Dastlab relyatsion algebraning asosiy amallarini ko'rib chiqamiz


Download 18.23 Kb.
Sana05.01.2022
Hajmi18.23 Kb.
#226435
Bog'liq
Munosabatlar bilan ishlash uchun F


Munosabatlar bilan ishlash uchun F.E. Kodd tomonidan tavsiya etilgan relyatsion algebra apparati qo'llaniladi. Ushbu apparat munosabatlar nazariyasida ularning to'plami har doim ma'lum bir operatsiyalariga nisbatan yopiq ekanligi va shu tarzda ushbu operatsiyalar bilan birgalikda abstrakt algebra yuzaga kelganligi isbotlangan. Bu xususiyat relyatsion algebra deb nomlangan ma'lumotlar manipulyatsiyasi tilini ishlab chiqishda ishlatilgan.

Koddning relyatsion algebrasi amallari asosiy amallar -to'plam nazariyasi amallari va maxsus relyatsion amallariga bo'linadi. Amallarning birinchi guruhiga to'plamlar nazariyasining klassik amallari kiradi: birlashish, kesishma, ayirma va kengaytirilgan dekart ko‘paytma. Amallarning ikkinchi guruhi bevosita ma'lumotlar manipulyatsiyasi masalalarini yechish uchun ishlab chiqilgan va unga tanlash (filtrlash, gorizontal tanlash), proektsiya, bo'lish va ulash (shartli ulash yoki shart bo‘yicha ulash) amallari kiradi.

Dastlab relyatsion algebraning asosiy amallarini ko'rib chiqamiz.

Bir xil sxemali ikkita R1 va R2 munosabatlarining birlashmasi deb, berilgan munosabatlarning barcha kortejlaridan tashkil topgan R = R1 ⋃R2 munosabatga aytiladi.



Munosabatlar birlashmasini hosil qilishga doir misol 1-rasmda keltirilgan.

R1 munosabat







R2 munosabat

Tab.№

FIO

predmet







Tab.№

FIO

Predmet

21

Galkin B.A.

Biologiya







17

Raymer A.B.

Oracle

22

Palkin C.A.

Paskal







21

Galkin B.A.

Biologiya

27

Malkin

Fizika







25

Raxalin K.B.

Filosofiya

34

Skalkin R.R.

C++







34

Skalkin R.R.

C++
















556

Brexunov E.E.

Informatika




R1 va R2 munosabatlar birlashmasi

Tab.№

FIO

Predmet

17

Raymer A.B.

Oracle

21

Galkin B.A.

Biologiya

22

Palkin C.A.

Paskal

25

Raxalin K.B.

Filosofiya

27

Malkin

Fizika

34

Skalkin R.R.

C++

556

Brexunov E.E.

Informatika

1-rasm. Munosabatlar birlashmasi

Bir xil sxemali R1 va R2 munosabatlarning kesishmasi deb, kortejlari to‘plami bir vaqtning o'zida birinchi va ikkinchi munosabatlarning kortejlari bo‘lgan R = R1 ∩ R2 munosabatiga aytiladi.



Munosabatlar kesishmasini hosil qilish 2-rasmda keltirilgan.

R1 munosabat







R2 munosabat

Tab.№

FIO

predmet







Tab.№

FIO

Predmet

21

Galkin B.A.

Biologiya







17

Raymer A.B.

Oracle

22

Palkin C.A.

Paskal







21

Galkin B.A.

Biologiya

27

Malkin

Fizika







25

Raxalin K.B.

Filosofiya

34

Skalkin R.R.

C++







34

Skalkin R.R.

C++
















556

Brexunov E.E.

Informatika




R1 va R2 munosabatlar kesishmasi

Tab.№

FIO

Predmet

21

Galkin B.A.

Biologiya

34

Skalkin R.R.

C++

2-rasm. Munosabatlar kesishmasi

Bir xil sxemali R1 va R2 munosabatlarning ayrmasi R = R1 \ R2 munosabati bo'lib, uning kortejlari to'plamlari birinchi munosabatlarga tegishli bo'lgan va ikkinchisiga tegishli bo'lmagan karterlar iborat b o’ladi.

Birlashma va kesishma amallaridan farqli ravishda, ayrish amali komutativ xossasiga ega emas.

Munosabatlar ayiralarini hosil qilish 3-rasmda keltirilgan.



R1 munosabat







R2 munosabat

Tab.№

FIO

predmet







Tab.№

FIO

Predmet

21

Galkin B.A.

Biologiya







17

Raymer A.B.

Oracle

22

Palkin C.A.

Paskal







21

Galkin B.A.

Biologiya

27

Malkin

Fizika







25

Raxalin K.B.

Filosofiya

34

Skalkin R.R.

C++







34

Skalkin R.R.

C++
















556

Brexunov E.E.

Informatika




R1\R2 ayirma

Tab.№

FIO

Predmet

21

Galkin B.A.

Biologiya

27

Malkin

Fizika




R2\R1 ayirma

Tab.№

FIO

Predmet

17

Raymer A.B.

Oracle

25

Raxalin K.B.

Filosofiya

556

Brexunov E.E.

Informatika

1-rasm. Munosabatlar ayirmasi
Download 18.23 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling