"elektron zanjirlar va mikrosxematika" fanidan

"ELEKTRON ZANJIRLAR VA MIKROSXEMATIKA" FANIDAN

"ELEKTRON ZANJIRLAR VA MIKROSXEMATIKA" FANIDAN

MUSTAQIL ISH

BAJARDI: SAYDAHMATOVA M

QABUL QILDI: ZULFIYA MAMASODIQOVA

МАВЗУ: Triggerlar va ularning asosiy turlari

Trigger – 1 bit informatsiyani saqlash xususiyatiga ega bo„lgan mantiqiy qurilma (1 bit deganda ikkita holat “1” va “0” ni ifodalovchi 1 xona tushuniladi). Umuman, ikkita turg„un

holatga ega bo„lgan hamma qurilmalarni trigger deyish mumkin. Xar qanday trigger asosda ikkita invertordan iborat xalqa yotadiUning sxematik beligilanishi 4.1.b-rasmda keltirilgan boshlang„ich davrda VT1 yoki VT2 lardan birining kollektoridagi kuchlanish biror sababga ko„ra kamaygan deylik. Masalan, VT1 niki kamaysa,

VT2 ning Ib2 baza toki ham kamayadi, demak, undagi kolllektor toki Ik2 ham kamayadi. VT2 ning kollektoridagi Um – Ik2 . Rk2 kuchlanish ortadi. Natijada Ib1 yanada ortib,

VT1 to„yingan holatga o„tadi.

Trigger – 1 bit informatsiyani saqlash xususiyatiga ega bo„lgan mantiqiy qurilma (1 bit

deganda ikkita holat “1” va “0” ni ifodalovchi 1 xona tushuniladi). Umuman, ikkita turg„un

holatga ega bo„lgan hamma qurilmalarni trigger deyish mumkin. Xar qanday trigger asosda

• ikkita invertordan iborat xalqa yotadiUning sxematik beligilanishi 4.1.b-rasmda keltirilgan boshlang„ich davrda VT1 yoki VT2 lardan birining kollektoridagi kuchlanish biror sababga ko„ra kamaygan deylik. Masalan, VT1 niki kamaysa,
• VT2 ning Ib2 baza toki ham kamayadi, demak, undagi kolllektor toki Ik2 ham kamayadi. VT2 ning kollektoridagi Um – Ik2 . Rk2 kuchlanish ortadi. Natijada Ib1 yanada ortib,
• VT1 to„yingan holatga o„tadi.

Ikki invertorli halqa (a) va uning belgisi(b).

Bu jarayon ko„chkisimon ravishda kechganligi uchun uni

Bu jarayon ko„chkisimon ravishda kechganligi uchun uni

regenativ jarayon deb ataladi. Bundan keyin Ik1 va Ik2 lar o„zgarmaydi. 1 bit informatsiyani yozish uchun unga boshqaruvchi va ishga tushiruvchi zanjir kiritish kerak bo„ladi. Oddiy RS triggeri ikkita YOKI – EMAS va HAM– EMAS elementlaridan tashkil topgan bo„lib, teskari bog„lanishga ega Triggerda ikkita Q va Q chiqish bo„lib, ulardagi signallar bir-biriga nisbatan inversiyalangan. Unda shuningdek ikkita S va R kirishlar ham bor. (Set – o„rnatish, Reset – tashlash). Aytaylik, trigger kirishiga S = 1 va R = 0 signallar berilgan bo„lsin. U holda YOKI – EMAS mantiqiy elementning chiqishidagi signalKirishdagi signal teskari bo„lganda (S=0, R=1) chiqishda Ham teskari bo„ladi. Agar kirishdagi xar ikkala signal bir xil bo„lsa S=R=0, chiqishdagi signal kirishga signal berilmasdan

• oldin qanday bo„lsa, shundayligicha qoladi. Bundan RS – triggeridan xotira elementi sifatida foydalanish imkoniyati borligi kelib chiqadi.

Kirishdagi signal teskari bo„lganda (S=0, R=1) chiqishda Ham teskari bo„ladi. Agar

Kirishdagi signal teskari bo„lganda (S=0, R=1) chiqishda Ham teskari bo„ladi. Agar

kirishdagi xar ikkala signal bir xil bo„lsa S=R=0, chiqishdagi signal kirishga signal berilmasdan oldin qanday bo„lsa, shundayligicha qoladi. Bundan RS – triggeridan xotira elementi sifatida foydalanish imkoniyati borligi kelib chiqadi.

Sinxron RS – triggeri oddiy RS – triggeriga ikkita

HAM yoxud HAM – EMAS mantiqiy elementlarini qo„shish orqali amalga oshiriladi Kirish signallari HAM – EMAS elementlari orqali faqat bu elementlarning boshqa kirishlariga sinxroimpulьslar berilgandagina o„ta oladi. SHu sababli triggerning holati

sinxroimpulьslar bo„lgan holdagina o„zgarishi mumkin.

D – trigger faqat bitta informatsiyali kirishga ega. U mantiqiy D signalni eslab qolish uchun mo„ljallangan (delay- kechiktirish) bo„lib, u o„z holatini sinxroimpulьs kelgandagina o'zgartiradi. Bunday triggerni sinxron RS – triggeri va mantiqiy EMAS elementi bilan ulab xosil. qilinadi. Quyida Sinxron RS triggeri (a) va

uning shartli belgisi (b).

Bu sxemada S kirishga mantiqiy D signal R – kirishga inversiyalangan D signal beriladi.

Bu sxemada S kirishga mantiqiy D signal R – kirishga inversiyalangan D signal beriladi.

• Ikki pog„onali triggerlar etakchi – etaklanuvchi sxemalar asosida amalga oshiriladi. Bu MS – trigger deb ham ataladi (master – usta, slave – yordamchi). Bu sxemada T1 trigger – etakchi, T2 trigger – etaklanuvchi hisoblanadi. Etaklanuvchi trigger etakchi trigger holatini eslab qolish uchun xizmat qiladi. Sinxronlashtiruvchi impulьslar T1 va T2 larga qarama-qarshi fazada berilganligidan, T2 trigger holatining almashinishini T1 trigger holati almashinishiga nisbatan biroz kechikib ro„y beradi. Ikki pog„onali triggerlardan DV, JK va T – triggerlar keng tarqalgan.

ETIBORINGIZ UCHUN

RAHMAT!!!