Gimnastika mashqlarini bajarishda jismoniy tayyorgarlik

O'ZBEKISTON RESPIBLIKASI XALIQ TALIMI VAZIRLIGI NIZOMIY NOMIDAGI TOSHKENT DAVLAT PEDAGOGIKA UNIVERSITETI BOSHLANG'CH TA'LIM FAKULTETI SIRTQI TA'LIM SHAKLI JISMONIY MADANIYAT YONALISHI

201 GURUH SINDAROVA SHARIFA

GIMNASTIKA MASHQLARINI BAJARISHDA JISMONIY TAYYORGARLIK


Reja:

1. Badiiy gimnastikada jismoniy tayyorgarlikning maqsadi va vazifasi.

2. 
   Badiiy gimnastikaning sport yo‘nalishi tarifi.
   

3. Gimnastikada trenirovkaning umumiy asoslari

1.Badiiy gimnastikada jismoniy tayyorgarlikning maqsadi va vazifasi. Jismoniy tayyorgarlik – bu bilimni, ko‘nikmalarni va mashq bajarishni shakillantirish jarayoni va ularni yuqori darajagacha olib borish.
Jismoniya-tayyorgarlikning maqsadi – gimnastikachilarni o‘zligini ko‘rsatish uchun samarali ko‘nikma shakillantirib turlicha, murakkablik va kam uchraydigan mashqlarni musiqa birligida shakillantirish va keyinchalik Badiiy mashoratini o‘sishini ta’minlash.
Jismoniya tayyorgarlikni vazifalari:
zamonga javob beradigan mashqlar jismoniyasi to‘\risida maxsus bilm tizimini shakillantirish
turli xarakat ko‘nikmalarni shakillantirish
bajarish mashorati tarkibini rivojlanishi (jismoniy, jismoniy, estetik va musiqa –
ifodalash).
Yangi noananaviy va birikmalarni ishlab chiqish. Musobaqa dasturlarini tuzish.
Quyidagi jismoniy tayyorgarlikni bo‘limlarini ajratish mumkin: Buyumsiz tayyorgarlik – tana xarakat jismoniyasini shakillantirish.
Buyum bilan tayyorgarlik – buyumlar bilan xarakatlanish jismoniyasini shakillantirish Xoreografik tayyorgarligi – xoreografik xarakat jismoniyasini shakillantirish
Musiqali xarakat tayyorgarlik – musiqani tushunishni shakillantirish va musiqaga mos xarakatni ijro etish, unga loyiq, ta’rif, sur’at, ritm dinamikasi

Tuzilish tayyorgarlik- bu musobaqaga mos yangi mashqlarni, birkmalarni va musobaqa dasturini tuzish.

Jismoniy tayyorgarlikning qismlari:

Gimnastika «maktabini» elementlari:

Ko‘nikma va qulaylik ko‘nikma asoslarini yo‘nalmasi;

Ixtisoslik mashqlar Ixtisosli majmualar Model elementlar Mualliflik elementlari Xizmatli elementlar

Badiiy gimnastikasining amaliyotida bu guruhning mashqlari tebranish mashqlarga nisbatan kam foydalaniladi, biroq ular gimnastikada katta ahamiyatga ega. Ular qo‘l, yelka bug‘ini, gavda muskullarini rivojlantirish, tayanch apparatini mustahkamlash, asboblarda mashq bajarish uchun zarur bo‘lgan to‘g‘ri qomat shakillantirish egallash uchun qo‘llaniladi.

Bundan tashqari bu mashqlar murakkab tayanch holatlarida muvozanat saqlash kabi muhim malakani shakillantirish va maksimal muskul zur berish qobiliyatini rivojlantirish maqsadida qo‘llaniladi.
Shuningdek, statik va kuch mashqlari tebranish mashqlarini bajarishda muhim ahamiyatga ega. Xususan, tebranish harakatlarini o‘zlashtirish uchun, asboblarda asosiy osilish va tayanish holatlarini to‘g‘ri va ishonchli bajarish kerak buni esa, kuch va statik xarakterdagi maxsus tayyorlov mashqlarini bajarmasdan erisha
olmaymiz.
Statik va kuch mashqlarini ikki guruhga ajratish qabul qilingan:
Statik mashqlar va kuchlanishli
harakatlar.
Statik mashqlar bu gimnastikachining asbobda mashq bajargan vaqtida qabul qilingan harakatsiz holatidir (osilish va tayanishlar).


Statik mashqlar xilma- xil shakilga va turli qiyinlik darajasiga ega. Shuning uchun ular boshlovchi-gimnastlardan boshlab Badiiy masterlarigacha mashg‘ulotlarda keng qo‘llaniladi. Statik osilishlar (turnikda, brusslarda, xalkalarda, baland-past brusslarining yuqorgi poyasiga osilish) eng oddiydir. Bunda gimnastning tanasi ko‘pincha tayanch ostida yotadi va turg‘un muvozanat holatida bo‘ladi.
Bu holda dastlabki holatidan kuzatsak, u og‘irlik kuchi ta’sirida dastlabki nuqtaga qaytib keladi. Masalan, agar turnikda osilgan gimnastni kuzatib, passiv tebrantirsak, ma’lum vaqtdan keyin uning tanasi baribir osilish holatida to‘xtaydi.

Statik tayanishlarni bajarganda gimnastning tanasi odatda tayanch ustida joylashadi va noto‘g‘ri muvozanat holatida bo‘ladi. Ushlash nuqtasidan tana qiyinlashadi. Bunda tayanish usuli ham muhim ahamiyatga ega: agar tayanch maydoni katta bo‘lsa yoki gimnast harakatsiz asbobdan mustahkam ushlash imkoniyatiga ega bo‘lsa, turg‘unsiz muvozanatni ushlab turish osonroq bo‘ladi. Bundan muvozanat saqlashni talab

qiladigan turli statik mashqlar nia uchun qiyinlik darajasi bo‘yicha farq qilishi tushunarlidir. Bruslarda oddiy tayanish shu asbobda qo‘llarda tik turishdan ancha osonroqdir, chunki gimnastning tanasi tayanchdan ko‘proq ko‘tarilgandir. Polda
qo‘llarda tik turish brusslarda shunday tik turishdan ancha murakkab mashq hisoblanadi, chunki keyingi holatda gimnast xodalardan ushlash imkoniyatiga ega va bu unga muvozanat saqlab turishga yordam beradi. Xalkalarda qo‘llarda tik turish bulardan ham murakkabroqdir, chunki Badiiychi harakatlanuvchi asbobda turib, yiqilmaslik uchun tana bilan yanada aniqroq muvozanatlashi kerak. Nihoyat, ilgargi tik turishlardan har bir qo‘lda tik turish (polda, brusslarda) murakkabroqdir, buni bajarishda tayanch maydoni eng kichikdir.

Statik mashqlarning murakkablik darajast (osilish va tayanshlarni ham) qabul qilingan

holatning boshqa xususiyatlariga ham bog‘liq, xususan, gimnast tana qismlarining bir-biriga nisbatan qanday joylashganiga bog‘liq. Agar Badiiychiga butun tanani yoki uning ayrim katta qismlarini osilish holatida ushlab turish uchun muskullarni juda kuchlantirish zarur
bo‘lmasa, statik mashqlarni bajarish oson
bo‘ladi. Shuning uchun aralash osilishlar va tayanishlar eng oson hisoblanadi, ularni
bajarish vaqtida Badiiychi bir yo‘la asbobga
faqat qo‘l bilan tayanmasdan, tananing boshqa qismlari: toz, son, tovo bilan ham tayanadi, masalan, sonda o‘tirish brusslarda, yakkachupda (yoki yotib osilish) baland-past brusslarda, past turnikda mashqini har qanday tayyorgarlikdagi gimnast bajarishi mumkin.


E’TIBORINGIZ UCHUN RAHMAT