Historisch Nieuwsblad
Download 44.89 Kb. Pdf ko'rish
|
- Bu sahifa navigatsiya:
- In het nieuws Hoofdverdachte: bommen komen uit het buitenland
- De kapper Marossi behoorde tot degenen die Cabrinovic, de dader van de eerste aanslag, gevangennamen. Hij vertelt
- Ooggetuigen ‘De hertogin sloeg nog de armen om haar man heen’
- SARAJEVO
|
2
|
Historisch Nieuwsblad · Special 1914 | juni · december juni · december | 1914 Special · Historisch Nieuwsblad
|
3 In het nieuws Hoofdverdachte: bommen komen uit het buitenland Van onze verslaggevers Sarajevo De typograaf Nedeljko Cabrinovic.
‘Een vriendin en ik stonden tegenover de winkel van Schiller in de Franz Joseph Strasse, toen de eerste aanslag werd gepleegd. Spoedig daarop verschenen drie jongemannen met hoeden op het hoofd. Ze droegen versleten kleren, zagen eruit als arbeiders en droegen de Servische kleuren in hun knoopsgat. Twee jonge meisjes spraken hen aan. Die meisjes, die ons even onbekend waren als de jongemannen, kwamen daarna naar ons toe en zeiden tegen ons, terwijl ze ons bij de hand vatten: ‘‘Laten wij naar huis gaan. Ga ook naar huis. Die drie jongens zijn verdacht.” Mijn vriendin ging mee, maar ik bleef staan en zag toen dat een van de jongens zijn hand voortdurend in de zak had. Ik zei toen in het Kroatisch tot een meisje dat bij mij stond: “Eigenlijk zouden we de politie moeten maken.” Op dat moment was de eerste auto met de regeringscommis- saris en de burgemeester reeds in snelle vaart voorbijgereden. De drie jongens hadden waarschijn- lijk mijn opmerking gehoord en een van hen, dat was achteraf dus Princip, ging snel voorbij een politieagent naar de andere kant van de straat en bleef een paar passen bij de winkel van Schiller vandaan staan. Op dat ogenblik kwam de auto van de aartshertog aangereden en dadelijk daarop hoorde ik de twee schoten, die Princip gelost had. De automobiel van de aartshertog was vlak langs het trottoir gereden waar Princip stond. De weinige toeschouwers die daar waren, wierpen zich onmiddellijk op hem en probeerden hem vast te houden, maar het lukte hem nog een derde schot te lossen, dat stellig de hertogin getroffen heeft. Toen het eerste schot viel, dat de hertog blijkbaar in het hoofd of in de hals trof, sloeg de hertogin die zich buitengewoon flink hield, de armen om hem heen en wenkte het publiek toe. Toen de schoten vielen kwamen er van alle kanten officieren, agenten en ook gendarmes en mensen uit het publiek op de dader toegelopen en sloegen op hem los.’
‘Ik stond bij het vroegere filiaal van de Union Bank en de auto van de directeur van de politie was al voorbijgereden toen er een volgende auto aankwam met daarin de burgemeester. Na een ogenblik kwam toen de auto waarin de aartshertog met zijn gemalin en de landscommissaris Potiorek zaten. Plotseling zag ik dat een jonge man, die aan de andere kant in de nabijheid van de brug had gestaan, naar de leuning van de brug ging, iets op de muur legde en een bom naar de auto slingerde. Naast hem had een ander gestaan die zich kalm verwijderde. Ik zag hoe de bom de auto raakte en een flauwe rookwolk naliet in de lucht. Verder zag ik de bom tegen de neergeslagen kap van de auto terugspringen en de volgende auto raken. Op dat ogenblik klonk een hevige ontploffing. Toen ik gezien had dat de man geworpen had, liep ik op hem toe. Hij moet mij echter gezien hebben en sprong over de kademuur in de Militsa. Ik sprong hem na. Een politieagent wilde op hem schieten, maar ik riep: “Niet schieten, we moeten hem levend hebben!” Verscheidene agenten kwamen nu te hulp. Wij gingen voorzich- tig te werk, omdat we vreesden dat hij een revolver bij zich had. Maar hij had niets in zijn handen en bood ook geen weerstand.’
Behalve in Sarajevo werden ook in de provincie talrijke personen opgepakt Het onderzoek naar de moord op het aartshertogelijk paar wordt door zeven rechters van instructie geleid, die proberen de samenzwering volledig bloot te leggen. Behalve in Sarajevo, werden ook in de provincie talrijke personen gearresteerd. Het wordt steeds duidelijker dat de troonopvolger er in Bosnië in geen geval heelhuids afgekomen zou zijn. Langs de weg naar de het raadhuis stond een heel leger van bommengooiers klaar. Het verhoor van de daders van de aanslag op het aartshertoge- lijk paar werd gisteren tot laat in de avond voortgezet. Er werd vastgesteld dat de in Sarajevo gevonden bommen kort daarvoor uit Belgrado waren overgebracht. Uit het onderzoek bleek verder dat er vier mede- plichtigen zijn. Twee zijn inmiddels gearresteerd en worden vandaag aan een verhoor onderworpen. De beide arrestanten werden door gendarmes buiten Sarajevo opgepakt en met de avondtrein naar de hoofdstad van Bosnië overgebracht. Cabrinovic, een van de hoofdverdachten, is ongeveer 21 jaar oud, typograaf en van Servische afkomst. Zijn vader was herbergier in Sarajevo. Vroeger behoorde hij tot een anarchistische groep. Korte tijd geleden begaf hij zich naar Belgrado, waar hij in de staatsdrukkerij werkte. Vier weken later keerde hij terug naar Sarajevo. Hij was inmid- Vele arrestaties na moord op Frans Ferdinand dels Servisch chauvinist geworden en greep sindsdien iedere gelegenheid aan om zijn sympathie voor de Servische koning Peter te laten kennen. Cabrinovic verklaarde dat hij de bom uit het buitenland had gekregen, maar hij wilde niet zeggen van wie. De bom was gevuld met gehakt lood en spijkers en was van hetzelfde type als de bommen die in 1907 in Montenegro werden gebruikt. Het is niet onwaarschijnlijk dat de daders van de moordaanslag op aartshertog Frans Ferdinand deel uitmaken van de Omladina, een wijdverspreide Zuid-Slavi- sche jeugdorganisatie, die haar zetel in Belgrado heeft. Omladina heeft vooral sinds de Balkanoor- logen een leger van aanhangers in de Zuid-Slavische provincies van Oostenrijk-Hongarije. De vereniging stelt zich ten doel een groot, onafhankelijk Zuid-Slavisch rijk voor te bereiden. Op het ogenblik is in kringen van de Omladina het streven merkbaar om openlijk stelling te nemen tegen de vervolgingen waaraan de Serviërs in Bosnië en Kroatië blootgesteld zijn. De stoet voor het gemeentehuis, enkele ogenblikken voor de aanslag.
De Bosnische hoofdstad Sarajevo was het decor van wrede moordaanslag met dodelijke afloop. Foto: Corbis
Grote vrees dat de Oostenrijks-Hongaarse monarchie uiteenspat Het onderzoek naar de moord wordt in alle stilte voortgezet. In Sint-Petersburg gelooft men dat Rusland zich onzijdig zal houden, wanneer de Oosten- rijkse regering een onderzoek in Servië wil gaan uitvoeren. Het monarchale beginsel is in Rusland zo sterk dat een dergelijke stap van Oostenrijk zeker geaccepteerd zou worden. Met andere woorden, de tsaar zal niets doen ter bescherming van een regering die verdacht wordt van medeplichtigheid aan een koningsmoord van interna- tionale politieke betekenis. Dit klinkt alles wel zeer optimis- tisch, maar tegelijk zeer onwaarschijnlijk. Want tegen- over deze idealistische motieven staan kwesties van meer politiek belang en in Rusland zal bovendien de onschendbaarheid van Servië zwaar wegen. dent Nikola Pasic heeft in een interview al met verontwaardi- ging verklaard dat Servië niet verantwoordelijk kan worden gesteld voor de moord in Sarajevo, die volgens hem door Oostenrijkse bandieten of krankzinnigen gepleegd is. In antwoord op eventuele stappen van de monarchie zal Servië alles doen wat van een beschaafd land in dergelijke omstandigheden verwacht mag worden.
Deze verklaring van de Servische minister is zeker zeer welwillend, maar ook wel een beetje zonderling. Want hoe kan hij van de moordenaars spreken als van Oostenrijkse bandieten, terwijl gebleken is dat de daders Serviërs zijn die met politieke bedoelingen gehandeld hebben? Servische premier: ‘Het waren Oostenrijkse bandieten’ I n Engeland wordt hevig gespeculeerd over de mogelijke politieke gevolgen van de moord. De Times schrijft: ‘Het lijkt alsof de gebeurtenis- sen van gisteren de dualistische regeringsvorm van Oostenrijk-Hongarije zullen verstevigen, voorlopig tenmin- ste. Hoe meer de Zuid-Slaven echter in hun ambities belem- merd worden, hoe groter het gevaar van een latere uitbarsting wordt. Als hun dromen bedro- gen uitkomen dan richten zij zich op een ander doel.’ Voor het ogenblik neemt de verschrikkelijke moord alle gedachten zo in beslag dat men minder om de gevolgen denkt, die zeker donkere wolken aan de politieke hemel in Oostenrijk- Hongarije zullen doen rijzen. De
‘Aartshertog Frans Ferdinand was een man van een sterke wil en zeer scherpe denkbeelden. Het is een jammerlijk feit, en slechts verklaarbaar door de onverantwoordelijkheid van haar buitenlandse agenten en de gewoonte om in deze minder beschaafde streken zeer onbeschaafde werktuigen te bezigen, dat bijna ieder die zich de laatste tijd op de Balkan een tegenstander van Rusland heeft getoond, vermoord is. De moord op koning Aleksandar van Servië en op de Bulgaarse leider Stambulov, en de ontvoering van prins Alexander van Bulgarije, die zeker vermoord zou zijn als hij niet was afgetreden, kunnen allemaal worden genoemd. Wij vrezen dat het onmogelijk is het drama van Sarajevo daarvan los te zien.’ Over de gevolgen van de aanslag zegt het blad: ‘De tegenstrijdige nationaliteiten in Oostenrijk- Hongarije worden nu nog bijeengehouden, maar dit kan snel veranderen en niemand weet wat van de nieuwe troonop- volger te verwachten valt. Het staat echter vast dat tenzij hij zich onverwachts als een genie ontpopt, de kans op het uiteen- spatten van het rijk groot is.’ Speculaties en onzekerheid Wat doet de nieuwe opvolger? Troonopvolger van de Hongaars-Oostenrijkse dubbelmonarchie aartshertog Frans Ferdinand en zijn echtgenote aartshertogin Sophie. Foto: Nationalbibliothek Österreich Rusland
Sint-Petersburg Het wapen waarmee de aanslag werd gepleegd, is een pistool van het type Browning. Zicht op Sarajevo, circa 1910. Foto Getty Images/Paul Popper Download 44.89 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|