Eng ko‘p tarqalganlari: Zakavkaze navlaridan-Bayan Shirey

Ampelografiya nima, uzum navlari, vinobop, xo‘raki, mayizbop navlar, tok seleksiyasi, klon usuli, uzum navlari kolleksiyasi, Magarach uzum navlari kolleksiyasi, nav o‘rganish, nav sinash, nav yangilash, nav belgilar, nav xususiyatlari,aborigen navlar, uzum navlarini o‘rganuvchi ilmiy tadqiqod institutlari va tajriba stansiyalari.
Xo‘jalik uchun qimmatli belgi va xususiyatlari nisbatan barqaror, irsiy jihatdan bir-biriga yaqin bo‘lgan klonlarning vegetativ yo‘l bilan ko‘paytirib hosil qilingan nasli uzum navi deb ataladi. Klon – bitta o‘simlikni vegetativ yo‘l bilan ko‘paytirib olingan o‘simliklar yig‘indisidir. Klon o‘simliklari nisbatan bir xil bo‘ladi. Ammo, ular biror darajada irsiy jihatdan yaqin klonlar aralashmasidan iborat bo‘ladi.
Uzum navlarini, ularni botanik ta’rifini, agrobiologik xususiyatlarini, texnologik ta’rifini o‘rganuvchi fan ampelografiya fanidir.
O‘zbekistonda birinchi uzum kolleksiyasi (1900-1902yillarda) Turkiston qishloq xo‘jaligi tajriba stansiyasida A.A.Dilevskiy tomonidan barpo etilgan. O‘zbekistonda uzumlarning assortimenti juda ko‘p. Ko‘p asrlik xalq seleksiyasi natijasida yaratilgan maxalliy navlar aloxida qimmatga ega. Ular 200 dan ortiq navni o‘z ichiga oladi, ba’zilari hali ta’riflanmagan. Respublikamizda hozirgi kunda bir qancha chet davlatlardan keltirilgan navlar ham ko‘p o‘stiriladi.
Eng ko‘p tarqalganlari: Zakavkaze navlaridan-Bayan Shirey,
Saperavi, Rkatsiteli, Tavkveri; Vengriya navlaridan – Furmint; G‘arbiy
Yevropa navlaridan – Kaberne sovinon, Risling, Morastel, Aleatiko, Muskatlar. O‘zbekistonda bu navlar yaxshi o‘sadi, mo‘l hosil beradi va ulardan yuqori sifatli vinolar tayyorlanadi.
Standart assortimentga sobiq Butunittifoq O‘simlikshunoslik institutining O‘rta Osiyo stansiyasida A.M.Negrul va M.S. Juravel tomonidan chiqarilgan O‘zbekiston muskati, Kechki VIR, Tarnov, Oktabrskiy, Volga-Don va shu kabi boshqa seleksiya navlari ham kiritilgan. VIR kishmishi, Pobeda, VIR Muskati, Zarafshon kishmishi, Botir kishmish, Xishrov, Rizamat kabi navlar R.R.Shreder nomidagi O‘zbekiston Bog‘dorchilik va uzumchilik IIBsida yaratilib, hozirgi kunda ishlab chiqarishda keng ekilmoqda.
O‘zbekistondagi ilmiy muassasalar kolleksiyalarida Amerika guruhidagi navlardan – Izabella, Lidiya va Amurskiy uzumi bor.
. Uzumning maxalliy navlari asosan xo‘raki va kishmish navlaridan iborat. Xo‘raki navlar uzum boshlarining yirik va ko‘pincha siyrak bo‘lishi hamda g‘ujumning tig‘iz va eti ajoyib ta’mli yirik chiroyli bo‘lishi bilan ajralib turadi. Ammo g‘ujumlarning shirasi kam. Bir qancha mahalliy xo‘raki navlar (Nimrang, Husayni, Toyfi, Charos, Kattaqo‘rg‘on va boshqalar) bir qancha qo‘shni davlatlarda ham keng tarqalgan. Ularning ichida ertagi iyun oxiri, o‘rtagi va kechki (oktabr) muddatlarda pishadigan navlar uchraydi, shu sababli 100-120 kungacha yangi uzum iste’mol qilish mumkin. Bundan tashqari, yangi xo‘raki uzum tupidan uzib olingandan tegishli sharoitda 4-5 oy va undan ortiq saqlanishi mumkin.
Kishmish navlarining uzum boshlari oq (Oq kishmish) yoki qora (Qora kishmish) rangli, ko‘p miqdorda urug‘siz, g‘ujumi katta bo‘ladi. Bu navlar pishganda juda ko‘p shakar to‘playdi. Samarqand viloyatida o‘stiriladigan Oq kishmish navi eng yaxshi nav xisoblanadi.
Quritish uchun faqat kishmish navlarigina emas, balki yuqori sifatli mayiz beradigan (Germiyon, Avloniy) ba’zi mahalliy xo‘raki navlardan (Sulton, Kattaqo‘rg‘on, Nimrang, Jo‘ra uzum va boshqalar) ham foydalaniladi. Urug‘lik mayiz uzuqqa tashilganda va saqlanganda buzilmaydi.
Vinobop mahalliy navlar kam bo‘lib, ular hali keng tarqalmagan, ayrim xududlardagina to‘plangan. Ularning ba’zilari (Soyaki, Baxtiyori, Bishti, Turkmani va boshqalar) dan oq xo‘raki va shampan vinolari, (Buvaki, Yumaloq, Vassarg‘a) dan esa yuqori dessert vinolar tayyorlanadi.
Xo‘raki va kishmish navlardan ham vino tayyorlasa bo‘ladi, lekin vinosining sifati ancha past bo‘ladi.
O‘zbekistonning iqlim sharoiti: yorug‘lik va issiqlikning mo‘l bo‘lib sovuqsiz davrining uzoqligi, tuproqning unumdorligi, yerlarning sug‘orib, xo‘jalikda turli maqsadlarda foydalaniladigan va turli muddatlarda pishadigan uzum navlarining o‘stirishga imkon beradi, bu esa mahalliy aholining yangi uzumga, vino va quruq meva tayyorlash sanoatining xom-ashyoga bo‘lgan talabini qondiribgina qolmay, balki yangi uzum va mayizni boshqa davlatlarga ham chiqarish mumkin.
Uzumchilikning ishlab chiqarish va O‘zbekistonning ayrim viloyatlari hamda xududlarining uzum assortimenti ularning tarixiy- tabiiy va iqtisodiy sharoitiga qarab turlicha bo‘ladi. Toshkent viloyati va Farg‘ona vodiysidagi uzumchilik xo‘jaliklarida asosan xo‘raki uzum yetishtiriladi. Ba’zi yillarda vino ishlab chiqarishning rivojlanishi munosabati bilan vinobop navlar, ayniqsa yevropa va kavkaz navlari anchagina va mahalliy navlar esa kamroq rivojlanadi.. zarafshon vodiysida (Samarqand va Buxoro viloyatlari) da asosan kishmish va mayizbop-xo‘raki uzum navlari yetishtiriladi. Surxnadaryo viloyatida xo‘raki-mayizbop va kishmish navlari, Xorazm va Qoraqalpog‘istonda asosan xo‘raki uzum yetishtiriladi.
. Hozirgi kunda O‘zbekistonda qo‘yidagi uzum navlari katta maydonlarga ekilib, rayonlashtirilgan. Xo‘raki va kishmish navlar: Qora xaliliy, Charos, Xusayni, Vengriya muskati, Aleksandriya muskati, Oq vassarg‘a, Qora janjal, Sultoni, Nimrang, Pushti Parkenti, Yumaloq, Kattaqo‘rg‘on, O‘zbekiston muskati, Pobeda, Pushti toyfi, Jo‘ra uzum, kechki VIR, Oktabrskiy, Zarafshon kishmishi, Go‘zal qora, Andijon qorasi, Qora kaltak, Tana ko‘zi, Shtur angur.
Vinobop navlar: Baxtiyori, Pushti muskat, Risling, Aleatiko, Tarnov, Mayskiy chernыy, Xindogi, Rkatsiteli, Soyaki, Bayan Shirey, Saperavi, Asil qora, Bishti, Morastel, Pino fran, Oporto, Vengriya muskati, Aligote, Kaberne, Qora vassarg‘a.
Bu navlar bir qancha biologik, morfologik va xo‘jalik belgilari bilan bir-biridan farq qiladi. Masalan, vinobop, uzum navlari uchun umumiy bo‘lgan quyidagi xususiyatlarni keltirish mumkin: ularning ko‘pchiligi tok tuplari kuchsiz o‘suvchi, novdalari nozik va bo‘g‘im oraliqlari qisqa, uzum donalari-mevalari asosan yumaloq shaklda bo‘lib, zich joylashgan. Ko‘pchilik vinobop navlar kasalliklar zararkunandalarga chidamli, noqulay tashqi muhit omillariga ham chidamli. Mevalarning biokimyoviy tarkibida esa kislotalar ko‘p, qatdorligi nisbatan past, vino va sharbat chiqishi yuqori. Vinobop navlarda hosildor novdalar umumiy chiqargan novdalarga nisbatan 60% gachani tashkil etadi, hosildorlik koeffitsenti 1,3-1,6 ga teng. Shuning uzum boshlari kichik bo‘lishiga qaramasdan hosildorligi yuqori.
Xo‘raki-mayizbop navlarda esa tok to‘plari asosan kuchli o‘suvchi, novdalari yo‘g‘on, bo‘g‘im oralari uzun, uzum boshlari yirik, uzum mevalari har xil rangda va shaklda bo‘ladi, hamda mevalar uzum boshida sochilib joylashadi. Bu navlar kasalliklarga nisbatan chidamsiz, sovuqqa va noqulay iqlim sharoitlariga ham chidamsiz. Umumiy ko‘kargan novdalarga nisbatan hosildor novdalar 30-40%dan ortmaydi, hosildorlik koeffitsenti 1,0-1,1 ga teng. Shuning uchun, bu novlarda uzum boshlari yirik bo‘lishiga qaramasdan hosildorlik ancha past, gektaridan ba’zi novlarda 100-110 s dan oshmaydi.
Hozirda O‘zbekiston tokzorlarining nav tarkibidagi asosiy kamchiliklari deb quyidagilarni ko‘rsatish mumkin:

1. 
   Bitta xo‘jalikda aralash o‘tqazilgan navlarning juda ko‘p bo‘lishi qayta ishlashga ko‘pincha aralash navlar hosili kelishiga sabab bo‘ladi. Bunday tokzorlarda har bir navga xos agrotexnikani qo‘llash mumkin bo‘lmaydi.
   
2. 
   Tokzorlarda past sifatli mahalliy va iqlimga to‘g‘ri kelmaydigan tok navlarining bo‘lishi.
   
3. 
   Gullari funksional urg‘ochi tipda bo‘lgan, changlovchi navlarga va sun’iy changlashda extiyoj sezadigan tok navlarining nisbatan ko‘p bo‘lishi.
   
4. 
   Juda ertagi va ertagi navlarning kamligi va kechki navlarning nisbatan ko‘pligi.
   
5. 
   To‘la qimmatga ega bo‘lgan rangli kuchli vinolar tayyorlanadigan qizil vinobop navlar ekilgan maydonning kichikligidir.
   

Bo‘lajak agronom O‘zbekistonda o‘stiriladigan barcha uzum navlarining morfologik, biologik va xo‘jalik belgilarini bilishlari va har qaysi xo‘jalik uchun mos keladigan uzum navini tanlay bilishi kerak.
Oq kishmish — oʻrtapishar, mayizbop uzum navi. Vatani — Markaziy Osiyo va Yaqin Sharq. Uning Kishmishi Safed, Bedona mayiz, Kishmish, Sultonina (Fransiya), Tompsson Sidlesse (AQSH) nomlari bor. Sharqiy ekologik-geografik navlar guruhiga kiradi. Tupi kuchli oʻsadi. Bargi oʻrtacha kattalikda, dumaloq, 3—5 boʻlakchali, guli ikki jinsli.
Uzum bo-shi oʻrtacha kattal i kda (boʻyi 17, eni 10 sm), shakli silindrkonussimon, shingillari zich. Gʻujumi urugʻsiz, yuma-rangi och sariq, yupqa, karsillaydi. Sentabr boshlarida toʻliq pishadi. Tarkibida 25—26% qand, 4—4,5 g/l kislota bor. O. navi qurgʻoqchilikka chidamli, sovuqqa chidamsiz. Kul, atrakioz, barg oʻrovchilardan zararlanadi. Hosildorligi 200—250 s/ga. Uzumi yangiligida yeyiladi, mayiz qilinadi. Oʻzbekistonning barcha viloyatlarida rayonlashtirilgan. Samarqand viloyatida koʻp ekiladi.
Kishmish mashhur urug'siz uzum navidir. Uning eng mazali navlaridan biri - Oq mayiz. Uning suvli va go'shtli mevalari ajoyib ta'm xususiyatlariga ega va inson tanasi uchun juda foydali va hatto yangi boshlagan bog'bon ham butalarni parvarish qilishga qodir. Ushbu maqolada Oq mayizning xususiyatlari, uning ijobiy va salbiy tomonlari ko'rsatilgan, uzumzorlarni ekish va butalarni parvarish qilish xususiyatlari keltirilgan, shuningdek madaniyat kasalliklari va zararkunandalariga qarshi kurash usullari muhokama qilingan.
Tanlash va tarqatish hududlari
Oq mayizni yovvoyi tabiatda topish mumkin emas, chunki uning mevalarida urug'lar bo'lmaydi. Ushbu nav sharqiy uzumning urug 'navlaridan birining kurtaklari mutatsiyasi natijasida sun'iy ravishda etishtirildi.Bu hosil vatani Markaziy Osiyo va O'rta Sharqda joylashgan, ammo bugungi kunda butun dunyoda Rossiyaning markaziy va janubiy mintaqalarida, shuningdek Gretsiya, Turkiya, Isroilda etishtirilmoqda. , Kaliforniya, Eron va boshqalar.
Bilasizmi?Tibbiyotda "ampeloterapiya" atamasi ishlatiladi, bu odamni reza mevalari, barglari va uzumlari yordamida davolashni anglatadi.
Oq uzumning uzum navlari issiqsevar o'simliklarga tegishli, shuning uchun hosilning to'liq pishishi uchun unga iliq va quyoshli iqlim kerak. Ushbu hosilni shiddatli iqlimi va qisqa yozi bo'lgan shimoliy hududlarda etishtirish tavsiya etilmaydi, chunki cho'tkalarning pishishiga vaqt yo'q, va tok qattiq sovuqda muzlaydi. Shimoliy mintaqalar uchun Potapenkoning mayizlari ko'proq mos keladi, ular erta pishib yetish davriga ega. 
Oq uzum uzumlari o'zlarining xususiyatlari tufayli ko'plab bog'bonlar orasida juda mashhur bo'ldi. Butalar g'amxo'rlik qilish uchun oddiy va suvli mevalar ajoyib ta'mga va juda ko'p foydali xususiyatlarga ega. Ammo saytingizda etishtirish uchun ushbu navni tanlashda siz o'simliklarning kamchiliklarini ham hisobga olishingiz kerak. Maqolada, Oq mayizning batafsil tavsifi keltirilgan.
Mayizning foydasi va zarari qanday ekanligini bilib oling.
Turning xususiyatlari
Ushbu turdagi butalar tez o'sishi bilan ajralib turadi, juda kuchli. O'rtacha sovuqqa chidamliligi tufayli Oq mayizni o'rtacha iqlimi bo'lgan mintaqalarda etishtirish mumkin.
Turning tavsifi quyida keltirilgan:

1. 
   Bush baland, uning balandligi 1,7-2 m ga etishi mumkin.
   
2. 
   Uzumning barglari silliq, qirralari kesilib, yuqoriga burilgan. Zavodning toji quyuq yashil rangga bo'yalgan.
   
3. 
   Gullash davri iyun oyining boshlarida sodir bo'ladi va ikki haftagacha davom etadi. Gullar germafroditik tipga kiradi va tuxumdon hosil bo'lish vaqtida tushadi.
   
4. 
   Ushbu xilma mavsumning o'rtalariga tegishli. Uzum yig'im-terimi 165-175 kun ichida pishadi.
   
5. 
   To'p konusning shaklida va o'rtacha kattalikda. Qulupnay o'rtacha zichlikda joylashgan.
   
6. 
   Oval rezavorlar kichik o'lchamga ega va ularning ingichka terisi sariq yoki sarg'ish-yashil rangga ega. Teri yuzida qorong'u dog'lar va ingichka mumsimon qoplama ko'rinadi.
   
7. 
   Qulupnay massasi zich va suvli, nordonlik bilan yoqimli shirin ta'mga ega va tarkibida urug'lar yo'q.
   
8. 
   Standart parvarish bilan hosilning hosildorligi 100-150 s / ga, bir tupning vazni esa 200-240 g.
   

Muhim!Ushbu navning yosh tuplari past havo haroratining salbiy ta'siriga sezgir, shuning uchun ular qish uchun yanada mustahkam boshpanaga muhtoj.
Turning afzalliklari
Oq kishmish boy vitamin tarkibiga ega - rezavorlar tarkibida A, C, E va PP guruhlari vitaminlari, shuningdek ko'plab minerallar va organik kislotalar mavjud. 100 g pishgan mevalarning kaloriya miqdori 68 kkalni tashkil qiladi, shuning uchun mahsulot tanani energiya bilan tezda to'ydirishi mumkin. Ammo bu odamlar uchun foydalimi?

• 
  Ushbu uzum navining inson tanasiga ta'sirining tavsifi quyida keltirilgan:
  
• 
  
• 
  nafas olish yo'llari kasalliklarini davolashga yordam beradi (yo'tal, astma, tonzillit bilan shamollash);
  
• 
  buyrak va jigar kasalliklariga qarshi profilaktika vositasidir;
  
• 
  o't pufagi kasalliklarida yurak urishi va ko'ngil aynishini yo'q qiladi;
  
• 
  oshqozonni yaxshilaydi;
  
• 
  qon oqimini yaxshilaydi va qon quyqalarini oldini oladi;
  
• 
  osteoporoz rivojlanishining oldini oladi;
  
• 
  qondagi gemoglobin darajasini oshiradi;
  
• 
  tanani yaxshi shaklda ushlab turadi;
  
• 
  yurak xastaligi uchun profilaktika vositasidir;
  
• 
  tinchlantiruvchi ta'sirga ega va stressni engillashtiradi.
  

Shunday qilib, ushbu navdagi uzumni ozuqada me'yorida ishlatish inson tanasiga katta foyda keltiradi.
Turning kamchiliklari

• 
  Uning asosiy kamchiliklariga quyidagilar kiradi:
  
• 
  past mahsuldorlik;
  
• 
  kasalliklar va zararkunandalarga zaif immunitet;
  
• 
  rezavorlarning past tashish qobiliyati;
  
• 
  yangi uzilgan mevalarning sifatsiz saqlanishi.
  

Uzum mevalarini qandli diabet, pankreatit, oshqozon yarasi yoki xoletsistit bilan og'rigan odamlar, shuningdek, zaif tish emallari ishtirokida iste'mol qilmaslik kerak.
Qanday qilib uzumni to'g'ri ekish kerak
Oq mayiz saytda yaxshi ildiz otishi va mo'l hosil berishi uchun uni ma'lum qoidalarga muvofiq ekish kerak. Avvalo, siz ekinlarni etishtirish uchun mos joyni tanlashingiz va yuqori sifatli ko'chatlarni tayyorlashingiz kerak.
Uzumni qachon ekish kerakligi haqida ham o'qing.
Va butaning o'sishi uchun etarli joy bo'lishi uchun siz tavsiya etilgan ekish sxemasiga rioya qilishingiz kerak. Saytda Oq mayiz uzumini to'g'ri ekish tafsilotlari maqolada keyinroq tasvirlangan.
Uchish uchun joy tanlash
To'g'ri joyda, uzum so'qmoqlarining ildizi muvaffaqiyatli bo'ladi va kelajakda buta yaxshi o'sadi va rivojlanadi.
Mayiz ekish uchun joy quyidagi talablarga javob berishi kerak:

• 
  kun davomida quyosh nurlari bilan yaxshi yoritilgan - quyosh issiqligi va nurisiz tok yomon o'sadi va hosil sezilarli darajada pasayadi;
  
• 
  butaning g'arbiy va sharqiy tomonlarida unga soya soladigan katta inshootlar bo'lmasligi kerak;
  
• 
  butalarni ekish tavsiya etiladi, shunda ularning shimoliy qismida devor yoki bino bor - bu uzumni sovuq shimoliy shamoldan himoya qilishga yordam beradi;
  
• 
  uzumlarni daraxtlar yoniga ekmaslik kerak, chunki ularning kuchli ildizlari tuproqdagi barcha namlik va oziq moddalarni o'zlashtiradi;
  
• 
  er osti suvlari yuzaga juda yaqin bo'lmagan joyda joylashgan bo'lishi kerak, aks holda butaning ildizlari katta miqdordagi namlikdan chiriydi;
  
• 
  tuproq toza bo'lishi va ko'p miqdorda ozuqaviy moddalarni o'z ichiga olishi kerak, shuning uchun siz tokzorni ariqchalar yaqinida yoki band bo'lgan yo'llar yaqinida ekmasligingiz kerak.
  

Ko'chatlarni tanlash
O'z saytingizda Oq mayizni etishtirishni boshlash uchun siz yuqori sifatli ko'chat materiallarini tanlashingiz kerak. Ushbu uzumda urug'lar mavjud emas, shuning uchun u faqat so'qmoqlardan o'stiriladi.
Bilasizmi?Bir shisha sharob tayyorlash uchun siz 600 uzumdan foydalanishingiz kerak bo'ladi.
Oq uzum uzumining sog'lom va kuchli ko'chatlarini tanlashning asosiy qoidalari quyida keltirilgan:

• 
  ishonchli joyda ko'chat materialini sotib oling - barcha uzum navlarining ko'chatlari tashqi ko'rinishida bir-biridan farq qilmaydi va ishonchsiz sotuvchi sizga boshqa navdagi uzumni sotishi mumkin;
  
• 
  quritilgan ildizlari bilan tok sotib olishdan saqlaning - bunday namuna ideal sharoitga ega bo'lgan uchastkada ham ildiz otmaydi, chunki uning ildiz tizimi yo'q bo'lib keta boshladi;
  
• 
  tok yuzasi sog'lom ko'rinishga ega bo'lishi kerak, mexanik shikastlanmasdan, mog'orlanmasdan, chirigan va zararkunandalarga zarar etkazadigan izlarsiz;
  
• 
  fide ustida barglar bo'lmasligi kerak - ular o'simlikdan barcha namlik va quvvatni chiqarib, tupni tez qurishiga olib keladi;
  
• 
  ekishdan oldin tok novdasini sotib oling, chunki ko'chatni uzoq muddat saqlash joyida uning yashash darajasini yomonlashtiradi;
  
• 
  kesilgan fide poyasining go'shti yashil va ozgina nam bo'lishi kerak;
  
• 
  ildiz kesilishi ham nam bo'lishi kerak va oq rangga ega - quyuq rang ildizning yo'q bo'lib ketishini ko'rsatadi;
  
• 
  yangi tok egilayotganda egiluvchan bo'lishi va ozgina xirillashi kerak;
  
• 
  uzum poyasidagi ko'zlar uzilmasligi kerak ularni barmog'ingiz bilan bosganingizda.
  

Uchish vaqti va sxemasi
Yosh uzum ko'chatlari harorat o'zgarishi va sovuqqa juda sezgir, shuning uchun oq uzum uzumini ekish vaqti tanlangan mintaqaning iqlim sharoitiga bog'liq va quyidagi qoidalarga muvofiq belgilanadi:

• 
  janubiy mintaqalarda siz yosh butalarni ochiq joyga ekishingiz mumkin oktyabr oyining birinchi yarmida yaqin kelajakda tungi sovuq kutilmasa;
  
• 
  bahorda uzum aprel oyining oxirida yoki may oyining boshlarida, tuproq yuzasi + 10 ° C haroratgacha qiziganida, ochiq erga ekilgan;
  
• 
  uzum ko'chatlarini tuproqli idishlarga sotib olayotganda, siz ularni ochiq erga ekishingiz mumkin yozning boshida.
  

Muhim!Siz Oq mayiz ko'chatlarini faqat mavsumda sotib olishingiz kerak - juda erta so'qmoqlar zararli moddalar yordamida o'stirilishi mumkin va ular chiroyli ko'rinishga ega bo'lsa ham, tuproqqa ildiz otmaydi.
Ushbu navning uzum ko'chatlarini ekish algoritmi quyidagicha:

1. 
   Diametri va chuqurligi taxminan 70-80 sm bo'lgan teshikni tayyorlang.Saytga bir nechta butalarni ekish paytida ularning orasidagi masofa taxminan 2,3-3 m bo'lishi kerak.
   
2. 
   Chuqurni balandlikning o'rtasigacha drenaj qatlami bilan qo'pol shag'al yoki g'isht bo'laklari bilan to'ldiring, so'ngra chuqurning janubiy tomonidan diametri 5 sm va uzunligi 1 m bo'lgan vertikal metall trubkani joylashtiring.
   
3. 
   Drenajga o'g'itlar soling - bir stakan superfosfat va kul belkurak.
   
4. 
   Chuqurning pastki qismida qum va gumus bilan aralashtirilgan unumdor tuproqning kichik tepaligini to'kib tashlang. Ushbu tuproq aralashmasidan biroz ko'proq fide ildizlarini sepish uchun tayyorlang.
   
5. 
   Bushni teshikka joylashtiring, shunda erdan 2 ta ko'z qoladi. O'rnatilgan metall trubaning janubida o'simlikni egib oling va ildizlarini tuproq tepaligiga yoyib chiqing. Chuqurni qolgan tuproq aralashmasi bilan eng yuqori qismiga to'ldiring.
   
6. 
   O'rnatilgan quvur orqali fidanni ozgina iliq suv bilan sug'orib oling. Ushbu sug'orish usuli bilan namlik to'g'ridan-to'g'ri ildizlarga tushadi va tuproq yaxshi namlanadi.
   
7. 
   O'simlik atrofidagi tuproqni maydalangan torf yoki toza, quruq somon bilan mulchalash.
   

Uzum ekish sxemasi
Oq mayiz navini parvarish qilish
Oq uzum uzumlari g'amxo'rlikda oddiy emas, lekin hosilni oshirish uchun tupni o'z vaqtida sug'orish, o'g'itlar bilan oziqlantirish va to'g'ri shakllantirish kerak. Bularning barchasi o'simlikka ko'proq pishgan shirin va sog'lom mevalarning shoxlarini hosil qilishga yordam beradi.
Bilasizmi?Eng ko'p miqdordagi ozuqa moddalari uzum mevalarining qobig'ida bo'ladi, shuning uchun ularni tozalanmasdan iste'mol qilish tavsiya etiladi.
Bu hosilni o'z vaqtida aniqlash va tegishli choralarni ko'rish uchun ushbu ekinni etishtirishda yuzaga kelishi mumkin bo'lgan muammolarni o'rganish ham bir xil ahamiyatga ega.
Sug'orish
Butun o'sish va gullash davrida uzum juda ko'p suyuqlikni talab qiladi. Ammo tupni sug'orish o'simlikka zarar bermaslik va ildizlarning chirishiga yo'l qo'ymaslik uchun qoidalarga muvofiq amalga oshirilishi kerak.

Oq mayizni sug'orish bo'yicha asosiy tavsiyalar quyida keltirilgan:

• 
  bitta tupni sug'orish uchun siz taxminan 15 litr suv sarflashingiz kerak;
  
• 
  sug'orish chastotasi tuproqni quritish tezligiga bog'liq va haftasiga taxminan 2 marta;
  
• 
  sug'orish suvi muzdek bo'lmasligi kerak; idishni quyoshda bir necha soat davomida suyuqlik bilan qoldirib, uni biroz qizdirish tavsiya etiladi;
  
• 
  sug'orish o'simlikning barglariga tushmasligi uchun sug'orish qat'iyan ildizda amalga oshiriladi;
  
• 
  Rejalashtirilgan hosil yig'ilishidan 2-3 hafta oldin, pishgan mevalar yorilib ketmasligi uchun sug'orishni to'xtatish kerak, aksincha, tup atrofidagi tuproq ozgina nam bo'lishi uchun suv bilan ozgina sepiladi.
  

Namlik uzumning ildizlariga yaxshiroq kirib borishi va buta poyasi atrofida turg'unlashmasligi uchun vaqti-vaqti bilan o'simlik atrofidagi tuproqni yumshatish va uni mulch qatlami bilan qoplash tavsiya etiladi.
Yuqori kiyinish
Oq mayiz uzumlari urug'lanishga yaxshi ta'sir qiladi, ammo uzumning ildizlariga shikast etkazmaslik uchun ularni suiiste'mol qilmaslik kerak. Butalarni eng yaxshi kiyinish, ularning faol o'sishi, gullashi va mevalarning shakllanishi davrida amalga oshiriladi, chunki bu vaqtda uzum juda ko'p ozuqaviy moddalarni talab qiladi.
Kuzda uzumni qanday qilib to'g'ri ovqatlantirish haqida ko'proq o'qing.
Urug'lantirishning asosiy qoidalari quyida keltirilgan:

• 
  birinchi oziqlantirish gullashdan 2-3 hafta oldin amalga oshiriladi - tok qushlarning axlati yoki o'tin kulining suvli eritmasi bilan sug'oriladi va 2-3 kundan keyin suyuq mineral o'g'itlar (superfosfat, nitrofoska) qo'llaniladi;
  
• 
  qayta oziqlantirish uzum gullashidan 2-3 hafta o'tgach amalga oshiriladi - butalar yana organik va mineral o'g'itlar eritmasi bilan sug'oriladi, ularga kaliy va magnezium sulfat qo'shiladi;
  
• 
  oxirgi oziqlantirish rezavorlarning shakllanishi va pishishi bosqichida, mayda no'xat kattaligiga yetganda butalar kaliy va superfosfatning suvli eritmasi bilan sug'oriladi;
  
• 
  uzum tuplarining pishib etish bosqichida azotli o'g'itlarni kiritish tavsiya etilmaydi, chunki. bu rezavorlarning hajmi va ta'mi hisobiga butaning yashil massasining o'sishini tezlashtiradi.
  

Shakllash va kesish
Uzumning hosildorligini oshirish va uning pishgan mevalari po'stlog'ining mustahkamligini yaxshilash uchun o'z vaqtida butani hosil qilish va kesish kerak.
Muhim!O'rtacha Oq mayiz uzumzori 70 ta ko'zning yukiga bardosh bera oladi.
Uzumzorlarni kesish quyidagi qoidalarga muvofiq amalga oshiriladi:

• 
  birinchi Azizillo uzum ko'chatidan 3 oy o'tgach amalga oshiriladi - uning faol o'sishini rag'batlantirish uchun kesishning yuqori qismini chimchilashingiz kerak;
  
• 
  bahorda, uzumning shikastlangan kurtaklari qishki boshpana olib tashlanganidan keyin kesiladi - bu yangi novdalarning o'sishini rag'batlantiradi;
  
• 
  gullashdan bir necha hafta oldin, kirpiklarning zaif uchlari kesilib, 40 sm uzunlikdagi mevali kurtaklar qoldiriladi, shunda o'simlik ortiqcha yashil massani ko'paytirishga energiya sarflamaydi;
  
• 
  yozda, balandligi 1,7 m atrofida o'sishini to'xtatib, butaning asosiy novdasini chimchilab oling;
  
• 
  rezavorlarning pishishi paytida ortiqcha barglarni va kurtaklar nishlarini tuxumdonlarsiz quyosh nurlaridan qoplagan holda olib tashlang;
  
• 
  kuzda zaiflashgan kurtaklar tokni xavfsiz qishlashiga xalaqit bermasligi uchun barglari tushganidan keyin kesiladi.
  

Butaning har 1 m balandligi uchun uzumlarni kesishda, uzumni ortiqcha mevalar bilan ortiqcha yuklamaslik uchun 12 kiprik qoldirmaslik kerak.
Kasalliklar va zararkunandalar
Oq mayiz uzumlari ko'pincha kasalliklar va zararkunandalarga duchor bo'lishiga duchor bo'ladi, shuning uchun uni saytda etishtirishda siz muammo belgilarini aniqlab olishingiz va butalarni davolash uchun zarur choralarni ko'rishingiz kerak.
Muhim! Pestitsidlar yordamida yuqumli kasalliklar va zararkunandalarni yo'q qilishni o'rim-yig'imdan bir oy oldin to'xtatish kerak, shunda kimyoviy moddalar pishgan rezavorlar pulpasiga singib ketmaydi.
Turning asosiy kasalliklari va zararkunandalari ro'yxati quyida keltirilgan:

1. 
   Mog'or. INFEKTSION manbai uzumning barglari va mevalarini yuqtiradigan qo'ziqorin. Barglarning tashqi yuzasida dumaloq moyli dog'lar hosil bo'ladi, ular bargning ichki tomonida oq qoplama bilan qoplanadi. Ta'sir qilingan barg sarg'ayadi va o'ladi va infektsiya gullar va mevalarga tarqaladi. Davolash uchun buta Bordo aralashmasi bilan püskürtülür va muhim infektsiya bo'lsa, kimyoviy preparatlar qo'llaniladi (Ridomil).
   

2. 
   Alternariya. Kasallikning sababi yuqori namlik va yuqori havo harorati bilan birlashtirilgan. Uzum barglari va tuxumdonlar yuzasida nekrotik dog'lar paydo bo'lib, ular keyinchalik mog'or qatlami bilan qoplanadi. Ta'sir qilingan barglar va inflorescences tushib, tuxumdonlar va mevalar chirishga boshlaydi, infektsiyani buta bo'ylab tarqaladi. Fungitsidlar (Trichodermin) uzumni davolash uchun ishlatiladi.
   

3. 
   Kulrang chirigan. Ushbu qo'ziqorin kasalligi yilning istalgan vaqtida yuz berishi mumkin va uni yillik barglar va surgunlarda yashovchi qo'ziqorin keltirib chiqaradi. Butalar jigarrang dog'lar bilan qoplangan, ularning yuzasida siz kulrang changli qoplamani ko'rishingiz mumkin. Barglar sarg'ayadi va tushadi, gullar yo'qoladi, mevalar quriydi va chiriydi. Kasallikning dastlabki bosqichida siz butalarni soda eritmasi bilan sug'orishingiz mumkin, ammo kasallik tarqalganda maxsus dorilar ishlatiladi (Mikflom).
   
4. 
   Chafer. Voyaga etgan hasharotlar uzumning yashil barglarini eyishi mumkin va ularning oq lichinkalari tuproqning yuqori qatlamlarida yashaydi va tupning ildiz tizimiga zarar etkazadi. Kam miqdordagi qo'ng'izlar bilan ularni barglardan silkitib, yo'q qilish mumkin, ammo katta miqdordagi zarar bilan hasharotlar ishlatiladi ("Iskra"). Lichinkalarni tuproqni qazishda, ularni qo'lda yig'ishda yo'q qilish kerak.
   
5. 
   O'rgimchak oqimi. Hasharot haddan tashqari issiqlik paytida o'simliklarda paydo bo'ladi va barglarning sharbati bilan oziqlanadi, natijada ularning tashqi yuzasi quyuq nuqta bilan qoplanadi, pastki qismi esa ingichka to'rga o'raladi. Kichkina infektsiya bilan, shunchaki tupdan barcha ta'sirlangan barglar va asirlarni olib tashlash kifoya, ammo agar kana butun tupga tarqalib ketgan bo'lsa, unda o'simlik akaritsidlar bilan püskürtülür ("Actellic").
   

Kasalliklar va zararkunandalar paydo bo'lishining oldini olish uchun profilaktika choralarini ko'rish kerak:

• 
  butalarni muntazam ravishda tekshirib turing;
  
• 
  uzum atrofidagi tuproqni yumshatish;
  
• 
  qo'ziqorinlarga qarshi butalarni profilaktik püskürtmeyi amalga oshirish;
  
• 
  to'g'ri sug'orish rejimiga rioya qilish;
  
• 
  o'g'itlardan ortiqcha foydalanmang.
  

Qishlash
Uzumzor qishdan xavfsiz chiqib ketishi uchun Oq mayiz tupini sovuqdan himoya qilish kerak. Bu birinchi sovuq boshlanganidan keyin kuzda amalga oshirilishi kerak (lekin -3 ...- 5 ° C dan past bo'lmasligi kerak), chunki sovuq harorat ta'sirida buta zaiflashadi va shikastlanishga moyil bo'ladi.
Qish uchun uzumni qanday qoplashni bilib oling.
Ushbu navning uzumlarini qish uchun saqlash qoidalari quyida keltirilgan:

• 
  ildizlarni past haroratdan himoya qilish uchun butaning tagini baland qilib qo'ying;
  
• 
  uzum novdalarini yerga egib, bir dasta qilib yig'ib oling;
  
• 
  tokni to'quv bo'lmagan material bilan yoping va uni sim yoki arqon bilan mahkamlang;
  
• 
  agar tupni yopgandan keyin iliq va quyoshli ob-havo davri kelsa, u holda shamollatish uchun qoplama materiali yuzasida kichik teshiklar hosil bo'lishi kerak;
  
• 
  bahorda boshpana faqat barqaror noldan yuqori harorat o'rnatilgandan so'ng olib tashlanishi mumkin.
  

O'rim-yig'im va vinochilikda qo'llash usullari
Siz oktyabr oyining boshlarida ushbu navning pishgan uzumini yig'ishingiz kerak. Uzumzorga zarar bermaslik uchun cho'tkalarni pichoq yoki qaychi bilan butadan kesib olishingiz kerak. Uzum dastalarini bir tekis qilib tekis yuzaga yotqizish kerak, chunki mevaning ingichka po'stlog'i beparvolik bilan ishlov berilsa yorilib ketishga moyil bo'ladi.
Yangi mahsulot muzlatgichda bir necha kun davomida saqlanishi mumkin, shuning uchun hosilni yig'ib olgandan keyin uzoqroq saqlash uchun rezavorlar turli maqsadlar uchun qayta ishlanadi.
Bilasizmi? Onkologik kasalliklar bo'yicha eng past ko'rsatkichlar aholisi har kuni bir stakan uzum sharobini iste'mol qiladigan Evropa mamlakatlari tomonidan ko'rsatiladi.
Ovqat pishirish va sharob tayyorlashda siz Oq mayizni turli usullar bilan ishlatishingiz mumkin:

• 
  mustaqil taom yoki yangi salatlar uchun ingredient sifatida yangi;
  
• 
  shirin mayiz ishlab chiqarish uchun;
  
• 
  kompotlar va oq uzumdan murabbo tayyorlash uchun;
  
• 
  shakarsiz stol quruq sharobini ishlab chiqarish uchun;
  
• 
  rezavorlarni shakar bilan 2 oy davomida fermentatsiya qilish orqali shirin uy qurilishi sharobini tayyorlash uchun;
  
• 
  uzumning foydali xususiyatlari va yoqimli ta'mini saqlaydigan shirin mustahkamlangan sharob ishlab chiqarish uchun.
  

"Oq Kishmish" uzum navi iqlim sharoiti bilan tanishadi va yangi saqlanib qolmaydi. Ammo uning mazali va foydali mevalari vinochilik va pishirishda keng qo'llaniladi, shuning uchun bu uzumni etishtirish juda foydali. Uzum butalarini ekish va ularga g'amxo'rlik qilish uchun maqolada keltirilgan tavsiyalardan foydalanib, siz o'zingizning saytingizda bu xil mayizlarni osongina o'stirishingiz mumkin.
Qanday qilib so'qmoqlardan uzumni to'g'ri etishtirish kerak
Uzum - siz nafaqat yumaloq yoki uzun bo'yli reza nozik ta'mi, balki sharbati va sharobidan lazzatlanishingiz uchun ko'p qirrali madaniyat. Bu o'simlikning ko'plab turlari bor, lekin sizni eng yaxshi uzum navlari bilan tanishtiramiz.
Stol va vino uzum navlari
Odatda meva uzum navlari uzumning chiroyli ko'rinishida va mukammal lazzat sifati bilan ajralib turadi. Eng yaxshi stol uzumlari quyidagicha tan olinadi:
Arcadia;
Go'zallik;
Laura;
Yangi Arcadia;
O'zgarishga.
Uzumning mevalari sharob yoki sharbatga singib ketganligi sababli, uzum ko'rinishi juda muhim emas. Uzumning eng yaxshi vino (texnik) navlari uchun asosiy indikator rezavorlarda shakar va kislotaning optimal nisbati hisoblanadi. Sharob tayyorlash uchun rahbarlar:
Aligote;
Isabella;
Lidiya;
Merlot;
Rkatsiteli;
Chardonnay.
Uzumning uzum navlari
Uzumlarning eng yaxshi erta (90-125 kunlik) navlari sharob ishlab chiqaruvchilari bilan mashhur:
Arcadia;
Viktoriya;
Codrians;
Liviya;
Laura;
Yangi Arcadia;
O'zgarishga;
Super qo'shimcha.
O'rtacha muddatda (125-145 kun) uzum navlarining mashhurligi ishlatiladi:
Anyuta;
Kishmish yorqin;
Xushbichim;
Vodiyning zambiligi;
Nina;
Talisman.
Kechikish davriga ega bo'lgan navlar orasida eng yaxshi vitaminlar:
Ataman;
Italiya;
Moldova;
Odessa suvenir;
Negruhl xotirasiga bag'ishlangan;
Qizil globus.
Uzum navlarini rivojlanmagan
eng yaxshi stol uzum navlari
Issiqlik sevadigan madaniyat bo'lgan uzumlar, qishki sovuqqa juda sezgir. Shuning uchun, qattiq sovuq bo'lgan hududlarda sovuq yo'qligi uchun o'simlikning magistralini yopish odatlidir. Hozirgi vaqtda sovuqqa chidamli navlar odatiy holga aylanib bormoqda, bu odatda -30 ° S. Eng yaxshi nektar uzum navlari quyidagilarni o'z ichiga oladi:
Amurskiy;
Viktoriya;
Kuzgi qora;
Negruhl xotirasiga bag'ishlangan;
Ametistni torting;
Taiga.
Moviy uzum navlari katta mevalari bilan mashhur bo'ldi. Zich, suvsiz pulpa alohida ahamiyatga ega. Qobiq oq mumsimon qoplamali biroz qo'pol ko'k rangga ega. Berry odatda ikkita urug'ni o'z ichiga oladi. To'plarning vazni o'rtacha 400 dan 500 g gacha, rezavorlar katta. Bitta mevaning massasi 5 g atrofida, pulpa tarkibidagi shakar miqdori 15% gacha. Cho'tkaning shakli konus shaklida, rezavorning o'zi esa yumaloq, ba'zan biroz cho'zilgan. O'rim-yig'im avgust oyining uchinchi o'n kunligida pishadi.
Uzum intensiv ravishda o'sib boradi va sovuq boshlanishidan oldin pishib etish uchun vaqt bor. Asirlarning meva berish darajasi 80% ga etadi. Butaning kuzgi qirqilishi 5-8 ko'z uchun amalga oshiriladi. Uzumzor sovuqqa bardosh bera oladi - 26haqidaC. Muzlashganda tokning 20% ​​gacha yo'qoladi. Xilma-xillik, shuningdek, kulrang mog'or bilan kamdan-kam ta'sir qiladi.
Diqqat! Bushni ortiqcha yuklamaslik uchun cho'tkalar soni normallashtirilishi kerak. Tushlarning ko'payishi bilan hosilning pishishi kechikadi va rezavorlar kichrayib, ta'mini yo'qotadi.
Aleshenkin
Fotosuratda ko'rsatilgan mazali uzum yuqori hosilga ega. Bir tupdan 10 kg gacha meva yig'iladi. Tushgan butalar, tok tez o'sadi. Kuzni kesish 6 yoki 10 ko'z uchun amalga oshiriladi. Shamlardan pishib etish avgust oyining birinchi o'n kunligidan boshlanadi.
Turli xilligi katta klasterlari bilan mashhur. Bir dasta massasi 2 kg ga etadi. Agar siz tupga ko'plab cho'tkalar qoldirsangiz, ularning vazni 0,5 kg gacha kamayadi. Berry shakli dumaloq, ba'zan zaif oval kuzatiladi. Meva vazni qariyb 4 g.Tana go'shti shirin, suvsiz, chaynash paytida u kuchsiz xiralashadi. Tarkibi tarkibida 20% gacha shakar mavjud. Pishgan mevalar amberga aylanadi.
Agar siz uzum navlarining nafis ta'mini afzal ko'rsangiz, Veneraga e'tibor berishingiz kerak. Mevalar alohida ahamiyatga ega. Pishib bo'lgach, suvli pulpa qulupnay va muskat yong'og'i aromati bilan to'yingan bo'ladi. Mevalar kichik. Bitta mevaning vazni 3 g dan oshmaydi, lekin katta plyus urug'larning yo'qligi.Teri ingichka, chaynash paytida deyarli sezilmaydi. Pulpa tarkibida 20% gacha shakar mavjud. Pishgan mevalar o'ziga xos oq gul bilan quyuq ko'k rangga aylanadi.
Shamchalar unchalik zich emas va konus shaklida. Bitta cho'tkaning massasi taxminan 200 g.Hosilning pishishi avgust oyining uchinchi o'n kunligidan boshlanadi. Suvga botganda, rezavorlar yorilib ketmaydi, ammo kulrang chiriyotgan bilan zararlanish xavfi mavjud. Uzumzor -26 gacha bo'lgan haroratga chiday oladihaqidaC. Kuzni kesish 4 yoki 6 ko'z uchun amalga oshiriladi.
Qizil uzum har doim o'zining nafis ta'mi va nozik xushbo'yligi bilan ajralib turardi. Viktoriya qizil tusli katta qip-qizil mevalarni beradi. Berry oval, vazni 7,5 g ga etadi, pulpa ta'mi muskat yong'og'i hidi va zich tuzilishi bilan beriladi. Uzum suvli emas; chaynash paytida u kuchsiz xiralashadi. Pulpa tarkibida 19% gacha shakar mavjud. Cho'tkaning shakli konus shaklida bo'ladi. Mevalar juda qattiq yig'iladi. Bir tupning massasi 0,7 kg ga etadi. Hosilning pishishi avgust oyining ikkinchi o'n kunligidan boshlanadi.
Butalar zaif. Uzum qisqa o'sadi, lekin asirlarning hosildorligi 90% ga etadi. Qamchiqlar shamlardan og'irligi ostida sindirishga qodir. Uzumzor - 27 gacha bo'lgan haroratga chiday oladihaqidaC. Kuzgi Azizillo 4 yoki 8 ko'z uchun amalga oshiriladi.
O'rta chiziq uchun eng mazali uzum navlari toifasiga Muskat Delight kiradi. To'plari konus shaklida o'sadi, vazni 500 g atrofida, rezavorlar yumshoq yig'ilgan, ammo ular juda katta. Bitta mevaning vazni 7 g ga etadi, pishganda mevalar sarg'ish rangga ega bo'ladi. Quyoshda berry bochkasi qizg'ish qizarib ketadi. Pulpa go'shtli, zich, tarkibida shakar miqdori 20% gacha. Hosilning pishishi avgust oyining oxirida boshlanadi.
Uzumning intensiv o'sishi bor va kuzgacha pishib etish vaqti bor. Asirlarning mevasi 95% ga etadi, bu esa tupda tirbandlikni keltirib chiqaradi. Tok uzumining - 27 gacha tushishiga bardosh bera oladihaqidaDan.
Xarold
Agar siz eng mazali ultra-erta uzumni etishtirishni istasangiz, unda Garold munosib navdir. Qulupnaylarning pishishi iyulda boshlanadi, ammo ular sentyabrgacha tokda osilib turishi mumkin. Shamchalar katta bo'lib o'sadi, og'irligi 0,6 kg. Mevalar juda qattiq yig'iladi. Pulpa suvli, xushbo'y muskat yong'og'i aromati bilan shirin. Meva vazni taxminan 7 g ni tashkil qiladi, rezavorlarning rangi sariq-yashil rangga ega. Quyoshda mevalar ajoyib tarzda porlaydi.
Uzumzor -25 gacha bo'lgan haroratga chiday oladihaqidaC. Kuzgi Azizillo an'anaviy ravishda 6-8 ko'z uchun amalga oshiriladi. Turning o'ziga xos xususiyati - asosiy kurtaklar va o'gay o'g'illarda mavsumda ikki baravar hosil berish imkoniyati. Bunday hosilni olish uchun butada 20 dan ortiq gullar qolmaydi.
Pushti pushti
Ushbu mazali nav yozning xushbo'y hidi deb ham ataladi. Qulupnaylarning vazni taxminan 5 g.Mevaning asosiy afzalligi urug'lar, yumshoq va aromatik pulpa yo'qligi. Shakar tarkibida 25% gacha. Terisi ingichka bo'lib, pishganda pushti rangga aylanadi. O'rim-yig'im avgust oyining o'rtalarida boshlanadi. Shamchalar konus shaklida o'sadi. Cho'tkaning vazni taxminan 0,7 kg.
Uzumzorlarni kuzgi qirqish 6 yoki 10 ko'z uchun amalga oshiriladi. Yosh kurtaklar bir mavsumda 85% pishib yetish uchun vaqtlari bor. Butalar sovuqqa -25 gacha bardosh bera oladihaqidaC. Uzumga kamdan-kam hollarda kulrang mog'or va qo'ziqorin ta'sir qiladi.
Krasa Severa o'rta chiziq uchun eng mazali uzum navlari toifasiga kiradi. Hosil 110 kunda pishadi. Butalar kuchli o'sishga qodir. Katta barglar kuchli qalinlashuvni hosil qiladi. Uzumzor sovuqqa -25 darajagacha chiday oladihaqidaC. nav mog'or va oidiumga nisbatan zaif qarshilikka ega va profilaktika muolajalarini talab qiladi.
Cho'tkalar juda yumshoq, konusning shakliga ega. Bitta shamlardan massasi 380 g dan oshmaydi, shar shaklidagi rezavorlarning vazni 3 g gacha.Meva biroz cho'zilgan bo'lishi mumkin. Teri shu qadar nozikki, u quyoshda porlaydi.Pishgan mevalar oq-sariq rang bilan och yashil rangga aylanadi. Sharbatli pulpa o'simlik aromatlariga to'yingan.
Eng mazali va oddiy bo'lmagan uzum navlarini hisobga olgan holda, Kristalga e'tibor berishga arziydi. Dizayni bo'yicha madaniyat texnik guruhga tegishli. Biroq, bog'bonlar rezavorlarning uyg'un ta'mini sevib qolishdi va uzumni katta mevali madaniy navlarga tenglashtirdilar. Meva kichik bo'lib o'sadi, vazni atigi 2,5 g gacha, rezavorlarning rangi yashil rangga ega. Suvli pulpa qattiq teri bilan qoplangan. Shakar miqdori 18% gacha. Konusning shamlardan. Bir cho'tkaning vazni 250 g dan oshmaydi.Hosil yig'ish avgust oyining o'rtalariga to'g'ri keladi.
Bush sekin o'sadi. Mavsum davomida, kurtaklar to'liq pishib etish uchun vaqt bor. Uzum eng past haroratga - 29 gacha bardosh bera oladihaqidaC. Kuzni kesish 4 ta ko'z uchun amalga oshiriladi. Turli qo'ziqorin kasalliklariga chidamli.
Reytingdan mazali uzum navlarini ko'rib chiqishni yakunlab, biz Floral deb nomlangan mevali hosilni ko'rib chiqamiz. Dizayn bo'yicha mevalar texnik guruhga tegishli. Xilma-xillik o'rta chiziqda etishtirish uchun moslangan. Uzum barqaror va yuqori hosil bilan mashhur. Meva pishishi 135 kundan keyin boshlanadi. Mevalar sariq rang bilan yashil rangga ega. Muskat yong'og'i aromati bilan suvli shirin pulpa. Shamchalar konus shaklida, ko'pincha ikki baravar.
Qaysi uzum navlari eng mazali ekanligi haqidagi savolga javob berish juda qiyin. Har bir inson shirinlik, kislotalilik, xushbo'y hid, pulpa tuzilishi va berry rangiga nisbatan har xil imtiyozlarga ega. Taqdim etilgan reytingdan tashqari, teng darajada mazali mevalarni keltiradigan boshqa navlarni ko'rib chiqamiz.
Texnik uzum navlari kurtaklar ochilgan paytdan boshlab 145 kundan ilgari pishadi. Cho'tkalar zich, noaniq shaklga ega, biroz silindrsimon. To'pning massasi taxminan 200 g ni tashkil qiladi, rezavorlar mayda, shar shaklida, pishganda qora rangga ega bo'ladi. Teri oq gul bilan zich. Pulpa qulupnay aromati bilan shilimshiq bo'ladi. Pishmagan mevada juda ko'p kislota mavjud.
Uzumdan mazali sharob va sharbat tayyorlanadi. Yangi uzilgan mevalar kamdan kam iste'mol qilinadi. Uzumzor sovuqqa -40 ga qadar bardosh beradihaqidaC. O'rta chiziqda uzum qoplamaydi va gazebolarni bezash uchun ishlatiladi.
To'g'ri, Baklanovskiy navini yangi iste'mol uchun mazali uzum deb atash mumkin. Hosil erta pishadi. Klasterlar katta, vazni 850 g gacha.Yorqin yashil berryning vazni 9 g.ni tashkil etadi.Meva shakli dumaloq, cho'zilgan. Pulpa shilimshiq emas, zich, chaynash paytida siqiladi.
Qaysi uzum eng mazali ekanligi haqidagi savolga javob Bogatyrskiy navi bo'lishi mumkin. Madaniyat erta pishib yetilmoqda. Dizayniga ko'ra, xilma-xillik ovqatlanish turidir. Shamchalar 300 g gacha o'sadi, rezavorlar mahkam yig'ilmaydi. Pishib bo'lgach, meva oltin rangga ega bo'ladi. Quyosh ostida teri qizarib ketadi. Mevalarning shakli yumaloq, biroz cho'zilgan. Pulpa qulupnay aromati bilan shirin.
Dastlabki uzum navlari ta'mi bo'yicha Isabella bilan taqqoslanadi. Gibridning vatani Shimoliy Amerika, ammo madaniyat o'rta chiziqda yaxshi ildiz otgan. Butalar sovuqqa -30 gacha bardosh bera oladihaqidaC. Dumaloqlar katta, konus shaklida o'sadi. Mevalar yumaloq, biroz cho'zilgan. Pishgan mevalar pushti rangga ega sariq-yashil rangga ega.
Umumjahon maqsadlarining xilma-xilligi 150 g gacha bo'lgan kichik cho'tkalarni keltiradi, sharsimon shakldagi mevalar pishganda to'q ko'k rangga aylanadi. Berryning massasi taxminan 2 g ni tashkil qiladi, pulpa qulupnay aromati bilan shilimshiq bo'ladi. Butalar sovuqqa -40 ga qadar bardosh bera oladihaqidaDan.
Dekabr
Kechki navlardan dekabr mazali uzum hisoblanadi. Meva pishishi 160 kun ichida sodir bo'ladi. Oq gul bilan pishgan qora mevalar. Meva shakli oval shaklga ega.Pulpa qattiq, qarsillab, tarkibida shakar miqdori yuqori.
Qora kishmish, Shivilgʻoni, Blek manuka — mahalliy ertapishar xoʻraki va mayizbop urugʻsiz uzum navi. Oʻzbekiston va Tojikistonda keng tarqalgan. Sharqiy ekologik-geofafik navlar guruhiga kiradi. Tupi oʻrtacha oʻsadi. Bargi oʻrtacha, toʻgarak, oʻrtacha kertikli. Guli ikki jinsli. Uzum boshi oʻrtacha (boʻyi 18—25 sm, eni 11 — 13 sm), konussimon; shingillari havol. Gʻujumi oʻrtacha tigʻiz, tuxumsimon, uchi toʻmtoq, poʻsti qora; yupqa, eti shirali, karsillaydi. Tarkibida 2 4 - 2 5 % qand bor, nordonligi 4,5 — 5,5%. Hosili 130-145 kunda, iyul oxiri — avgustning 2-yarmida toʻliq pishadi. Kul, antraknoz, oidium va serkosporozdan zararlanadi. Uzumidan sifatli mayiz tayyorlanadi (25—27% mayiz chiqadi). Oʻzbekistonning hamma viloyatlarida oʻstiriladi.
Kishmish Potapenko
Urug'siz uzum navlari xaridorlar orasida juda mashhurdir, shuning uchun har bir bog'bon uzumzorida mazali mayiz ekishni xohlaydi. O'zining o'ziga xos xususiyatlariga ega bo'lgan bir nechta urug'siz uzum navlari mavjud. Ushbu maqola qora Kishmish tavsifini beradi, shuningdek, undan foydalanish va o'sish qoidalari haqida hikoya qiladi.
Kelib chiqishi
Bu xilma qadimgi zamonlardan beri ma'lum bo'lgan Markaziy Osiyodan kelib chiqadi. U O'rta Sharq, Afrika, Gruziya va Armaniston, Ozarbayjon, Eron va boshqalarda keng tarqalgan navlarning sharqiy guruhiga kiradi. Ushbu guruhning umumiy xususiyatlari uzoq vegetatsiya davri, sovuqqa chidamliligi pastligi va butaning kuchli o'sishi.
Qora Kishmish navining tavsifi
Qora kishmish uzumlarini Kara kishmish, Black Monukka yoki Kishmish sio nomlari bilan ham topish mumkin. U erta va o'rta muddatli davrlarda pishadi va tashqi xususiyatlari quyida tavsiflanadi.
Uzgazeta
Tashqi ko'rinish
Turning o'ziga xos xususiyatlari:
kuchli buta;
barglari uch bo‘lakli, kuchli ajratilgan, o‘rtacha kattalikdagi;
barg rangi quyuq yashil, pastki qismi tukli emas;
biseksual gul;
o'rta kattalikdagi, konusning va silindro-konusning, o'rtacha yumshoqligi;
shamlardan vazni 700 g gacha, rezavorlar vazni 2,7-3 g;
mumsimon gullab-yashnagan qora rangli tasvirlar;
go'shti qattiq va qarsillab, ingichka teriga ega, urug'siz va rudimentlarsiz;
ajoyib ta'mi, tarkibidagi shakar miqdori 22-27%.
Uzumning afzalliklari va kamchiliklari
Turning tan olingan fazilatlari:
yuqori hosil, 250 s / ga gacha;
uzumning yaxshi pishishi;
ajoyib ta'm xususiyatlari;
quritish uchun rezavorlardan foydalanish.
Turning asosiy kamchiliklari:
past sovuqqa chidamliligi;
oidium, antraknozga moyillik;
unga uzum bargi qurti, ari ta'sir qiladi.
Kishmish tarkibi
Qora Kishmish mevalari quyidagilarni o'z ichiga oladi:
17,4% uglevodlar;
0,7% oqsil;
0,7% yog '.
Uzum mineral va vitaminlarga boy bo'lib, tarkibiga quyidagilar kiradi.
kaltsiy, kaliy va temir;
vitamin C, A, B, E va K guruhlari.
Urug'siz uzumning kaloriya tarkibi 100 g yangi uzilgan mevalarga 65 dan 75 kkalgacha. Shirin mevalarning sharbati 4-5 g / l past kislotalikka ega.
Foyda va zarar
Nima uchun qora mayiz foydali? Har qanday uzum singari, u ham quyidagi foydali xususiyatlarga ega:
qon aylanishini yaxshilaydi va uni tozalaydi;
yurak faoliyatini normallashtiradi;
tanadagi qarish jarayonini sekinlashtiradi;
teri va soch holatini yaxshilaydi.
Bilasizmi? Qora mayizning damlamasi yoki damlamasi go'daklar kolikasi uchun foydali bo'ladi, shuningdek tanadagi suyuqlik yo'qolganda zarur mineral tarkibiga ega ichimlik. Har qanday mahsulot o'z kontrendikatsiyasiga ega va uzum iste'mol qilinmasligi yoki bunday holatlarda nazorat ostida iste'mol qilinishi kerak:
qandli diabet;
oshqozon yarasi va boshqa oshqozon-ichak kasalliklari;
3 yoshgacha bo'lgan bolalar.
Mayizdan foydalanish
Mayiz yangi va mazali. Maxsus quritgandan keyin siz mayizni olishingiz mumkin, ular keyinchalik pishirish va boshqa oshxona idishlarini tayyorlash uchun ishlatiladi. Shirinliklar, konservalar mayizdan tayyorlanadi va ichimliklarga qo'shiladi.
Uzgazeta
Uy bog'ini quritish uchun bir necha usullardan foydalaniladi. Qadimgi "aftobi" usullaridan biri Qora Kishmish uchun tabiiy diapazonda ishlatilgan, bu erda rezavorlar yomg'irli mavsumgacha qayta ishlanmasdan quritilishi kerak edi. Yog'och asosga yupqa qatlamda yotqizilgan va taxminan 18-20 kun davomida quritilgan. 18% namlik bilan sifatli mahsulotlarning rentabelligi 25% gacha.
Sof sharob deyarli hech qachon mayizdan tayyorlanmaydi, ammo rezavorlar port sharob, Cahors sharobi va boshqa shirin turlari kabi sharoblar aralashmasining bir qismi bo'lishi mumkin.
Bilasizmi? Qora Kishmishdagi mayiz "shigani", oq rangdan - "Bedona". Eski oshxona kitoblarida "korinka" nomi ostida quyuq mayizlarni topishingiz mumkin.
O'sish va parvarish qilish xususiyatlari
Muayyan navlarni etishtirishning o'ziga xos xususiyatlarini bilib, siz ko'proq sifatli mevalarni olishingiz mumkin. Qora kishmish qish uchun majburiy boshpana va shuningdek, Azizillo usulini talab qiladi.
Qo'nish
Yuqori o'sish sur'atlari keng maydonga ekishni talab qiladi, butalar yoki boshqa yirik o'simliklar orasida minimal masofa 2,5 m.
Kishmish issiqlik va quyoshga talabchan va sovuq shamol esgan joyda o'smasligi kerak. Eng yaxshi tanlov janubiy qiyalikdagi fitna bo'ladi. Yaqin atrofda quyoshni to'smaydigan devor yoki panjara borligi, tunda sirtdan issiqlik chiqishi tufayli harorat oshadi.
Issiqlikni yaxshi ko'radigan tupni bahorda ekish yaxshidir, shunda o'simlikning ildizlari yozda yaxshi ildiz otadi. Asosiy talab - ildizlarning tuproq bilan to'liq qoplanishi.
Xizmat
Ushbu turdagi butalar qurg'oqchilikka yaxshi ta'sir qiladi va mo'l-ko'l sug'orishni talab qilmaydi. Maksimal shirinlikka erishish uchun sug'orish o'rim-yig'imdan 2-3 hafta oldin butunlay to'xtatiladi.
Boshqa mayiz navlarini tekshiring:
Suyuq shakldagi organik yoki mineral o'g'itlar vegetatsiya davrida qo'llaniladi, ammo azotli qo'shimchalar yozning o'rtalaridan chiqarib tashlanadi. Murakkab aralashmalar har 2-3 yilda bir marta bahorda kiritiladi.
Uzum tupini shakllantirish qishki boshpana imkoniyatini ta'minlashi kerak, shuning uchun ular ko'pincha kordonning moyil shakllarini yoki mevali kurtaklarni uzoq muddat qirqish bilan fanatlaridan foydalanadilar. Turli xil kuchli chimchilashga moyil, shuning uchun keraksiz yashil qismlarni doimiy ravishda sindirish kerak.
Qishga tayyorgarlik
O'rim-yig'im va kuzgi Azizillo so'ng, butalar temir yoki mis eritmalari bilan ishlov beriladi, tushgan barglardan tozalanadi va qazilgan xandaqlarda saqlanadi. Bog'langan tok 20 sm chuqurlikda yotqizilgan va 30 sm gacha bo'lgan tepalik bilan tuproq bilan qoplangan.
Muhim! Agar uzumzor qumli tuproqlarga ekilgan bo'lsa, qopqoqning balandligi yuqori bo'lishi kerak. Bundan tashqari, siz tog'ni tok bilan somon bilan kesib, o'tlarni, makkajo'xori poyalarini yopishingiz mumkin.
Kasallik va zararkunandalarning tavsifi
Qora kishmish ayniqsa chidamli emas va ko'pincha kasal bo'lib qoladi:
oidium, butaning turli qismlarida mog'or hidi bilan kulrang soyaning gullab-yashnashi paydo bo'ladi. Himoya qilish uchun maxsus aralashmalar bilan purkash gullashdan oldin va keyin, keyin 20 kundan keyin va avgust oyining boshlarida qo'llaniladi;
chiriyotgan - sporti nam ob-havoda unib chiqadigan va o'simlik qoldiqlarida qishlaydigan qo'ziqorin. Ta'sir qilingan barglarda sarg'ish soyaning yog'li dog'lari bor, ular quriydi va parchalanadi. Butalarning shamollatilishini ta'minlash va butalarning shikastlangan qismlarini yoqish, shuningdek fungitsidlar bilan davolashni nafaqat belgilangan vaqtda, balki yomg'irli va iliq ob-havo, tumanlar paytida ham amalga oshirish kerak.
Mayiz uchun eng xavfli zararkunanda uzum barglari, tırtıllar gullar va uzum tuxumdonlari bilan oziqlanadi, so'ngra mevalarni iste'mol qiladi. Kelebeklar hujum qilganda, butalar hasharotlar bilan ishlanadi va rezavorlar yig'ilishidan 30 kun oldin bu jarayon to'xtatiladi.
Wasps shirin mayizni juda yaxshi ko'radi. Ularga qarshi kurashish uchun siz hasharotlarni ishlatishingiz, hasharotlarni tutun bilan haydashingiz, tuzoqlarni o'rnatishingiz va uyalarni yo'q qilishingiz mumkin. Kichkina tokzor uchun har bir tupni ingichka to'rdan yasalgan maxsus sumka bilan individual himoya qilish samarali bo'ladi.
Muhim! Kontaktli fungitsidlar butaning barcha qismlarini, shu jumladan barglarning pastki qismini to'liq qoplashi kerak.
Qora kishmish navlari
Eng qadimgi qora Kishmishdan tashqari, boshqa quyuq urug'siz uzum ham etishtiriladi. Eng keng tarqalgan navlarning qisqacha tavsiflari quyida keltirilgan.
Qora barmoq
Uzunligi 3 sm gacha bo'lgan, vazni 14 g gacha bo'lgan uzun bo'yli yirik rezavorlar bilan Isroil navi.15 kg gacha bo'lgan dasta taxminan 155 kun davomida (kech) pishadi. Rezavorlarning terisi zich, shuning uchun rezavorlar yaxshi ko'chirishga ega. Uyg'un ta'm, shakar miqdori 20% dan. Sovuqqa chidamliligi -20 ° C gacha, kasalliklarga qarshi davolanish kerak.
Qora zumrad
3-5 g rezavorlar va qattiq pulpa bo'lgan erta Amerika navi (Qora zumrad). Bir tupning massasi o'rtacha 500 g ni tashkil qiladi.U yuqori mahsuldorlik, kasalliklarga nisbatan past qarshilik bilan ajralib turadi. -23 ° C gacha bardosh bera oladi.
Qora Sulton
Baquvvat buta va o'rtacha 700 g gacha bo'lgan erta nav.Har biri 2,2-2,8 g, engil mevali aromati bilan qora mevalar. Shakar miqdori 24% gacha. -25 ° S gacha bo'lgan yuqori sovuqqa chidamlilik. Mog'or, kulrang chiriyotgan va changli chiriyotganga nisbatan immunitet.
Kishmish Potapenko
Turli -25 ° C gacha sovuqqa chidamliligi va erta pishishi bilan ajralib turadi. To'pning massasi taxminan 500 g ni tashkil qiladi, nisbatan katta rezavorlar 3-4 g.Qand miqdori 25% gacha. Kasalliklarga qarshilik o'rtacha.
Qora kishmish uzoq tarixga ega va zamonaviy uy uzumzorlaridagi mavqeidan voz kechmaydi. Kasalliklardan o'z vaqtida himoya qilish va ozgina qishki boshpana bilan butalar chakalakzorlarning yuqori hosilini beradi.
Mening qora Kishmishim qariyb 20 yildan buyon o'sib bormoqda va so'qmoqlar menga Toshkentdan olib kelingan, butalar muammoli bo'ladi deb o'ylardim, lekin hech qanday ahamiyatli narsa yuz bermadi, tok yaxshi pishadi, chiriyotgan va odiumdan 3 marta sepilsa, kasalliklar Men butalar orasida buni sezmadim, hosildorlik barqaror, rezavorlar juda mazali, chuqur, ob-havodan qat'i nazar, rudimentlar sezilmaydi. Juda yaxshi nav, To'g'ri, arilar uni yaxshi ko'radilar, uni himoya qilishni talab qiladi va uning mevasi biroz kattaroq bo'lar edi.
Hozirgi kunda qishloq xo’jaligi sohasining jadal rivojlanib kelayotgan bog’dorchilik yo’nalishini bir tarmog’i uzumchilik hisoblanadi. Uzumchilik bo’g’dorchilik eng qadimiy tarmoqlaridan biri bo’lib, hozirgi davrlarda ham ko’p rivojlangan va rivojlanayotgan mamlakatlarning xo’lq xo’jaligidagi mavqeyi yuqori. Jahonda 84 tadan ortiq davlatlarda uzum yetishtiriladi. Uzumchilikning juda ko’p sohalari mavjud bo’lib ulardan biri uzumni qurutib mayiz tayyorlash hisoblanadi. Hozirgi kunda uzumdan tayyorlangan mahsulotlar sifat va ta’m jihatidan yuqori baholanib, shu asosida unga bo’lgan talab ham o’z-o’zidan yildan yilga ortib bormoqda. Bu esa uzumni qayta ishlash sohasi tarmoqlarining rivojlanishiga juda katta turtki bo’lmoqda. Uzumning jada ko’p O„zbekiston muskati, Buvaki, Charos, Chillaki, Daroyi, Dili kabutar, Go'zal qora, Hasayni, Husayni, Kishmish, Oq kishmish, Parkent, Pobeda, Qorajanjal, Rizamat, Nimrang, Kattaqo'rg'on, Qirraburun, Toyfi, Tuyatishi, Chillaki va boshqa navlari mavjud bo’lib, uning mayizbop navlariga asosan oq va qaro kishmish , Parkent, Go’zal qora, Kattaqo’rgon, G’alaba , Sug’diyona kishmish kabilar misol bo’laoladi. Uzumning qurutilgan navlari oziq-ovqat sanoatida muhim ro’l o’ynaydi. Uzumning mayizbop qora kishmish navini uzum pishgan vaqtdan va uni qurutib mayiz holida ham iste’mol qilinganimizda o’ziga xos ta’mga va ko’rinish sifatga ega bo’ladi. Uzumning mayizbop qora kishmish navi mahalliy ertapishar xo„raki va mayizbop urug„siz na v hisoblanadi. O’simlikning tupi o„rtacha o„sadi. Qora kishmishning bargi o„rtacha, to„garak, o„rtacha kertikli. Guli ikki jinsli. Uzum boshi o„rtacha bo„yi 18—25 sm, eni 11 — 13 sm, konussimon, shingillari g„avol. G„ujumi o„rtacha tig„iz, tuxumsimon, uchi to„mtoq, po„sti qora, yupqa, eti shirali, karsillaydi. Tarkibida 2 4 - 2 5 % qand bor, nordonligi 4,5 — 5,5%. Hosili 130-145 kunda, iyul oxiri— avgustning 2- yarmida to„liq pishadi. Uzumidan sifatli mayiz tayyorlanadi 25—27% mayiz chiqadi O„zbekistonning hamma viloyatlarida o„stiriladi. Hosilni yig`ishtirib olish vaqti uning pishganligi yoki ma’lum bir mahsulot ishlab chiqarish uchun uzumdagi qand va kislota miqdorining ko`zlangan maqsadga to`g`ri keladigan miqdori kabi ko’rsatgichlari bilan belgilanadi. Yurtimiz iqlim sharoitidan kelib chiqqan holda tabiiy va sun’iy quritish texnologiyalari yuqori samara beadi. Chunki, yurtimizning geografik joylashuvi va quyoshli kunlarning ko’p bo’lishi qulaydir. Mayizbop uzum navlarini qurotish usullari turli xil bo’lib, ularni tabiiy va sun’iy usullarga ajratiladi. Qora kishmish mayiz ham tabiiy, ham quyoshda quritish, ham sun'iy ravishda harorat va kimyoviy ishlov berish orqali tayyorlanadi. Tabiiy quritilgan mayiz kamroq jozibador, chunki ular quyoshda quritilganida atrof-muhit ta'siriga duchor bo'ladi, lekin ular sun'iy ravishda qayta ishlanmagani uchun foydali xususiyatlari ko'proq.bo’ladi. TADQIQOT METODI Oftobi — tabiiy mayiz tayyorlash usuli, uzumni xech qanday mexaik va kimyoviy ishlov bermasdan turib, uzilgan holatda bevosita oftobda quritish usuli. Bu usul uzumchilikda tarqalgan boʻlib, asosan, qora kishmish uzum navlari quritiladi. Qora kishmish uzumi tez o’sadi, kasalliklarga kam chidamli, novdalari yirik va shigillari katta-katta o’rtacha vazni 173gr bo’ladi. Uzum boshlari uzib olinishdan avval hosildorligini yanada oshirish uchun tok barglari kamaytirilib ya’ni siyralashtirilib, sug’orish ishlarini to’tatib so’ng uzum boshlari uzib olinadi va saralanadi, zararlanganlari ajratiladi, havo o’tkazuvchi taxtadan yasalgan maydonga yoki taxta patnislar, boʻyra yoki somon suvoq qilingan joylarga bir tekis qilib yoyib qo’yiladi. 1 m2 maydonga 10-12 kg qora kishmish uzumi yoyiladi. Oradan 7—8 kun oʻtgach, gʻujumlarning ust qismi soʻlib, bir oz qorayadi. Shunda uzum boshlar agʻdarib qoʻyiladi, kozdan kechiriladi zararlanganlari ajratiladi va quriguncha shu holda takrorlanib turiladi. Quritish 20—25 kun davom etadi. Namligi 18% dan oshmaydigan qurigan mayiz shingil bandlari, xas-choʻplaridan tozalanib, idishlarga joylanadi. Kamchiligi shundaki bu tabiiy quritish usulida asosan mayda donali uzumlar quritiladi (qora kishmish), quritilayotgan uzumlar yog’ingarchilik changto’zondan himoya qilimaganligi bir qancha yo’qotishlarga sabab bo’lishi mumkin. Bu usul orqali tabiiy 22-25% qurutilgan mahsulot olish mumkin. SCIENCE AND INNOVATION INTERNATIONAL SCIENTIFIC JOURNAL VOLUME 1 ISSUE 6 UIF-2022: 8.2 | ISSN: 2181-3337 381 Qora kishmish navlarini uzumzorlarning o„zida qator orasida quritish, bu usulda uzumni yerbag’irlab shoxlari o’stiriladi ekinzorlar sxemasi ko’pincha qulay 3x3 yoki 3x2.5 m ekiladi. Texnik yetilagan uzumlarni qator orasiga qog’oz tushab ustiga terib olamiz. Har 1 m2 joyga 10- 16 kg uzum joylashadi. Har 8-10 kunda uzumlar boshida ko’zdan kechirilib ag’darib chiqiladi va naligi 18% ga yetganda ularni alohida olib shox, cho’plardan tozalanadi. Bu usuldan asosan Respublikamizning Samarqand viloyatida foydalaniladi afzalligi shundaki bu tabiiy va qator oralarida qurutish usulida boshqa tabiiy quritish usullariga nisbatan inson omili va resurs tejaladi. Mayiz ishlab chiqarishning sun'iy usullari ularni yanada chiroyli va jozibali qilish bilan birga, ularga zararli moddalar qo'shadi, shuningdek, minerallar va vitaminlar darajasini pasaytiradi. Mayiz sun’iy ravishda qurilib ishlab chiqarilgan bo'lsa, uni ishlatishdan oldin uni yaxshilab yuvish kerak. Qora kishmish uzumini sun’iy qurutishda Objush usulidan foydalaniladi. Objush usuli, bundan texnik yetilgan uzum boshi olinib bunda dastlab mevaga kaustik sodaning qaynayotgan suvdagi aralashmasi yordamida ishlov berilib, songra sortlarga ajratilib maxsus savatlarga 2-3 kg atrofida joylashtiriladi va 0.3 % kaustik sodali qaynayotgan qozonga solinadi va 3-4 sekund botirib olinadi. Natijada uzum boshining yupqa po„stida ingichka yorliqlar paydo bo„ladi hamda uzum donasi po„stidagi mumsimon g„ubor yo„qolib, namning tezroq bug„lanilishi kuzatiladi va quritish jarayonini tezlashtirishiga yordam beradi. Vaqt bo„lgandan so„ng qozondan savatlarni olib, eritma oqib ketishi uchun panjaralar ustiga bir necha daqiqaga qo„yilgandan keyin, yog„och patnoslarga bir tekis qilib yoyilib chiqiladi. Oradan 3-4 kun o„tgach uzumlarni ag„darib, tayyor bo„lgungacha quritiladi. Quritish 6-12 kun davom etadi. Quritilgan maxsulot chiqishi 25-26% ni tashkil qiladi.