Elektron tijorat axborot kommunikatsiya texnologiyalari inqilobining natijasi yoki iqtisodiy o‘sish omili sifatida namoyon bo‘lmoqda

XULOSA
Elektron tijorat axborot kommunikatsiya texnologiyalari inqilobining natijasi yoki iqtisodiy o‘sish omili sifatida namoyon bo‘lmoqda. Internetni rivojlantirish va uni tijoratlashtirish so‘nggi yillarda an'anaviy savdo usullarini o'zgartirib, jahon iqtisodiyotini rivojlantirmoqda. Biznes axborot kommunikatsiya texnologiyalariga, birinchi navbatda, ish haqi, buxgalteriya, moliya, kadrlar va ishlab chiqarish kabi ichki jarayonlarga avtomatik ravishda investitsiya qildi. Elektron tijorat ta'minot zanjiri munosabatlarini rivojlantirish va kuchaytirishi xarajatlarni kamaytirish va bozorga yuqori sifatli mahsulotlarni olib kelishi mumkin. Bu mamlakatlarga savdo samaradorligini oshirishga yordam beradi va o‘zaro savdo-sotiqni osonlashtiradi. Elektron tijorat savdo usullari va amaliyotida inqilobni yuzaga keltirdi va tezkorlik hamda tejamkorlikni eng yaxshi yo'l bilan qo'lga kiritdi. Elektron muhitda geografik masofa yoki vaqt yo'q, kosmik chegaralar mavjud emas.
Hozir elektron tijorat har qanday tarmoq vakillari uchun mijoz topishning eng qulay va oson usuli hisoblanadi. Internet do'kon, onlayn savdo kabi tushunchalar turmushimizda anchayin ommalashib ulgurdi. Bir paytlar “o'ta zamonaviylik” belgisi bo'lgan bu kabi savdolar bugun aholi uchun qulay xaridlar, tadbirkorlar uchun esa biznesini rivojlantiruvchi manbalardan biriga aylandi.
Mamlakat iqtisodiyotida elektron tijoratni rivojlantirishning ahamiyati yanada muhim. Yangi O'zbekistonning 2022—2026-yillarga mo'ljallangan Taraqqiyot strategiyasida raqamli iqtisodiyotni iqtisodiy rivojlanishning asosiy “drayveri”ga aylantirish va uning hajmini kamida 2,5 baravar oshirish rejalashtirilgan bo'lib, bunda elektron tijorat asosiy o'rinlardan birini egallaydi.
Elektron tijorat o‘z navbatida foydalanuvchilar uchun bir qator kamchiliklarga ham ega. Birinchidan, bu me’yoriy-huquqiy bazaning yo‘qligi, buning natijasida elektron tijorat doirasida sotiladigan mahsulot yoki xizmatga nisbatan intellektual mulk huquqlarini himoya qilish muammosi mavjud. Ikkinchidan, bular elektron tijorat xavfsizligi sohasidagi potensial tahdidlardir. Ularni minimallashtirish uchun maxfiylikni, identifikatsiyani va avtorizatsiyani kafolatlaydigan ishonchli va samarali mexanizmlardan foydalanish kerak. 


Elektron tijorat elektron to‘lovlarni amalga oshirish, mijozlar va yetkazib beruvchilarni qidirish, reklama tarqatish, internet ilovalari orqali tovarlarni sotib olish va sotish kabi ko‘plab biznes operatsiyalarni bajarishga imkon beradi. Ishlab chiqarishga elеktron to’lov tizimilarining joriy etilishi undagi ma'lumotlarni ishonchli himoyalash zaruriyatini ham kеltirib chiqardi. Ushbu muammoni hal qilish uchun zamonaviy himoya vositalarni ishlatishga to’g’ri kеladi.
Elektron to'lov tizimlari bizning hayotimizga juda qattiq kirib bordi. Internet orqali hizmatlar yoki tovarlar uchun to'lovlarni amalga oshirish biz uchun shunchalik qulayliklarini batafsil bilib oldim. Yuqori texnologiyalar dunyosi, elektron hamyonlar va elektron pullar buni mutlaqo normal, hatto kundalik va bizning yangi haqiqatimizga aylantirdi.
Bizning jamiyatimiz uchun savdo va hizmat ko'rsatish sohasi rivojlanishi bilan muvaffaqiyatli savdo qilishning usullari, qoidalari va butun o'quv fanlari paydo bo'ldi va takomillashdi. Hatto eng qiyin va tasavvurga ega bo'lmagan so'rovlar, agar ular tegishli ravishda to'langan bo'lsa, amalga oshiriladi. To'lov haqida gapirganda,
hamma narsa xaridor va sotuvchiga qulay bo'lishi uchun tashkil etilganligini anglash
mumkin. Bugungi kunda bizda buyurtma, mahsulot, hizmat va boshqa narsalar uchun qanday to'lovlarni amalga oshirish kundalik hayotning bir qismidir.
Ushbu variantlardan biri faol ishlaydigan elektron to'lov tizimlari. Ushbu hizmat nomidan elektron to'lov tizimi bu onlayn hizmatlar, dasturlar, kartalar orqali to'lovlarni to'lash uchun tashkil etilgan tizim ekanligini aniq tushuncha kelib chiqadi, bu esa banknotalar bilan hech qanday harakat qilmasdan zudlik bilan o'z hisobingizga pul o'tkazmalarini amalga oshirishga imkon beradi.
Elektron naqd pul oqimining paydo bo'lishi pul evolyutsiyasiga, naqd pul madaniyati va uning faoliyatiga bevosita ta'sir qiladi. Naqd to'lov turi sifatida rivojlanib, Elektron to’lov tizimlari allaqachon ijobiy tomonga ega bo'ldi. Ko'pgina tashkilotlar va korxonalar ushbu to'lov tizimi asosiy bo'lgan Internet-servislarni hisobga olmaganda, o'zlari uchun kerak bo`lgan elektron to'lov usulini tanladilar. Tanlov natijasida hozirgi kunda samarali yutuqlarga erishib kelmoqdalar.

Elektron to'lov tizimlari paydo bo'lishi va faol foydalanish boshlanishi bilan ushbu jarayon bilan bog'liq tushunchalar paydo bo'la boshladi. Bunday tushunchalardan biri bu elektron pul. Elektron pullar elektron to'lov vositalarida qayd etiladigan va saqlanadigan to'lov tizimi foydalanuvchisining ma'lum pul ekvivalenti. Onlayn to'lovlar, pul o'tkazmalari, to'lovlar uchun ishlatiladi.

Hozirgi kunda Internet orqali to'lanishi mumkin bo'lgan mahsulot va xizmatlar soni doimiy ravishda oshib bormoqda. Uydan chiqmasdan mobil aloqa, kabel televideniyesi, internet, kommunal xizmatlar, soliqlar va jarimalar uchun to'lasa bo'ladi. Banklar va to'lov tashkilotlari onlayn-to'lov orqali mumkin bo'lgan xizmatlar doirasini doimiy ravishda kengaytirmoqda: kredit muassasalar, bolalar bog'chalari, barcha turdagi xizmat ko'rsatish va sug'urta kompaniyalari hamda sayyohlik agentliklarida to'lovlarni amalga oshirish.
Elektron to'lov tizimi – internet orqali amalga oshiriladigan to'lovlar tizimidir. Bu kabi tizimdan foydalanish uchun pul mablag'larni yuboruvchi hamda qabul qiluvchi muayyan tizimda ro'yxatdan o'tgan bo'lishlari kerak. Elektron pullarni elektron hamyon yoki to'g'ridan to'g'ri bank kartasidan yuborish mumkin.
Elektron to'lov tizimining asosiy vazifasi to'lovlar xavfsizligini ta'minlashdan iboratdir. Hozirda elektron hamyonlar ochish imkoniyatini taqdim etuvchi ko'pgina to'lov tizimlari mavjud. MDH davlatlarining ko'pchiligida Yandeks.Pullar, WebMoney va QIWI kabi elektron to'lov tizimlaridan keng foydalaniladi. Bundan tashqari, mamlakatimizda OSON elektron pullar tizimi faoliyat olib bormoqda.