Hayot mening tasavvurimda

Hayot mening tasavvurimda

«Hayot — mening tasavvurim», deydi faylasuf... Olamga hoziru kelajakda nimaiki taalluqlibo‘lsa, hammasi subyekt bilan sifatlanishga albatta mahkum va subyekt uchun mavjuddir. Olam- tasavvur». Shunday qilib, olam subyekt va obyektning o‘zaro munosabati sifatida namoyonbo‘ladi. Chunki biz faqat ko‘zimizni, qulog‘imizni, qo‘limizni, tanamiznigina bevosita bilamiz,olamni emas. Olam, men uni o‘z tasavvurimda qnday qabul qilayotgan bo‘lsam, — u shunday.Bu masalaning bir tomoni, ikkinchi tomoni - ixtiyor, U tasavvurga o‘xshamaydi, butunlayboshqa sirli, hali kashf etilmagan, ehtimol, umuman kashf etib bo‘lmaydigan narsa. U barchamavjudlikning ibtidosi. Ixtiyor, bu mutlaq erkin xolash, istash, uning na sababi, na asosi bor. U— olamning ichki mazmuni, o‘z-o‘zicha anglanmagan holat, ko‘r-ko‘rona to‘xtatibbo‘lmaydigan shiddat: hatto daraxtlar uchida ham ixtiyor hukmron, ular yuqoriga, nurga qarabintiladi ildiz pastga iintiladi — namni ixtiyor etadi. Jism faqat yuqoridan pastga — vertikaltarzda qo‘llaydi... Ixtiyor, bu — makon va chamonda yashaydigan mavjudotlarning paydobo‘lishini ta’miilaydigan kuch. Lekin uning o‘zi makon va zamonga bo‘ysunmaydi, uni bilishmumkin emas. Inson esa, eng avaalo, ihtiyor etuvchi, istaguvchi, hirs qo‘yguvchi, va faqat undankeyingina bilguvchi, fikrlovchi mavjudot. Ixtiyorning namoyon bo‘lish shakli faqat hozir, kelajakham, o‘shish ham emas. Shu «hozir»niga manbai va mazmunini o‘zida mujassam egadigan narsa- yashashga ixtiyor, yani o‘zimizdan iborat bo‘lgan «narsa o‘zida».Olamiy ixtiyor yoki ixtiyor sifatidaga olam insonni o‘z yo‘rig‘ida tutadi. Inson odatdaixtiyor qo‘lida, xohish-istaklar iskanjasida yashaydi. Uning yashashga bo‘lgan ixtiyori, istagig‘oyatda kuchli. U yashash istagida chigidan-yangi ixtiyor iskanjasiga tushaveradi. Insondagihudbinlik uni ixtiyorga qul qilib qo‘yadi. O‘zim bo‘lsam, hammasi meniki bo‘lsa, degan aqidabilan, ish ko‘radi. Bir istak bajarishi bilnya ikkinchisiga harakat boshlanadi, undan keyiluchinchisiga, to‘rtinchisiga va hokazo... Iison bir istak bilan kifoyalanmaydi.