Fuqarolik jamiyati tushunchasiga olimlar tomonidan turli ta’riflar beriladi
Download 256.87 Kb. Pdf ko'rish
|
dhn kazus
|
4-kazus Fuqarolik jamiyati tushunchasiga olimlar tomonidan turli ta’riflar beriladi. Jumladan, ingliz faylasufi, Tomas Gobbs –“Fuqarolik jamiyati –bu uning barcha a’zolari eng yuqori insoniy fazilatlariga ega bo’lgan shaxslar guruhidir”, ingliz faylasufi Jon Lokk –“Fuqarolik jamiyati –bu siyosiy jamiyat, ya’ni davlat o’z manfaatlariga ega bo’lgan ijtimoiy sohadir, amerikalik ma’rifatparvar Tomas Peyn –“Fuqarolik jamiyati qanchalik mukammal bo’lmasin, shunchalik kam darajada davlat tomonidan tartibga solinishi kerak”, kabi fikrlarni ta’kidlab o’tishgan. Yuqoridagi vaziyatga huquqiy baho bering 1. Olimlarning fikrlarini tahlil qiling. 2. Fuqarolik jamiyatining asosiy belgilarini olimlarning qarashlari asosida muhokama qiling. 3. O’zbekiston Respublikasida amalda bo’lgan fuqarolik jamiyati institutlariga misollar keltiring. 4. Fuqarolik jamiyatini rivojlantirishdan maqsad nimadan iborat. javoblar 1.Yuqoridagi vaziyatda, olimlar fuqarolik jamiyati haqida farqli ta'riflar berishgan. Bu ta'riflarga huquqiy baho berish esa quyidagicha amalga oshirilishi mumkin: Tomas Gobbsning fikri: Fuqarolik jamiyati - bu uning barcha a’zolari eng yuqori insoniy fazilatlariga ega bo’lgan shaxslar guruhidir. - Tomas Gobbs fuqarolik jamiyatini barcha a'zolari uchun insoniy fazilatlariga ega bo'lgan bir guruh deb tasavvur qiladi. - Huquqiy baho: Tomas Gobbsning ta'rifida fuqarolik jamiyati insoniy huquqlar, erkinliklar, va boshqa fazilatlarga ega bo'lgan jamiyatga ishora qiladi. Bu ta'rif huquqiy qarashga ko'ra fuqarolik jamiyatida barcha a'zolar huquq va erkka ega bo'lishi lozimligini ta'kidlaydi. Jon Lokkning fikri: Fuqarolik jamiyati - bu siyosiy jamiyat, ya’ni davlat o’z manfaatlariga ega bo’lgan ijtimoiy sohadir. - Jon Lokk fuqarolik jamiyatini davlatning o'z manfaatlariga ega bo'lgan ijtimoiy sohaga tenglashadi. - Huquqiy baho: Jon Lokkning ta'rifida davlatning o'z manfaatlari uchun fuqarolar bilan kelishuvda bo'lishi lozimligini ko'rsatadi. Bu ta'rifning huquqiy aspektidan tasavvurni umumlashirish uchun, shaxs va davlat o'rtasidagi kontraktni ta'kidlash kerak. Shuningdek, davlatning fuqarolar tomonidan bermagan manfaatlarni ta'qib qilmasligi va qonuniylik prinsipiga amal qilishi kerak. Tomas Peynning fikri: Fuqarolik jamiyati qanchalik mukammal bo’lmasin, shunchalik kam darajada davlat tomonidan tartibga solinishi kerak. - Tomas Peyn fuqarolik jamiyatini mukammal bo'lishida qiyinchiliklarga uchrashi mumkinligi va qiyinchilik bo’lsa ham davlat aralashuvi kam bo’lishi kerakligi ilgari surilgan. - Huquqiy baho: Tomas Peynning ta'rifida fuqarolik jamiyatining mukammal bo'lishi va davlatning aralashuviga yo'l qo'ymaslik zarurati yozilgan. Huquqiy vaziyatda, bu ta'rif muhim, chunki mukammal bo'lgan fuqarolik jamiyatida davlat fuqarolarga yaxshi xizmat qilishi, ularning huquqlarini himoya qilishi va amalga oshirishi lozimligini ko'rsatadi. Ya’ni mukammal fuqarolik jamiyatida davlatni fuqarolar boshqaradi. Davlat esa fuqarolarga xizmat qilishi kerak. Huquqiy baho berishning shakli olimlarning ta'riflarini tahlil qilishdan iborat bo'lsa-da, har bir ta'rifning o'zining baho vaqti va huquqiy tarjimosi mavjud. 2. Olimlar fuqarolik jamiyatining asosiy belgilarini tartibga solishda turli ta'riflarni berishganlar. Bu ta'riflarning bir qismi quyidagicha: Tomas Gobbs ta'rifida fuqarolik jamiyati, uning barcha a'zolari, ya'ni har bir fuqaro, eng yuqori insoniy fazilatlarga ega bo'lgan shaxslar guruhidir. Bu ta'rifda fuqarolik jamiyatining barcha a'zolari o'zlarining insoniy huquqlariga ega bo'lishi va ularga hurmat ko'rsatishi kerakligini ta'kidlaydi. Jon Lokkning ta'rifida fuqarolik jamiyati siyosiy jamiyat, ya'ni davlatning o'z manfaatlariga ega bo'lgan ijtimoiy sohada tashkil topganligini bildiradi. Bu ta'rifda fuqarolik jamiyati davlatning o'z maqsadlarini amalga oshirish uchun ijtimoiy tashkilotlarning mavjudligi va faoliyatini anglatadi. Tomas Peynning ta'rifida fuqarolik jamiyati asta-sekinlik bilan mukammal jamiyatga aylanib borishi va kam darajada davlat tomonidan tartibga solinishi lozimligini ta'kidlaydi. Bu ta'rifda fuqarolik jamiyati hali to'liq rivojlanmagan, ammo davlat unga kerakli ishlardagina unga aralashsa, zarur vaziyatlardagina davlat tomonidan boshqarilishi va tartibga solinishi kerakligi bildiriladi. Uning fikri shuni anglatadik, davlat fuqarolik jamiyatiga qanchalik kam aralashsa, u shunchalik mustahkam va mukammal bo’lib boraveradi. Fuqarolik jamiyati haqida aytilgan ushbu fikrlarning har biri to’g’ri va kuchli mazmunga egadir. Shu bilan birga, fuqarolik jamiyati olimlar tomonidan turli nuqtai nazarlardan muhokama qilingan, ammo umumiy ravishda bu jamiyatning a'zolarining insoniy huquqlarga ega bo'lishi, davlatning o'z maqsadlarini amalga oshirishda ijtimoiy tashkilotlarning roli va fuqarolik jamiyatining rivojlanishi va tartibga solinishi lozimligi kabi asosiy belgilardan iborat. 3. O'zbekiston Respublikasida amalda bo'lgan fuqarolik jamiyati institutlariga misollar quyidagicha: 1)O'zbekiston Respublikasi Prezidenti: Prezident fuqarolik jamiyatining eng yuqori rahbari sifatida davlatning barcha sohalarida ma'muriyatni olib boradi va fuqarolarning insoniy huquqlarini himoya qiladi. 2)O'zbekiston Respublikasi Oliy Majlisi: Oliy Majlis fuqarolik jamiyatining siyosiy jamiyatini tashkil etadi va O'zbekiston Respublikasining qonunlarini qabul qilish, davlat siyosatini shakllantirish va davlat boshqarish sohalarida faoliyat olib boradi. 3)O'zbekiston Respublikasi Konstitutsiya Mahkamasi: Konstitutsiya Mahkamasi fuqarolik jamiyatining huquqiy jamiyatini tashkil etadi va O'zbekiston Respublikasining Konstitutsiyasiga muvofiqligini tekshiradi. 4)O'zbekiston Respublikasi Milliy Kengashi: Milliy Kengash fuqarolik jamiyatining ijtimoiy jamiyatini tashkil etadi va milliy maslahatlarni ko'rib chiqadi. 5)O'zbekiston Respublikasi Adliya Vazirligi: Adliya Vazirligi fuqarolik jamiyatining huquqiy jamiyatini himoya qiladi va adliya sohasida faoliyat olib boradi. 6)O'zbekiston Respublikasi Oliy va O'rta Maxsus Ta'lim Vazirligi: Ta'lim Vazirligi fuqarolik jamiyatining ma'naviyat va madaniyat sohalarini tashkil etadi va ta'lim sohasida faoliyat olib boradi. Bu misollar O'zbekiston Respublikasida amalda bo'lgan fuqarolik jamiyati institutlarining faoliyatini namoyish etadi. Ammo fuqarolik jamiyatida hamma narsa nodavlat bo’lishi kerak. Lekin fuqarolik jamiyati mukammal bo’lishi uchun oz bo’lsa ham davlatning aralashuvi zarur. 4. Fuqarolik jamiyatini rivojlantirishning asosiy maqsadi O'zbekiston Respublikasidagi demokratik, adolat bilan boshqariluvchi davlat prinsiplariga muvofiq obro'li, xalqaro standartlarga javob beradigan, insoniy huquqlarni himoya qiladigan va fuqarolarning qatnashish ulushi davlatnikidan yuqori bo'lgan institutlarni yaratish va ularning faoliyatini ta'minlashdir. Bu institutlar o'z vazifalari va funksiyalari orqali fuqarolik jamiyatining rivojlantiradi va demokratik tizimning barqarorligini ta'minlayadi. Download 256.87 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|