Abdulhamid Cho'lpon. Oydanda go'zal
|
Abdulhamid Cho'lpon. Oydanda go'zal
- Bu sahifa navigatsiya:
- %АК! ЙУЛИ, АЛБА ТГА, БИР УТИЛГУСИ...
АБДУЛХАМИД ЧУЛПОН h ШЕЪРЛАР «Ан дижон» нашриёти, 1997 www.ziyouz.com kutubxonasi Тузувчи, наш рга тайёрловчи ва сузб о ш и м уаллиф и ф илология ф анлари докт ори И с мои л Т УЛ А КО В Чулпон. Ойдан-да гуяал... Шеърлар «Андижон» нашриёти, 1997 йил............. бет Узбек халкининг буюк фарэандпаридан бири, ёркин истеъдод сохиби Абдул^амид Сулаймон угли Чулпоннинг мазкур тупламига шоирнинг шеърхонлар севиб уцийдиган машхур лирик ва ижтимоий-сиёсий мавзудаги асарлари ганлаб олинди. Китобча шеърият мух / 1 исларининг бую к шоиримиз асарларига булган чанн;огини кондиришга маълум даражада ёрдам беради деб уйлаймиэ. www.ziyouz.com kutubxonasi %АК! ЙУЛИ, АЛБА ТГА, БИР УТИЛГУСИ... А бдулхам ид С улайм он угли Ч улпон нафацат у з б е к адабиети тарацкиётида, б а л ки бир цатор туркий ха л ц л а р адабиётида алохида уринТа зга булган у л к а н и с п ъ д о д сохибидир. У том м аънода Ш арн адабиети осм о ннда ёруг ю лдуз - ЧУЛПО Н булиб порлади. У X X а ср туркий халц лар ш еьрий олам ида ян ги рун, ян ги кайф ият ию и р и сифатида танилди. У чж а хо н фотицлари чангалида зз и л и б ётган Ш а р ц улкаларил д а р д у хасра тини куйлаган ф идойи и н с о и сифатида т уркиялик Тавф ик Фикрат, о за р б а й ж о н л и х М ухам м ад Х оди ва татаристонлик А б д улл а Тукан саф ларида туради. Унинг игтицлол р у и н билаи сугорилгаи оташин ш еърлари у з б е к л и р и ка сид а я н г и д а в р н и бош лаб берди. У нинг н а ср и й ва драмат ик ■асарлари махорат жихат идан X X а ср ж а х о н адабиети дурдоналари дараж асидадир. 20-йилларда у з б е к адабиётига ки р и б келган Гайратий, О йбек, Р.Кулом, О лим ж он, К. Я ш ин, Миртемир, Уйгун, У. Н о си р к а б и 3 www.ziyouz.com kutubxonasi ш оир а з ёзувчиларнинг барчаси Ч улпон яратган адабий макт абнчнг даст лабки талабалщш булдилар. Утган а ср ни нг охи р и ва ш у а ср бош ларида фаолиятига алохида шиддат берган ж а д ид и зм харакат и таъсирида булган Чулпон у з ха л н и келаж аги у ч у н кайгураётган фаол и ж о д ко р сифатида танилдн. « У н и н г уткир нигохи инсон рухият инииг з н г олис пучм окларигача етиб борар, теран тафаккури эса турфа ж ил ходисалар цатидан каракат нуцталарини каш ф циларди. Чулпон махорати ш унчалар ю к с а к эдн кн , у ка л а м н и н г бир енгил харакатн бил ан с у з лаш карларннн истагаи нзмига сола билардил. (О зод Ш араф иддинов). Чулпон «.Булоцларь (1922), «Уйгониш » (1923), « Тонг сирлари» (1926), «Соз» (1935) н о м л н ш еърнй тупламларинн чоп эттирди. У нинг «Ж ур> м а ж н уа си наш р зтипмади. Ш оир л и р и ка син и н г етакчи об ра зл а р и л**.глаг, . . Ваган эка н , 6 у табиий хо л Ч унки у н и н г адабиёт даргохига келиш и ха р томонлама эзилаёт ган ха л ц н и н г м аьнавий жихат дан уйгониш даврнга тугри келди. М иллий уйгониш м авзуи у н и н г и ж о ди д а а е о сий у р и н н и згаллади. Бадиий асар тарих кузгуси. Унда у ё ки 6 у д а в р ижт имоий-еиёсий воце а л а ри . о зм и -куп м и у з бадиий- ф алсаф ий иф одасини топади. И ж о д ко р да вр и н и н г онгли ва ф и д о й н ф уцароси сифатида у з и курган-бил гаи вонеага муносабат бнлдиради. У нинг ютуц ва ка м чи л и к- ларини бадиий тахлил зтади. У у з д а в р и н и н г ф идойи <1 www.ziyouz.com kutubxonasi ф арзанди экан, о хн и ох, хо р а н и хора дейиш и керак. Ч улпон хам ф идойи ф арзанд еифатида 20-йилларда Туркистон улкаларида ю з бераётган тарихий вохеаларга беф арх хараб тура олм ади. Миллат изт ироблари у н и н г калбида мунгли а кс-са д о бердики, буни уш а д а в р тарихий шароитидан ке л и б ч и х и б бахолаш ке р а к булади. V Чулпон йиглаётган х а л хн и н г д и л л авхаларини сатрларига кучирди. У нинг шеъриятидаги кайфият илдизлари миллат цалбидаги безовта дардларга б о р и б тахалади. Миллат эса а ндухлар за н ж и р и да абадий хо л и б кетмайди. Э р к йулида тинимсиз кураш ади, изланади, охибат натижада унга эриш ади. Ч улпон ш еьрларининг хахрам онларида хаётга ум и д к у зи б и л а н параш туйгулари а со си й у р и н н и эгаллайди. Ш ун и н г у ч у н ха м у у з халхига харата ш ундай хитоб хилади: Тирикеан, улм агансан, Сен-да одам, Сен-да и нсо нсе н, Киш ан кийм а, Б уйин эгма, К и сен хам ХУР тугилгонсен! Уз зам ондош ларидан ф арцли ул арох Чулпон х а л х н и н г халбидаги тенге и з куч-худрат га иш онди. М ана ш у иш онч ва мухаббат «Хцлх» ш еърида ю к с а к б а д и и й махорат билан иф одаланади. «Х а л х денгиздир, х а л к тулхиндир, ха л х кучдирь, д е я х а л х н и н г худрат ини таькидловчи сатрлар билан бош ланувчи б у ш еьрда эзилган ха л б нидолари эм ас, б а л ки зулм га ха р ш и 5 www.ziyouz.com kutubxonasi шиддат билан кураш га чогланган и н с о н ру\ият и чизи- лади. Ш ун н н г у ч у н нам у «Х алк цузголса к у ч йуцдурким , тухтатсун, Цувват йуцким , ха л ц истЪгин й уц этсун», деган ф икрлар к а гига алоцида бир цат ъийлик цудратини ж ойлайди: Х а л к истаги: озо д б уя син 6 у у л ка , Кетсин у н и н г бош идаги кул а н ка. Чулпоннинг 20-йиллардаги о р зуси 90-йилларга ке л и б уш алди. Х ал к багрига з р я цуёш ининг нур л а р и етиб борди. Истицлолга эрнш ди. Э р к ва О зо д л и к деган сузлар узи н и н г чн накам м аъноларига зга булди. Истиклол у зи н н н г беминнат нур л а р ини со ч и б турган мамлакатда К ад р у з у р н и н и топди. « У з юртини нар нарсага тук» зтадиган жали; ф идойи ф арзандпарини зслади, ул а р яратган илм ий-адабий м еросларнинг кадрига era бош лади. Чулпон ва Ч улпон цатламидаги ф идойи ф арзандлар узл а р и н и н г чи н а ка м бацоларини олдилар. Уларнинг ош икона ва ориф она шеьрияти, теран реализм булокларидан туйинган н а ср и ва драматик асарлари, хал цнинг цалбидаги сун и б бораётган алангани кайтадан оловлантира олган публицист ик м ацолалари бебацо м ул к ка айланди. Бу м ул к д о и м о Ч улпонсевар х а л ц н и ки булиб колаверади. И с м о и л ГУ Л А КО В * филология фанлари доктори. 6 www.ziyouz.com kutubxonasi «*# 1> Download Do'stlaringiz bilan baham: |
Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling
ma'muriyatiga murojaat qiling