Farmatsevtik kimyo


Download 3.34 Mb.
Pdf ko'rish
bet2/38
Sana28.11.2017
Hajmi3.34 Mb.
#21098
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38

toriya  

144 


Mustaqil 

ta‟lim: 

127 


Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

11 


 

II.

 

ISHCHI DASTUR 

Kirish 

Kadrlar  tayyorlash  milliy  dasturining  maqsadi—ta'lim  soxasini  tubdan  isloh  qilish,  uni 

o‘tmishdan  qolgan  mafkuraviy  qarashlar  va  sarqitlardan  to‘la  xalos  etish,  rivojlangan  de-

mokratik  davlatlar  darajasida,  yuksak  ma'naviy  va  axloqiy  talablarga  javob  beruvchi  yuqori 

malakali kadrlar tayyorlash Milliy tizimini yaratishdir. Dunyoga yangi ko‘z bilan qaraydigan, 

uddaburon, ishning ko‘zini biluvchi, buyuk kelajagimiz poydevorini quruvchi va yuksaltiruvchi 

 mutaxassis  kadrlarni  tayyorlash,  respublikamiz  pedagoglari  oldida  turgan  eng  muhim  va 

mas'uliyatli vazifadir. 

Ushbu  modernizatsiya  qilingan  fan  dasturi  Vazirlikning  2008  yil  30  maydagi  ―Fan 

dasturlarini  modernizatsiya  qilishni  tashkil  etish  to‘g‘risida‖gi  160-sonli  buyrug‘ida 

belgilangan  vazifalarni  amalga  oshirish  maqsadida,  ―Fanlarning  o‘quv  dasturlarini 

modernizatsiya  qilish  bo‘yicha  yo‘riqnoma‖  va  ―Fanlar  bo‘yicha  o‘quv  dasturlarini  yaratish 

tartibi‖ asosida ishlab chiqilgan. 

Farmatsevtik  kimyo  farmatsiya  fanlari  orasida  etakchi  o‘rinlardan  birini  egallab,  dori 

moddalarning  olinishi,  kimyoviy  tuzilishini  aniqlash,  sifatini  nazorat  qilish  va  standartlash, 

turg‘unligini,  saqlash  muddatini  aniqlash  va  saqlash  sharoitini  belgilab  berish  kabi 

muammolarni hal etadi.  

Ushbu  fan  asos  kimyo  va  fizika,  tibbiyot  fanlarining  qonuniyatlari  va  usullaridan  dori 

vositalarini izlab topish, ularni sifatini nazorat qilish uchun foydalanib, dori moddalari va dori 

preparatlarining sifatini baxolash, shuningdek biofarmatsevtik, farmakokinetik tahlil usullarini 

ishlab  chiqish  bilan  shug‘ullanadi.  Dori  vositalari  uchun  asosiy  sifat  standartlari  bo‘lgan 

me'yoriy  hujjatlar,  ularning  tuzilishi,  ko‘rsatkichlarini  aniqlash  usullarini  ishlab  chiqish  va 

takomillashtirish, dori vositalarining barqarorligini ta'minlash va yaroqlilik muddatini aniqlash, 

saqlash sharoitlarini belgilab berish ham ushbu fan zimmasiga yuklatilgan. Dori vositalarining 

sifatliligini  ularning  tozaligi  orqali  belgilanganligi  uchun  ruxsat  etilgan  va  ruxsat  etilmagan, 

shuningdek yot aralashmalarni aniqlashning aniq va sezgir usullarini ishlab chiqish ham muhim 

ahamiyat kasb etadi. 

Fanni  o‘qitish  auditoriya  darslari,  laboratoriya  darslari,  mustaqil  ta'lim,  kurs  ishlari, 

ishlab  chiqarish  amaliyoti,  hamda  takomillashtirilgan  dastur  asosida  bilim  berish  kabi 

shakllardan iborat. 

 

Fanning maqsad va vazifalari 

 

Fanni o‘rganishdan maqsad, nazariy jixatdan talabalarni dori moddalarni olishning o‘ziga 

xosligi,  yangi,  yuksak  biologik  faollikka  ega  va  inson  organizmi  uchun  xafsiz  preparatlarni 

izlab  topish  va  yaratish  istiqbollari,  dori  moddalarning  fizikaviy  va  kimyoviy  xossalariga 

asoslanib,ularning  sifatiga  qo‘yilgan  talablarning  muntazam  oshib  borishini  e‘tiborga  olgan 

holda tahlil usullari yuzasidan tushungani shakllantirish bo‘lsa, amaliy jixatdan fizik, kimyoviy 

va  tibbiy  -  biologik  fanlarning  zamonaviy  taraqqiyoti  va  yutuqlari  asosida  dori  vositalari 

sifatini  nazorat  qilishni  tashkil  etish  va  uni  amalga  oshirish  borasida  yitarli  ko‘nikma  kasb 

ettirishdir. 

Fan bo‟yicha talabaning malakasiga qo‟yiladigan talablar 

Talabalar  ―Farmatsevtik kimyo‖  fanini o‗rganish garayonida quyidagilarni bagara olishi 

lozim: 

Noorganik,  alifatik,  alitsiklik,  aromatik  va  geterotsiklik    tuzilishga  ega  bo‘lgan  dori 



moddalarining kimyoviy tuzilishi va xossalarini;  

Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

12 


 

-

 



anion va kationlarning sifat reaktsiyalarini

-

 



organik birikmalardagi funktsional guruhlarning kimyoviy xossalarini; 

-

 



dori moddalari tahlilining kimyoviy,  fizikaviy va fizik-kimyoviy usullarini bilishi kerak;  

-

 



me'yoriy texnik hujjat talablari asosida dori vositasining sifatini baholash; 

-

 



kimyoviy, fizikaviy va fizik-kimyoviy farmakopeyaviy tahlil usullarini dori vositalari sifatini 

nazorat qilishda qo‘llash; 

-

 

O‘zR  SSV  ning  buyruqlari  va  yo‘riqnomalaridan    dori  preparatlarining  sifatini  aniqlashda 



foydalanish to‘g‘risida ko‘nikmasiga ega bo‘lishi kerak; 

-

 



talaba dori vositalari tahlilining umumiy usullari;  

-

 



me'yoriy  texnik  hujjatlardan  faydalanish;  dori  vositalari  tahlil  usullarini  ularning  kimyoviy 

tuzilishi  bilan  boqlayolish;  dori  preparatlarining  kimyoviy,  fizikaviy  va  fizik-kimyoviy 

usullar yordamida tahlil qilish malakalariga ega bo‘lishi kerak. 

Fanning o‟quv rejadagi boshqa fanlar bilan bog‟liqligi 

 

―Farmatsevtik  kimyo‖  fani  ixtisoslik  fani  xisoblanib,  5-,  6-  semestrlarda  o‘qitiladi. 

Dasturni amalga oshirish o‘quv rejasida rejalashtirilgan matematik, tabiiy, kimyoviy va tibbiy 

(oliy matematika, fizika, umumiy kimyo, analitik kimyo, organik kimyo, odam anatomiyasi va 

fiziologiyasi, mikrobiologiya, potalogiya, gigiena, botanika, biologik kimyo va x.k.) fanlaridan 

etarli bilim va ko‘nikmalarga ega bo‘lishligi talab etiladi.  

Shuningdek  farmatsevtik  kimyo  fani  ixtisoslik  fanlaridan  farmakognoziya,  farmatsevtik 

texnologiya  asoslari    va  yig‘indi  preparatlar  texnologiyasi,  toksikologik  kimyo,  farmatsiya 

iqtisodiyoti va menejmenti fanlari bilan ham uzviy ravishda bog‘langan.  

 

Fanni o‟qitishda zamonaviy axborot va pedagogic texnologiyalar  

Talabalarga  Farmatsevtik  kimyo  fanini  o‘qitishda  kompyuter,  axborot  va  boshqa 

zamonaviy texnologiyalarni  qo‘llab, bilim saviyasini oshirish va shu orqali Kadrlar tayyorlash  

milliy dasturi talabalariga javob beradigan ilmiy salohiyatli etuk kadrlar tayyorlash jarayonini 

amalga  oshirish.  Ma'ruzalarni  slaydlar  orqali  kadoskopda  o‘qish,  Intepnet  ma'lumotlaridan 

samarali  foydalanish,  shuningdek  talabalarni  elektron  darsliklardan  foydalanishlari  uchun 

sharoitlar  yaratish.  O‘qitish  jarayonida  o‘quv  dasturlarini  kompyuter  orqali  o‘qitishni  joriy 

etish,  talabalarning  kompyuter  savodxonligini  oshirishga  ko‘nikma    berish,  zamonaviy 

pedagogik  texnologiya  usullarini  qo‘llash.  O‘qitish  jarayoniga,  ayniqsa  talabalar  bilimini 

nazorat  qilishga  kompterlarni  keng  tadbiq  qilish,  talabalarning  kompyuter  savodxonligini 

oshiribgina qolmay, turli  kimyoviy jarayonlarni  oqilona boshqarish, vujudga kelgan vaziyatni 

tez va to‘g‘ri hal qilish imkoniyatini beradi. 

Shaxsga  yo‟naltirilgan  ta‟lim.  Bu  ta‘lim  o‘z  mohiyatiga  ko‘ra  ta‘lim  jarayonining  barcha 

ishtirokchilarini 

to‘laqonli 

rivojlanishlarini 

ko‘zda 

tutadi. 


Bu 

esa 


ta‘limni 

loyihalashtirilayotganda,  albatta,  ma‘lum  bir  ta‘lim  oluvchining  shaxsini  emas,  avvalo, 

kelgusidagi  mutaxassislik  faoliyati  bilan  bog‘liq  o‘qish  maqsadlaridan  kelib  chiqqan  holda 

yondoshilishni nazarda tutadi.  



Tizimli  yondoshuv.  Ta‘lim  texnologiyasi  tizimning  barcha  belgilarini  o‘zida  mujassam 

etmog‘i  lozim:  jarayonning  mantiqiyligi,  uning  barcha  bo‘g‘inlarini  o‘zaro  bog‘langanligi, 

yaxlitligi. 

Faoliyatga  yo‟naltirilgan  yondoshuv.  Shaxsning  jarayonli  sifatlarini  shakllantirishga,  ta‘lim 

oluvchining  faoliyatni  aktivlashtirish  va  intensivlashtirish,  o‘quv  jarayonida  uning  barcha 

qobiliyati va imkoniyatlari, tashabbuskorligini ochishga yo‘naltirilgan ta‘limni ifodalaydi.  

Dialogik  yondoshuv.  Bu  yondoshuv  o‘quv  munosabatlarini  yaratish  zaruriyatini  bildiradi. 

Uning  natijasida  shaxsning  o‘z-o‘zini  faollashtirishi  va  o‘z-o‘zini  ko‘rsata  olishi  kabi  ijodiy 

faoliyati kuchayadi.  


Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

13 


 

Hamkorlikdagi ta‟limni tashkil etish. Demokratik, tenglik, ta‘lim beruvchi va ta‘lim oluvchi 

faoliyat  mazmunini  shakllantirishda  va  erishilgan  natijalarni  baholashda  birgalikda  ishlashni 

joriy etishga e‘tiborni qaratish zarurligini bildiradi.  

Muammoli  ta‟lim.  Ta‘lim  mazmunini  muammoli  tarzda  taqdim  qilish  orqali  ta‘lim  oluvchi 

faoliyatini  aktivlashtirish  usullaridan  biri.  Bunda  ilmiy  bilimni  ob‘ektiv  qarama-qarshiligi  va 

uni  hal  etish  usullarini,      dialektik  mushohadani  shakllantirish  va  rivojlantirishni,  amaliy 

faoliyatga ularni ijodiy tarzda qo‘llashni mustaqil ijodiy faoliyati ta‘minlanadi. 



Axborotni taqdim qilishning zamonaviy vositalari va usullarini qo‟llash - yangi kompyuter 

va axborot texnologiyalarini o‘quv jarayoniga qo‘llash. 



O‟qitishning  usullari  va  texnikasi.  Ma‘ruza  (kirish,  mavzuga  oid,  vizuallash),  muammoli 

ta‘lim, keys-stadi, pinbord, paradoks va loyihalash usullari, amaliy ishlar.  



O‟qitishni tashkil etish shakllari: dialog, polilog, muloqot hamkorlik va o‘zaro o‘rganishga 

asoslangan frontal, kollektiv va guruh.  



O‟qitish vositalari: o‘qitishning an‘anaviy shakllari (darslik, ma‘ruza matni) bilan bir qatorda 

– kompyuter va axborot texnologiyalari. 



Kommunikatsiya  usullari:  tinglovchilar  bilan  operativ  teskari  aloqaga  asoslangan  bevosita 

o‘zaro munosabatlar. 



Teskari  aloqa  usullari  va  vositalari:  kuzatish,  blits-so‘rov,  oraliq  va  joriy  va  yakunlovchi 

nazorat natijalarini tahlili asosida o‘qitish diagnostikasi.  



Boshqarish  usullari  va  vositalari:  o‘quv  mashg‘uloti  bosqichlarini  belgilab  beruvchi 

texnologik  karta  ko‘rinishidagi  o‘quv  mashg‘ulotlarini  rejalashtirish,  qo‘yilgan  maqsadga 

erishishda  o‘qituvchi  va  tinglovchining 

birgalikdagi  harakati,  nafaqat  auditoriya 

mashg‘ulotlari, balki auditoriyadan tashqari mustaqil ishlarning nazorati.  

Monitoring  va  baholash:  o‘quv  mashg‘ulotida  ham  butun  kurs  davomida  ham  o‘qitishning 

natijalarini rejali tarzda kuzatib borish. Kurs oxirida test topshiriqlari yoki yozma ish variantlari 

yordamida tinglovchilarning bilimlari baholanadi.  

Fanni  o‘qitish  jarayonida  kompyuter  texnologiyasidan,  elektron  jadvallar  dasturlaridan 

foydalaniladi. Ayrim mavzular bo‘yicha talabalar bilimini baholash test asosida va kompyuter 

yordamida  bajariladi.  ―Internet‖  tarmog‘idagi  rasmiy  ma‘lumotlardan  foydalaniladi,  tarqatma 

materiallardan  tayyorlanadi,  test  tizimi  hamda  tayanch  so‘z  va  iboralar  asosida  oraliq  va 

yakuniy nazoratlar o‘tkaziladi. 

№ 

Ma‘ruza mavzusi 



Soat 

 



Farmatsevtik  kimyo  fani  va  uning  ob‘ektlari,  vazifalari.  Dori  vositalarini 

nomlanishi  va  tasniflanishi.  Dori  vositalarini  sifatini  ta‘minlash.  MX  larining 

tuzilishi, ko‗rsatkichlari va  ahamiyati. 



 

Dori  vositalarni  sifatini  nazorat  qilishning  farmakopeyaviy    usullari.  Dori 

vositalarining  sifatliligini  ta‘minlash  muammolari.  Umumiy  va  hususiy  yot 

aralashmalarni aniqlash usullari.  

3  Oksidlanish kaytarilish usullarining noorganik dori vositalari taxlilida qullanilishi. 



Peroksidlar.  Galogenidlar  va  ularning  ishqoriy  metallar  bilan  xosil  qilgan 

birikmalari. 5-10% yodning spirtli eritmasi, xlorid kislotasi, kaliy va natriy bromid 

(xlorid, yodid). 

4   Dori  vositalarining  sifat  kursatkichlarini  aniqlash.  Kompleksonometrik  titrlash 



usulining dori vositalari taxlilida qullanilishi.  Kalsiy, magniy, bor birikmalari va 

rentgenoskopiyada ishlatiladigan BaSO

4

 sifatiga qo‗yilgan talablar. 



 



 

Dori  vositalari  chinligini  aniqlash  usullari.  Farmatsevtik  sifat  taxlilining  o‘ziga 

xos tomonlari. Vismut, rux, simob, birikmalari umumiy va xususiy tahlil usullari.  

Kumush, mis va temir birikmalarining tahlili. Ularning sifatiga qo‗yilgan talablar. 



Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

14 


 

 



Spirtlar,  aldegidlar  guruhiga  kirgan  dori  vositalari  tahlili.  Oddiy  va  murakkab 

alifatik  efirlar  guruhiga  kirgan  dori  vositalari  tahlili  (dietil  efiri,  dimedrol, 

nitroglitserin) 

7  Kislotali  asos  titrlash  usulini  dori  vositalari  taxlilida  qullanilishi.  Alifatik  karbon 



kislotalar  (kaliy  atsetat,  kalsiy  glyukonat,  kalsiy  laktat,  natriy  sitrat,  kalsiy 

pangamat,  kalsiy  pantotenat),  alifatik  aminokislotalar  (glyutamin  kislota, 

metionin, sistein, atsetilsistein, aminalon, glitsin, askorbin kislota) guruhiga kirgan 

dori vositalari tahlili. 

8-



Betalaktamidlar.  Penisillinlar.  Benzilpenisillin  Na,  ampisillin,  karbenisillin  natriy 

taxlili.  Sefolosparinlar  va  aminoglikozidlar    taxlili.  sefazolin  natriy,  sefalotin 

natriy, streptomitsin. 

10  Terpenoidlar  guruxiga  kirgan  dori  vositalari  taxlili  va  ularning  sterioizomeriyasi 



bilan  ularni  faolligi  orasidagi  bogliklik  qonuniyatlari.  Sifatini  nazorat  qilish 

usullari. Mentol, terpengidrat, validol, kamfora, sulfokamfokain, bromkamfora. 

11  Biologik  faol  birikmalar  taxliliga  funksional  yondashish.  Kardenolidlar,  (yurak 



glikozidlari),  D  guruh  vitaminlari  (ergokalsiferollar).  Umumiy  va  xususiy  taxlil 

usullari. 

12  Steroidlar.  Garmonlar  (kortikosteroidlar,  androgenlar,  estrogenlar  va  gestogenlar, 



anaboliklar)  Umumiy  va  xususiy  taxlil  usullari.  Pregnin,  progesterin,  testosteron 

propionat,  metiltestosteron,  metandrostenolon,  estradiol  propionat,  kortizon 

atsetat, doksa, prednizalon, deksametazon 

13 



 

Aromatik  birikmalar.  Fenollarning  hosilalari.  Fenol,  rezorsin,  timol,  tetratsiklin, 

oksitetratsiklin, paraaminofenol birikmalari va ularning tahlil usullari. 

14  Aromatik  kislotalar  va  ularning  birikmalarini  kislota  -  asos  xossalari.  Salitsil 



kislotasi  va  uni  amidlari,  efirlari    (benzoy  kislota,  salitsil  kislota,  salitsilamid, 

atsetilsalitsil kislota, fenilsalitsital). Tahlil usullari. 

15  Paraaminobenzoy  va  paraaminosalitsil  kislota  hosilalari.  Diazotirlash  reaksiyasi. 



Trimekain, ksikain, anestezin, novokain, dikain. 

16  Arilalkilaminlar, nitrofenilalkilaminlar birikmalari guruhiga kirgan dori moddalari 



tahlili.  Efedrin  gidroxlorid,  adrenalin  gidroxlorid,  noradrenalin  gidroxlorid, 

izadrin,  mezaton,  levodopa,  metildopa.  Levomitsetin,  levomitsetin  suksinat  va 

stearat.  

17  Sulfanilamidlar  (streptotsid,  sulfatsil  natriy)  hosilalari  guruhiga  kirgan  dori 



moddalar tahlili 

18  Xlorbenzosulfamid  va  benzotiadiazin  (butamid,  xlorpropamid,  dixlortiazid, 



glibenklamid),  benzosulfamid  (furosemid,  pantotsid,  xloramin  B)  hosilalari 

guruhiga kirgan dori moddalar tahlili 

1  Tabiiy  va  sintez  yo‗li  bilan  olingan  geterotsiklik  birikmalar.    Ularning 



tasniflanishi.  Kislorod    saqlagan  geterotsiklik  birikmalar.  Nitrofuran  hosilalari: 

furatsillin,  furadonin,  furazolidon,  furagin.  Olinishi,  sifatiga  qo‗yilgan  talablar, 

umumiy va xususiy tahlil usullari. 

2  Benzopiran xosilalari. Neodikumarin, fepromaron, nitrofarin. Umumiy va xususiy 



tahlil usullari. 

3  Tuzilishida  xroman  guruxini  saqlagan  birikmalar  (E  gurux  vitaminlar)  tokoferol 



atsetat.  Sifatiga  qo‗yilgan  talablar,  tahlil  usullari  va  saqlanishi.  Fenilxroman 



Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

15 


 

hosilalari kversetin, rutin, tahlil usullari. 

4  Imidazol va triazol xosilalari guruxiga kirgan dori vositalari tahlili. Metronidazol, 

klofelin, galazolin, flukanazol, pilokarpin. 

5  Pirazol,  pirrolizidin,  pirrolidin  hosilalari      guruhiga  kirgan  dori  moddalar  tahlili. 



Amidopirin, butadion, analgin, platifillin. 

6-



Indol  xosilalari  bo‗lgan  dori  moddalar  tahlili.  Serotonin      adipinat,  indometatsin. 

Ioximban hosilalari (rauvolfiya alkaloidlari)  rezerpin. 

8  Lizergin  kislotasining  hosilalari  (shoxkuya  alkaloidlari)  Ergometrin  maleat, 



ergotamin  tartrat.  Ezerolin  hosilalari:  fiziostigmin  salitsilat  va  uning  sintetik 

o‗rinbosari prozerin. strixnin nitrat, sekurinin nitrat. 

9-

10 



Piridin xosilalari. 

Piridinning  tabiiy  va  sintetik  xosilalari:  piridoksin  gidroxlorid,  piridoksal  fosfat, 

piriditol,  parmidin.  Piridin–3  karbon  kislotasining  xosilalari  va  piridin–4  karbon 

kislota  xosilalari:  nikotin  kislotasi,  izonikotin  kislotasi    va  ular  xosilalarining  

tahlil usullari.    

11  Tropan  xosilalari.  Atropin  sulfat,  gomotropin,    giossiamin,  tropatsin,  tropofen. 



Sifatiga  qo‗yilgan  talablar,  tahlil  usullari.  Ekgonin  xosilalari,  kokain.  Tahlil 

usullari.   

12  Xinolin  xosilalari.Xinolinning 4 - xolatiga birikkan xosilalari:        xinin, xinidin, 



xingamin,  trixomonotsid.  Sifatiga  qo‗yilgan  talablar,  tahlil  usullari.  Xinolinning      

8-xolatiga  birikkan  xosilalari  xinozol,  klinoxinol.  Olinishi.  Sifatiga  qo‗yilgan 

talablar, tahlil  usullari.   

13  Xinuklidin  xosilalari  guruxiga  kirgan  dori  vositalari  tahlili.  Oksolidin,  imexin, 



atseklidin,  kvalidil.  Izoxinolin  va  fenantrenizoxinolin  xosilalari.  Benzilizoxinolin 

xosilalari  papaverin  gidroxlorid,  No-SHpa,  glautsin,  morfin,  kodein  va  ularning 

yarim  sintetik  analoglari.  Sifatiga  qo‗yilgan  talablar,  umumiy  va  xususiy  tahlil 

usullari. 

14

-



15 

Pirimidin  2.4-dion  xosilalari.  Metiltiouratsil,  ftoruratsil,  pirimidin  nukleotidi: 

ftorafur,  kaliy  orotat.  Tahlilidagi  umumiy  va  xususiy    tahlil  usullari.  Pirimidin 

2.4.6 - trion xosilalari. Barbitur kislota xosilalari: Barbital,  fenobarbital, etaminal 

natriy,  geksenal,  barbamil,  benzonal,  geksamidin.  Olinishi,  umumiy  va  xususiy 

tahlil usullari,  saqlanishi      

16  Pirimidin-tiazol  va  purin  xosilalari    guruxiga  kirgan  dori  vositalari  tahlili.  Pterin 



xosilalari. Fol kislota va metotreksat. Sifatiga qo‗yilgan talablar va tahlil usullari. 

Izoalloksazin xosilalari. Riboflavin, riboflavin mononukleotid, folat. 

17

-



18 

Fenotiazin,  benzodiazepin  xosilalari.  aminazin,  propazin  va  ftorfenazin. 

Atsillangan  fenotiazin  xosilalari:  etmozin,  etatsizin.  Sifatiga  qo‗yilgan  talablar, 

tahlili. Azepin xosilalari: karbomazepin, sifatga qo‗yilgan talablar, tahlil usullari. 

Benzodiazepin  xosilalari    xlordiazepoksid,  diazepam,  oksazepam,  nitrozepam  va  

fenozepam sifatiga qo‗yilgan talablar, tahlil  usullarni. Oksazin xosilalari: azepin. 



Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

16 


 

Sifatiga qo‗yilgan   talablar, tahlil usullari. 

 

Jami  


72 

 

Laboratoriya mashg‘ulotlarining tematik rejasi 

№ 

Laboratoriya mashg‗ulotlarning mavzusi 



Dars soati 

1- 2  Dori vositalarining umumiy tahlil usullari. 

Dori  moddalarni  tasvirlanishi  va    eruvchanligini  aniqlash.  Dori  moddalarini    

umumiy  va  xususiy  sifat  reaksiyalari.  (NaCl,  NaBr,  KBr,  NaJ,  KCl,  CaCl

2



NaHCO



3

, MgSO


4

, FeSO


4

, NaNO


2

, ZuSO


4

, natriya benzoat, natriya salitsilat). 

 

3. 



Dori  moddalar  tahlilida  qo‗llaniladigan  etalon  eritmalar,  ularni  tayyorlash. 

Loyqalik va ranglilik darajasini aniqlashda qo‗llaniladigan etalon eritmalar. Dori 

moddalarining tozaligini aniqlashda qo‗llaniladigan etalon eritmalar. 

 



 

4. 


Dori  moddalar  fizik  konstantalarini  aniqlash  (suyuqlanish,  qaynash  xarorati). 

Dori moddalari va ularning eritmalarini zichligini aniqlashning farmakopeyaviy 

usullari. 

 



 

5. 


Dori  preparatlarida  muxit  sharoitini  (rN,  kislotalik  va  ishkoriyligini)  aniqlash. 

Dori vositalari namligini aniqlash. 

 



Farmatsevtik tahlilda qo‗llaniladigan indikatorlar, titrlangan eritmalar tayyorlash 

va titrini aniqlash.  

 

7- 



8. 

Dori  moddalarning  miqdorini  aniqlashda  qo‗llaniladigan  kimyoviy  usullar 

(kislotali  –  asosli  titrlash,  yodometrik,  pergantometrik,  nitritometrik, 

kompleksonometrik va b. usullar)  



Dori  moddalarning  miqdorini  aniqlashda  qo‗llaniladigan  fiz-kimyoviy  usullar. 



Refraktometrik usulning dori vositalarining miqdorini aniqlashda qo‗llanilishi.  

 



10 

Farmatsevtik taxlilda spektrofotometrik  va fotoelektrokalorimetrik usullarining 

qo‗llanilishi. Oraliq nazorat.

 



 

11 


Tozalangan  va  in‘eksiya  uchun  ishlatiladigan  suv  tahlili.  Ularning  sifatiga 

qo‗yilgan talablar.  

 

12 



Noorganik tuzilishga ega bo‗lgan dori vositalar tahlili (peroksidlar, galogenidlar, 

bor,  uglerod  birikmalari).    (magniy,  kalsiy,  kumush,  temir  va  mis  birikmalari 

saqlagan dori vositalar tahlili)

 

 



 

13.  Organik  dori  vositalar  taxlili.  Galogen  saklovchi  organik  dori  moddalar, 



Aldegidlar,  spirtlar  va  efirlar  guruhiga  kiruvchi  dori  moddalar  tahlili. 

Formaldegid,  urotropin,  dietil  efiri,  etil  spirti,    nitroglitserin,  yodoform. 

Uglevodlar  guruhiga  kiruvchi  dori  moddalar  tahlili.  Glyukoza,  saxaroza. 

Ularning dori turlari.  

 

14-



15 

Karbon kislotalar, Ca glyukonat, Na sitrat, Sa laktat, kaliy atsetat. To‗yinmagan 

polioksikarbon  kislotaning  laktoni  va  vitamin  ta‘siriga  ega  bo‗lgan  karbon 

kislotalar tahlili, Sa pantotenat, Sa pangomat, askorbin kislotasi.  

 

16.  Alifatik  aminokislotalar  guruhiga  kiruvchi  dori  moddalar  tahlili.  Glyutamin 



kislota, metionin, sistein, atsetil sistein, glitsin.  

 



17.  Betalaktamidlar  va  aminoglikozidlar  guruhiga  kiruvchi  dori  vositalar  tahlili, 

tabiiy  va  yarim  sintetik  penitsillinlar,  streptomitsin  sulfat,  sefalosporinlar: 

sefaleksin, sefalotin natriy. Oraliq nazorat. 

 



18.   Terpenlar  guruhiga  kiruvchi  dori  moddalar  tahlili.  Mentol,  validol,  kamfora, 

bromkamfora, terpengidrat. Semestr nazorat ishi. 

 


Pharmaceutical chemistry  

Autors: Iminova I.M., Olimov X.Q., Zaripova N.T.. 

 

17 


 


Download 3.34 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:
1   2   3   4   5   6   7   8   9   ...   38




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling