Gen va hujayra muhandisligiga asoslangan biotexnologiya. Uchtepa tumani 116- biologiya fani o’qituvchisi Shukurova Gulchehra,197-maktab biologiya fani o’qituvchisi Nuriddinova Dilnavoz

GEN VA HUJAYRA MUHANDISLIGIGA ASOSLANGAN BIOTEXNOLOGIYA . Uchtepa tumani 116- biologiya fani o’qituvchisi Shukurova Gulchehra,197-maktab biologiya fani o’qituvchisi Nuriddinova Dilnavoz

BIOTEXNOLOGIYA – biologik

makromolekulalar va organizmlar ishtirokida

yaratilgan texnologiya

BIOTEXNOLOGIYA

An’anaviy
Zamonaviy

An’anaviy texnoligiya

Sutdan 
Bo’g’doy 
Meva sabzavotdan
O’smlik
Hayvonlardan
Qatiq
Spirt
Sharbat
Sifatli o’simlik navlari
Zotdor nasllar

Zamonaviy texnologiya

Biokimyo
Mikrobiologya
Genetika

• Mikroorganizmlarni sanoat miqyosida ko’paytirish
• Ularning biomassalaridan ferment, garmon, vitaminlar olish rivojlanib bormoqda

Fanlarining rivojlanishi hisoboga
XX asr biotexnologiyasi – mikroorganizmlardir.
Mikroorganizmlar - tez ko’payadi, genetik jihatdan chuqur o’rganilgan.
Dori-darmon
Oziq-ovqat mahsulotlari
Biologik faol moddalar
Bakteriya genomiga odamning oshqozon osti bezidan olingan insulin genini kiritish orqali biologik faol va toza bo’lgan INSULIN garmonini olish mumkin.
Bakteriya genomiga odamning gipofiz bezidan olingan somatotrop genini kiritish orqali biologik faol va toza bo’lgan SOMATOTROPIN garmonini olish mumkin.
Hozirda bir qator dunyo biotexnologik kompaniyalari quyidagi usul orqali turli dori-darmonlarni ishlab chiqarmoqda:
Zamonaviy biotexnologiya va gen muhandisligi yordamida farmatsevtikada quyidagilar ishlab chiqarildi:
Dori vositalari:

• Interferon
• Insulin
• Somatotropin
• Gepatitga qarshi vaksina
• Fermentlar
• Antibiotiklar

Diagnostik ashyolar:

• Narkomaniyani aniqlash testi
• Biokimyoviy tekshirish-lar uchun reaktivlar
• Egiluvchan biologik plastmassalar

Yetishmaydi
Lizin
Triptofan
Metionin
Oqsil
Hozirgi zamon texnologlari:
1 tonnasiga + 150 gr lizin
Tabiiy
Holda tayyorlangan
Oqsil sifati oshadi
BIOTEXNOLOGIYA YUTUQLARI
SANOAT

• FIZIOLOGIK FAOL MODDALAR YARATILISHI
• QIMMATLI OZIQA ISHLAB CHIQARISH

INSON

• ODAM GENOMINING TO’LA KETMA-KETLIGINI ANIQLANISHI
• Insondagi turli irsiy kasalliklarni odam hujayrasiga funksional genlarni kiritish orqaliy davolash

O’SIMLIKLAR

• O’SIMLIKNI BARCHA HAYOTIY JARAYONLARINI BOSHQARADIGAN TAXMINAN 25 MING GENNING ANIQLANISHI

Hujayra muhandisligi

• Bemor a’zosidan bitta sog’lom hujayrani ajratib olinadi
• Uni sun’iy ozuqa muhitida o’stiriladi
• To’qima hosil qilinadi
• Undan bitta a’zo yaratiladi
• A’zo be’mor tanasiga joylashtiriladi

Jeyms Aleksandr Tomson

1998-yilda “Asos hujayra”dan yangi organlar yaratish texnologiyasini kashf qildi.

• Asos hujayrani sun’iy sharoitda o’stirib to’qimagacha rivojlantiriladi
• Olingan to’qimalardan foydalanilib faoliyati va shakli bo’yicha organlarga o’xshash to’qimlar yaratiladi