Ózbekiston respublikasi oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligi berdaq nomidagi qoraqalpoq davlat universiteti

ÓZBEKISTON RESPUBLIKASI OLIY VA O`RTA MAXSUS TA`LIM
VAZIRLIGI


BERDAQ NOMIDAGI QORAQALPOQ DAVLAT UNIVERSITETI

Ro’yxatga olındı: №___________________ «___» _________2022 y.

«TASDIQLANDI» O’quv ishlari bo’yicha prorektor ______________ O. Duysenbaev «____»_____________2022 y.

“METROLOGIYA VA STANDARTLASHTIRISH”

ISHCHI O’QUV DA’STU’RI

Bilim sohasi:	700000	Muxandislik ishlov berish va qurilish sohalari:
Ta`lim sohasi:	710000	Muxandislik ishi:
Ta`lim yo’nalishi:	60710600 60710500	Elektr energetika (Energiyani ishlab chiqarish va uzatish) Energetika (Issiqlik energetikasi)

Umumiy oquv soati - 120 soat
Shunnan:
Maruza -30 soat ( IV-semestr 30 soat )
Amaliy saot -16soat ( IV-semestr 16 soat )
Laboratoriya -14 soat ( IV-semestr 14 soat )
Mustaqil ish -60 soat ( IV-semestr 30 soat )
Nukus–2022
Fanning ishchi o`quv dasturi O`zbekiston Respublikasi Oliy va o`rta maxsus ta`lim vazirligining 2022-yil ___ dagi ___ -sonli buyrug’i (buyruqning _-ilovasi) bilan tasdiqlangan.

Fan dasturi Berdaq nomindagi Qoraqalpoq davlat universiteti kengashi 20__ yil “___”__________gi __- sonli bayoni asosida tasdiqlangan.

Tuzuvchilar:

A.Bijanov

-QDU, “Elektr energetikasi” kafedrasi assistenti

Taqrizchilar:
X. Kamalov QDU “Yarim ótkazgichlar fizikası” kafedrası docenti

QMU, Fizika fakulteti dekani:
2022 yil “_____” _________________________ A. Muratov

QMU, “Elektr energetikasi” kafedrasi mudiri:
2022 yil “_____” ________________________K. Reymov

Pan/modul kodi MS2404 MS2304		Oquv yili 2022-2023		Semestr(lar) 4	ECTS – kreditlar 4
Pan/modul kodi Majburiy		Ta’lim tili ózbek			Haftadagi dars saotlari 4
1	Fanning nomi		Auditoriya mashg’ulotlari (saot)			Mustaqil ta’lim (saot)	Jami yuklama (saot)
	Metrologiya va standartlashtirish		60			60	120

1. 
   O'quv fanining maqsadi va vaziyfasi
   

Fanni o‘qitishdan maqsad - talabalarda iqtisodiyotimizning texnika - texnologiya, menejment va marketing sohalaridagi ishlab chiqarish, savdo, nazorat va iste’mol bilan bogliq bo‘lgan turli metrologik, standartlashtirish sifat va sifat boshqaruvi, sertifikatlashtirish bo‘yicha masalalar bilan shug‘ullanish, hamda me’yoriy hujjatlar va standartlar bilan ishlash borasida yunalish profiliga mos etarli bilim, ko‘nikma malakalarini shakllantirishdir.


Fanning vazifasi - talabalarga uzluksiz ta’lim tizimida "Metrologiya, standartlashtirish va sertifikatlashtirish" bo‘yicha tayyorlashdan kelib chiqib, bunda standartlashtirish, metrologiya, sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish bo‘yicha nazariy, amaliy va me’yoriy hujjatlar bo‘yicha ma’lumotlar o‘rganiladi. Bu borada asosiy masala qilib sifat masalasiga e’tibor qaratiladi.

2. 
   Ma’ruza mashg’ulotining mavzular va soatlar bo’yicha taqsimlanishi:
   

1-jadval

Ma’ruza mavzulari		Darslar soatlar Hajmi
III-semestr
	“Metrologiya va standartlashtirish” fanining maqsadi va vazifalari		2
	Fizikaviy kattaliklar.		2
	Kattaliklar va birliklar tizimi.		2
	O‘lchash usullari va vositalari.		2
	O'lchash vositalari va ularning turlari.		2
	O‘lchashlarning sifat mezonlari. Metrologiyaning aksiomalari.
	O'lchash xatoliklari va noaniqlik.		2
	Xatoliklarning turlari,taqsimlanishi va ularning ehtimoliy baholanishi		2
	Standartlashtirish haqida. Standartlarning turlari va toifalari		2
	Standartlashtirish davlat tizimi. Standartlashtirish bo'yicha davlat nazorati.		2
	Texnik jihatdan tartibga solish.Texnik jihatdan tartibga solish davlat tizimi		2
	Texnik reglamentlar va ularning turlari.		2
	Sertifikatlashtirish va sifatni boshqarish.O'zbekiston Respublikasi sertifikatlashtirish milliy tizimining tashkiliy tuzilmasi.		2
	Sertifikatlashtirish tartibi. Sertifikatlashtirish sxemalari.		2
	Sifat,sifat menejmenti tizimi bo'yicha asosiy tushunchalar.		2
Umumiy jami:			30 soat

Ma’ruza mashg’ulotlari multimediya qurilmalari bilan uskunalangan auditoriyada akademik guruhlar uchun o’tiladi.

3. Amaliy mashg’ulotlar.
2-jadval

№	Amaliy mashg’ulotlari mavzulari.		Soat hajmi
	“Metrologiya to'g'risida” gi, “Standartlashtirish to'g'risida” gi, “Mahsulot va xizmatlarni sertifikatlashtirish to'g'risida”gi O'zR qonuni bo'yicha tushunchalar berish.		2
	Metrologiya va standartlashtirish bo'yicha xalqaro tashkilotlar.		2
	Standart, ularning turlari, ishlab chiqish tartiblari, tasdiqlanishi, standartlarni ro'yxatdan o'tish tartibi.		2
	Mahsulot haqidagi ma'lumotlarni standartlashtirish va kodlash.		2
	Texnik reglamentlarni ishlab chiqishning asosiy vazifalari.		2
	Texnik reglamentlarning turlarivaularniishlabchiqish.		2
	Sertifikatlashtirish sxemalarini o'rganish.		2
	Xalqaro ISO 9000 seriyasidagi standartlar to'g'risida.		2
Umumiy jami:		16 soat

Amaliy mashgulotini tashkil etish boyicha kafedra professor oqituvchilar tomonidan ko’rsatma va tafsilotlar ishlab chiqiladi unda talabalar asosiy maruza mavzular boyish olgan ilim va konikmalarni amaliy masalar orqali yanada boyitadilar. Shuningdek dars va o’quv qollanmalari asosda talabalarga bilimlarni mustaqqamlashga erishish va tarqatma materiyallardan foydalanish ilmiy moqalolar va tezislar chop etish orqali talabalar bilimlarni oshirish masalalar eshish,mavzular boyish taqdimotlar va korgazmali qurollar toyarlash qonun va miyoriy taqdimotlar va ko’rgazmali qurollar tayyorlash ,qonun va miyoriy hujjatlardan foydalana bilish va boshqalar tavsiya etiladi.
4.Laboratoriya ishlari bo’yicha ko’rsatma va tavsiyalar.
Ushbu laboraroriya ishlarida asboplarning tarkibiy tuzilishi, ishlash jarayoni va ularning elektrofizik xususiyatlari yoritilgan. Laboratoriya ishlarida har bir yaralgan qurilmaning dastavvat ishlab ciqilgan namunasi, undan so’ng bugungi kungacha takomillashgan zamanoviy turlarining ishlash qulayligi keltirilgan.
Talaba laboratoriya mashg’ulotlarida ma’ruza mavzusiga doir laboratoriya ishlari bajariladi. Nazaryani laboratoriya mashg’ulotlarda mustahkamlaydi. Laboratoriya mashg’ulotlarda quydagi prinsiplarga asosan laboratoryia ishlari bajariladi: asbob – uskunalardan unumli foydalanish malakasini hosil qilish, energetic qurilmalar energiyasini to’plovchi qurilmalarning elektrokimyoviy, elektrofizikaviy xossalari va xususiyatlari nazariy tahlili natijalari bajariladigan eksperimental – laboratoriya ishlar orqali o’z tasdiqini topadi.
3-jadval

№