II
2
Ma`ruza
.
Ikkinchi tartibli sirt va uning tadbiqlari
Dekart qadimgi matematiklar uchun butunlay
notanish bo‘lgan algebra va uning hisoblash
usullarini geometriyaga kiritish orqali uni
tubdan o‘zgartirdi.
Krilov .A.N.
Reja:
1.
Ikkinchi tartibli sirt va uning tenglamalari.
2.
Ikkinchi tartibli sirtning texnikaviy jismlarda qo’llannishi.
3.
Ikkinchi tartibli sirtni kosmanaftika soxlarida ishlatish.
Tarif : fazoda sirt tenglamasi berilgan va shu sirt tenglamasi bo’yicha fazoda nuqtalar
o’rni ikkinchi tartibli sirt deb ataladi. Ikkinchi tartibli sirtlarni geometrik o’rni silliq sirt
chizadi. Ikkinchi tartibli sirtlarni tarifi bilan keltiramiz Silindir va uning tarifi
elliptik Silindir: fazoda fiksirlangan to’g’ri chizig’iga nisbatan aylantirilgan va tenglamasi
bilan berilgan fazoviy jisim elliptik Silindir deb ataladi
Aylanma sirtlar va ularning tariflari Aylanma sirt : Fazoda aniqlangan ixtiyoriyolingan
kesimi aylana yoki ellepisdan iborat bo’lsa bunday fazoviy jisim Aylanma sirtlar deb
ataladi.
Xususiy hollarda malumki bu tenglamalar aylanma sirtlarda o’rinlidir.
Bu tenglamalar orqali grafik yasaymiz.Sfera tenglamasini shu tenglama orqali yasaymiz
III
3
Elliptik Paraboloid sirt bu sirtdan OZ tekislik bo’yicha kesib olingan ixtiyoriy kesim
paraboladan iboratdir, shuning uchun ham bundan fazoviy jism paraboloid deb ataladi
Kordinata boshidan o’tadigan konusdir.
Manbalardan foydalanish uchun tavsiya etiladigan adabiyotlar ro’yxati:
1.Narmanov A.YA. Analitik geometriya T. 2008
2.Aleksandrov A.D., Nesvetaev N.YU. Geometriya. M., Nauka, 1990.
3.Pogorelov A.V. Analitik geometriya. T., O’qituvchi, 1983.
