Bajardi: 21A-18 nrm guruh Ikromov s tekshirdi: Haydarov sh

Navoiy kon-metallurgiya kombinati Navoiy Davlat Konchilik Instituti Konchilik fakulteti Gidravlika fanidan Mustaqil ish

Bajardi:21A-18 NRM guruh

Ikromov S Tekshirdi:Haydarov SH

4- variant

 

1. Suyukliklarning Quvurlarda laminar tartibi.

2. Suyukliklarning Quvurlarda xarakatining turbolent tartibi.

 3 . Masala: Suv darajasi t=140C bo’lganda sarf Q=8l/sek bo’lsa, d=20sm ga teng bo’lgan quvur bo’ylab oqayotgan suv harakatining barqarorlik harakatini aniqlang.

Laminar oqim (lot. lamina — plastinka, qatlam) — suyuqlik yoki gazning tartibli (qatlamli) aralashmasdan oqishi. Laminar oqimda suyuqlik yoki gaz oqimga nisbatan parallel ravishda qatlam-qatlam boʻlib siljiydi. Suyuqlik yoki gazlarning kichik tezlik bilan oqishi, oʻta qovushoq suyuqliklarning oqishi, shuningdek, kichik hajmdagi jismdan ohista oqib oʻtishi va boshqalar laminar oqimga misol boʻladi.Suyuqliklarning ingichka (kapillar) naydan oqish paytida, podshipnikdagi moy

qatlamida, jism sirtidan suyuqlik yoki gaz oqib oʻtayotganda shu sirt yaqinida hosil boʻluvchi chegara qatlamlarda va boshqalarda laminar oqimni kuzatish mumkin. Suyuqlik yoki gazlarning harakat tezligi osha borib, vaqtning maʼlum paytida laminar oqim tartibsiz turbulent oqimga aylanadi. Suyuqliklarning naydagi laminar oqimini kuzatish uchun ingliz fizigi Osborne Reynols aniqlagan

Turbulent oqim (lot. turbulentus — joʻshqin, tartibsiz) — turbulenglik kuzatiladigan suyuqlik (gaz) oqimi (qarang Turbulentlik). Turbulent oqimda suyuqlik (gaz) ning ayrim zarralari murakkab trayektoriya boʻylab tartibsiz, beqaror harakat qiladi. Bunda oqimdagi har bir nuqta tezligi vaqt utishi bilanBunda oqimdagi har bir nuqta tezligi vaqt utishi bilan oʻzgaradi va pulsatsiya (jadal) tusida boʻladi. oʻzgaradi va pulsatsiya (jadal) tusida boʻladi.

Jadal tartibsiz aralashuv tufayli Turbulent oqim yuqori issiqlik uzatish, kimyoviy reaksiyalar (mas., yonish)ni tez tarqatish, tovush va elektromagnit toʻlqinlarni sochish, shuningdek, impulsni uzatish va shu sababli qattiq jismlarni aylanib oqayotganda ularga yuqori kuch taʼsir koʻrsatish xususiyatiga ega. Bunda Turbulent oqimlarda harakatlanuvchi jism (zarra, toʻlqin)lar anchagina katta qarshilikka uchrashi sababli kattagina energiya yoʻqotishlari sodir boʻladi.

Suv darajasi t=140C bo’lganda sarf Q=8 l/sek bo’lsa , d=20 sm ga teng bo’lgan quvur bo’ylab oqayotgan suv harakatining barqarorlik harakatini aniqlang.

Yechilishi:

Oldindan sarf tenglamasi bilan F oqimning kesishish Q suyuqlikni sarf munosabatiga teng bo’lgan o’rtacha tezlikni v ni topamiz,ya’ni :

•  

F- oqimning kesishish yuzasi.F

Shunday qilib: =

•  

Endi t=140C bo’lganda suvning qovushoqligini topamiz:

Reynolds suyuqligi harakati tartibini tavsiflash uchun Reynolds soni yoki kriteriy (mezon,o’lchov) deb nomlanuvchi faktorlarning ta’sirini hisobga oluvchi o’lchovsiz kriteriy kiritilgan edi:

•  

v - suyuqlik harakatining o’rtacha tezligi

d -quvur diametri

ρ -suyuqlik zichligi

M -suyuqlikning absolyut qovushoqligi

bu yerda ν - suyuqlikning kinematik qovushoqligi

•  

R=43418

hosil bo’lgan R qiymatni Reynolds sonining kritik qiymati bilan taqqoslab Rkr =2300, ya'ni quvurda turbulent tartib mavjud degan xulosaga kelamiz (43418>2300).

Javob: Turbulent tartib

•  

Xulosa:

Bu mustaqil ishda suyuqliklarning harakat tartibini , hamda ularning sanoatda qo’llanilishini bildim . Suyuqliklarning harakat tartibi laminar va turbulent dir. Ular bir-birida harakat tezligi va oqimining shakli ya’ni ko’ndalang yoki ilgarilanma harakati bilan farq qiladi . Bu esa insoniyat hayotda ehtiyojlarini qondirishda muhim bir bo’gin yoki muruvati hisoblanadi.

Foydalanilgan adabiyotlar.

1.Большаков В.А., Константинов Ю.М. и др. Сборник задач по гидравлике. - Киев: Вища школа, 1979. 2. Кисилёв П.Г. Гидравлика. Основы механики жидкости. - М.: Энергия, 1980. - 360 с. 3. Умаров А.Ю. Гидравлика. – Тошкент: Ўзбекистон, 2002. – 460 б. 4. Ҳамидов А.А., Исанов Ш. Р. Гидравлика. I- ва II-қисм. Маърузалар матни. – Тошкент: ЎзМУ нашри, 2000.