshda  bolalarda  predmetlarning  oMchamni  idrok  qilishning 



o‘ziga xos xususiyatlari.

15.  Predmetlar oMchamini  idrok qilish  va taqqoslashda so'zning roli.

16. 

Bolalarning  predmetlar  shakli  va  geometrik  figuralami  idrok  qilishning 



o‘ziga  xos  xususiyatlari.

17.  Geometrik figuralami  turli  belgilari bo‘yicha gumhlarga  ajratish.

18. Bolalarda  fazoda  moMjal olishni  rivojlantirishning xissiy asosi.

19.  Ko‘rib idrok qilish va oMchash asosida fazoni idrok etishi.

20.  Turli  maktabgacha yoshdagi  bolalarning  vaqtni  idrok qilishi.

21 .Katta maktabgacha yoshdagi  bolalarda  vaqtni  xis qilishni  rivojlantirish. 

22.Maktabgacha 

tarbiya 


muassasalarida 

matematika 

bo‘yicha 

ishlarni 

rejalashtirish.

23.01ti 


yoshli 

bolalar 


maktab 

taMim  jarayoniga  matematik  jixatdan 

tayyorlash.

24.Bolalarning  arifmetik masalalami tushinishining  o‘ziga  xos  xususiyatlari.



S e m in a r   m a s h g ‘u lo tla r in i  ta s h k il  e tish   b o ‘y ic h a   k o 'r s a tm a   v a   ta v s iy a la r .

9

25.  Bolalami  matematikaga o ‘gatishda  MTM  maktab  va oila hamkorligida olib 

boriladigan ish shakllari.

26.  Tarbiyachilar  bilim  darajasini  vamahoratini  oshirish  shakllari  v ay o ‘llari.

27.  Zamonaviy pedagogik texnologiyalar asosida  ta'limni tashkil  etish.

28. Maktabgacha  tarbiya 

kollejida 

maktabgacha 

yoshdagi 

bolalarda 

elementar 

matematik 

tasavvurlami  shakllantirish 

metodikasini 

o‘qitish 

vazifalari.  2 9 .0 ‘quvchilar 

bilan 


o'tkaziladigan 

mashg‘ulotlar 

shakllari. 

0 ‘zlashtirishni  hisobga  olish.

30.Darsni tashkil  etishda yangi  pedagogik texnologiyalardan  foydalanish.

M ustaqil  ta'lim ni  tashkil  etishning shakli  va  m azm uni:

Talaba mustaqil  ta'limni tayyorlashda muayyan fanning xususiyatlarini 

hisobga olgan holda quyidagi  shakllardan foydalanish tavsiya etiladi:

•  darslik  va  o ‘quv  qo‘llanmalar  bo‘yicha  fan  boblari  va  mavzularini 

o‘rganish;

• tarqatma materiallar bo‘yicha ma'ruzular qismini o ‘zlashtirish;

•  maxsus  adabiyotlar  bo'yicha  fanlar  bo‘limlari  yoki  mavzulari  ustida 

ishlash;  Magistrantga  mustaqil  ta'limning  mavzulari  beriladi,  bu  mavzular 

bo'yicha  egallanishi  kerak  bo'lgan  bilim,  ko'nikma  va  malakalar,  muddati 

va  topshirish  shakli  aytiladi.  Ko'rsatilgan  muddatda  nazariy  material 

konspekti,  referati  ko'riladi,  test  yoki  savol-javob  o'tkaziladi.  Amaliy 

xarakterdagi  topshiriqlar  yechimi  ko'rsatiladi  va  o'xshash  misollar 

yordamida tekshiriladi.

Talabalarga tavsiya etiladigan mustaqil ta'limning mavzulari:

-  Maktabgacha  yoshdagi  bolalami  xar  tomonlama  rivojlantirishda  va 

ularni  maktabga tayyorlashda matematik bilimlarning roli.

-  Muxammad  ibn  Muso  al  Xorazmiy  Nasriddin  Tusiy  Jamshid 

G ‘iyosiddin 

al  Koshiy  Ulugbek  asarlarida  arifmetikaning  rivojlanishi 

xaqida ma'lumotlar.

-  Son  sanoq  tushunchasi  natural  son  sanoq  va  nol  tushunchalarining 

yuzaga kelishi  tarixidan.

- Tartib va miqdor butun sonlar.

- Sanash  sanashning turli tizimlari.

- Matematikaga o'rgatishning zamonaviy  metodlari.

- Turli yosh guruxlarda bolalami  sanashga o'rgatish vazifalari.

-Bolalami  miqdor  va tartib  sanoqqa  o‘rgatish  sanoq  blimi  yuzasidan

ko‘rgazmali  qurol yasash.

-Bolalami 

predmetlar 

o‘lchami 

bilan 

tanishtirish 



vazifalari.Ko‘rgazmali  qurol yasash.

-Bolalami predmetlar shakli bilan tanishtirish vazifalari.

-Geometrik  figuralami  farqlash  va  nomini  aytishga  o'rgatish. 

Ko‘rgazmali qurol yasash.

-Turli yoshdagi bolalarda predmetlar shakli  va ulaming qismlarni taxlil 

qilish mashq qildirish mashg‘ulot ishlanmasini tuzish.



10

-Fazoda  m oljalga  olishni  sliakllantirish  vazifalari  o ‘ziga  nisbatan  tinch  va  xarakat 

xolatidagi  asosiy yunalishlarni  farqlash.

-Fazoda mo‘ljalga olishni  rivojlantirish  uchun  ta'limiy  uyinlar.

-Bolalarni  vaktni  chamalashga o‘rgatish  vazifalari  bolalarni  sutka qismlarini  farqlashga 

ularning tartibini  aniqlashga 

0

‘rgatish  Rejalashtirish  turlari.



- Oylik reja tuzish.

-  Maktabgacha  tayyorlov  guruxida  sanashga  va  xisoblash  faoliyatiga  o‘rgatish 

vazifalari.

-Qogoz pul  va tangalar  bilan tanishtirish.

-  Tayoqchalardan  figuralar  xosil  qilish  geometrik  shakllar  rasmini  chizish  didaktik 

uyinlardan  foydalanish.

-Fazoviy  tasavvurlarni  rivojlantirish  vazifalari  .Fazoda  mo‘ljalga  olish  uchun  didaktik 

uyinlar.


-Bolalarni  vaqtni  chamalashga o‘rgatish  vazifalari  . 

lntemet  ma'lumotlari

Fan  dasturning information-uslubiy ta ’minoti 

Didaktik vositalar

Jihozlar  va  uskunalar,  moslamalar:  elektron  doska  -  Hitachi,  LCD-monitor.  elektron 

ko'rsatgich  (ukazka).

video-audio  uskunalar:  video va audiomagnitofon,  ntikrofon,  kolonkalar.

kom pyuter  va  multimediali  vositalar:  kompyuter,  Dell  tipidagi  proyektor,  DVD- 

diskovod,  Web-kamera,  video-ko'z (glazok).

Foydalaniladigan adabiyotlar  ro'yxati 

R ahbariyat adabiyotlari:

1, 0 ‘zbekiston  Respublikasining «Ta’iim to‘g‘risida»gi  Qonuni.,  -T .:0 ‘zbekiston, 

I997 y.

2.  Kadrlar tayyorlash milliy dasturi,  -T .:0 ‘zbekiston,l997 y.



3.  Maktabgach  ta'lini  konsepsiyasi.-T.:2008 y

4.  M aktabgacha  tarbiya  yoshidagi  bolalar  ta'lim -  tarbiyasiga  qo'yiladigan  davlat 

talablari.  T.,  2013  y.


Asosiy adabiyotlar

1 .Xasanboyeva.O.U.va  boshqalar.  «Vlaktabgacha  ta'lim  pedagogikasi».T..,  «llm  ziyo». 

2006y.

2.  Bikbayeva  N.U.  Ibragimova  Z.I.  Kosimova  X.I.  «Maktabgacha  tarbiya  yoshidagi 



bolalarda elementar matematik  tasavvurlarni  shaklantirish»  T. « 0 ‘qituvchi» ,1995y.

3.  Bolajon  dasturi, T 2010 y.

UMJumayev  “Maktabgacha  yoshdagi  bolalarda  matematik  tasavvurlarni  shakllantirish 

metodikasi  va nazariyasi” T., 2007 y.

2,O.Xasanboyeva va boshqalar.  “Oilada barkamol  aqlod tarbiyasi’T ., 2010 y

3,S.X.Jalilova, S.M.Aripova.  Maktabgacha yoshdagi  bolalar psixologiyasi, 2013y.

4.SH.A.Sodiqova  “Maktabgacha  pedagogikasi”  “Tafakkur  sarchashmalari”  nashriyoti. 

T.,20l 3y.

5.  Raxmonqulova  “Maktabgacha  yoshdagi 

bolalarda 

matematik 

tasavvurlarni 

shakl lantirish”,T.201 Oy

6.  Maktabgacha yoshdagi  bolalar rivojlanishiga ko‘yiladigan  davlat talablari, 2013y.

7.  EenoujHCTan 

A .  B . 

d>opMMpoBaHHtie 

h

  pa3BHTHHe  MaTeMaTHnecKHx  cnoco6HOCTeit 



UOU

j k o j ih h k o b

Bonpocn  Teopnn 



h

 

npaKTHKH: 



Kypc 

JieKUMH 


juia 

cryjt. 


aoujK. 

(jtaKyjiTeTOB 

b m c l u

yne6. 



3aBejteHHH.  —   M .:  TyM aHHT.  H3jt. 

ceHTp 


B J l A i l O C ,  

2003. 


—  

400 e.:  HJt.  HCEH  5-691-01229-0.

8.  A.  MMxaiuiOBa,  3 . 

J\.

  HocoBa,  A.  A.  Crojinp,  M.  H.  nojiaKOBa,  A.  M.  BepSeHeTC

TeopriH 

h

 



TexHOJiorHH 

m

 



are 

m

 



ar 

h u


 

ec 


k o

 

ro 



paiBHiHH 

/iereu 


uouiKoaHoro

b o


 

ipaera.Hi/urrea

ct

b o


 

«/teiCBo-npecc». CaHneTep6ypr , 2008it.

Q o‘shimcha adabiyotlar

Tlektron  ta'lim  resurslari

1.  www. tdpu.  uz

2.  www. pedagog.  uz

3. www.  ziyonet.  uz

4.  www.  edu.  uz



Download 372.41 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling