Tajribalar asosida yorug‘likning quyidagi sinish qonunlari topilgan: Tushuvchi nur va shu nur tushgan nuqtadan ikki muhit chegarasiga o‘tkazilgan perpendikulyar qaysi tekislikda yotsa, singan nur ham shu tekislikda yotadi. Tushish burchagi bilan sinish burchagi har qanday o‘zgarganda ham tushish burchagi sinusining sinish burchagi sinusiga bo‘lgan nisbati shu ikki muhit uchun o‘zgarmas kattalikdir, shu kattalik ikkinchi muhitning birinchi muhitga nisbatan olingan sindirish ko‘rsatkichi deb ataladi. n - ikkinchi muhitning birinchi muhitga nisbatan olingan nisbiy sindirish ko‘rsatkichi deyiladi, - tushish burchagi, - sinish burchagi. 4.8-rasm. Yorug‘likning havodan suvga va suvdan havoga o‘tayotganda sinish hodisasini kuzatish uchun ishlatiladigan qurilma. 1620 yilga kelib Golland fizigi Snellius ikki muhit yondoshgan chegarada yorug‘likning sinish qonunini miqdoriy jihatdan asosladi. Qaytish va sinish qonunlari yorug‘likning to‘lqin xossasidan kelib chiqib tushuntiriladi. Yorug‘likni sinishi yorug‘likni bir muhitdan ikkinchi muhitga o‘tganida tezligini o‘zgarishi natijasidir. Amalda, sindirish ko‘rsatkichi odatda vakuumga nisbatan aniqlanmasdan, balki havoga nisbatan aniqlanadi. Biror moddaning vakuumga nisbatan sindirish ko‘rsatkichini topish uchun, shu moddaning havoga nisbatan olingan sindirish ko‘rsatkichini havoning 1,0003 ga teng bo‘lgan absolyut sindirish ko‘rsatgichiga ko‘paytirish kerak. Biror moddaning sindirish ko‘rsatkichi yorug‘lik nurining rangiga bog‘liq bo‘ladi. Quyidagi jadvalda qizil yorug‘lik sindirish ko‘rsatgichlarining bir necha qiymatlari berilgan.
Do'stlaringiz bilan baham: |
