Darsning texnologik xaritasi

DARSNING TEXNOLOGIK XARITASI

Maqsad va vazifalari	Ta’limiy maqsad: O’quvchilarga o’xshash hadlarni ixchamlash haqida ma’lumot berish, o’quvchilarda BKM hosil qilish va ularni mustahkamlash. Tarbiyaviy maqsad: O’quvchilarda buyuk ajdodlarimiz bilan faxrlanish tuyg’ularini- ni shakllantirish. Rivojlantiruvchi maqsad: xotira va tafakkurini va fikrlash qobiliyatini rivojlantirish.
O’quv jarayonini amalga oshirish texnologiyasi	Metod (uslub): og’zaki, ko’rgazmali-amaliy, yozma.Shakl (forma): savol-javob, jamoa va kichik guruhlarda ishlash,amaliy mashg’ulot,individual ishlash.Usul: “Aqliy hujum”,” Klaster”, “Muzyorar”, “ kubik”, “Zig-zag”, Tarmoq”, “Zinama-zina”, “Allomalar yig’ini”, “Uzilmas zanjir”, Manzilga kim etar”.Vosita (darsda foydalaniladigan jihozlar): darslik, tarqatma materiallar, mavzuga oid ko’rgazmali vositalar, _______________________________Nazorat turi: Og’zaki, savol-javob, muhokama, kuzatish, test.Baholash: rag’batlantirish, 5 ballik tizim asosida.
Kutiladigan natijalar	Mavzuning dars jarayonida ta’limning ilg’or usullari vositasida barcha o’quvchilar tomonidan o’zlashtirishiga erishadi. O’quvchi faolligini oshiradi. O’quvchilarga fanga nisbatan qiziqish uyg’otadi.
Kelgusi rejalar	O’qutuvchi: Pedogogik texnologiyalarni o’zlashtirish va darsda tatbiq etishni takomillashtirish, o’z ustida ishlash. Pedogogik mahoratini oshirish.O’quvchi: mavzu yuzasidan berilgan topshiriq ustida mustaqil ishlashni o’rganadi. O’z fikrini bayon eta oladi. Yangi mavzuga iod qo’shimcha materiallar topishga harakat qiladi.
Uyga vazifa

Sana: Sinf: 6-”a” Mavzu: ENG KATTA UMUMIY BO’LUVCHI (EKUB)

Darsning shiori:

Mashg’ulot bosqichlari

T/R	BOSQICHLAR	MAZMUNI	VAQTI
1	Tashkiliy qism	Salomlashish, o’quvchilarni darsga tayyorgarligi, sinfda psixologik iqlim yaratish.	2-DAQIQA
2	O’tilgan mavzuni so’rash va mustahkamlash	O’tilgan mavzu yuzasidan savol-javob, o’tilgan mavzuni mustahkamlash hamda uyga vazifa bajarilganligini tekshirish.	6-DAQIQA
3	Yangi mavzu bayoni	Yangi mavzuning mazmuni tushuntiriladi. O’quvchilarda yangi mavzu haqida BKM hosil qilinadi	20-DAQIQA
4	Yangi mavzuni mustahkamlash	O’quvchilar egallagan BKM-lari savol-javob va misolar yechish orqali aniqlanadi. O’quvchilar rag’batlantiriladi.	13-DAQIQA
5	Darsni yakunlash, o’quvchilarni baholash va uyga vazifa berish	Baholarni e’lon qilish, uyga vazifani tushuntirish. O’quvchilar bilan xayrlashish.	4-DAQIQA

O’tilgan mavzu uyga vazifasi: 125-126-misollar 125-m. Sonlarni tub ko’paytuvchilarga ajrating: 1) 18=2*3² 2) 36=2²*3² 3) 20=2²*5 4) 25=5² 5) 10=2*5 6) 16=2⁴ 7) 42=2*3*7 8) 215=5*43 9) 216=2³*3³ 10) 220=2²*5*11 126-misol: 288 va 686 sonlarining barcha bo’luvchilari sonini toping: 288=2⁵*3² tub ko’paytuvchilarning daraja ko’rsatkichlariga 1 ni qo’shib quyidagi ko’paytmani hosil qilamiz:5+1*2+1=6*3=18 ta javob: 288 sonining barcha bo’luvchilari soni 18 ta 686=2*7³ tub ko’paytuvchilarning daraja ko’rsatkichlariga 1 ni qo’shib quyidagi ko’paytmani hosil qilamiz: 1+1*3+1=2*4=8 ta javob: 686 sonining barcha bo’luvchilari soni 8 ta

TEST

• 216 ning barcha natural bo’luvchilari yig’indisini toping?
• 540 B) 580 C) 560 D) 600

2. Ushbu 11213……8990 sonning raqamlar yig’indisini toping?

A) 538 B) 538 C) 530 D) 480

3. Quyidagi sonlardan qaysi biri 45 ga qoldiqsiz bo’linadi?

A) 42▪85 B) 35▪61 C) 80▪123 D) 126▪20



• 420 va 156 ning umumiy bo’luvchilari nechta?
• 4 B) 6 C) 10 D) 8

5. 4:9 kesmada nechta o’zaro tub sonlar jufti bor?

• 7 B) 11 C) 10 D) 8

JAVOBLAR

1-D, 2-D 3- C 4- D 5- C

Tezkor savollar: Tezkor savollar 1) Qanday sonlar juft sonlar deyiladi? 2) Juft sonlar qnday raqamlar bilan tugashi mumkin? 3) Sonning karralisi deb nimaga aytiladi? 4) 3 ga bo’linish belgisini ayting? 5) 1*2*3*…….300 ko’paytmaning oxirida nechta nol bor? 6) Qanday sonlar 11 ga bo’linadi? 7) Tub son deb nimaga aytiladi? 8) Murakkab son deb nimaga aytiladi? 9) 72 sonining bo’luvchilar soni nechta? 10) 15 sonini ikkita tub ko’paytmasi shaklida yozing?

Yangi mavzu bayoni: 1) a va b natural sonlarning eng katta umumiy bo’luvchisi deb, bu ikkala songa qoldiqsiz bo’linadigan eng katta songa aytiladi. 2) a va b natural sonlarning eng katta umumiy bo’luvchisini topish uchun shu sonlarning umumiy tub bo’luvchilari ko’paytmasini topish kerak. 3) a va b natural sonlarning eng katta umumiy bo’luvchisi EKUB(a,b) ko’rinishida belgilanadi. Misol: 18 va 24 sonlarining EKUBini toping: 1-usul. 18 sonining 1,2,3,6,9,18 bo’linishi: 24 sonining esa 1,2,3,4,6,8,12,24 sonlariga bo’linadi. Bu ikki sonning umumiy bo’luvchilar 1,2,3,6 sonlaridir. Bulardan eng kattasi 6 soni.demak EKUB(18,24)=6 2-usul. 18 va 24 sonlarini tub ko’paytuvchilarga ajratamiz. 18=2*3³ 24=2³*3 Bu sonlarning EKUBini topish uchun ikkalasida ham borining darajasi kichigini olamiz. Ikkalasida ham bori bu 2 va 3 sonlaridir. EKUB(18,24)=2*3=6 EKUB(a,b)=EKUB(a,a*k)=a Agar EKUB(a,b)=1 bo’lsa , a va b sonlar o’zaro tub sonlar deyiladi.

EKUB( 6,12) ni toping: Agar ikki sondan biri ikkinchsiga bo’linsa, kichik son ularning EKUBi bo’ladi. Shunga ko’ra EKUB(6,12)=6. Chunki 12:6=2 o’zaro tub sonlar juftiga misol keltiramiz: (1,2), (2,3), (13,14), (15,28), ……………………… misol: 77 va 20 sonlari ozaro tub bo’ldimi? 77=7*11, 20=2²*5 EKUB(77,20)=1 Demak bu sonlar o’zaro tub sonlar bo’ladi. Chunki ikkalasida ham bir raqamlar yo’q. 134-misol.Sonlarning EKUBini toping 1) 385 va 490 385=5*7*11, 490=2*5*7² EKUB(385,490)=5*7=35 2) 3420 va 3800 3420=2²*3²*5*19 3800=2³*5²*19 EKUB(93420,3800)=2²*5*19=380 3) 475,570 va 741 475=5²*19 570=2*3*5*19 741=3*13*19 EKUB (475,570,741)=19 135-misol. 6120 va 36360 sonlarning EKUBi 1260 va 55260 sonlarining EKUBidan necha marta katta? 6120 va 36360 6120=2³*3²*5*17 36360=2³*3²*5*101 EKUB (6120,36360)=2³*3²*5=360 1250 va 55260 1250=2*5⁴ 55260=2²*3²*5*307 EKUB (1250,55260)=2*5=10 360:10=36 marta katta.

Bir asr necha yil? Bir tonna necha

kilogramm?

a) 10 yil a) 10 kilogramm

b) 100 yil b) 100 kilogramm

d) 5 yil c) 1000 kilogramm

Bir soat necha minut? Bir sutka necha soat?

a) 55 minut a) 10 soat

b) 60 minut b) 12 soat

c) 65 minut c) 24 soat

Mustahkamlash

• 137-misol. Sonlar o’zaro tub bo’ladimi?
• 1) 35 va 40 35=5*7 40=2³*5 EKUB (35,40)=5 TUB EMAS
• 2) 10,30 va 41 10=2*5 30=2*3*5 41=41*1 tub son
• 3) 231 va 280 231=3*7*4 280=2³*5*7 EKUB (231,280)=7 tub emas
• 138-misol. To’g’ri burchakli parallelepipedning hajmi 1729 sm³, qirralari esa tub sonlar. Uning sirtini toping.
• B-n Yechish
• V=1729 sm³ V=a*b*h
• S=? 1729=7*13*19
• S=2*(a*b+a*h+b*h)=2*(7*13+7*19+13*19)=2*(91+133+247)=2*471=942 sm²

Mohir kamonchi” mashqi Qirralari: a=5 sm, b=4 sm, c=6 cm 1) 204sm a=2sm, b=6sm, c=3 sm 2) 84sm a=7sm, b=5 sm,c=9 sm 3) 60sm a=6sm, b=10 sm,c=35 sm 4) 44.. sm a=34sm, b=12 sm,c=32 sm 5) 78 sm 6) 205 sm 7) 312 sm bo’lgan parallelepipedning barcha qirralari yig’indisini toping. Kubning qirrasi: a=7 sm, 1) 36sm a=9sm, 2) 132sm a=3sm, 3) 76sm a=5sm, 4) 108 sm a=11sm, 5) 78 sm 6) 84 sm 7) 60 sm bo’lgan kubning barcha qirralari yig’indisini toping.

Uyga vazifa: 131-132-misollar. 142-misol. Sonlarning EKUBini toping: 1) 10 va 12 10=2*5, 12=2²*3 EKUB(10,12)=2 2) 38 va 57 38=2*19, 57=3*19 EKUB(38,57)=19 3) 63 va 84 63=3²*7 84=2²*3*7 EKUB(63,84)=21 4) 27 va 81 27=3³, 81=3⁴ EKUB(27,81)=27 5) 60,96,102 60=2²*3*5, 96=2³*3, 102=2*3*17 EKUB(60,96,102)=6 144-misol. 4260 kg bug’doy va 4770 kg sholi bor. Donlarni sig’imi 30 kg bo’lgan nechta qopga solish mumkin? Yechish: 1-usul- (4260+4770):30=9030:30=301 ta 2-usul. 4260:30=142 ta 4770:30=159 ta 142+159=301 ta Javob: 301 ta qopga solish mumkin.