Laboratoriya ishi №5

                                           Laboratoriya ishi №5 

 

       Audio va video dasturlardan foydalanib videokliplar yaratish. 

 

                                           Nazariy qism 

Avvalo, videoni tahrirlash (montaj) nima? Oddiy ma'noda, bu alohida 

elementlardan - ramkadan filmni "yig'ish" jarayoni. Ammo yomon joylarni kesib, 

qolganlarini yopishtirish "o'rnatish" degani emas.

 

Mahoratli tarzda videolarni 

tahrirlash, hatto bitta epizoddan iborat eng oddiy filmlarda ham, barcha qoidalarga 

rioya qilishni o'z ichiga oladi. Ushbu qoidalar vizual va ovozli ma'lumotlarni idrok 

etishning ba'zi fiziologik qonunlariga asoslanadi. Ular kino paydo bo'lishining 

dastlabki yigirma yoki o'ttiz yil davomida aniq empirik tarzda ishlab chiqilgan va 

o'sha paytdan beri jiddiy o'zgarishlar sodir bo'lmagan. Zamonaviy "klip" deb 

nomlangan videoni tahrirlash ko'pincha ikki yoki undan ortiq epizodlardan tashkil 

topgan oddiy video tahrirlashni nazarda tutadi.

 

Bitta sahnada olingan videoni tahrir 

qilish haqida gap ketganda, muallifning vazifasi tomoshabinning ekranda nimalar 

sodir bo'layotganligini va voqealar o'zgarishiga tushinayotganiga ishonch hosil 

qilishi kerak aks holda u faqat tomoshabinlarning chalkashtirishdan boshqasiga 

yaramaydigan video tasvir bo'lib qoladi holos. Bundan tashqari, aksariyat hollarda, 

tomoshabin tomosha paytida ushbu videoda faqat bitta manzara emas, balki bir-

biriga yopishtirilgan bir necha sahnalardan iborat ekanligiga ishontira olish juda 

muhim hisoblanadi. 

 

                                                        Nazariy qism. 

Dastlab Adobe Premiere Pro loyihasiga birinchi fayllarni import qiling va ketma-

ketlikni yarating. Biz oddiydan murakkabga o'tishni boshlaymiz. Kamera, telefon 

orqali bizga tushgan har qanday videokliplardan bir nechtasini oling. Loyihaga 

fayllarni qo'shishning ko'plab imkoniyatlari mavjud, shuningdek siz "File" yuqori 

menyusidagi "Explorer" ichki vositasidan foydalanishingiz mumkin. Eng oddiy 

usuldan foydalanishimiz mumkin: sichqonchaning chap tugmachasi ikki marta 

bosamiz va bizda odatiy bo'lgan Windows Explorer paydo bo'ladi. Birinchi 

filmingiz uchun ba'zi fayllarni qo'shing. 

                          

  

                                         1-rasm. video yuklash. 

Video 

materiallar 

bilan ishlash

Ko'rish

Manbadan 

kompyuterga 

uzatish

Muharririda video 

ishlash

Kodlash

Adobe Premiere muharriri loyihasidagi ketma-ketlik - bu video sozlamalari 

konteyneridir: kadr hajmi, kadr tezligi (soniyada), pikseldan to pikselgacha bo'lgan 

nisbati va boshqalar. Ushbu sozlamalar formatga mos bo'lishi kerak. 

Videolaringizni tayyorlash jarayonida tushunarli bolishi uchun dasturda ketma-

ketlik shablonlarini allaqachon kirib qoyilgan. Faqat siz videongizni qaysi 

kamerada tasvirga olganingizni va tayyor shablonni qaysi formatda tanlashingiz 

mimkinligini bilsangiz bo'ldi. 

                         

 

                            2-rasm.taymline lentasining ketmaketligi 

Buning uchun, rasmda bo'lgani kabi, panelning pastki o'ng burchagidagi «Новый 

элемент» tugmachasini bosing. Menyudan «Последовательность» yuqori 

elementini tanlang. Ochilgan oynada biz sizning videongizga mos keladiganini 

tanlashimiz mumkin va ayni paytda "ketma-ketlik" konteyneriga qanday 

sozlamalar kiritilganligini ham ko'rib chiqamiz. 

                   

 

                    3-rasm. Video faylni qo'shish va ularning ketma-ketligi 

Asosiy filmingizni ustiga sichqonchaning belgisini olib borib chap tugmachasini 

bosing va «Новый элемент» tugmachasiga suring va dastur avtomatik ravishda 

kerakli sozlamalar bilan ketma-ketlikni yaratadi.Birinchi panelda biz sozlamalarni 

olgan video nomi bilan yangi element paydo bo'ladi. Ketma-ketligimizni 

adashtirmaslik uchun  qayta nomlashimiz kerak. Buning uchun ismning ustiga ikki 

marta bosing va ketma-ketlik konteynerini qayta nomlang, masalan, "Birinchi 

film" 

                         

 

                            4-rasm konteynerni qayta nomlash. 

Vaqtinchalik bo’lgan 4 panelda videomizning tasviri paydo bo’ldi. Biz uni 

hozircha ochirib turishimiz mumkin. 

 

                          5-rasm aks etgan videni o’chirish. 

Kursorni bosing va O'chirish tugmasini bosing.Natijada, biz bunday rasmga ega 

bo'lamiz. 

 

                             6-rasm.Yaratilgan loyihaning ko'rinishi 

 

Loyihangizni ketma-ketligi yaratildi. Endi uni fayllar bilan to'ldirish kerak. Kerakli 

faylni ketma-ketligimizga qo'shish uchun Siz shunchaki kerakli faylni vaqt 

paneliga sudrab borishingiz mumkin. Ammo, birinchi navbatda, masalan, klip 

boshida va oxirida qismlarni kesish kerak bo'lsa, unda biz ikkinchi panelning 

asboblaridan foydalanamiz. Birinchidan, kerakli video faylni ikki marta bosing. 

Dastlabki tahrirning 2-panelida paydo bo'ladi. 

                      

 

                             7-rasm. Oldindan tahrirlash paneli 

Bu erda sizga kerakli daqiqani tezda topish uchun video slayder kerak. 1 va 2 

tugmachalar boshini va oxirini kesib olish uchun kerak. Ushbu tugmalar klipni 

qachon boshlash va uni qanday tugatish kerakligini aniqlaydi. Lahzaning aniq 

joylashuvi, bizga hali 3-panel berilgan. Ayniqsa, kadrlarni orqaga qaytarishga 

yordam beradi. Ushbu vosita qulaydir, masalan, siz jonli videoni o'zingiz suratga 

olganingizda va kamerani yoqib, uni o'chirib qo'ygan paytlarni olib tashlashingiz 

kerak. Kesib olingandan so'ng, videoni ketma-ketligimizdagi vaqtincha panelga 

torting. Siz shuningdek vaqtinchalik panelda fayllarni kesib qo'yishingiz mumkin. 

Buning uchun 5-panelning asboblaridan foydalaning. 

                            

 

                             8-rasm. Siljitish panellarining ko’rinishi. 

Kerakli videofaylni to'g'ridan-to'g'ri 1-paneldan 4-panelga siljiting. Videoklipning 

chetidan kerakli qismni kesib olish uchun siz 1 tanlash vositasidan 

foydalanishingiz mumkin, kesish uchun kerakli tomonga sichqonchaning chap 

tugmachasini bosing va kesmoqchi bo'lgan joyga suring. 

                           

 

                            9-rasm. kesish uchun timeline tasmasi 

Qo'yib yuboramiz va qirrasi kesiladi. Agar siz joyga qaytishingiz kerak bo'lsa, 

unda CTRL-Z tugmachasini bosing yoki sichqonchani kerakli joyga suring. Agar 

siz klipning ichki qismidan bir parcha kesib olishingiz kerak bo'lsa. Keyinchalik, 

2- uskuna «Подрезка» asbobi bilan kerakli joyga ajratishingiz kerak va keyin 

videoning kerakli qismlarini kesib tashlang. Oxirida, siz loyihani saqlashingiz 

kerak. 

                                                          Topshiriq. 

Variant 

№  

 Mavzu 

Tarif  

1 

Kompyuter 

1. Videoga oling. 

2. 

Ushbu 

videofayllarni 

kompyuterga 

o'tkazing. 

3. Adobe Premiere dasturini yuklab oling. 

4. Faylga sarlavha va effektlar qo'shing. 

5. Ish haqida hisobot tuzing. 

6. Nazorat savollariga javob bering. 

2 

Printer 

3 

Kafedra 

4 

Universitet 

5 

Mening orzuyim 

6 

Kitoblar 

7 

Skaner 

8 

Projektor 

9 

Mening shahrim 

10 

Tabiat 

11 

Hayvonlar 

12 

Avtomobil 

13 

Kutubxona 

14 

Elementlar 

15 

Monitor 

16 

Yumshoq mebel 

17 

Oshxona mebellari 

18 

Fakultet 

19 

Futbol 

20 

Ixtiyoriy mavzu 

 

NAZORAT SAVOLLARI 

1. Adobe Premiere nima uchun kerak? 

2. Effektlarni qanday qo'shish kerak? 

3. Adobe Premiere asosiy panellarini sanab bering? 

4. Tayyor faylni qanday saqlash kerak?