Etalon yaratish bo`yicha ilmiy-texnik hisob qoidalari

Ilova B

Etalon yaratish bo`yicha ilmiy-texnik hisob qoidalari

B 1. Etalon yaratish bo`yicha ilmiy-texnik hisob ushbu etalon holatini tahlil qilish, xususiyatlarini o`rganish va boshqa davlatlardagi o`xshash etalonni taqqoslash asosida tuziladi hamda bajarilgan ishlar metodikasi, tarkibi hamda natijasini ko`rsatuvchi quyidagi bo`limlarni o`z ichiga olishi kerak:

• 
  Kirish;
  
• 
  Boshqa davlatlardagi o`xshash etalonlar bilan taqqoslash;
  
• 
  Etalon holati, xususiyatlarini o`rganish va boshqa davlatlardagi o`xshash etalonlar bilan taqqoslash natijalarini tahlil qilish;
  
• 
  Xulosa
  

B 2. “Kirish” bo`limida ushbu o`lchash sohasining rivojlanish tarixi haqida qisqacha ma`lumot, etalon ishlab chiqish zaruriyati asoslab beriladi, o`lchash sohasi rivojining O`zbekistondagi istiqboli keltiriladi hamda normativ hujjat ishlab chiqish bo`yicha chora-tadbirlar ko`rsatilad.

B 3. “Boshqa davlatlardagi o`xshash etalonlar bilan taqqoslash” bo`limida boshqa davlatlardagi etalonlarning metrologik va texnik xususiyatlari taqqoslanadi, o`lchash va natijalarni qayta ishlashni avtomatlashganlik darajasi tahlil qilinadi, etalonlarni takomillashtirish istiqbollari ko`rsatiladi.

B 4. “Etalon holati, xususiyatlarini o`rganish va boshqa davlatlardagi o`xshash etalonlar bilan taqqoslash natijalarini tahlil qilish” bo`limi

B 4.1 Ushbu bo`limda O`zbekiston Respublikasi “Miliy etalonlar markazi”ga taqdim etilgan etalonni taqqoslashda ishtirok etgan har bir davlat bo`yicha quyidagi ma`lumotlar keltiriladi:

• 
  Etalon nomi;
  
• 
  Etalon tashkil etilgan vaqti va joyi;
  
• 
  Etalon tarkibi;
  
• 
  Etalonni saqlovchi tashkilot nomi va saqlash joyi;
  
• 
  Etalon ta`sir qoidalari va tavsifi;
  
• 
  Etalon o`zida saqlaydigan fizik kattalikning nominal qiymati yoki doirasi hamda asosiy metrologik xususiyatlari;
  
• 
  Metrologik xususiyatlarni aniqlash usullari va vositalari;
  
• 
  Ushbu etalonni boshqa davlatlardagi etalonlar bilan solishtirish natijalari va olingan natijalarni taqqoslash;
  
• 
  Ushbu etalonni O`zbekiston Respublikasi “Miliy etalonlar markazi”ga tasdiqlash uchun taqdim etilgan etalonlar bilan solishtirish natijalari;
  
• 
  Etalonning texnik xususiyatlari;
  
• 
  Etalonni takomillashtirish natijalari
  

B 4.2 Ushbu bo`limda O`zbekiston Respublikasi “Miliy etalonlar markazi”ga taqdim etilgan etalonlar bilan solishtirishda ishtirok etadigan har bir etalonni saqlash sharoitlari va qo`llash usullari bo`yicha quyidagilar keltiriladi:

• 
  Etalon pasportida ko`rsatilgan xususiyatlarning barqarorligini uzoq muddat davomida ta`minlovchi joylashtirish, saqlash va qo`llash sharoitlariga qo`yiladigan talablar;
  
• 
  Etalon bilan ishlash uchun zarur bo`lgan xodimlar tarkiibi haqida ma`lumot;
  
• 
  Etalonni saqlashdagi atrof-muhit parametrlari
  
• 
  Etalonni ishtab turishini ta`minlovchi muhandislik kommunikatsiyalariga qo`yiladigan talablar;
  
• 
  Birlikni ishlab chiqish tartib va qoidalari;
  
• 
  Taqqoslashnu olib boorish tartibi va davriyligi;
  
• 
  Birlik o`lchamini yetkazish tartibi va taqqoslash usullari;
  
• 
  O`lchash natijalarini qayta ishlash usullari;
  
• 
  Etalon bilan ishlash jarayonida xavfsizlik talablari;
  
• 
  Etalonni tashishda butligi va metrologik xususiyatlarini barqaroligini ta`minlovchi talablar;
  

B 5 “Xulosa” bo`limida etalon xususiyatlarini o`rganish ishlari natijalari baholanadi hamda etalonni tasdiqlashning maqsadga muvofiqligi bo`yicha takliflar beriladi.