FITOGORMONLAR Mahsus sirtqi bo’limi sirtqi (5-yillik) Rahimova Diyora REJA: - FITOGARMONLAR HAQIDA UMUMIY MALUMOT
- FITOGARMONLAR ASOSIY SINFLARI
- FITOGARMONLARNING KLASSIFIKATSIYALARI VA STURUKTURASI
- ADABIYOTLAR RO’YHATI
FITOGARMONLAR - o' simliklarning o‘sish jarayonini boshqarishda ishtirok etuvchi organik moddalardir. Fitogarmonlar o'simlik hujayralarining bo'linishi, to'qimalaming differensiatsiyasi va embrional rivojlanish jarayonlarida aktiv ishtirok etadi O'simlik gormonlari ko'p hujayrali o'simliklarning ayrim qismlarida oz miqdorda hosil bo'lib va ularning boshqa qismlarida o'sish va rivojlanishning regulyatori va koordinatori sifatida harakat qiladigan, past molekulyar og'irlikdagi organik moddalar. Asosan ildizlar va poyalar tepasida faol o'sayotgan to'qimalarda hosil bo'ladi. - O'simlik gormonlari ko'p hujayrali o'simliklarning ayrim qismlarida oz miqdorda hosil bo'lib va ularning boshqa qismlarida o'sish va rivojlanishning regulyatori va koordinatori sifatida harakat qiladigan, past molekulyar og'irlikdagi organik moddalar. Asosan ildizlar va poyalar tepasida faol o'sayotgan to'qimalarda hosil bo'ladi.
- Fitogormonlarga
ba'zan esa o'sish ingibitorlar kiradi.
Auksin
Gibberellin
Sitokininlar
FITOGORMONLAR Fitogormonlarni birinchi bo’lib - 1880 yilda Charlz Darvin "O'simliklarning harakatlanish qobiliyati to'g'risida" kitobida donli ko'chatlarning nur tomon egilishini o'rganish bo'yicha tajribalarni tasvirlab berdi.
- Yorug'likni faqat koleoptilning yuqori qismi qabul qiladi, qolganlari esa asosiy zonada sodir bo'ladi, bu esa yorug'likka befarq. Darvin biron bir kimyoviy stimulyator tepadan effektor (retseptor) zonaga o'tib, undagi o'simlikning xarakterli egilishini keltirib chiqard
- Auksin
- Gibberellin
- Sitokinin
- Etilen
- Abssizin kislota
Auksin - Auksin hujayraningo'sishini va bo'linishini tezlashtiradi. Auksin rivojianayotgan urug'da hosil bo'lsa meva rivojlanishini stimullaydi. Agar auksin urug'lanish amalga oshmagan gullash paytida qo'llanilsa, urug'siz meva rivojlanadi. Urug'siz pomidorlar shu usulda yetishtiriladi. Ammo auksin mevaning rivojlanishida ahamiyatga ega yagona gormon hisoblanmaydi. Geteroauksin yuksak va tuban o'simlik to'qimalarida mavjud
- bo'Iib, auksinga nisbatan bir necha marta kuchli
Gibberellin - Gibberellinlar - bu o'simliklarda gipokotil uzayishi, urug'larning unib chiqishi, gullashi va hokazolarni boshqarish bilan bog'liq turli funktsiyalarni bajaradigan diterpen tabiatiga mansub fitohormonlar guruhi, aksariyat morfogenetik jarayonlarni boshqarishda gibberellinlar auksinlar bilan bir xil harakat qiladi va sitokininlar va abtsisik kislota (ABA) antagonistlari hisoblanadi. ).
Sitokinin - Sitokininlar o'simliklarda ko'plab fiziologik jarayonlarda qatnashadi, hujayralar bo'linishini, o'q va ildiz morfogenezini, xloroplastning pishib etishini, hujayralarning chiziqli o'sishini, qo'shimcha kurtaklarning hosil bo'lishini va qarishini tartibga soladi. Auksinlarning sitokininlarga nisbati hujayralar bo'linishi va o'simlik to'qimalarining differentsiatsiyasida asosiy omil hisoblanadi.
Etilen - Etilen - suvda eruvchan gaz, amalda u ko'plab mevalarning pishishini tezlashtirish uchun keng qo'llaniladi (sabzavot etishtirishda, mevalarda)
Abssizin kislota - Abssizin kislota (ASA), fitogormon angiosperm va gimnospermlarda uchraydi. Yuqori o'simliklarda ABA barcha organlarda uchraydi. Uyqusiz holatda ABA (o'simlik o'sishi stimulyatori) ga boy bo'lgan eski yaproqlar, etuk mevalar, urug'lar va kurtaklarga, ularning oz qismi faol o'sayotgan to'qimalarda (barglar, ko'chatlar) mavjud
ADABIYOTLAR RO’YHATI - 1/Botanika va o‘simliklar fiziologiyasi. I.V. Belolipov, N.Z. Arabova, X, Axmedov,K.X. Buxorov, A.M. lslamov, Sh.E. Abdurasulov «Fan va texnologiya» nashriyoti, 2018.
- 2. “Фитогормоны как будущие лекарства “ Статья Мария Вильданова, кандидат биологических наук, ассистент кафедры клеточной биологии и гистологии биологического факультета МГУ имени М. В. Ломоносова;
Do'stlaringiz bilan baham: |
