Flash mx da ishlash asoslari
Download 0.87 Mb. Pdf ko'rish
|
17-mavzu
- Bu sahifa navigatsiya:
- Tools ( Uskunalar )
- View ( Ko’rish )
- Rasm. 3.2.
- Rasm. 3.4.
- Rasm. 3.10.
- Rasm. 3.12.
- Rasm. 3.15.
- Rasm 3.17.
- Rasm. 3.23.
- Bu to’g’risida keyingi bo’limlarda
- Rasm. 3.26
|
17- Mavzu: Flash mx dasturi haqida ma’lumot. Flash mx da oddiy harakatlar hosil qilish.
FLASH MX DA ISHLASH ASOSLARI
Flash MX muharririning foydalanuvchi interfeysi boshqa Windows ilovalaridan deyarli farq qilmaydi. Hamma Windows ilovalarida bo’lgani kabi Flash MX da ham yuqori menyu, uskunalar paneli, bir qancha buyruqlar va h. bor.
Flash MX birinchi marta ishga tushirilganda, asosiy oyna ustida “Welcome”(“Hush kelibsiz”) muloqot oynasi nomoyon bo’ladi. Bu oynadan foydalanib siz dastur konfiguratsiyalarini o’zingizga qulay tarzda sozlab olasiz. Bu oyna to’g’risida siz keyingi darslarda batafsil tanishishasiz. “Welcome” oynasi yopib yuborilgandan song, Flash MX ning asosiy oynasi chiqadi.(3.1-rasm). Flash MX ishchi muhiti va oynalari bilan qisqacha tanishib chiqamiz.
Rasm. 3.1. Flash MX asosiy oynasining ko’rinishi
Tahrirlovchi uskunalar paneli
Uskunalar paneli asosiy oynaning chap tomonida joylashgan. Bu panelda joylashgan uskunalar grafik obyektlarni yaratish va taxrirlash uchun xizmat qiladi. Uskunalar panelining ko’rinishi 3.2-rasmda ko’rsatilgan. Ishlash qulay bo’lishi uchun uskunalar paneli 4 – bo’limga bo’lingan. Uskunalar tanlanganda ular “yonadi”.
Tools (Uskunalar) – asosiy uskunalarni o’z ichiga oladi. Bu uskunalardan foydalanish turiga qarab ikkiga bo’linadi: tanlash va belgilash uchun mo’ljallangan uskunalar va chizish uchun mo’ljallangan uskunalar. Bu uskunalarning vazifasi va ulardan foydalanish to’g’risida alohida keyingi boblardada to’xtalamiz. View (Ko’rish) – Ish maydonidagi tasvirlarni ko’rishni boshqaruvchi uskunalarni o’z ichiga oladi. Panelning bu qismida ikkita uskuna bor holos.
Hand Tool(Qo’l)- ish maydonini ko’rishni sichqoncha yordamida amalga oshirishni ta’minlaydi. ZoomTool(Mas'shtab) – ish maydonidagi tasvirlarni tez mas`shtab-lashtirishni amalgam oshiruvchi uskuna. Bu uskuna tanlanganda shu panelning Options(Parametrlar) qismida 2-ta qo’shimcha tugma paydo bo’ladi (kattalashtirish va kichiklash-tirish)
Tahrirlovchi uskunalar paneli
Colors (Ranglar) – Obyektlarni ranglarini sozlash uskunalarini o’z ichiga oladi. Options (Parametrlar) – Bu qismda yuqoridagi uskunalarning qo’shimcha imkoniyatlarini beruvchi yordamchi uskunalar chiqadi. Buning uchun yuqorida joylashgan uskunalarning birortasini tanlash kerak. Agar tanlangan uskunaning qoshimcha imkoniyati yo’q bo’lsa uskunalar panelining Options qismida hech qanday uskuna chiqmaydi. Zarurat tug’ilganda uskunalar panelini joyini o’zgartirish mumkin.
Foydalanuvchi grafik tasvirlarni yaratadigan va tahrirlaydigan joy –ish maydoni deb yuritiladi.(3.3-rasm). Ish maydoni Flash MX oynasining markazida joylashagan va montaj stolini o’z ichiga oladi. Ish maydonining yuqori qismida mahsus tugmachalar joylashgan.
Rasm 3.3. Flash MX oynasining ish stoli Strelka; Ustida ishlanayotgan sahna ko’rinishi (klip yoki simvol)dan bitta oldingisiga qaytish uchun xizmat qiladi;
Kerakli sahnaga o’tish. Bir vaqtning o’zida bir nechta sahna bilan ishlanayotgan bo’lsa, ushbu tugma bosilganda mavjud sahna ismlari royhati menyu ko’rinishida chiqadi. Sahna ismlari agar foydalanuvchi tomonidan berilmagan bo’lsa, Flash ularni avtomatik tarzda Scene 1, Scene 2, … tarzda nomlab qo’yadi.
Bu tugmacha bosilganda kutubxonada mavjud simvollar royhati menyu ko’rinishida chiqadi. Bu menyudan kerakli simvolni tanlab uni tahrirlash mumkin.
Mas'shtabni berish maydoni. Foydalanuvchi o’zi uchun kerakli mas`shtab variantini tanlashi yoki klaviatura orqali kiritishi mumkin.
Ish maydoninig ixtiyoriy joyiga sichqoncha ko’rsatkichini olib borib, uning o’ng tugmachasi bosilsa, kontekstli menyu paydo bo’ladi. U erdan – Scene(Sahna) punkti tanlanganda 3.4-rasmdagi oyna hosil bo’ladi. Bu oynaning nomi ham “Scene” deb nomlanadi. Bu oynada siz: - film sahna ko’rinishlari ro’yhatini ko’rishingiz mumkin; filmning borishi ularning joylashishiga mos ravishda bo’lishi mumkin; - tanlangan biror
sahnadan nusha
olishingiz mumkin; - yangi, bo’sh sahna ochishingiz mumkin; - keraksiz sahna korinishini o’chirib tashlshingiz mumkin.
Montaj stoli
Ish maydoninig markaziy qismida montaj stoli(Stage) joylashgan. Filmni korish paytida fon rangi (agar muallif mahsus obyektdan fon sifatida foydalanmagan bo’lsa) montaj stoli rangi bilan bir hilda nomoyon bo’ladi. Film ishga tushirilganda ekranda montaj stolida joylashgan obyektlargina nomoyon bo’ladi. Har doim montaj stolida filmning, bitta sahnasi obyektlarigina joylashadi. Boshqa sahna ko’rinishiga o’tilsa shu sahna ko’rinishi stolda nomoyon bo’ladi. O’z vaqtida montaj stoli joriy filmning o’zigagina tegishli bo’ladi. Agar siz yangi Flash fayli (*.fla) yaratsangiz, yoki mavjud fayllardan birortasini ochsangiz u umuman boshqa oynada chiqadi va boshqa montaj stoli ajratiladi. Ikkita Flash-filmni bitta montaj stolida tahrirlab bo’lmaydi. Agar birorta ham fayl ochilmagan bo’lsa montah stoli ham chiqmaydi.(3.5-rasm) Boshqa Windows ilovalarida bo’lgani kabi Flash MX da ham ko’p hujjatli interfeys(MDI- Multi Document Interface) modelidan foydalaniladi. MDI modeli yordamida – bitta asosiy oynada, bir vaqtni o’zida bir nechta fayllarni alohida- alohida oynalarga ochib, tahrirlash mumkin.
Rasm. 3.5. Film ochilmaganda — Montaj stoli ham bo’lmaydi
Masalan, 3.6-rasmda bitta Flash oynasida ikkita faylni ochilgan va har ikkalasi ikki hil film. Bu ikki filmdan biridan ikkinchisiga o’tilsa asosiy oyna o’zgarmaydi, montaj stoli esa o’zgaradi. MDI modeli bir fayldagi elementlarni sichqoncha yordamida boshqasiga ko’chirib olib o’tish imkoniyatini beradi(drag-and-drop tehnologiyasi bo’yicha).
Rasm. 3.6. Ikkita film bilan bir vaqtda ishlash
Obeyektlarni bir filmdan ikkinchisiga olib o’tish vaqtida obyektning visual shakligina emas, uning boshqa hususiyatlari ham saqlanib qoladi. Masalan, biror tugmani bir filmdan ikkinchisiga olib o’tishda uning shakli va г bajaradigan amal ham o’zgarmaydi.
Obyektni bir filmdan ikkinchisiga ko’chirib otishda ko’rsatgichni shu obyektga o’rnatiladi va sichqoncha tugmasini bosib, uni qo’yib yubormagan holda keyingi filmdagi shu obyekt joylashishi kerak bo’lgan pozitsiyaga olib boriladi va sichqoncha tugmasi qo’yib yuboriladi. Obyekt nushasini ko’chirish uchun esa bu amal oshiriladi.
Ish maydoning yuqori qismida Vaqt diagrammasi(Timeline) paneli joylashgan.(3.7-rasm) Vaqt diagrammasi paneli ikki qismga bo’linadi: qatlamlar va freymlar. Vaqt diagrammasi panelidan foydalanib, qatlam(Layer)larni o’zaro joylashgan o’rnini boshqarish, obyektlarni joylashuv ketma-ketligini o’zgartirish va boshqa bir qancha amallarni bajarish mumkin. Vaqt diagrammasi animatsiya va filmning interaktiv elementlarini yaratishda asosiy uskunalardan biri hisoblanadi. Vaqt diagrammasi paneli murakkab strukturaga va ko’p sonli boshqarish elementlariga ega. Shu bilan birga o’rnatilgan parametrlarga bog’liq ravishda Vaqt diagrammasining tashqi ko’rinishi etarlicha katta diapazonga o’zgarishi mumkin.
Rasm. 3.7. Vaqt diagrammasi paneli va uning elementlari
Vaqt diagrammasi elementlari bilan tanishishni freymlar shkalasidan boshlaymiz. Shkala sahnaning hamma qatlamlari uchun umumiy bo’ladi. Unda freym(freym)larni o’sib borish tartibidagi nomerlar tasvirlangan. Nomerlash qadami 5 ga teng.
Vaqt diagrammasi kallagi o’ziga hos joriy(faol) freymda ifodalangan tasvirni(animatsiyani ) ko’rsatuvchi indikator vazifasini o’taydi. Tahrirlanayotgan film ishga tushirilganda kallak shkala boyicha o’ngga qarab surilib boradi va freymlar maydonidagi freymlarni navbatma-navbat “o’qiydi”(ko’rsatadi). Yaratilgan animatsiyani ko’rish uchun kallakni sichqoncha yordamida siljitish mumkin. Vaqt diagrammasida tasvirlarni va freymlarni ifodalanishi
Oldingi bo’limda kalit freymlar tog’risida qisqacha to’htalib o’tgan edik. Kalit freym – xususiy holda kulrang fonda joylashgan qora nuqta bilan ifodalanadi. Agar uning davomiga yana freym qoshsak, qora nuqtacha chiqmasa, u kalit freym bo’la olmaydi. Joylashish holati o’zgarishi bilan ifodalanuvchi tweened-animatsiyalar uchun - bir-biri bilan strelka orqali ulangan, och-ko’k rangli fonda joylashgan, o’rtasida qora nuqtasi bor freymlar - kalit freymlar hisoblanadi. Strelka ornida esa oraliq freymlar joylashadi. Shakl o’zgarishi bilan ifodalanuvchi tweened-animatsiyalar uchun - bir-biri bilan strelka orqali ulangan, och-zangor rangli fonda joylashgan, o’rtasida qora nuqtasi bor freymlar - kalit freymlar hisoblanadi. Strelka ornida esa oraliq freymlar joylashadi. Strelkaning chap tomonida(boshlanishida) joylashgan kalit freym – ochuvchi freym, o’ng tomonida(oxirida) joylashgani yopyvchi freym deyiladi. Agar, yopuvchi kalit freym qoyilmagan bo’lsa, strelka o’rnida shtrix chiziq paydo bo’ladi. Agar freym ustida kichik a harfi bo’lsa bu freymga “Action” paneli yordamida qandaydir jarayon bog’langan bo’ladi.
Freymlar ustida qizil bayroq bor bolsa, bu freym metka yoki izoh(komentariy)ni ifodalaydi. Uzluksiz ketma-ketlikda joylashgan kalit-freymlar – “freymlar almashinishi” orqali amalga oshuvchi animatsiyani bildiradi. Vaqt diagrammasining tashqi ko’rinishi freymlarning formatini tanlashga ham bog’liqdir. Freymlar shkalasining ohirida joylashgan tugma ustiga borib, sichqonchaning o’ng tugmasi bosilsa Frame View menyusi chiqadi. Menyu vazifasiga ko’ra to’rtta guruhga bo’lingan va ular gorizontal chiziq bo’yicha ajartilgan.(3.8 - rasm)
Birinchi guruh menyu bandlari freym yacheykalari gorizontal o’lchamini o’rnatish uchun xizmat qiladi:
Tiny (Tekislangan, siqilgan);
Small (Kichik);
Normal (Oddiy);
Medium (O’rtacha);
Large (Katta). Ikkinchi guruhda faqatgina Short(Qisqa) – menyu bandi joylashgan bo’lib, u yacheykalar o’lchamini vertikal boyicha kichraytirish uchun xizmat qiladi.(3.9- rasm)
Rasm. 3.9. Short menyu bandi boyicha o’zgartirilgan Vaqt diagrammasi ko’rinishi
Uchinchi guruhda ham bitta Tinted Frames(Boyalgan freymlar) menyu bandi joylashgan bo’lib, u freymlarni animatsiya turiga qarab rang bo’yicha ajralib turishini ta’minlaydi. Ohirgi to’rtinchi guruhda ikkita menyu bandi joylashgan:
Preview (Avvaldan ko’rish) — menyu bandi kalit freymi tanlanganda ish maydonida chiquvchi obyektni kichraygan holatini to’g’ridan-to’g’ri shu freym yacheykasida ko’rinib turishini ta’minlaydi; (3.10-rasm)
Preview In Context (Avvaldan kontekstda ko’rish). Ushbu menyu bandining Preview menyu bandidan farqi kalit freym yacheykasida obyekt montaj stoliga nisbatan qanday holatda joylashgan bo’lsa shundayligicha chiqadi, tasvirning montaj stoli chegarasidan chiqib ketgan qismi yacheykada ko’rinmaydi. Rasm. 3.10. Preview(avvaldan ko’rish) menyusi tanlanganda vaqt diagrammasida freymlarni ko’rinishi Hususiyatlar inspektori Ish maydoning pastki qismida(biror film tahrirlanayotgan yoki yaratib qo’yilgan holatda) hususiyatlar inspectori paneli joylashgan. (3.11-rasm) Agar ish maydonida birorta ham obyekt tanlanmagan yoki birorta ham obekt yo’q bo’lsa yoki montaj stolini bosh joyiga borib sichqonchaning o’ng tugmasi bosilsa, u holda hususiyatlar inspektorida filmning umumiy parametrlari nomoyon bo’ladi. Itiyoriy biror obyekt tanlanishi bilan hususiyatlar inspektori formati o’zgaradi, bu holda hususiyatlar inspektori panelida shu obyektga tegishli bo’lgan paramatrlarni sozlash imkoniyatini beruvchi elementlar chiqadi. Hususiyatlar inspektori panelida filmning umumiy parametrlarini sifatida quyidagi elementlar aks etadi:
Document(Hujjat) ismli maydon, unda joriy tahrirlanayotgan faylning ismi nomoyon bo’ladi;
(filmning umumiy parametrlarini aks ettirgan holat) Size(O’lcham). Filmni mustaqil ravishda boshqa dasturlar yordamida korillayotgandagi ekran o’lchami va boshqa qo’shimcha parametrlarini sozlash uchun hizmat qiladi; Bu tugma bosilganda film ekrani parametrlarini sozlash uchun hizmat qiluvchi elementlarni o’z ichiga olgan Document Propertiyes muloqot oynasi chiqadi. (3.12- rasm)
o’rnatilgan yoki boshlang’ich parametrlar asosida boshqa dasturlar muhitida ishlashga mo’ljallangan faylga aylantiradi(konvertatsiya qiladi). Agar avvaldan aniq bir dastur muhitida ishlashga mo’ljallangan dastur parametri o’rnatilmagan bo’lsa, u holda boshlang’ich parametrlar bo’yicha quyidagi tipli fayllar hosil bo’ladi (*. SWF, *.FLA, *.HTML). Nashr qilish parametrlari Fayl menyusining Publish Settings menyu bandi orqali o’rnatiladi; Background(Fon) tugmasi bosilsa turli hildagi rang palitralarini o’zida mujassamlashtirgan oyna hosil bo’ladi, ulardan ihtiyoriysini tanlab montaj stoli rangini o’zgartirish mumkin. Biz bilamizki filmning orqa foni rangi montaj stolining rangi bilan aniqlanadi;
Frame Rate maydoniga freymlarning almashinish chastotasi kiritiladi. Masalan, maydonga 12 soni kiritilgan bo’lsa, film bajarilishi mobaynida 1sekund vaqt 10 ta freym almashinadi.
chiqaradi.
Rasm. 3.12. Document Properties muloqot oynasi. MOVIE EXPLORER (FILM SHARHLOVCHISI) Movie Explorer – Flash MX ning asossiy komponentlaridan biri hisoblanib, u filmning tuzilishini ko’rish va ihtiyoriy element ko’rinishini o’zgartirish (modifikatsiya qilish) uchun tez tanlash imkoniyatini beradi.
Rasm.3.13 Movie Explorer oynasi Movie Explorer dan foydalanib quyidagi amallarni bajarish mumkin:
Film elementlarini uning nomi bo’yicha qidirish;
Tanlangan elementni ko’rinishini o’zgartirishm(modifikatsiyalash) maqsadida hususiyatlar panelini chaqirish;
Boshqa mualliff tomonidan yaratilgan Flash-filmning tuzilishini(strukturasini) ko’rish;
Movie Explorer oynasini ochish uchun Window menyusidan Movie Explorer bandi tanlanadi yoki Alt+F3 birgalikda bosiladi. Movie Explorerda film tuzilishi daraht ko’rinishida chiqadi. Agar element o’z ichiga yana qandaydir elment(lar)ni olgan bo’lsa, uning oldida (+) belgisi chiqadi. (+) belgisini bosilsa oynaning yuqori qismida joylashgan tugmachalar holatiga mos keluvchi joriy elementga tegishli ichki elementlar royhati ochiladi. Royhatda keltirilgan har bir element oldida shu element tipini ifodalovchi belgi(rasm) joylashgan.
Movie Explorer oynasida tasvirlanuvchi film darahti ikki qismga bol’ingan: - birinchi qismda aniq bir sahna(lar) va uning tarkibiga kiruvchi elementlar ro’yhati alohida-alohida ifodalandi. Ikkinchi qism filmning hamma sahnalari uchun umumiy hisoblanib, unda filmda foydalanilgan barcha simvollar ro’yhatini ko’rish mumkin va uni shunga monand ravishda Symbol Definition(s) deb ataladi.(3.14-rasm). Bunda tanlangan element qayerda joylashganligini oynaning pastki qismidan bilib olish mumkin.
Rasm. 3.14. Filmda foydalanilgan Simvollar ro’yhatini Movie Explorerda ko’rish Movie Explorer bilan ishlashning yana bir qulay tomoni shudaki, agar filmda ActionScript tilidan foydalani biror element uchun dastur tuzilgan bo’lsa, uning belgisi oldida turgan (+) belgisi ustida sichqoncha tugmasi bosilsa dastur matni ochiladi. (Rasm.3.15) Agar sichqoncha tugmasi biror element belgisi ustida yoki dastur matning ihtiyoriy qatorida ikki marta bosilsa ActionScript tahrirlovchisi chaqiriladi.
Oynaning yuqori qismida Show guruh tugmachalari va Find matnli maydoni joylashgan.
Rasm. 3.15. Movie explorer yordamida dastur matnini ko’rish Show guruhi tugmachalari film darahtida ma’lum bir tipli elementlar ro’yhatini ko’rsatish yoki ko’rsatmaslik uchun hizmat qiladi. Bir vaqtning o’zida bir nechta tugmachalardan birgalikda foydalansa bo’ladi. Bu tugmachalarning vazifasi:
ko’rsatish yoki ko’rsatmaslik uchun hizmat qiladi; Show Buttons, Movie Clips and Graphics - Film darahtida Tugmalar,kliplar va grafik obyektlarni ro’yhatini ko’rsatish yoki ko’rsatmaslik uchun hizmat qiladi;
Show Action Scripts — Film darahtida ActionScript tilida yozilgan dastur matnlarini ko’rsatish yoki ko’rsatmaslikni ta’minlaydi;
Show Video, Sounds and Bitmaps - video, ovoz va rastrli rasmlar royhati film darahtida ko’rinishi yoki ko’rinmasligini ta’minlaydi; Show Frames and Layers – Film darahtida qatlamlar va animatsiyalardagi kalit freymlar ro’yhati ko’rinishi yoki ko’rinmasligini ta’minlaydi; Customize which items to show — Bu tugmacha bosilishi bilan qo’shimch muloqot oynasi ochiladi. Oynadan qanday elementlar film darahtida ko’rinishi kerak bo’lsa ularni tanlanadi va bu parametrlar boshqa filmlar ochilganda ham o’zgarmaydi; (Rasm. 3.16).
Rasm. 3.16. Film darahtida ko’rinishi kerak bo’lgan elementlarni tanlash oynasi
Matn yozilishi jarayonida film darahtida faqat topilgan element(lar) nomoyon bo’lib boradi. (3.17-rasm)
Rasm 3.17. Movie Explorer oynasida filmning biror elementini qidirish
Flash MX konfiguratsiyalarini tanlash va saqlash
Flash MX foydalanuvchiga ishchi vositalarni konfiguratsiyalarini avtomatik tarzda tanlash imkoniyatini beradi. Bunda asosan uchta konfiguratsiya ko’riladi: - Dizaynerlar uchun mo’ljallangan Designer konfiguratsiyasi; - Dasturchilar uchun mo’ljallangan Developer konfiguratsiyasi; - Umumiy konfiguratsiya General. Agar siz bu uchta konfiguratsiya to’grisida oldindan biror mal’umot olmoqchi bo’lsangiz, asosiy oynaning Help menyusidan Welcome menyu bandini tanlang. Buning tanijasida ekraningizda Flashda tayyorlangan muloqot oynasi chiqadi. (3.18- rasm) Unda yuqorida keltirilgan uchta konfiguratsiyaga mos keluvchi uchta menyu joylashgan. O’zingiz uchun kerakli ma’lumotni kerakli menyu bandini tanlash orqali olishingiz mumkin. Konfiguratsiyalarni saqlash uchun: 1. Asoaiy oynaning Window menyusidan Panel Sets (Panellar to’plami) menyu bandini tanlang. 2. Bu menyu bandi yonidan chiqqan yon menyudan munosib konfiguratsiya variantini tanlashingiz mumkin: umumiy konfiguratsiya uchun Default
foydalanilayotgan monitor imkoniyatiga qarab bir nechta konfiguratsiya variantlari ro’yhati keltirilgan. Ihtiyoriy biror konfiguratsiya tanlangandan so’ng asosiy oynadan oshiqcha bo’lgan oynalar olib tashlanadi yoki aksincha, etishmayotgan oynalar ochiladi. Barcha mavjud oynalar ro’yhati asosiy oynaning Window menyusida menyu bandlari tarzida berilgan. Ulardan birortasini tanlasangiz shu oyna ochiladi. Ozingiz uchun qulay bo’lgan ishchi muhit tayyorlab olganingizdan so’ng bu konfiguratsiyani saqlab qo’yishingiz mumkin. Buning uchun: 1. Window menyusidan Save Panel Layout(Oynalar konfiguratsiyasini saqlash) menyu bandini tanlang; 2. Ekranda chiqqan muloqot oynasidagi Name maydoniga saqlanayotgan konfiguratsiya nomini kiriting va OK tugmasini bosing. (3.19-rasm).
Rasm. 3.18. Kerakli konfiguratsiya to’g’risida ma’lumot olish oynasi Ohirgimarta foydalanilgan(yaratilgan) konfiguratsiya Flash MX ni navbatdagi yuklanishida avtomatik tarzda u bilan birga yuklanadi.
Foydalanuvchi tomonidan yaratilgan konfiguratsiyalar barchasi Panel Sets menyu bandi yon menyusidagi royhatga qo’shiladi. (Rasm. 3.20). Rasm. 3.20. Foydalanuvchi tomonidan yaratilgan konfiguratsiyani chaqirish
Tezkor tugmachalarni belgilash Foydalanuvchining interfeysini grafik rejimda ifodalash keng tarqalganligi sababli dasturlarning aksariyat funksiyalari “sichqon” yordamida ishga tushiriladi. Lekin, Tajribalar shuni ko’rsatadiki, tez-tez murojaat qilinadigan buyruqlarni “tezkor tugmacha”- lar(Shortkut keys yoki Hotkeys) orqali bajarish qulaydir. Flash MX da foydalanuvchilar o’zlari uchun tezkor tugmachalar kombinatsiyasini belgilab olishlari mumkin. Buning uchun Edit menyusining Keyboard Shortcuts...menyu bandini tanlanadi. Oyna interfeysning quyidagi elementlarini o’zida mujassamlashtirgan(3.21-rasm):
Rasm. 3.21. Tezkor tugmachalarni belgilash oynasi Ochiluvchi Currient Set(Joriy to’plam) maydonidan siz, oldindan aniqlab qoyilgan quyidagi tezkor tugmalar kombinatsiyasini tanlashingiz mumkin; bu kombinatsiyalar quyidagi grafik muharrir(redaktor)lardagi tezkor tugmalar kombinatsiyalariga mos keladi:
Macromedia Fireworks 4;
Macromedia FreeHand 10;
Adobe Illustrator 10;
Adobe Photoshop 6. Bulardan tashqari Macromedia Standart va Flash 5 tezkor tugmalari to’plamidan ham foydalanishingiz mumkin. Yana bir ochiluvchi Commands maydonida keltirilgan ro’yhatdan siz ma’lum buyruqlarni bajarishga mo’ljallangan kombinatsiyalar to’plamini ko’rishingiz va zarur joylariga o’zingizga qulay kombinatsiyani yozishingiz mumkin. Bu kombinatsiyalar to’lami to’rtta:
Biror variant tanlangandan so’ng Commands maydoning pastki qismida variantga mos buyruqlar ro’yhati chiqadi. Agar Drawing Menu varianti tanlangan bo’lsa, Commands maydoning pastki qismida asosiy oyna menyusining barcha buyruqlari ro’yhati chiqadi. Biror menyu bandi buyruqlariga mos tezkor tugmachalar kominatsiyasini ko’rish uchun sichqoncha yordamida ro’yhat chap tomonidagi “+” belgisini bosish etarlidir. Description matnli maydonidan - royhatdagi tanlangan buyruq uchun izoh yozishda foydalaniladi. Shortcuts qatorida joylashgan “+” va “– ” tugmachalari mos ravishda ro’yhatdan tanlangan buyruqni bajaruvchi tezkor tugmacha belgilash yoki uni olib tashlash uchun xizmat qiladi. Belgilanayotgan tugmalar kombinatsiyasi klaviatura yordamida Press Key matnli maydoniga kiritilishi zarur. Kiritilgan so’zni amalda saqlab qoyish uchun Change tugmasi bosiladi. Faqat shuni esdan chiqarmaslik lozim: Agar Shortcuts qatoridagi “+” va “– ” tugmalari, Press Key maydoni va Change tugmasi “harakatlanmaydigan holda” bo’lsa, yangi tezkor tugmalar kombinatsiyasini kiritishdan oldin joriy Currient Sets maydonida tanlangan tezkor tugmalar kombinatsiyalari to’plami konfiguratsiyasi saqlanuvchi fayl nushasini yaratib olish zarur. Fayl nushasini yaratish uchun Keyboard Shortcuts oynasining yuqori-o’ng qismida joylashgan (Duplicate Set) tugmasidan foydalaniladi Ushbu tugmani bosilganda fayl nushasi nomini kiritishni so’rovchi muloqot oynasi chiqadi (3.22-rasm). Fayl yaratilgandan so’ng Keybord Shortcuts oynasidagi buyruqlar ro’yhati endi ana shu faylga tegishli bo’lib qoladi. Ro’yhatdan kerakli buyruq tanlanadi va uni tezkor tugmalar kombinatsiyasiga bog’lash mumkin bo’ladi, ya’ni Shortcuts qatoridagi “+” va “– ” tugmalari, Press Key maydoni va Change tugmasi va shu bilan birga Duplicate Set tugmasi yonida joylashgan ikkita tugma ham “harakatlanuvchi holatga” o’tadi.
Rasm. 3.22. Duplicate Set tugmasi bosilganda chiqadigan muloqot oynasi
Demak, yangi tezkor tugmalar kombinatsiyasini yaratish uchun quyidagi amallarni bajariladi: 1. Current Set ro’yhatidan biror avvaldan aniqlangan tezkor tugmalar to’plami konfiguratsiyasi tanlanadi. 2. Uni Duplicate Set tugmasi yordamida yangi faylga ko’chirib olinadi. 3. Buyruqlar ro’yhatidan siz tezkor tugmaga bog’lash kerak bo’lgan biror buyruqni tanlaysiz. 4. “+” tugmasin bosasiz, natijada pastda 5. Press Key maydoniga klaviatura yordamida tugmalar kombinatsiyasini kiritasiz va Change tugmasini bosasiz Agar siz kiritgan kombinatsiya boshqa bir buyruq bilan bog’liq bo’lsa, Press Key maydoning pastki qismida ogohlantirish chiqadi. Bunday holda siz o’zingiz hohlagan variantni tanlashingiz mumkin.
Flash MX muharriri parametrlarini sozlash uchun Edit menyusidan Preferences (Parametrlarni o’rnatish) menyu bandi tanlanadi. Natijada Preferences muloqot oynasi ochiladi. Preferences oynasida beshta bo’lim mavjud: General(Umumiy parametrlar), Editing(Tahrirlash parametrlari), Clipboard(Bufer yordamida ma’lumot almashtirish parametrlari), Warnings(Ogohlantirish) va ActionScript(ActionScript muharriri parametrlari). General bo’limida qoyidagi elementlar mavjud(3.23-rasm):
Undo Levels matnli maydoni; bu maydonga Undo(bekor qilish) buyrug’i yordamida nechta amalni bekor qilish mumkinligini aniqlovchi 0 dan 200 gacha oraliqdagi son kiritiladi;
Printing Options:Disable PortScript belgilash(tanlash) maydonchasi; Agar siz foydalanayotgan printer PortScript formatidagi faylani chop etishda hatolik chiqarsa, ushbu maydonni belgilab qo’yiladi(belgilash uchun sichqoncha ko’rsatkichini shu maydoncha ustiga olib kelib uning o’ng tugmasini bir marta bosish etarli).
Selection Options: Shift Select belgilash maydonchasi. Agar maydoncha belgilab qo’yilgan bo’lsa, bir nechta obyektlarni tanlash Windows usuli bo’yicha amalga oshiriladi: Shift bilan bosilganda yangi obyekt oldin tanlanganlari soniga qo’shiladi.
Show Tooltips belgilash maydonchasi; Agar maydoncha belgilangan holatda bo’lsa sichqoncha muharrirning biror elementi ustiga olib borilganda uning pastida yordamchi ma’lumot chiqadi;
maydoncha belgilangan holatda bo’lsa, Vaqt diagrammasi oynadan alohida holatda nomoyon bo’ladi;
tanlash imkoniyatini beradi, bunda freymlar qatoridan ikki kalit freym orasidagi ixtiyoriy freymni sichqoncha bilan tanlash natijasida mana shu ikki kalit freym orasidagi barcha freymlar ketma-ketligi belgilanganadi. Boshlang’ich holda Frame based selection -freymlarni alohida tanlash rejimidan foydalaniladi;
Named Anchor on Scene(Sahna metkalarininomlash). Agar bu maydoncha tanlangan holda bo’lsa, Flash muharriri har bir sahnaning birinchi kalit freymiga avtomatik tarzda nomlangan metka qo’yib ketadi.
Highlight Color qatoridan joylashgan ikki tnlash maydonlaridan siz joriy qatlam(Layer)ning sahnadagi chegara
chizig’i rangini
berishda foydalanishingiz mumkin. - Use This Color (Quyidagi rangdan foydalanish)ni tanlab, paydo bo’lgan ranglar oynasidan biror rangni tanlashingiz mumkin - Use Layer Color (Qatlam rangidan foydalanish) ;
Font Mapping Default ochiluvchi ro’yhati; Flash filmlar bilan ishlash jarayonida shunday holatlar bo’lishi munkin: Boshqa bir dizayner tomonidan yoki boshqa kompyuterda qilingan filmlarda foydalanilgan shriftlar sizning komyuteringizda o’rnatilmagan bo’lishi mumkin. Bunda shu shriftlar orniga siz o’z kompyuteringizda mavjud shriftlardan foydalanishingiz mumkin. Buning uchun almashinuvchi shrift sifatida Font Mapping Default ochiluvchi maydonidan siz o’z kompyuteringizda bor shriftlar ro’yhatidan birortasini tanlashingiz lozim.
Clipboard bo’limida obyektlardan bufer yordamida ma’lumot almashish uslubi bo’yicha nusha olish parametrlarini sozlashingiz mumkin. Bu bo’lim o’zi uchta qismga bo’lingan(3.24-rasm) va unda foydalanuvchi quyidagi parametrlarni o’rnatishi mumkin:
Flash filmga import qilingan rastrli tasvirlar(Bitmaps) uchun : o Rang uyg’unligi (Color Depth); o Buferga sig’ish chegarasi (Resolution); o Buferrdan ajratiluvchi joy hajmi(Size limit); o Tasvirni tekislash (Smooth);
uchun Gradient ranglar sifat darajasini berish; Unda faqat bitta Quality parametrini o’zgartiriladi. Grdient ranglar sifat darajasi qancha oshirilsa uni import qilish shuncha ko’p vaqt talab qiladi.
Flash filmga import qilinuvchi FreeHand formatidagi matn bo’lgini tahrirlash va saqlash uchun Maintain Text as Blocks belgilash maydonchasi tanlanadi.
Endi Flash interfeysi ish stoli va ishchi muhiti ko’rinishini sozlash uchun qollaniladigan buyruqlarni ko’rib chiqamiz. Bu buyruqlar asosan View menyusi buyruqlari hisoblanadi: - Montaj stolidagi tasvir masshtabini o’zgartirish uchun —Zoom In (Kattalashtirish), Zoom Out (Kichraytirish), Magnification (Tasvir o’lchamini kattalashtirish) menyu bandlaridan foydalaniladi; - Work Area (Ishchi muhit); Agar ushbu menyu bandi tanlangan holda bo’lsa(ya’ni uning oldida belgisi bo’lsa), montaj stolining chegarasidagi muhit ham montaj stoli kabi hususiyatga ega bo’ladi. Unga grafik obyektlarni chizish mumkin bo’ladi, ya’ni bu qismdan montaj stolining bir qismi sifatida foydalanish mukin.(3.25-rasm) Faqat bu qismga joylashgan obyektlat film ishga tushirilganda ko’rinmaydi. - Rulers (Chizg’ich), Grid (To’r), Guide (Boshqaruvchi). Rulers va Grid menyu bandlarini tanlansa , mos ravishda ish maydoniga √
chizg’ich(Линейка) va to’r chiqaradi. Bular obyektlarni bir-biriga nisbatan joy-joyiga qo’yish, hamda ularni aniq koorinatalarga chizish kabi ishlarni amalga oshirishda qulayliklar yaratadi.(3.26-rasm) Chizg’ich ish stolida ko’rinib turgan holatda uni ustiga sichqonchani olib borib chap tugmasini bosgan holda montaj stoliga qarab tortsak, boshqaruvchi hosil bo’ladi. Boshqaruvchi yordamida obyektlarni solishtirish mumkin.
Boshqaruvchini o’chirib tashlash, joyini o’zgartirish mumkin. Boshqaruvchini hususiy holda yaratish uchun, boshqaruvchi qatlamdan foydalaniladi. Bu to’g’risida keyingi bo’limlarda tanishamiz.
chizish
Rasm. 3.26 Chizg’ich va to’r qoy’ilgan ishchi muhiti ko’rinishi
Yordam va o’rganish vositalarini siz Flash yuqori menyusining Help bo’limidan topishingiz mumkin. Unda quyidagi lar mavjud:
Lessons (Darslar) — Flash da yaratilgan, Flashda asosiy operatsiyalar bajarishni o’rgatuvchi bir nechta interaktiv darslarni chiqaradi.
tugallangan yordamchi ma’lumotlarni chaqirish;
Using Flash (Flashdan foydalanish) – Flash MX dan foydalanishni o’rgatuvchi HTML formatidagi ko’p sahifali mukammal ma’lumotlarni chaqiradi.
buyruqlari konstruktsiyasi va ulardan foydalanish to’g’risidagi HTML formatidagi yo’riqnoma.
murakkablikdagi Flash-filmmlari to’plami;
Flash Support Center (Центр поддержки пользователей Flash foydalanuvchilarini qo’llab quvvatlash markazi) –Flash Web-Sahifasiga yo’naltiruvchi(cсылка).
Rasm. 3.27. Interaktiv darslarni o’rgatuvchi Flash-filmni oynalaridan biri
Interaktiv darslar ni o’qish jarayonida siz qu’yidagilarni o’rganishingiz mumkin:
Getting Started with Flash — Flash tehnologiyasi va uning imkoniyatlari to’g’risida umumiy ma’lumotlar;
Illustrating in Flash — Grafik tasvirlar yaratish;
Adding and Editing Text — Filmga matnli qismlar qoshish va tahrirlash;
Creating and Editing Symbols — Simvollar yaratish va tahrirlash
Understanding Layers — Qatlamlar bilan ishlash tehnologiyasi;
Creating Tweened Animation — Tweened-animatsiyalar yaratish tehnologiyasi;
Flash MX ni o’rganuvchilar o’rganishni interaktiv darslardan boshlashlari maqsadga muvofiq, chunki unda har bir dars misollar bilan berilgan. Download 0.87 Mb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|