Farmatsevtik kimyo
Download 3.34 Mb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- Foydalangan adabiyotlar
- 18-mavzu: XLORBENZOLSULFAMID VA BENZOTIADIAZINNING TIBBIYOTDA QO‟LLANADIGAN PREPARATLARI Reja
- Tayanch iboralar: xlorbenzolsulfamid hosilalari, benzotiadiazin, urosemid oksodolin, benzotiadiazin
- OKSODOLIN Oxodolinum
- DIXLOTIAZID Dichlothiazidum
|
Anaprilin. 1. Anaprilin eritmasiga ishqor ta'sir ettirilsa, anaprilin asos cho‘kmaga tushib, uni T suyuq =92-
97 S. 2. Preparat eritmasi+NaHCO 3 +Na 2 Fe(CN)
5 NO+CH
3 CHO
ko‘k rang hosil bo‘ladi. 3. Preparat eritmasi + kons.H 2 SO 4 +(NH
4 ) 3 MoO 4 ( yashil rangli eritma) Miqdorini aniqlash. Kislotali-asosli titrlash usuli Ishlatilishi. Efedrin gidroxlorid qon tomirlarni toraytirib, bronxlarni kengaytiradi. Bronxial astma, miasteniya, yo‘tal, shamollash kasalliklarida ishlatiladi. Solutan, bronxolitin kabi dori turlari tarkibiga kiradi. Oksifenilalkilaminlar Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
156
Adrenalin va noradrenalin buyrak usti bezining miya qismidan ajratib olingan garmonal modda. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
157
Tasvirlanishi. Bu moddalar hidsiz, biroz taxirroq oq yoki biroz sarg‘imtir kristall kukun bo‘lib, optik faol. Adrenalin gidrotartrat va noradrenalin gidrotartrat suv va spirtda eriydi. Izadrin va mezaton ham suvda eriydi. Levadopa va metildopa suvda kam eriydi. Chinligini aniqlash. 1. Adrenalin, noradrenalin va izadrin eritmalari turli xil muhitda yod eritmasi ta'sirida xinon turidagi rangli birikmalar hosil qiladi.
2. CuSO 4 va NaOH ta'sirida rangli birikmalar hosil bo‘ladi. 3. Levodopa va metildopa Fe(OH) 3 bilan rangli birikmalar (yashil) Hosil qilib, unga NH 3
qo‘shilsa, qizil rangga o‘tadi. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
158
Miqdorini aniqlash. Kislotali-asosli titrlash usuli. Ishlatilishi. Adrenalin va noradrenalin qon tomirlarini toraytirib, qon bosimini oshiradi. 0,18% li in'ektsion eritma holida chiqariladi. Mezaton 0,01-0,025 g tabletka va 1% li in'ektsion eritma holida chiqariladi. Izadrin bronxial astma kasalligida 0,005 g tabletka holida ishlatiladi. Levodopa Parkinson kasalligini davolashda, Metildopa esa gipotenziv modda sifatida ishlatilib, 0,25 g tabletka holida chiqariladi. Saqlanishi. ―B‖ ro‘yxat bo‘yicha saqlanadi
1.Arilalkilaminlar guruhiga kirgan dori moddalarning tasniflanishi, tavsifi, olinish usullari. 2.Arilalkilaminlar guruhiga kirgan dori vositalarining tahlil usullari. 3.Oksifenilalkilaminlar (adrenalin gidrotartrat, noradrenalin gidrotartrat, izadrin, mezaton, levadopa, metildopa) tasnifi.
37.
H. Fry, S. Ketteridge, S.Marshall. A Handbook for Teaching and Learning in Higher Education. Enhancing Academic Practice. Third edition. New York. 2009. -544 p. ISBN 0-203-89141-4 38.
Guidelines for the Professional Program in Pharmacy Leading to the Doctor of Pharmacy Degree. Accessed December 10, 2013. 39.
. 40.
Andersen, E., & Schiano, B. (2014). Teaching with cases: A practical guide. Boston, MA: Harvard Business Press Books. 41.
BU Center for Excellence and Innovation in Teaching. (2015). Using case studies to teach. Retrieved from http://www.bu.edu/ceit/teachingresources/usingcasestudiestoteach
42.
Ganieva
M.A., Fayzullaeva D.M. Keys-stadi o‗qitishning pedagogik texnologiyalari to‗plami. Metodik qo‗llanma / Seriya ―O‗rtamaxsus, kasb- hunar ta‘limi tizimida innovatsion texnologiyalar‖. – T.: TDIU, 2013. – 95 bet.
1.
Dori sifatida ishlatiladigan sulfanil kislota hosilalarining tasniflanishi. 2.
Antimikrob ta‘sirga ega bo‘lgan sulfanilamidlarning tavsifi. 3.
Sulfanilamidlarning olinish usullari. 4.
Sulfanilamidlar guruhiga kirgan dori vositalarining tahlil usullari. Tayanch iboralar: Sulfanilamidlar, Antimikrob, sulfanil kislota.
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
159
1.
Sulfanilamidlar sulfanil kislota hosilalari bo‘lib, ularning umumiy formulasi:
Bu guruhga kirgan dori moddalar soni 50 dan ortik va ular 1, 2, 3, 4-avlod sulfanilamidlarga bo‘linadi. Biologik faolligi jihatidan ular bakteriostatik ta‘sir ko‘rsatib, ta‘sir mexanizmi foli kislota sintezini kamaytirib, mikroorganizmlarning yashashi va ko‘payishiga to‘skinlik kiladi. Ta‘sir muddatiga ko‘ra sulfanilamidlar kiska muddat ta‘sir ko‘rsatuvchi (streptotsid, sulfatsil, norsulfazol, etazol, sulfadimezin va boshkalar), o‘rta muddat ta‘sir ko‘rsatuvchi (sulfazin), uzoq muddat ta‘sir ko‘rsatuvchi (sulfapiridazin, sulfamonometoqsin, ftezin va boshkalar) va o‘ta uzoq muddat ta‘sir ko‘rsatuvchi (sulfalen va b.) guruhlarga bo‘linadi.
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
160
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
161
Olinishi. 1. Sulfanil kislota asosida olish.
2. N-karboqsimetoqsianilindan olinishi: Tasvirlanishi. Sulfanilamidlar oq yoqi oq-sargish yoqi oq-kizgish kristall moddalar bo‘lib, kislota shakllari suvda erimay, organik erituvchilar, ishkor eritmalari va kislota eritmalarida eriydi. Tuz shakllari esa suvda erib, organik erituvchilarda erimaydi. Ularning ko‘pchiligi amfoter birikmalar. Agar sulfanilamiddagi radikal kuchli asosli xossaga ega bo‘lsa, bunday sulfanilamid ishkorda erimaydi. Masalan: sulgin. CHinligini aniqlash. 1. Azobo‘yoq hosil bo‘lish reaktsiyasi. Bu sulfanilamidlarning birlamchi aromatik aminlar guruhiga xos reaktsiya bo‘lib, ikkilamchi aromatik amin guruhi saklovchi sulfanilamidlarda esa bu reaktsiya dastlab gidrolizlab, so‘ng birlamchi aromatik amin guruhiga bajariladi. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
162
2. Galoidlanish reaktsiyasi: 3. Sulfanilamidlardagi oltingugurt atomini aniqlash uchun dori moddasi konts. HNO 3 va
10 hissa ortik KNO 3 bilan kizdirib, kotishma holiga keltiriladi. 4. Ogir metallarning tuzlari bilan suvda erimaydigan rangli kompleks birikmalar hosil kiladi.
5. Sulfanilamid eritmasiga natriy nitroprussidning 1% li eritmasi ta‘sir ettirilsa (ishkor ta‘sirida), so‘ng kislotali sharoit hosil kilinsa kizil, kizil-ko‘ngir rang yoqi cho‘kma hosil bo‘ladi. Na 2 [Fe(CN) 5 NO 6. Sulfanilamidlar kuruk probirkaga solib kizdirilsa, turli rangdagi kotishmalar hosil bo‘ladi. Streptotsid
t ko‘k-binafsha rangli koldik+NH 3 +anilin
Sulgin
t binafsha rangli koldik+NH 3
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
163
Norsulfazol
ko‘ngir rangli koldik+H 2 S 7. Lignin probasi. Bu reaktsiya ko‘proq ekspress tahlilda o‘tkaziladi. Gazeta kogoziga birlamchi aminoguruh saqlagan sulfanilamid, 1-2 tomchi xlorid kislota tomizilsa to‘k-kizil rang hosil bo‘ladi (SHiff asosi).
8. UB va IK- spektrometrik usullar Mikdorini aniqlash. 1. Nitritometrik usul.
Bunda ichki va tashki indikatorlar ishlatiladi. E=Mm 2. Kislotali-asosli titrlash usuli.
Bu usulda erituvchini to‘gri tanlash muhim ahamiyatga ega. Dissotsiatsiyalanish konstantasi 10 -7 -10 -8 bo‘lgan moddalar (norsulfazol) suvli-atsetonli yoqi spirtli eritmada, rK=10 -9
ftazin, salazopiridazin) suvsiz sharoitda (dimetilformamidda) titrlanadi. Sulfanilamidlarning natriyli tuzlarini spirt-atsetonli sharoitda kislota bilan titrlanadi. 3. Bromatometrik usul (kayta titrlash usuli). KBrO 3
2 SO 4 =3Br 2 +3K 2 SO 4 +3H 2 O Br 2 +2KJ=J 2 +KBr J 2 +Na 2 S 2 O 3 =2NaJ+Na 2 S 4 O 6
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
164
E=Mm/4
4. Yodxlorometrik usul.
JCl+KJ=J 2 +KCl
J 2 + Na 2 S 2 O 3 =2NaJ+Na 2 S 4 O 6 E=Mm/4 5. FEK- usul. Sulfanilamidlarning azobo‘yoq hosil kilish xossasiga asoslangan. 6. Argentometrik (Mor) usul.
Hosil bo‘lgan vodorod ionlari cho‘kmani eruvchanligini oshirmasligi uchun titrlash natriy tetraborat ishtiroqida olib boriladi. E=Mm.
7. SF-usul. Streptotsid 0,001 M natriy gidroqsidda =258 nm sulgin 0,0005 M HCl da 259 nm da, sulfadimezin suvda 240 nm da, sulfadimetoqsin 0,002 M natriy gidroqsidda 270 nm, sulfapiridazin suvda 262 nm, sulfatsil natriy suvda 258 nm da, norsulfazol 0,001 M natriy gidroqsidda 257 da yutilish beradi. Ishlatilishi. Sulfanilamidlar bakteriostatik ta‘sirga ega bo‘lib, bu ta‘sir konkurent antogonizm nazariyasiga asoslangan. Sulfanilamidlar kimyoviy tuzilishiga ko‘ra PAB kislotasiga yakin bo‘lib, mikrob hujayrasi tomonidan PAB kislota o‘rniga kabul kilinadi va u erdagi almashinish jarayoni izdan chikadi. Dori turlari. Sulfanilamidlarning kislota shakli 0,5-1,0 g tabletka, tuz shakllari 1-10% li in‘ektsion eritma, sulfatsil natriy 20-30% li eritma holida chikariladi. Saqlanishi. ―B‖ ro‘yxati bo‘yicha saqlanadi i. Nazorat savollari: 1.
Dori sifatida ishlatiladigan sulfanil kislota hosilalarining tasniflanishini tushuntiring. 2.
Antimikrob ta‘sirga ega bo‘lgan sulfanilamidlarning farmakologik ta`sirini tushuntiring. 3.
Sulfanilamidlarning olinish usullari bayon eting. 4.
Sulfanilamidlar guruhiga kirgan dori vositalarining tahlil usullari keltiring. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
165
43.
Education. Enhancing Academic Practice. Third edition. New York. 2009. -544 p. ISBN 0-203-89141-4 44.
Guidelines for the Professional Program in Pharmacy Leading to the Doctor of Pharmacy Degree. Accessed December 10, 2013. 45.
. 46.
Andersen, E., & Schiano, B. (2014). Teaching with cases: A practical guide. Boston, MA: Harvard Business Press Books. 47.
BU Center for Excellence and Innovation in Teaching. (2015). Using case studies to teach. Retrieved from http://www.bu.edu/ceit/teachingresources/usingcasestudiestoteach
48.
Ganieva
M.A., Fayzullaeva D.M. Keys-stadi o‗qitishning pedagogik texnologiyalari to‗plami. Metodik qo‗llanma / Seriya ―O‗rtamaxsus, kasb- hunar ta‘limi tizimida innovatsion texnologiyalar‖. – T.: TDIU, 2013. – 95 bet.
18-mavzu: XLORBENZOLSULFAMID VA BENZOTIADIAZINNING TIBBIYOTDA QO‟LLANADIGAN PREPARATLARI Reja 1.Xlorbenzolsulfamid hosilalari guruhiga kirgan dori moddalar olinishi. 2.Xlorbenzolsulfamid hosilalari guruhiga kirgan dori moddalar tavsiflanishi, tahlil usullari va farmakologik xossalari. 3.Benzotiadiazin hosilalari guruhiga kirgan dori moddalar olinishi. 4.Benzotiadiazin hosilalari guruhga kirgan dori moddalar olinishi, tavsiflanishi, tahlil usullari va farmakologik xossalari. 1. Xlorbenzolsulfamid hosilalaridan furosemid oksodolin, benzotiadiazin hosilalaridan esa dixlottiazid va siklometiazidlar tibbiyotda diuretik va gipotenziv dori sifatida keng qo‘llanadi.
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
166
Olimlarning ko‘p qirrali va har tomonlama ilmiy izlanishlari natijasida bir qator kuchli diuretik va gipotenziv ta'sirli dori moddalari yaratildi. Furosemid, dixlotiazid va siklometiazid quyidagi usullar bo‘yicha sintez qilib olinadi. Masalan, furosemidni 2,4- dixlor-5-sulfamidbenzoy kislotasiga furilamin ta'sir ettirib olinadi.
Dixlotiazidni olishda boshlang‘ich modda sifatida m-xloranilin (I) ishlatiladi. Avval uni ma'lum sharoitda osh tuzi yoki tionilxlorid (H 2 SO
ishtirokida xlorsulfa-kislota bilan sulfirlab, Z-xlor -4,6- disulfoxlor-aminga ( I I ) o‘kaziladi. So‘ngra unga sof ammiak yoki ammiakning kontsentrlangan suvdagi eritmasini ta'sir ettirib, Z-xlor -4,6-disulfamidanilin ( I I I ) olinadi.
Sintezning navbatdagi bosqichida yuqorida olingan mahsulotni (III) kislota yoki ishqoriy muhitda formaldegid bilan kondensatsiyalab dixlotiazid (IV) olinadi.
Sintezning ushbu bosqichini suvsiz muhitda atseton yoki dimetilformamid ishtirokida kislota va ishqorsiz ham olib borish mumkin. Tsiklometiazidni Z-xlor-4,6-disulfamidanilinga (sintezi dixlatiazidga karalsin) siklopentilatsetaldegid ta'sir ettirib olinadi. Tsiklopentilatsetaldegidni o‘z navbatida adipin kislotasidan quyidagi sxema bo‘yicha sintez qilib olinadi.
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
167
Furosemidum 4-Xlor -M- (2-furilmetil) -5-Sulfamoilantranil kislota
eriydi, efirda kam eriydi, natriy gidroksidning 1 molG`l eritmasida engil eriydi. U 204 — 209°S haroratda suyuqlanib parchalanadi. OKSODOLIN Oxodolinum 1- Okso-3- (4 - sulfamoil-4 -xlorfenil)-3-oksiizoindolin
Oksodolin hidsiz, oq mayda kristall kukun, suvda deyarli erimaydi, 95% li spirtda kam eriydi,efir vi xloroformda erimaydi, natriy gidroksidning 1 mol/l eritmasida kam eriydi. U 215—220°S haroratda suyuqlanadi. DIXLOTIAZID Dichlothiazidum 6-Xlor-7-sulfamoil-3,4-digidro-2N-1,2,4-benzotiadiazin-1,1-dioksid
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
168
Dixlotiazid, ok yoki biroz sarg‘imtir kristall kukun bo‘lib, suv va 95 % li spirtda juda kam eriydi, atseton va dimetilformamidda eriydi. U 257—262°S haroratda suyuqlanadi.
Cyclomethiazidum 3- siklopentilmetil-6 xlor-7- sulfamoil-3,4- digidro-1,2,4 benzotiadiazin-1,1-dioksid
Siklometiazid hidsiz yoki juda kuchsiz hidli, oz yoki biroz sarg‘imtir oz kristall kukun, suvda va xloroformda deyarli erimaydi, atseton va 95 %li spirtda eriydi. U 234—240°S haroratda suyuqlanadi. Xlorbenzolsulfamid va benzotiazin qator preparatlarning chinligi quyidagi umumiy reaksiyalar yordamida aniqlanadi. Masalan, ularning, barchasining tarkibidagi organik birikkan oltingugurtni, preparatni konsentrlangan nitrat kislota bilan qaynatish yordamida parchalab, sulfat ioniga o‘tkazib va uni bariy sulfat oq cho‘kmasi holida cho‘ktirib aniqlanadi. Furosemid, oksodolin, dixlotiazid va siklometiazidlarning tarkibidagi organik birikkan xlor va oltingugurtni, yutuvchi suyuqlik sifatida 6 % li vodorod peroksid eritmasi solingan maxsus kolbada kislorod atmosferasida kuydirib, so‘ngra suyuqlikda paydo bo‘lgan xlor va sulfat ionlarini tegishli muhitda kumush xlorid va bariy sulfat holida cho‘ktirib aniqlanadi. Bu usuldan Farmakopeya maqolasi ko‘rsatmasi bo‘yicha, oksodolinning chinligini hamda xlor ioni asosida merkurimetrik usulda. uning miqdorini aniqlashda foydalaniladi. Preparatlardagi organiq birikkan xlor atomini yana Belshteyn usuli bo‘yicha ham aniqlanadi. Bunda mis simchasi ustiga olingan quruq preparat namunasi alangaga tutilsa, uning rangsiz qismini yashil rangga bo‘yaydi. Bu yerda o‘rganilayotgan barcha preparatlarning kukun holidagisini natriy gidroksid bilan aralashtirib qizdirilganda, ammiak ajratib chiqaradi. Uni hididan yoki qizil lakmus qog‘ozini ko‘k rangga bo‘yashi orqali aniqlanadi. Reaksiyani furosemid misolida quyidagi tenglama bo‘yicha ifodalash mumkin:
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
169
Ammoniy sulfamatni eritmadagi natriy nitritning ortiqchasini parchalash uchun qo‘shiladi. Furosemidning chinligi spektrofotometrik usul bo‘yicha ham aniqlanadi. Uni 0,01 mol/l natriy gidroksiddagi 0,008% li eritmasining 300 dan 390 nm to‘lqin uzunlik sohasidagi maksimum nur yutishi 365 nm to‘lqin uzunligida bo‗ladi. Oksodolin kontsentrlangan sulfat kislota ta'sirida sariq rangga bo‘yaladi. Preparatning rangga kirishi, uning molekulasidagi izoindol halqasida o‘zgarish vujudga kelishi hisobiga, deb tushuniladi. Dixlotiazid va siklometiazidning chinligi, ularni og‘ir metall tuzlari, jumladan mis va kobalt tuzlari bilan har xil rangga bo‘yalgan birikmalar hosil qilishi bo‘yicha ham aniqlanadi. Masalan, dixlotiazid kobalt xlorid eritmasi ta'sirida havo rangli, mis (II) - sulfat ta'sirida esa yashil-havo rangli cho‘kma hosil qiladi. Siklometiazid kobalt xlorid bilan dixlortiaziddan farqlangan holda, avval och binafsha, biroz turishi bilan och zangori-kulrangga o‘tib ketadigan cho‘kma hosil qiladi. Siklometiazid mis (II) -sulfat bilan hosil qilgan birikmasi oq cho‘kma holida cho‘kadi, ushbu reaksiya orqali uni bu yerda ko‘rilayotgan boshqa sulfamid preparatlardan farqlanadi. Dixlotiazid va siklometiazidni og‘ir metallar bilan tuz hosil qilishi, ulardagi kislota xossaga ega sulfamid guruhi hisobigadir. Reaksiyani amalgaoshirishdan avval, preparatni suvda eruvchan natriyli tuziga o‘tkaziladi. Dixlotiazid misolida reaksiya quyidagi tenglama boyicha ifodalanadi:
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
170
Dixlotiazidni yana azobo‘yoq hosil qilish reaktsiyasi bo‘yicha ham aniqlash mumkin. Buning uchun avval uni natriy gidroksid bilan ma'lum vaqtgacha qaynatib parchalantiriladi.
Hosil bo‗lgan 3-xlor-disulfamidanilinni xlorid kis-lota ishtirokida natriy nitrit bilan diazotirlab, so‗ngra v-naftolning ishqordagi eritmasidan qo‗shib, to‗q qizil rangli azobo‗yoq hosil qilinadi. Siklometiazidning chinligini aniqlashda ham azobo‘yok hosil qilish reaktsiyasidan foydalanish mumkin.
Furosemid, oksodolin, dixlotiazid. va siklometiazidning miqdori turli usullar bo‘yicha aniqlanadi. Masalan, furosemidning miqdori suvsiz muhitda kislota-asos titrlash usuli bo‘yicha aniqlanadi. Bunda ma'lum miqdordagi preparatning dimetilformamiddagi eritmasi bromtimol ko‘ki indikatori ishtirokida suyuqlik ko‘k rangga bo‘yalguncha natriy gidroksidning 0,1 mol/l eritmasi bilan titrlanadi.
Furosemidning tabletkalardagi miqdori suvli muhitda neytrallash usuli bo‘yicha aniqlanadi. Bunda preparatning ma'lum miq doriga aniq va ortik hajmda natriy gidroksidning 0,1 mol/l eritmasidan qo‘shib, so‘ngra uning reaksiyaga kirmay qolgan ortiqchasini xlorid kislotaning 0,1 mol/l eritmasi bilan fenol qizil indikatori ishtirokida suyuqlik sariq rangga o‘tguncha titrlanadi. Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
171
Furosemidning miqdorini yana undagi azot asosida Keldal usuli bo‘yicha ham aniqlanadi. Oksodolin miqdorini undagi organik birikkan xlor asosida merkurimetrik usul bo‘yicha aniqlanadi. Buning uchun, yuqorida aytib o‘tilganidek, ma'lum miqdordagi preparatni vodorod peroksid solingan maxsus kolbada kislorod atmosferasida kuydiriladi, so‘ngra suyuqlikda hosil bo‘lgan xlor ionini nitrat kislota va difenilkarbazon indikatori ishtirokida suyuqlik och binafsha rangga o‘tguncha si-mob (II)-nitratning 0,02 mol/l eritmasi bilan titrlanadi.
Farmakopeya maqolasi talabiga ko‘ra siklometiezidni uning tarkibidagi azot asosida Keldal usuli yordamida aniqlanadi. Preparatni tabletkalarda 271 nm to‘lqin uzunligida spektrofotometrik usulda optik zichligini o‘lchab ham aniqlanadi. Siklometiazidning miqdorini yana quyidagi kimyoviy tenglama bo‘yicha potentsiometrik titrlash usuli bilan aniqlanadi. Ma'lum miqdordagi preparatning spirtdagi eritmasiga ekvivalent xajmda 0,1 mol/l xlorid kislota va gidroksilamin gidroxlorid solingan kolbani qaytarma sovutgichga ulangan holda qaynatib gidrolizlantiriladi. So‘ngra gidrolizga olingan xlorid kislota va reaktsiya natijasida ajralib chiqqan qo‘shimcha xlorid kislotaning umumiy miqdori titrlanadi. 14
11.
A.N.Yunushodjaev, Q.A.Ubaydullaev va b. Farmatsevtik kimyo. Toshkent, «Extremum press», 2011
Pharmaceutical chemistry Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T..
172
Furosemid, oksodolin, dixlotiazid va siklometiazid asosan diuretik hamda gipotenziv ta'sirga ega bo‘lib,ular o‘zaro ta'sir kuchi va muddati bilan farqlanadi. Masalan, siklometiazid dixlotiazidga nisbatan taxminan 100 marta faol ta'sir ko‘rsatadi, shuning uchun ham uni 100 marotaba kam doza beriladi. Oksodolin o‘zining birmuncha uzoq muddat diuretik ta'sir ko‘rsatishi bilan farqlanadi. Furo-semidni diuretik va antigipertenziv modda sifatida 0,04 g dan ichiriladi yoki 1 % li eritmasidan 0,02 g miqdorida mushak orasiga yoki venaga yuboriladi. Furosemid tabletka holida 0,04 g dan yoki 2 ml dan 1 % li eritmasi ampulalarda chiqariladi. Oksodolinni diuretik modda sifatida hamda gipertoniya kasalligini davolashda 0,025 g dan 0,1 g gacha ichiriladi. Uni 0,05 g dan tabletkalarda chiqariladi. Dixlotiazidni diuretik hamda gipertoniyaga qarshi modda sifatida 0,025—0,05 g dan ichiriladi. Uni tabletkalarda 0,025 va 0,1 g dan chiqariladi. Siklometiazidning qo‘llanishi dixlortiazidnikiga o‘xshash bo‘lib, uni 0,0005 g dan ichish uchun beriladi. Preparat 0,0005 g dan tabletkalarda chiqariladi. Bu erda ko‘rilayotgan preparatlarning barchasi. O‘zi mahkam berkitilgan idishlarda «B» ro‘yxati bo‘yicha saqlanadi. Oksodolin va siklometiazidni salqin va qorong‘i joylarda saqlash talab qilinadi.
Download 3.34 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|