Bolalikdan tinib-tinchimas, baquvvat va g’ayratli Shavkat har jihatdan mustaqil bo’lishga intilardi. O’n uch yoshida ta’til chog’i g’isht zavodiga ishga kiradi

(1950-1996)

• (1950-1996)

Bolalikdan tinib-tinchimas, baquvvat va g’ayratli Shavkat har jihatdan mustaqil bo’lishga intilardi. O’n uch yoshida ta’til chog’i g’isht zavodiga ishga kiradi. G’isht quyishni o’rganib olgach, kelasi yili hovlidagi pastqam eski devorlarni buzib, o’rniga oldida ochiq ayvoni bo’lgan ikki xonali uy quradi. Oradan o’n yillar o’tib, ayni shu uyga ayoli- Manzura kelin bo’lib tushadi. Shuningdek, Shavkat hovlidagi tomorqada turli-tuman ko’chatlar ekishni yoqtirardi.

• Bolalikdan tinib-tinchimas, baquvvat va g’ayratli Shavkat har jihatdan mustaqil bo’lishga intilardi. O’n uch yoshida ta’til chog’i g’isht zavodiga ishga kiradi. G’isht quyishni o’rganib olgach, kelasi yili hovlidagi pastqam eski devorlarni buzib, o’rniga oldida ochiq ayvoni bo’lgan ikki xonali uy quradi. Oradan o’n yillar o’tib, ayni shu uyga ayoli- Manzura kelin bo’lib tushadi. Shuningdek, Shavkat hovlidagi tomorqada turli-tuman ko’chatlar ekishni yoqtirardi.

• 1966-yilda Shavkat o’rta maktabni bitiradi. Toshkent Davlat universitetining filologiya fakultetiga ketma-ket ikki yil hujjat topshiradi. Lekin tanlovdan o’tolmaydi. O’zbekiston poytaxtida o’qish orzusiga erisha olmagan Shavkat O’sh viloyati gazetasida harf teruvchi, so’ng musahhih bo’lib ishlaydi.

Bu gazetada o’sha yillari ancha tanilib qolgan shoir, dilkash va samimiy inson Tursunboy Adashboyev bilan tanishib qoladi va bitganlarini unga ko’rsatadi. Tortinchoq , qaysar, indamas bu iste’dodli yigitchaning she’rlari shu tariqa viloyat gazetasi sahifalarida birin-ketin bosila boshlaydi.

• Bu gazetada o’sha yillari ancha tanilib qolgan shoir, dilkash va samimiy inson Tursunboy Adashboyev bilan tanishib qoladi va bitganlarini unga ko’rsatadi. Tortinchoq , qaysar, indamas bu iste’dodli yigitchaning she’rlari shu tariqa viloyat gazetasi sahifalarida birin-ketin bosila boshlaydi.

• Shunday kunlarning birida matbuotda Moskvadagi adabiyot institutiga ijodiy tanlov e’lon qilinadi. Toshkent universitetiga kirolmay, o’z yog’iga o’zi qovrilib yurgan, she’riyatga doir barcha kitoblarni o’qishga intiladigan Shavkat she’rlarini rus tiliga o’zi qoralama tarjima qilib, tanlovga jo’natib yuboradi. Oradan ma’lum vaqt o’tgach: “Siz ijodiy tanlovdan o’tdingiz, tezda Moskvaga yetib keling” degan mazmunda telegramma oladi. Begona shaharga borib, kirish imtihonlarini ham yaxshi topshirgan Shavkat Rahmon adabiyot institute talabasi bo’ladi..

Shunday kunlarning birida matbuotda Moskvadagi adabiyot institutiga ijodiy tanlov e’lon qilinadi. Toshkent universitetiga kirolmay, o’z yog’iga o’zi qovrilib yurgan, she’riyatga doir barcha kitoblarni o’qishga intiladigan Shavkat she’rlarini rus tiliga o’zi qoralama tarjima qilib, tanlovga jo’natib yuboradi. Oradan ma’lum vaqt o’tgach: “Siz ijodiy tanlovdan o’tdingiz, tezda Moskvaga yetib keling” degan mazmunda telegramma oladi. Begona shaharga borib, kirish imtihonlarini ham yaxshi topshirgan Shavkat Rahmon adabiyot instituti talabasi bo’ladi..

• Shunday kunlarning birida matbuotda Moskvadagi adabiyot institutiga ijodiy tanlov e’lon qilinadi. Toshkent universitetiga kirolmay, o’z yog’iga o’zi qovrilib yurgan, she’riyatga doir barcha kitoblarni o’qishga intiladigan Shavkat she’rlarini rus tiliga o’zi qoralama tarjima qilib, tanlovga jo’natib yuboradi. Oradan ma’lum vaqt o’tgach: “Siz ijodiy tanlovdan o’tdingiz, tezda Moskvaga yetib keling” degan mazmunda telegramma oladi. Begona shaharga borib, kirish imtihonlarini ham yaxshi topshirgan Shavkat Rahmon adabiyot instituti talabasi bo’ladi..

Dunyo she’riyatidagi eng yaxshi va ijobiy jihatlarni milliy she’riyatimizga kiritish yo’lida izlangan Shavkat Rahmon 1979- yilda atoqli ispan shoiri Federiko Garsia Lorka she’rlaridan iborat kitobni rus tilidan o’zbek tiliga tarjima qilib, “Saylanma” nomi bilan chop ettirdi. Otashnafas shoir she’riyatiga oshiq bo’lib qolgan Shavkat Rahmon ispan tilini o’rganadi, 1986-yilda Ispaniyada ijodiy safarda bo’lib, Lorka she’rlarini bevosita ispanchadan o’zbekchaga o’g’iradi. 1986-yilda Lorkaning “Eng qayg’uli shodlik” she’riy kitobi shu tariqa o’zbek tilida nashr etiladi. 1996- yilda shoirga “O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan madaniyat xodimi” unvoni berildi.

• Dunyo she’riyatidagi eng yaxshi va ijobiy jihatlarni milliy she’riyatimizga kiritish yo’lida izlangan Shavkat Rahmon 1979- yilda atoqli ispan shoiri Federiko Garsia Lorka she’rlaridan iborat kitobni rus tilidan o’zbek tiliga tarjima qilib, “Saylanma” nomi bilan chop ettirdi. Otashnafas shoir she’riyatiga oshiq bo’lib qolgan Shavkat Rahmon ispan tilini o’rganadi, 1986-yilda Ispaniyada ijodiy safarda bo’lib, Lorka she’rlarini bevosita ispanchadan o’zbekchaga o’g’iradi. 1986-yilda Lorkaning “Eng qayg’uli shodlik” she’riy kitobi shu tariqa o’zbek tilida nashr etiladi. 1996- yilda shoirga “O’zbekistonda xizmat ko’rsatgan madaniyat xodimi” unvoni berildi.

Shoir Shavkat Rahmon nafaqat o’zbek she’riga, balki tarjimalariga ham g’oyat ulkan mas’uliyat bilanyondashar, har qanday badiiy asarning quruq gap yoki chiroyli zamzama emas, balki chinakam JASORAT ekaniga ishonardi. Uning e’tiqodi bo’yicha asl qalamkash “jasorat so’zining tarjimoni” bo’lishi kerak:

• Shoir Shavkat Rahmon nafaqat o’zbek she’riga, balki tarjimalariga ham g’oyat ulkan mas’uliyat bilanyondashar, har qanday badiiy asarning quruq gap yoki chiroyli zamzama emas, balki chinakam JASORAT ekaniga ishonardi. Uning e’tiqodi bo’yicha asl qalamkash “jasorat so’zining tarjimoni” bo’lishi kerak:

• Nahot, she’rlar aytdim

• bo’shliqqa qarab,

• nahotki, sovrildi olov so’zlarim,

• nahotki, naq bo’lsa, el-u yurt asli

• quruq so’zlar degan gumroh do’stlarim?

U hamisha millat dardini, xalqning armonlarini ifodalshga intilardi. Shavkat Rahmon o’z kayfiyatlarinigina tasvir etish bilan kifoyalanadigan shoirlar sirasidan emasdi. Chunki u o’z taqdirini, hayotini millatning taqdiri va hayotidan ayri tasavvur etmasdi. U har bir millatdoshining ko’ngil mulkiga kirib borishni orzu etib, shu yo’lda tinimsiz dard chekib yashagan shoir edi.

• U hamisha millat dardini, xalqning armonlarini ifodalshga intilardi. Shavkat Rahmon o’z kayfiyatlarinigina tasvir etish bilan kifoyalanadigan shoirlar sirasidan emasdi. Chunki u o’z taqdirini, hayotini millatning taqdiri va hayotidan ayri tasavvur etmasdi. U har bir millatdoshining ko’ngil mulkiga kirib borishni orzu etib, shu yo’lda tinimsiz dard chekib yashagan shoir edi.

“Bir qo’shiq bo’laman daryoday yurakning eng chuqur yerida” deya orzu qilgan shoir hamisha chin, asl va samimiy tuyg’ularni beqiyos badiiy kenglikda o’ta kuyunchaklik bilan kuylaydi:

• “Bir qo’shiq bo’laman daryoday yurakning eng chuqur yerida” deya orzu qilgan shoir hamisha chin, asl va samimiy tuyg’ularni beqiyos badiiy kenglikda o’ta kuyunchaklik bilan kuylaydi:

• “Zulfiqor ruh kerak,

• kerak chin yog’du,

• chin ishq yolqinlari bag’rimga to’lsin,

• jismimni toblasin faqat chin og’riq,

• chechaklar qop-qora bo’lsa-da bo’lsin”.

Shavkat Rahmon qisqa umr kechirdi. U 1996-yilning 2-oktabrida uzoq davom etgan og’ir kasallikdan vafot etdi. U Toshkent shahridagi Yalang’och qabristoniga dafn etilgan. Vafotidan so’ng shoirning “Saylanma” si (1997) nashr qilindi.

• Shavkat Rahmon qisqa umr kechirdi. U 1996-yilning 2-oktabrida uzoq davom etgan og’ir kasallikdan vafot etdi. U Toshkent shahridagi Yalang’och qabristoniga dafn etilgan. Vafotidan so’ng shoirning “Saylanma” si (1997) nashr qilindi.

• O’sh shahrida shoir tug’ilgan mahallaga hamda shahardagi o’rta maktablardan biriga Shavkat Rahmon nomi berilgan.

Agar bir o’rinda shoir:

• Agar bir o’rinda shoir:

• “Mendan nima qolur,

• Abadiy nurlar.

• Barq urib yashagan dunyo tomonda?

• Urinib-surinib sira to’ymagan

• Bir ko’ngil qoladi “ - desa,

eng oxirgi she’rlaridan birida:

• eng oxirgi she’rlaridan birida:

• Ayt, ey xasta bulbulim,

• O’shga qachon yetamiz?

• Yashil bog’lar sarg’aydi,

• Mayiz bo’ldi g’ujumlar.

• Oh, voy muncha yo’l og’ir,

• Bulbulim…….

• deb hayot bilan, kitobxon bilan so’nggi bor xayrlashadi.

Uning asarlarida tarixga, kechmishga sayohat, hozirgi kunlarga tanqidiy baho yetakchilik qiladi.

• Uning asarlarida tarixga, kechmishga sayohat, hozirgi kunlarga tanqidiy baho yetakchilik qiladi.

• Shavkat Rahmon she’riyati 80-yillarda o’zbek adabiyotida kuchli oqimni tashkil qilgan lirik-falsafiy, isyonkorlik ruhidagi asarlar sirasiga kiradi.

• U hamon o’z she’rlari bilan oramizda yurgandek…