I. Ilmiy tadqiqot ishining nomi va mavzusini shakllantirish Maqola


Download 281.19 Kb.
bet1/3
Sana11.12.2020
Hajmi281.19 Kb.
#164534
  1   2   3
Bog'liq
I. Ilmiy tadqiqot ishining nomi va mavzusini shakllantirish Maqo


I. Ilmiy tadqiqot ishining nomi va mavzusini shakllantirish

Maqola – bu mustaqil ilmiy tadqiqot bo’lib, u dolzarb ilmiy muammo bo’yicha o’z fikrlarini bayon qilishdir.

mavzusini tanlashda «nazariyasi», «pedagogik asoslari» so’zlarini iloji boricha kamroq ishlatish yoki ularni qo’llashdan uzoqroq bo’lgan ma`qul.Chunki bu kabi so’zlar ma`nolarini har kim har xil tushunadi yoki tushuntiradi.


Masalan, asoslari tushunchasi:
Birinchidan. Qonuniyatlar, printsip, kategoriyalari, pedagogikaning metodologiyalarita tegishli, degan fikrni bildiradi. YOki pedagogika fanining tashkil etuvchi komponentlariga, uni pedagogik bilimlarini anglatadi degan ma`no ham beradi.
Ikkinchidan. Pedagogika-pedagogik faoliyatini tizimlashtiradigan, umumlashtirilgan nazariy fikrlarni yig’indisi deb yuritadi.«Asoslari» ilmni boshlang’ich bosqichi yoki uning poydevori deb ham qaraladi. Ya`ni u pedagogika fanidagi tushuncha qonunlari, metodologiyalari degan fikrni ham berishi mumkin.
Asoslari goh pedagogik kontseptsiya majmuasi fanidagi g’oyalar deb ham qaraladi.
Ko’pchilik, metodologiya ilmiy ishning mavzusini shakllanishi deb ta`kidlaydi. Har holda mavzuni shakllantirish ilmiy ish mazmuni mohiyatidan kelib chiqilishi maqsadga muvofiqdir.Mavzuni mutaxassislar maslahati asosida shakllantirilsa yana ham maqsadga muvofiq bo’ladi.

Mavzuni tanlashda quyidagilarga e`tibor berilishi kerak:

- Mavzuni tanlashda biriktirib qo’yilgan ilmiy rahbar bilan kengashish va bir to’xtamga kelish.

- Kafedradagi himoya mavzulari bilan tanishish, himoyalangan dissertatsiya katalogini o’rganish, tahlil qilish.

- Himoya qilingan dissertatsiyalardagi so’nggi yangiliklar, siz mo’ljallayotgan mavzuga yaqin ishlar bilantanishish.

- Zamon talablari asosidagi yangi yo’nalish, muammolar, mavzular yangicha qarashlarni o’rganish.

- O’z ilmiy mutaxassisligi bo’yicha adabiyotlar bilan tanishib chiqish, maxsus ilmiy to’plam, mavsumiy davriy nashrlar, internet saytlar bilan tanishib chiqish.

- Amaliyotchi mutaxassislar bilan suhbatlar o’tkazish va maslahatlarini olish.

- Dolzarbligi

- Aniqliyligi

- yangiligi, jamiyat va hayot bilan bog’liqligi, ayrim mavjud qarama-qarshiliklar yechimiga qaratilishi.

- qisqa, aniq muammoni olib, uni atroflicha gorizontal, vertikal, tizimli yechimini izlash.

2. Ilmiy tadqiqot ishining dolzarbligani asoslash

Bu masalani asoslash va yoritish uchun magistrant ilmiy-metodik adabiyotlar yoki boshqa manbalar bilan tanishadi. Olgan mavzu bo’yicha ilmiy ishning tarixini o’rganadi, ilgari magistrantlar tomonidan himoya qilingan dissertatsiyalarni tahlil etadi. Olingan ilmiy ishga aloqadorlik, o’xshashlik, yaqinlik tomonlarini tahlyl etadi. SHu davrgacha olingan mavzuga yaqin muammolar echimlarni va boshqa yondashuvlarni birma-bir sanab o’tadi. Ilgari himoya qilingan ilmiy ishlardagi yangilik, yondashuvlar nimalardan iborat ekanligini sinchiklab tahlil etadi va qisqa, tushunarli qilib ilmiy tilda qayd etadi.Ularda qo’llanilgan ilmiy apparatni va avval olingan natijalarni o’rganadi. Bundan maqsad shuki, ilmiy izlanishning dolzarbligi, ilgari bunday mavzuda yaxlit tadqiqotlar olib borilmaganligi, ishonchli qilib, aniq manbalarga suyagan holda isbotlashdan iborat.


Umuman mavzuni dolzarbligi ilmiy bilish jarayonida ma`lum bo’lsada, yaxlit tadqiqot olib borilmaganligini isbotlab berish talab etiladi.Mavzuni dolzarbligi dissertatsion ishning sifatini belgilovchi asosiy mezon hisoblanadi.
Tadqiqotning dolzarbligini belgilovchi funktsional xususiyatlar:
- pedagogika fanidagi biror bir hal etilmagan masalaning echimini to’ldirish.
- hozirgi zamon talabi asosida biror muammoni yangicha echimiga ta`sir etish.
- ayrim masalalarda ikki xil qarashlar bo’lgan muammolar haqida muhokama yuritish.
- to’plangan yangi ilg’or tajribalarni umumlashtirish.
- asosiy masalalar bo’yicha bilimlarni umumlashtirish, ilgari surish.
- yangi muammolarni qo’yish orqali olimlar va amaliyotchilarni e`tiborini qaratish.
Ilmiy tadqiqot ishni amalga oshirishda mavzuning dolzarbligi eng muhim ma`suliyat hisoblanadi.Tanlangan mavzu bo’yicha ilgarigi ilmiy tadqiqot ishlarning qisqacha ma`lumotlari keltiriladi. Kimlar O’zbekistonda va boshqa horijiy mamlakatlarda ilmiy ishlar olib borgan, ayniqsa ular tomonidan qanday yangilik va ilmiy xulosalar olganliklarini ta`kidlab o’tish muhim hisoblanadi.Ilmiy ish yuzasidan beriladigan adabiyotlar ro’yxatiga aniq muallifning familiyasi, ismi, sharifi, ilmiy ishning nomi, e`lon qilingan yili, nashriyoti o’rnatilgan tartibda kiritiladi.Magistrant o’z ilmiy rahbarini, ilmiy ishlarini ham ro’yxatga kiritishi maqsadga muvofiqdir.
Shuni unutmaslik kerakki, siz olib borayotgan tadqiqot bo’yicha, ilmiy ishlar mavjud bo’lsa, kafedra professor o’qituvchilarning ishlarini qam adabiyotlar ro’yxatiga kiritish foydadan holi bo’lmaydi. Agar siz adabiyotlar ilmiy ma`lumotlarni yoritishda ayrim qarama-qarshiliklarga, noaniqliklarga duch kelsangiz u muammolarni ham aytib o’tish o’rinlidir.Shunday qilib siz olgan muammolarning echimini topish maqsadida, ilmiy ishingizning ob`ektini aniqlash va uning dolzarbligini aytish orqali shu mavzuga qo’l urganingizni aytib, dissertatsiyani to’la nomini keltirib bayon etasiz.
3. Tadqiqotning ob`ekti va predmeti

Tadqikot ob`ekti - ma`lum bir jarayon yoki hodisa bo’lib, u muammoli vaziyatlarni, izlanish orqali echish uchun tanlab olinadi. Ob`ektda muammoli vaziyatlar echishga tadqiqot ishi olib boriladi.
Tadkiqot predmeti - tadqiq etilayotgan ob`ekt chegarasida, ichida bo’lib, u tadqiqot echimiga qaratilgan metod, mazmun, shakllar vositalarini o’z ichiga oladi.
Siz ilmiy izlanishni qaysi sohani o’rganishga bag’ishlasangiz, o’rganish predmeti sifatida qabul qilasiz. SHu olib boriladigan soha dissertatsiyaning ob`ekti sifatida qabul qilinadi.Ilmiy ish predmeti shaxsga, uni rivojlanishiga yoki unga ta`sir etuvchi ta`lim yoki tarbiyani o’z ichiga oladi. Umuman magistrlik dissertatsiyalarini olib borishda uni ob`ekti va predmetini alohida ajratish odatiy tusga aylangan.
Tadqiqot ob`ekti - dissertatsiyaning diqqat e`tibori, ijtimoiy soha amaliyotini qamrab oladi, predmet soqasiga, faktlar, fenomenlariga qaratiladi.
Tadqiqot predmetida - dissertant e`tibori jarayonni, metod, shakl, echimi va vositalar ob`ektning ichida olib borishga qaratiladi.Masalan, tadqiqotning ob`ekti sifatida boshlang’ich ta`lim maktablari o’quvchilarining iqtisodiy bilimlarini rivojlantirish jarayoni deb olinsa, u holda izlanuvchining predmeti boshlang’ich ta`lim maktablari o’quvchilarining, iqtisodiy bilimlarini rivojlantirish mazmuni, tamoyillari, samarali shakl, metod va vositalari deb olinadi.Umuman o’quvchilarning ob`ektiv bilimlari ob`ektda olingan bilimlar bilan taqqoslab, solishtirib natijalar chiqariladi.

4. Atamalar

Umuman magistrlik dissertatsiyasini shakllantirishda, tadqiqot mazmunini bayon qilishda atamalar alohida o’rin tutadi. Atamalar (kalitli so’zlar) orqali dissertatsiya mazmun moqiyatini va uning mazmunini yoritishda juda muhim hisoblanadi.


Ayniqsa, ilmiy ishga taqriz va ilmiy xulosalar berishda opponent va retsezentlar uchun qulaylik tug’diradi. Atamalarni to’g’ri tanlash va ularni o’z o’rnida ishlatilganda ortiqcha savollarga o’rin qolmaydi. Ko’pincha dissertatsiyada ishlatilgan so’zlarni keltirish va ularni ilmiy ishga ilova qilish dissertatsiyaning mazmun, salohiyatini oshiradi.Atamalar biror ilmiy manbalardan olinishi mumkin. Bunday hollarda dissertant u atamani qaysi manbalardan olganini aniq ko’rsatishi va unga ishora qilishi kerak.Undan tashqari ilmiy ishda transformatsiya qilish orqali atamalar kiritilgan bo’lsa, dissertant kiritilgan atamaga qanday o’zgartirish kiritib qabul qilinganini va uni tadqiqot uchun zaruratini izohlab berishi bilan hal etiladi.
Dissertant shaxsan o’zi kiritgan tushunchalar, atamalar ham bo’lishi mumkin. Unda yangi tushuncha va atamani ilmiy ishning mazmunini ochishga zarurligini asoslash, isbotlash kerak. Kiritilgan yangi tushuncha va atama to’liq izohlanadi.Atamalar dissertatsiyaning eng muhim elementidir. Uni dissertatsiyaga ilova qilinishi maqsadga muvofiqdir.

Biz magistrlik dissertatsiyasida ishlatilishi mumkin bo’lgan atamalarni keltirishni lozim topdik. Ularni quyida keltirib o’tamiz.



Magistratura - magistrlarni tayyorlash shakli, ularni ilmiy tekshiruv va ilmiy pedagogik faoliyatga tayyorlaydi, bakalavrdan keyingi bosqich.

Magistr - fundamental bazaviy bilimga ega, ilmiy ijodkorlik metodologiyasini o’zlashtirib olgan, zamonaviy axborot texnlogiyasini egallash va axborotni olish, qayta ishlash va saqlash ko’nikmasiga ega shaxs.

Magistrlik dissertatsiyasi - ilmiy ishlarning alohida turi yoki kichik ilmiy asardir. U ilmiy izlanish bo’lib ilmiy rahbar yordamida olib boriladi. Bu mustaqil bajarilgan ilmiy ish davlat attestatsiyasi komissiyasida himoya qilinadi va davlat akkreditatsiyasidan o’tkaziladi.

SHaxsiy reja - ilmiy ishni olib borish, o’z vaqtida algoritmlar asosida olib boriladigan shaxsiy reja. Magistrantni ish olib borishdagi rahbarlik hujjatidir. Unda ishning yo’nalishi mazmuni, hajmi, o’qish va ijro muddatini belgilaydi. Ish rejasi 2 yilga mo’ljallanadi, uni yillik, 6 oylik va choraklarga bo’lish mumkin

Maqsad - juda muhim bosh masalaga asoslangan, ilmiy, amaliy, real, qo’yilgan, topshiriqdir.

Vazifa - birinchi navbatdagi yaqin oradagi, so’nggi, topshirilgan, mo’ljalga olingan, asoslangan, alohida, aniq, ma`lum yo’nalishdagi ishdir.

Yo’nalish - bosh yo’nalish, hal qiluvchi asosiy, global, nihoyatda muhim, to’g’ri, xato, tanlangan, mo’ljalda ko’rsatilgan, navbatdagi vazifa.

O’rganish ~ asoslangan tajriba-sinov, nazariy, amaliy, qiyosiy, tajribaga suyanilgan, bevosita, maxsus, uzoq muddatli, doimiy, tizimli, navbatdagi, chuqur, jadallashgan atroflicha, detallashtirilgan.

Ilmiy izlanish - ilmiy, ob`ektiv, nazariy, tajriba-sinovli, tajribali, umumiy, aniq, fundamental, chuqurlashtirilgan, atroflicha, har tomonlama to’liq, faol, jiddiy, murakkab, qimmatli.

O’rganish yo’llari - oddiy, murakkab, noto’g’ri, to’g’ri, ratsional, optimal, tajriba yo’li bilan, chuqur tahlil, uzoq muddatli, atroflicha kuzatuv.

Analiz ilmiy, haqqoniyligini, aniqliyligini, atroflicha o’tkazilgan, to’liq, to’laqonli, detallashtirilgan, qiyosiy, diqqat bilan, aniq, chuqur o’rganish.

Material - ilmiy, eksperimental, ma`lumotli, statistik, faktik, umumlashgan, tizimlashtirilgan, olingan, mavjud bo’lgan, mavjud, foydalanilgan, katta, boy, kengaytirilgan, turlicha, etarli, ishonchli, mos kelmaydigan. 

Fakt - real, aniq, ma`lum bo’lgan, ishonchli, hech qanday isbot talab qilmaydigan, manbali.

Axborot aniq, to’laqonli, atroflicha, to’plangan, asoslangan, qimmatli, zaruriy, tezkorlik bilan olingan, etarlicha, yangi, mavsumiy, kundalik.

Mavzu dolzarbligi - davrga nisbatan yoki shu kungacha zarur yoki muhimligi. Mavzuni shu kun ta`limi sifatini ko’tarish yoki o’quv jarayonini takomillashishi uchun muhimligi.

Ilmiy ish farazi - ilmiy taxmin etilgan, u yoki bu hodisani ilgari surayotgan.

Deduktsiya - umumiy aqliy xulosalardan xususiylikka, bir qancha xususiy voqealardan umumlashtirib ularni o’zaro ta`siri asosida xulosa chiqarish.

G’oya - turli qarashlar asosida ahvolni aniqlash. G’oya shu bilan farqlanadiki, unda nafaqat o’rganish ob`ektigina tushunilmay balki qarashdagi maqsadlar, uning istiqbollari, amaliyotda tatbiqiy o’zgarishlar ham ko’zda tutiladi.

Induktsiya - ilmiy izlanish mulohaza yuritishning uslub va metodlari. Ammo umumiy xulosalar chiqarishda shaxsiy yakka qarashlar asosida xulosalar chiqariladi.

Ilmiy tadqiqot - yangi bilimlarni ishlab chiqish jarayoni bo’lib, qiziqishning bir turidir. U o’zining ob`ektivligi, qayta ishlanish, isbotlanishi va aniqligi bilan ajralib turadi.

Tadqiqot topshirigi - ilmiy tadqiqot olib borishning tashkil etish kontsepsiyasi. Uning ijro etish muddati aniq ko’rsatiladi. U mavzuning olib borilishi bilan belgilanadi.

Kontsepsiya - biror narsaga tizimli yondashuv, asosiy fikr ilmiy tadqiqotning maqsad va vazifalariga qaratilib, uni olib borish yo’llari ko’rsatiladi.

Tadqiqot metodi - olingan, erishilgan bilimlar asosida yangi bilimlarni olish yoki xosil qilish.

Tadqiqotning metodikasi - aniq uslublar tizimi, yoki biror tadqiqotni olib borish, uslub amalga oshirish yo’l-yo’riqlari.

Ilmiy bilimning metodologiyasi - ilmiy-tadqiqot faoliyatni olib borishning formasi, yo’llari va printsigshari.

Modellashtirish - ob`ektning (originalini) ayni nusxasini (model) o’rganish holati. Originalning o’rnini bosuvchi, aniqligini atroflicha o’rganish, o’rganilayotgan ob`ektni xususiyatlarini saqlagan holda amalga oshiriladi. Lekin model ob`ektni o’rganishga qulayligi bilan boshqalardan ajralib turadi.

Kuzatish - borliqni ob`ektiv maqsadli qabul qilish, ob`ektni tashqi qiyofasi, xususiyatlarini, ob`ektga munosabatlarni ta`minlaydi.

Ilmiy mavzu - ilmiy xarakterga ega bo’lgan vazifa bo’lib u ilmiy-tadqiqot olib borishni talab etadi. Ilmiy tadqiqotni reja asosida olib borish ko’rsatgichidir.

Umumlashtirish - fikrlash uslubi va uni natijasida o’rganilayotgan ob`ektni va uning xususiyatlarini belgilab beradi.

Tadqiqot ob`ekti - ma`lum bir jarayon yoki hodisa bo’lib, o’rganish uchun tanlangan va muammoli vaziyatni echimiga qaratilgan tekshirish faoliyatidir.

Tushuncha - predmetlarni farqlashtiruvchi, o’zaro munosabatlarni bildiruvchi fikr, yaxlitlash.

Tadqiqotning predmeti - tadqiqot etilayotgan ob`ekt ichida bo’lib o’tadigan, tadqiqotning ilmiy echimiga qaratilgan metod, mazmun, shakllari, vositalari.

Bashorat qilish - biror-bir xodisaning istiqboldagi rivojini maxsus ilmiy tadqiqot etish.

Eksperiment - lotincha so’z bo’lib, sinab ko’rish «tajriba qilib ko’rish» ma`nosini anglatadi. Asosan ta`lim-tarbiya jarayoniga aloqador ilmiy faraz yoki amaliy ishlarning tatbiq jarayonini aniqlash maqsadidao’tkaziladi.

Tajriba* sinovni olib borish materiali - tajriba-sinov materiali ilmiy izlanuvchi tomonidan tayyorlanadi. Ilmiy raxbar bilan kelishiladi. Tajriba ob`ektidagi rahbar va o’qituvchilar roziligi olinadi.

Tajriba-sinov sinfi - tajriba-sinov ishlari aniq bir sinfda sinf rahbari va dissertant hamkorligida olib boriladi. Tajriba-sinov sinfiga teng tayyorgarlikka ega parallel nazorat sinf tayyorlanadi. Tajriba sinov ishlari natijalari har ikki sinfda bir-biriga taqqoslanib natijalar chiqariladi.

Tajriba-sinov ishlarini natijalash - tajriba-sinov jarayonining boshlang’ich natijalari har chorakda yakunlab boriladi. Yo’l-yo’lakay ayrim zarur hollarda tuzatishlar o’rnatilgan tartibda kiritilib boriladi.

Ish yakunida o’quvchilarni o’zlashtirish, tarbiya topganlik dinamikasi ko’rsatiladi. Natijalari matematik-statistik hisoblar asosida yakunlanadi.



Reja:


  1. Ilmiy maqolaning nomi va mavzuni shakllantirish

  2. Ilmiy tadqiqot ishining dolzarbligani asoslash

  3.  Tadqiqotning ob`ekti va predmeti





 

Tadqiqotning umumiy printsiplari.

1. Tayyorgarlik va tayyorgarlikning dastlabki bosqichi.

Savollarga qanday javob berish kerakligini, nima uchun, nimani, qaerda, qachon va kim tomonidan tekshirilishi kerakligini o'ylab, tadqiqotni qanday amalga oshirish kerakligini tasavvur qilish kerak, so'ngra uni boshlash kerak.



2. Tadqiqot dasturini ishlab chiqish, uning nazariy va protsessual qismlari.

O'quv dasturi

Tadqiqot dasturi tadqiqotchi uchun nimani, nima uchun, qanday qilib va ​​nimani o'rganish kerakligini va bu tadqiqotni qanday amalga oshirishni tushunish uchun zarur bo'lgan ideal ish rejasi (ketma-ket harakatlarning mantiqiy rejasi).

Tadqiqotning mazmuni va maqsadini tushunishning nazariy qismi, o'rganilayotgan savolning dunyodagi umumiy ko'rinishdagi o'rni.

Jarayonlarqismi - tadqiqot strategiyasi va taktikasini uyg'unlashtirish.



A) dasturni ishlab chiqish: muammoni tanlash, mavzu va ob'ektni aniqlash, maqsadlarni belgilash va vazifalarni hal qilish.

Tadqiqot tanlangan tadqiqot mavzusidan kelib chiqadigan muammoni shakllantirish bilan boshlanadi. Tadqiqot ob'ekti va mavzusini aniqlash ham muhim ahamiyatga ega. Muammoni hal qilishni maqsad qilgan tadqiqotning maqsadi. Maqsadga erishish uchun tadqiqotning maqsadlari belgilanadi, bu maqsad va "pastki maqsadlar" ga "bosqichma-bosqich" erishish mumkin. ya'ni, muammolarni hal qilish aspektlari.



Mavzu

Tadqiqot predmeti ushbu sohaning maydoni va istiqboli hisoblanadi. O'qituvchi mavzular uchun bolalarning imkoniyatlarini taklif qilishi kerak. Bolalarning o'zi tadqiqot mavzusini aniqlash va shakllantirishlari kerak.

Mavzuni tanlashda uning ahamiyati shakllantiriladi va real qiziqish amalga oshiriladi.

Tadqiqotning dolzarbligi ahamiyat va ahamiyatga ega, shuning uchun ushbu muammoni o'rganamiz. Mavjudlik mutlaq emas, balki o'ziga xos tarzda shakllantirish uchun muhimdir.

Muammo

Tadqiqot muammoni javob berish kerak bo'lgan savol sifatida shakllantirildi; bu noma'lum shaxsga kirib borish uchun bir urinish bo'lib, u bilan birinchi tegish. Muammo nimani o'rganayotganimiz, qanday savolni hal qilishimiz kerak.

Ob'ekt haqiqatning bir tomonini aks ettiradi. Ishning boshlanishi oldidan tadqiqotchiga berilgan ushbu faoliyat turi. Ob'ekt biz qaerda yoki qaysi sohada ishlaymiz.

Misol ob'ekti: "Insonlarning vakolatlari"

Tadqiqot predmeti biz uchun yonma-yon yoki mulkning eng muhimi. bu o'rganilmoqda.

Mavzu - bu aniq amalga oshiriladi biz   o'qish ..

Mavzuning namunasi: Tabiatdagi o'z faoliyatlari to'g'risida taqiqlangan majburiyatlarni namoyish qilish.



Maqsad   - hozirgi va istalgan kelajakdagi voqea yoki holat, bizning harakatlarimiz natijasini mukammal darajada ifodalash. U bilan erishish uchun zarur bo'lgan mablag'lar mos keladi.

Tadqiqotning maqsadi juda muhimdir. Bu tadqiqotning aniq yo'nalishi nazariya yoki amaliyotga bog'liq. Metodlarni tanlash unga bog'liq.



Bu biz o'rganayotgan narsada aniqlik qilishni istaydi.

Misol maqsad: "Tabiatdagi insoniy harakatlarni taqiqlash to'g'risida turli yoshdagi va jinsdagi odamlarning g'oyalarini ochib berish".



Vazifalar - bosqichma-bosqich maqsadga erishish. Muammoni tahlil qilish uchun talablarni shakllantiradi. Ular amaliy va nazariy bo'lishi mumkin, vazifalarni bo'ysunish juda muhimdir.

Vazifalar - tadqiqotning maqsadiga qanday erishishimiz.

Vazifalar namunasi: tabiatdagi insoniy xatti-harakatlarni taqiqlovchi g'oyalarni aniqlang   shaxsning o'zi; tabiat; tabiat, va natijada, insonning o'zi uchun.

Turli xil ko'rinishlar: jins, yosh.

Tabiatdagi inson harakatlariga oid taqiqlarni, har bir yoshdagi va jinsi uchun umumiy va har xil bo'lgan fikrlarni aniqlang.



b) so'zlar farazlar.

Faraz taxminlar, fenomenlarning tabiiy (sababli) aloqasi to'g'risida taxmin qilinadigan qaror; tadqiqot fikrini rivojlantirish shakli. (Ijtimoiy va psixologik) ob'ektlar tarkibi, elementlarning xarakteri va ular bilan bog'liq bo'lgan aloqalari, ularning faoliyat ko'rsatishi va rivojlanish mexanizmi haqida ilmiy jihatdan asoslangan taxmin. Gipotezada ma'lum bir hodisani aniqlaydigan omillar mavjud.

Gipoteza - savol berilgan savolga (muammoga)

Tadqiqot davomida taxminlar har doim tekshirilishi kerak. Ular tasdiqlanishi yoki rad etilishi mumkin. Bola darhol to'g'ri javobni olishga urinmaslik kerak. Gipoteza bema'ni bo'lishi mumkin, ammo muammodan kelib chiqadigan asosiy narsa, ehtimol, shubhali edi. Hatto paradoksal, uni hal qiling.

Gipoteza quyidagilarni o'z ichiga olmaydi: aniqlangan tushunchalarni o'z ichiga olmaydi; qiymat bahosini beradi; ko'plab cheklovlar va taxminlarni o'z ichiga oladi, lekin mavjud texnologiya bilan tasdiqlanishi kerak.



Gipotezaning turlari:

Ta'riflovchi:

Strukturaviy - o'rganilayotgan ob'ektdagi xarakterli elementlar xususiyati haqida taxminlar:

Funktsional - o'rganilayotgan ob'ektning elementlari o'rtasidagi munosabatlarning shakllari to'g'risidagi taxmin.

Oh izohlovchi - o'rganilayotgan ob'ektda eksperimental tekshiruvni talab qiladigan sababli munosabatlarni taxmin qilish.

Gipotezalarni ajratish mumkin :

umumiy - har qanday vaqtda va har qanday joyda tabiiy xarakterni o'zaro munosabatlardan chiqarib tashlash;

xususiylar - ma'lum bir guruh elementlarining ayrim qismlarida naqshlarning paydo bo'lishining sabablarini aniqlash uchun;

yagona - yagona dalillarni, muayyan hodisalar yoki hodisalarni aniqlash;

ishchilar - tadqiqotning boshida keltirilgan taxmin va sabablar va naqshlarni aniqlashtirishning boshqa vazifasi emas. Tadqiqotchi kuzatuv natijalarining muayyan tizimini (guruhlarini) tuzishga va o'rganilayotgan hodisaning oldingi tavsifini berishga imkon beradi.

Bundan tashqari, gipotezalarni quyidagilarga bo'lish mumkin;

asosiy (tadqiqot asosini tashkil etuvchi) va ekskretiya (tadqiqotdan kelib chiqadigan va quyidagilarni tashkil etadigan)

Misolfarazlar: "Erkaklarning tabiatdagi inson faoliyati bilan bog'liq taqiqlari haqidagi g'oyalari ko'proq hissiyotga ega bolalardan farqli o'laroq, yanada oqilona xarakterga ega. Qizlarnikidan farqli o'laroq, qarashlar ham kam tushunarli.

o) asboblarni ishlab chiqish:

texnika tanlash, namunaning ta'rifi va o'rganish jarayoni.

Boshqaruv   - muayyan maqsadga erishishning bir yo'li, haqiqatning amaliy yoki nazariy rivojlanish usullari yoki amaliyotlari to'plami. Bu tadqiqotchi gipotezasini boshqaradigan bilimning yo'lidir.

Usullari va metodlari - nima va qanday qilib biz kashf etamiz.

Bu usullarni tadqiqotchilar uchun qulay bo'lganligi va ularni qayta ishlash uchun foydalanishlari juda muhimdir. Usullari qanday tanlanadiganligi, qanday qilib muayyan tizimdan iborat bo'lishlari (agar kerak bo'lsa), tadqiqotning barcha natijalari bog'liqdir.

Misolusullari: "Oldindan tayyorlangan anketa bo'yicha intervyuni tekshirish usuli".

Misol tariqasida biz tadqiqot uchun material olamiz.

Tadqiqot frontal bo'lishi mumkin (hamma o'rganish); namuna tasodifiy (nisbatan gapiradigan, kim birinchi qo'l ostiga tushadigan bo'ladi); Tadqiqot ishtirokchilarining foizi yoki soni aniqlanishi mumkin; namunada gender, yoshni aniqlash muhim ahamiyatga ega. ijtimoiy mavqei, fuqarolik va boshqa demografik, ijtimoiy va boshqa parametrlarni o'rganish.

Namunaning namunaviy ta'rifi: "Kattalar 6 kishi, qizlar va o'g'il bolalar - har biri 4 kishi".

Tadqiqot jarayoni - o'rganish tartibi va shartlarini belgilash.

Ko'pincha, qanday sharoitlarda, qanday izlanishlar olib boriladigan (masalan, tushlikdan oldin) muhim va muhimdiryoki keyin, kattalar birinchi bo'lib intervyu qilinadi. va keyin bolalar, ish alohida-alohida amalga oshiriladiyoki frontal va boshqalar). Bundan tashqari, o'rganish jarayoni usullarni o'zgartirish imkoniyatini ham o'z ichiga olishi kerak.



D) ma'lumotlarni qayta ishlash usullarini rejalashtirish

Materialni to'plab bo'lgach, undan nima qilish kerakligini bilishingiz kerak, ya'ni natijalar qanday usullar bilan qayta ishlanadi. Qayta ishlash usullari natijalarning asosiy tahlili. Natijalarni qayta ishlash usullarini oldindan aniqlash, talabalarning bilimlari darajasiga, qobiliyatiga va darajasiga qarab, ushbu usullardan qanday foydalanishni aniqroq tushunish uchun zarurdir.

Ma'lumotlarni qayta ishlash usullarini shartli ravishda ajratish mumkin: miqdoriy (statistik); sifatli (kontentni tahlil qilish); sifatli va miqdoriy (birlashgan).

Barcha usullarda asosiy tamoyil tahlil mezonlarini aniqlashdir. Niteliksel usullarni oddiygina aniqlash uchun. Sifatli uchun bu juda murakkab, ammo bu holda tahlil qilish mumkin emas va faqat ta'rif berish mumkin. Barcha tadqiqotlar uchun sifatli va niceliksel ma'lumotlarni qayta ishlash usullarini qo'llash muhimdir. Ushbu usullar. bir tomondan, o'quvchilar mavhum statistika ortidan ular uchun qiziqishlarini yo'qotmasliklariga imkon beradi, boshqa tomondan ular kerakli bog'liqliklar va o'xshashliklarni aniq ko'rsatadilar. farqlar va boshqalar.



Ilova 1

Matnlarni ishlab chiqishning umumiy talablari va qoidalari (ilmiy maqolalar, tezislar)

Barcha yozuv yozish vositalari va chizilgan materiallar o'qilishi mumkin.

Ishning tuzilish qismiga quyidagi qismlar kiradi: nom sahifasi, abstrakt, tadqiqot rejasi) va ilmiy maqola (ishlarning tavsifi). Ushbu qismlar alohida varaqlarda olib boriladi va birga o'tkaziladi.

Barcha ish oq qog'oz A4 qog'ozining standart sahifalarida amalga oshiriladi.(o'lchamlari:gorizontal - 210 mm, vertikal - 297 mm).

Inshoning hajmi 20-25 betlik matni (qo'shimchasiz), 1-5 betlik hisobot (sinfga va talabaning ushbu turdagi faoliyatga tayyorligi darajasiga qarab) farq qiladi.

Shrift o'lchami 12-14,TimesYangiRimumumiy; chiziqlar orasidagi interval 1.5-2; Yon bo'shliqlari kattaligi: chapdan-30 mm, o'ng-10 mm, ustki-20 mm, pastki -20 mm (jami qarama-qarshi maydonlar 40 mm bo'lishi kerak).

Matn sahifa 1 tomoniga yozilgan; Izohlar va qaydlar ular tegishli bo'lgan sahifada (1 ta bo'sh joy, matndan kichikroq shrift) bosilgan.

Barcha sahifalar nom sahifasidan boshlab raqamlanadi; sahifa raqami sahifaning yuqori qismiga joylashtirilgan; sarlavha sahifasining raqami qo'yilmaydi. Har bir yangi bo'lim yangi sahifa bilan boshlanadi.

Bo'lim sarlavhasi (bo'lim yoki paragraf sarlavhalari) orasidagi masofa va keyingi matn uch oraliqda bo'lishi kerak. Sarlavha satrning o'rtasida joylashganki, sarlavha oxiridagi nuqta belgilanmaydi.

Sarlavha sahifa qo'lyozmaning birinchi sahifasidir va ma'lum qoidalarga muvofiq to'ldiriladi. Yuqoridagi maydon tashkilotning to'liq nomini ko'rsatib, bosh sahifaning qolgan qismidan qat'iy chiziq bilan ajratiladi.

O'rta maydon "sarlavha" so'zisiz mavhum nomini bildiradi. Bu sarlavha tirnoqsiz yoziladi. Abstrakt sarlavhasi unda ko'rsatilgan muammolarni aks ettirishi va asarning asosiy mazmuniga mos kelishi kerak. Mavzuni shakllantirishda siz qoidaga amal qilishingiz kerak: mavzuni qisqartirish, sarlavha ostida ko'proq so'zlar. Bitta yoki ikkita so'z aniqligi, mazmuni aniqligi yo'qligi, ish "hamma narsa va hech narsa" ekanligi haqida dalolat beradi.

Quyida, unvonning markazida ish turi va ilmiy mavzudagi (masalan, biologik ekspertiza sarlavhasi) ishora qilingan.

Sarlavha sahifasining o'ng tomoniga qaraganda pastroq bo'lsa, o'quvchining familiyasi, ismi, otasining ismini ko'rsating.

Hatto pastki - boshning familiyasi, ismi, otasining ismi va lavozimi, agar bo'lsa, maslahatchi. Shahar va ish yili ("yil" so'zisiz) pastki maydonda ko'rsatiladi.

Sarlavha sahifasining shrift turini va turini tanlash muhim emas.

Sarlavha sahifasida ishning barcha sarlavhalari berilgan va ular boshlagan sahifalar ko'rsatilgan tarkibiy jadval (namunaga qarang) joylashtirilgan. Mundarija jadvalining sarlavhalari sarlavhalarni matnda takrorlashi kerak.

Bunga kirish, asosiy matn (qismlarga ajratish va har bir bo'lim oxirida qisqacha xulosalar bilan) va xulosa qo'shiladi. Asosiy matnni tasviriy materiallar (rasmlar, rasmlar, diagrammalar, diagramalar, jadvallar) bilan birga bo'lishi mumkin. Agar asosiy qismda takliflar yoki bayonotlarga zikr etilgan bo'lsa, ro'yxatdagi manba sonini va sahifani tirnoq yoki mos yozuvlar oxirida kvadrat qavsdagi ko'rsatish kerak. Masalan: Qadimiy donolik shunday deydi: "Menga ayting - men unutib qo'yaman, menga ko'rsat, va esimda qolsa, o'zimni tutaylik, men esa o'rganaman".

Yoki: Eynshteyn ta'kidlaganidek, makon va vaqt nisbiy, ular harakat tezligiga bog'liq.

mos yozuvlar tizimlari.

Xulosa chiqarilgandan so'ng, yuqorida ta'kidlab o'tilganidek, ularning turlarini o'z ichiga olishi mumkin bo'lgan manbalar ro'yxatini (kamida 3-5) joylashtirish odatiy holdir. Resurslar ro'yxatini tuzishda birinchi bo'lib adabiyot (muallif, kitob nomi, shahar, noshir, yil, sahifa soni), keyin boshqa manbalar ro'yxatlanadi. Ro'yxat tuzilgan va mualliflarning nomlari bo'yicha alifbo tartibida raqamlangan. Muallif manbaida ko'rsatilmagan bo'lsa, bunday manba joyni o'z nomiga binoan oladi. Resurslarning namunaviy ro'yxati:

1. Akimov N.V. Qadimgi dunyo tarixi. M .: Ario, 1985, 80 p.

2. Borisov, A.B. Dunyoning geliotsentrik tizimi. Sts. Fobos, 1999, 125 p.

3. Dunyoning geosentrik tizimi / Komp. IK Mercury. M.: Deimos, 1987, 100 p.

Mavhum va ilmiy maqola standart nomga ega. Har bir qismning birinchi sahifasida ishning nomi birinchi marta chop etiladi, keyin mualliflarning familiyasi, viloyat, shahar (aholi punkti), ta'lim muassasasi, maktab, sinf soni quyida ko'rsatilgan. Qisqartmalarga ruxsat berilsin.

Xulosa ish bilan bog'liq eng muhim ma'lumotlarni, jumladan, o'z ichiga olishi kerak quyidagi ma'lumotlar; ishning maqsadi; ishda ishlatiladigan usullar va texnikalar; olingan ma'lumotlar; natijalar.

Izohda rahbar tomonidan olib borilgan ishlarning namunalari, maqtovlari va tavsiflari kelmasligi kerak. Xulosa bitta standart sahifada quyidagi tartibda bosilgan: standart nom, biz o'rtada "Abstract", quyida abstract matnini o'qiymiz.

Tadqiqot rejasida quyidagi bo'limlar bo'lishi kerak: masalaning tekshirilishi kerak bo'lgan muammoni yoki savol, gipoteza; usulning batafsil tavsifi; Bibliografiya (tadqiqot mavzusi bilan bog'liq kamida uch asosiy ish). To'rtta standart sahifadan ortiq bo'lmagan tadqiqot rejasi chop etiladi: standart nom, o'rtada "Tadqiqot rejasi" degan so'zni o'qiymiz.

Ilmiy maqola (ishning tavsifi) tasvirlar bilan birga (rasmlar,jadvallar. fotosuratlar) tadqiqot (ijodiy) ishning tavsifi.

Maqola matnidagi barcha qisqartmalar chalkashtirilishi kerak. Tasvirlar uchun 10 dan ortiq standart sahifa qo'shilmaydi. Tasvirlar alohida matnlar bo'yicha amalga oshiriladi, ular asosiy matndagi havolalardan keyin joylashtiriladi. Sahifalarni formatini ko'paytirish, bukletlar sahifalarini kitobcha bilan birlashtirish va h.k. Hisobotning asosiy matni arab raqamlari, tasviriy sahifalar - rim raqamlari bilan raqamlangan.

Maqolaning birinchi sahifasida standart nom birinchi marta, so'ngra maqolaning matni, matnda ko'rsatilgan tartibda zikrnomalar ro'yxati ko'rsatiladi. Maqola ns ning yoritilishiga ruxsat beriladi.

Ishlarni bajarish vaqtida kompyuter dasturlari yaratilgan bo'lsa, u holda mos keluvchi kompyuterlar uchun mo'ljallangan dasturiy modul ishiga qo'shiladi.ochiq diskette "3.5" va diskette tarkibning ta'rifi.

"Amaliy san'at" yo'nalishi bo'yicha ishtirokchi 40x60 sm o'lchamdagi ashyolarni (turli holatlarda inson figosiga oid fantaziya), rasmni (hali ham suluboya, temperatura yoki yog'da yaratilgan) tasvirlaydi. kostyum, to'qimachilik, poyafzal yoki zargarlik modellari.



2-ilova

tadqiqot ishlari, loyiha.

  Qanday tanlash kerak

tadqiqot mavzusi



Savollarga javob bering:

Nima meni ko'proq qiziqtiradi?

Avvalo nima qilmoqchiman?

Men bo'sh vaqtimda nima qilishim kerak?

Qaysi akademik mavzularni men eng yaxshi deb topsam bo'ladibelgilari bormi?

Men maktabdan ko'proq narsani o'rganishni xohlaymanchuqur?

Menda g'urur bo'lgan narsa bormi?

Qanday bo'lishi mumkin

mavzular?

hayoliytajriba   nazariy   ijodkor

Maqsad va

tadqiqot maqsadlari

Tadqiqotning maqsadini aniqlash uchun nima uchun sizning savolingizga javob berishsiz uni sarf qilasiz

Maqsad umumiy yo'nalishni ko'rsatadi va vazifalar asosiy qadamlarni ta'riflaydi.

Tadqiqot vazifalari maqsadga aniqlik kiritadi.

Faraztadqiqot

deyman


aytaylik

mumkin


Agar nima bo'lsa

Tashkilottadqiqot

O'zingiz o'ylab ko'ringallaqachon kelgan narsadanmavzudan xabardor bo'lish

Bu haqda nima bilaman? "

Bunga qanday qarorlar bera olaman?haqida?Tadqiqot mavzusida allaqachon ma'lum bo'lgan narsalardan qanday xulosalar olinishi mumkin.

Aloqador kitoblarni ko'rish

O'rgangan muhim ma'lumotlarni yozing.kitoblardan.

Boshqa odamlarga murojaat qiling

Qabul qilingan qiziqarli ma'lumotlarni yozingdan

boshqa odamlar.

Televizorni ko'rsating

Filmlardan o'rgangan g'ayritabiiy narsalarni yozing.

Internetdan foydalanish

kompyuter.

Kompyuteringiz yordamida o'rgangan narsangizni yozing

siz gymoschiyu bilan o'rgandingiz

Kuzatuv

Kuzatishlar, ajoyib dalillar va paradokslar orqali olingan qiziqarli ma'lumotlarni yozing.



Eksperiment o'tkazish

Tajribaning reja va natijalarini yozing.

Tadqiqotni himoya qilishga tayyorgarlik

1. Asosiy tushunchalarni matndan ajratish va ularga tushuntirishlar berish.

a)namuna bo'yicha tushuntirish;b) ta'rif;

c) xarakterli;

g) taqqoslash;

g) farq.


2. Asosiy mavzular, jarayonlar, voqealar va voqealarni tasniflang.

3. Siz ko'rgan barcha paradokslarni aniqlang va yorliqlang.

4. Asosiy g'oyalarni ahamiyatga ko'ra belgilang.

H. solishtirish va metafora taklif eting.

6. Xulosa va xulosalar keltiring

7. Tadqiq qilishning mumkin bo'lgan usullarini aniqlang.

8. Hisobot matni tayyorlang.

9. Sxemalar, chizmalar, tartiblar tuzing.



   Tadqiqotga qarshi kurash barcha bolalar uchun xos bo'lib, istisnosiz, lekin bu ayniqsa iqtidorli bolalarga xosdir. Yangi tajribalar, qiziqish, eksperimentga doimo intilish, haqiqatni izlamaslik uchun talab etilmaydigan chanqoqlar an'anaviy ravishda bolalar qobiliyatining eng muhim ko'rsatkichlari hisoblanadilar. 
   "Ta'lim" degan so'zni va an'anaviy maktabni eslayotganimizda, ko'pchiligi murakkab, monoton ish bilan, ijodkorlikdan uzoqlashadilar, asosan, passiv o'rganishga yo'naltirilgan, kimdir uzoq vaqtdan buyon qo'lga kiritgan bilimlari. Shuning uchun biz farzand uchun bu odatda majburiy, og'ir, stressli, ammo ko'p hollarda zaruriy ish deb hisoblayotganimizdan ajablanmaymiz. 
   Ammo boshlang'ich maktabimizning ko'plab o'qituvchilari "ehtiros bilan o'rganish", "quvonch maktabi" haqida gapirishadi. O'qish qiziqarli bo'lgan maktab. Qaerda quvonchli bo'lsa, eng avvalo, bolaning asosiy faoliyati - o'rganishdir. Ta'lim qiziqarli va quvonchli bo'lishi mumkinmi? 
   Ehtiyoj ajablanarli darajada oson ko'rinadi - trening "muammoli" bo'lishi kerak, ya'ni tadqiqot izlanish elementlarini o'z ichiga olishi kerak. Tadqiqot qonunlariga muvofiq tashkil etilishi kerak, u mustaqil ijodiy izlanishlar sifatida qurilishi kerak.

Va uyda? 


   Uyda "Tadqiqot ta'limi" (bolalar uchun) kabi bir nechta maxsus harakat va sizning doimiy muloqotingizning tabiiy davomi sifatida ko'rinishi mumkin. 
Har qanday bola tadqiqot izlanishiga deyarli doimo aralashadi. Bu uning tabiiy va tabiiy holati: qog'ozni yirtib olish va sodir bo'lgan voqealarni kuzatib borish, akvariumdagi baliqlarni kuzatib borish, derazadan tashqaridagi ko'kraklarning xatti-harakatlarini o'rganish, turli narsalar bilan tajriba o'tkazish, o'yinchoqlarni olib tashlash, qurilmalarini o'rganish. Sizning vazifangiz, bu ishlarni amalga oshirishda yordam berish, bolaning o'zi va uning atrof-muhit uchun foydali va xavfsiz bo'lishidir. 
   Bu yordam birinchi navbatda barcha bosqichlarda talab qilinadi: tadqiqot mavzusini tanlayotganda ham, uni o'rganish usullarini izlab, materialni to'plash va umumlashtirganda ham, barcha masalalarni mantiqiy xulosaga keltirganda. Uslubiy tomonni tushunish uchun biz bir nechta umumiy savollarni qisqacha ko'rib chiqamiz. 
   Zamonaviy pedagogikada, bolaning mustaqilligi darajasiga ko'ra, "ilmiy-tadqiqot trening" ning uchta bosqichi mavjud: 
   Birinchi va eng oson, kattalar muammoga duch kelganda, uni hal qilishning strategiyasi va taktikasini belgilaydi. Bu holda bolaning o'zi mustaqil ravishda topiladi. 
   Ikkinchi daraja - kattalar muammoga duch kelmoqdalar, ammo u mustaqil ravishda uni hal qilish uslubini qidirmoqda. Kollektiv qidirishga ushbu darajada ruxsat beriladi. 
   Uchinchidan, eng yuqori darajada muammoni shakllantirish, uni tadqiq qilish usullarini qidirish va echimni ishlab chiqish bolani mustaqil ravishda amalga oshiradi. 
Asosiy bosqichlar:
   muammoni tanlash va shakllantirish (tadqiqot mavzusini tanlash); 
   faraz qilish; 
   mumkin bo'lgan echimlarni qidirish va taklif qilish; 
   materiallarni yig'ish; 
   ma'lumotlarni umumlashtirish; 
   loyihani tayyorlash (xabar, hisobot, tartib va ​​boshqalar); 
   loyihani himoya qilish. 
   Bolaning bu bosqichlardan o'tishi mumkin bo'lgan fikri birinchi qarashda shubhali va hatto qo'rqinchli ko'rinadi. Ammo, ishonaman, haqiqiy qo'rquv va shubhalar haqiqiy tadqiqotlar boshlanishi bilanoq tarqaladi.

Tadqiqot mavzusini qanday tanlash kerak. Bolalar uchun mo'ljallangan barcha mavzular shartli ravishda uch asosiy guruhga birlashtirilishi mumkin: 
hayoliy- Mavjud bo'lmagan, hayoliy ob'ektlar va hodisalarning rivojlanishiga qaratilgan mavzular; 
empirik- o'z kuzatuvlarimiz va eksperimentlarimiz bilan bog'liq mavzular; 
nazariy- bu mavzular to'plami haqiqatni o'rganish va umumlashtirish, turli manbalarda mavjud materiallarga qaratilgan. Bu boshqa odamlardan so'ralishi mumkin bo'lgan narsa, bu kitoblarda yozilgan va hokazo. 
   Mavzu bolani qiziqtirishi, uni qiziqtirishi kerak.

Mavzu to'g'ri bo'lishi kerak, uning hal etish tadqiqot ishtirokchilariga haqiqiy foyda keltirishi kerak.

Mavzu asl bo'lishi kerak, u ajablantiradigan elementni talab qiladi. 
   Ma'lumotlar hayrat bilan boshlanadi va odamlar kutilmagan narsaga hayron qolishadi. Bu holatda o'ziga xoslik faqatgina g'ayrioddiy narsalarni topishga qobiliyat sifatida emas, balki an'anaviy narsalar va hodisalarda qutidan tashqariga qarash qobiliyati sifatida ham tushunilishi kerak. 
   Mavzu shuni ko'rsatadiki, ishni nisbatan tez bajarish mumkin.

Ko'pincha ishtiyoq bilan boshlangan va oxirigacha bajarilmaydigan ishlar (chizma, qurilish, va hokazo) hali tugallanmaganligini kuzatish kerak. Tadqiqotni "bir nafasda" o'tkazish juda qiyin. Bola tabiatining bu xususiyati hisobga olinsa, birinchi tadqiqot tajribalari uzoq vaqt talab qilinmasligini ta'minlashga harakat qilish kerak.



Gipotezalarni taqdim etishni o'rganish 
   "Gipoteza" so'zi qadimgi yunon tilidan keladi. Gipotezalar, taxminlar va noan'anaviy g'oyalar muhim fikrlash qobiliyatidir. 
   Natijada, har bir muammoni hal qilish uchun ko'pgina muammolar aniqlandi va bir qator farazlar ishlab chiqildi. Muammoni murakkablashtirishi mumkin, masalan, bolalarning tadqiqotlari uchun muammolar bo'lishi mumkin: "nima uchun quyosh porlashi kerak?", "Nega mushukchalar o'ynaydi?", "Nima uchun parrotslar gaplashishi mumkin?". 
   Gipotezalarni ishlab chiqish qobiliyati maxsus o'qitilishi mumkin. Mana shu oddiy mashq: «Birgalikda o'ylaylik: nima uchun qushlar qo'shiq kuylaydilar?» (Nima uchun daraxtlar kurtaklari paydo bo'ladi? Nima uchun suv oqadi, nima uchun shamol esadi?). 
   Qanday farazlar bo'lishi mumkin: qushlar ovozlarini o'rgatishadi, yirtqich hayvonlarni qo'rqitadilar, qo'shnilariga gapirishadi, jo'jalarini o'rgatishadi, odamlar va hayvonlarni nimadir haqida ogohlantiradilar? Ehtimol, ular bu orzu hayotdagi ortiqchalikdan kelib chiqadimi? 
   Imkoniyatli farazlar mavjud, ular odatda "provokatsion g'oyalar" deb ataladi. Bizning holatlarimizda, masalan, bu shunday bo'lishi mumkin: "Qushlar qo'shiq aytadilar, chunki ular bu dunyoda begona sivilizatsiyalarga signal berishadi". 
   Farazlarni va provokatsion g'oyalarni rivojlantirish qobiliyatini o'rgatishga imkon beradigan bir necha mashqlarni beraman. 
   1. Bu narsalarning har biri qanday sharoitda juda foydali bo'ladi? Ushbu narsalarning ikkitasi yoki undan ko'pi foydalidir: yog'och blok, velosiped shinasi, bolg'a, tort, o'yinchoq. 
Takliflarni qilishda odatda biz quyidagi so'zlarni ishlatamiz: "ehtimol", "taxmin qil", "ehtimol", "ehtimol", "nima bo'lsa ...". 
   2. Nima uchun kuchuklar va mushuklar o'ynashni yaxshi ko'radilar deb o'ylaysiz? Bu borada bir nechta turli farazlarni taklif qiling. 
   3. Hodisaning mumkin bo'lgan sababini toping: 
   Bolalar hovlida ko'proq o'yin o'ynashni boshladilar;

   Misha juda jiddiy edi; 


   O'rmon bo'ylab kun bo'yi olovli vertolyot aylantirilgan; 
   Avtomobil yo'lda yolg'iz qoldi; 
   Oyim qishda uyquga ketmagan, ammo o'rmon bo'ylab yurgan. 
   Do'stlar janjal qilishdi. 
   4. Agar har bir kishi sehrgardan eng muhim uch istagini bajarishlarini so'rashi mumkin bo'lsa, nima bo'ladi? Natijada nima bo'lishini tushuntirib, imkon qadar ko'p farazlar va provokatsion g'oyalar bilan kelishimiz kerak. 
   5. Hovuzda baliq suvi. Ikkita eng mantiqiy taxminlarni yarating va ikkita eng mantiqiy tushuntirishlarni keltiring. Ikkita eng hayoliy va tushunarsiz tushuntirishlar bilan chiqing. 
   6. Tasavvur qilingki, chumchuqlar katta burgutning o'lchamiga aylangan. Nima bo'lar edi? Bir necha gipotezalar va provokatsion g'oyalar bilan chiqing. 
Mumkin echimlarni qidirish va taklif qilish. Tadqiqot ishlari - bu qattiq masala va shoshqaloqlik va shov-shuvni yoqtirmaydi. Qidiruv dasturini ishlab chiqish, bolalarni muammoni hal qilishga o'rgatishingiz kerak. Qiziqarli, g'ayrioddiy g'oyalarni taklif qilish qobiliyatini rivojlantirish va ularni rivojlantirishni o'rganish. 
Materiallarni to'plash .

Kattaroqlardan so'rang. Bizning holatlarda ular ekspertlar bo'ladi (har qanday kattalar bu rolni bajarishi mumkin). 


   Biologiya bo'yicha ma'lumotnomalar va kitoblarni ko'rib chiqaylik. 
   Keling, maxsus teledasturlarni tomosha qilaylik. 
   Siz kompyuterga kirishingiz mumkin. 
   Siz tomosha qilishingiz mumkin. 
   Eksperiment o'tkazishingiz mumkin (masalan, kaplumbaning harakati, uning odam bilan munosabati: insonning ovoziga qanday munosabatda bo'lishi, e'tiborni to'satdan harakatga aylantirishi, yorug'lik uning xatti-harakatiga ta'sir qilishi va boshqalar.). 
   Yangi ma'lumot manbalarini izlash o'z tadqiqotlarini o'tkazish zarurati bilan bog'liq. Bu o'z tadqiqotiga asoslanib bolani jalb qilish uchun juda yaxshi zamin yaratadi, kognitiv ehtiyojlar turli manbalarda ishlaydi. 
   Lekin kitobda, video, axborotni qayta ko'rib chiqishda, axborot bilan tanishib oldingiz, kimdir allaqachon chiqarilganini yodda tutish kerak. Ushbu tadqiqotning asosiy yo'nalishi o'zingizning bilimlaringizni olishdir. 
Shuning uchun, bu holda axborotning eng qimmatli manbai tabiatning o'ziga xos ko'rinishi bo'lishi kerak. Bu qushlarning kelishi, barglari tushishi, qor erishi, ob-havo hodisalari, odamlar, hayvonlarning xatti-harakatlari va boshqalar bo'lishi mumkin. Bunday holda, yangi boshlang'ich tadqiqotchilar kuzatuvlar qilish, eksperimentlar o'tkazish, axborotni qayta ishlashga yordam berish kerak. 
Axborotni ro'yxatga olish jarayoni- odatda eng qiyin, lekin qiziqarli bo'lishi mumkin. 
   Bir parcha qog'oz tayyorlang. Ular uchun qalam, qalam yoki temir-tusli qalam bilan siz eslatma, chizish, mos yozuvlar sxemalarini olishingiz mumkin. Va bu "belgilar-hiyerogliflar" faqat muallif tomonidan tushunilishi muhim emas. Bu yozuvlarning barchasi ish oxiriga qadar ehtiyotkorlik bilan saqlanishi kerak. 
Ma'lumotlarni qisqacha tavsifi Mavzu tanlab olish va hatto to'g'ri tashkil etilgan paytda materiallarni yig'ish qiziqarli va yoqimli. Bu shunday bo'lishi kerak. Ammo ma'lumotlarni umumlashtirish vazifasi ko'pincha qiyin. Albatta, bu juda qiyin. 
   Katta yoshli kishining beg'araz yordamisiz buni qilolmaydi. Tadqiqot natijalari "hisobot", "hisobot", "loyiha", qo'lda yoki kompyuterda yozilgan kichik kitobda amalga oshirilmagan bo'lsa, uncha ko'p qo'llanilmaydi. Va qancha odam ushbu "hisobot" ni tinglashni yoki "qo'lyozma kitobni" o'qishni xohlasa-da, ularning hech bo'lmaganda bitta bo'lishi kerak. Bu yolg'iz tinglovchini o'zingiz, katta birodar yoki buvisingiz bo'lsin. 
Loyihani tayyorlash. Tadqiqot natijalari qanday shaklda taqdim etilishi mumkin? Bu turli xil materiallardan tayyorlangan, uning vakili bo'lgan ob'ektning og'zaki tavsifiga asoslangan mock-up bo'lishi mumkin; u o'z-o'zidan yozilgan va tasvirlangan kitob bo'lishi mumkin. Va hatto bir necha so'zni ham emas, balki bir necha so'zni o'z ichiga olishi muhim emas. 
Loyihani himoya qilish. "Boshqalarni o'rgatish, o'zingizni o'rganish ..." - bu aniq tafakkur bizga asrning chuqurligidan keldi. Ushbu naqshni intuitiv ravishda tushunish, ko'pincha nimadir o'rgangan bola haqida boshqalarga aytib berishga harakat qiladi. Bizning holatlarda, xabarni kimga etkazgan bo'lsa, shuni bildirgan kishiga nisbatan, o'rganilgan shaxs haqida emas, balki juda ko'p ma'lumot berish muhimdir. 
   Shuning uchun, "loyihani himoya qilish bosqichi" atlanamaz. Ishsiz, o'rganish to'liq hisoblanmaydi. Himoya - tadqiqotning toj va kichik tadqiqotchini o'rganishning asosiy bosqichlaridan biri. 
Faqat amalga oshirilgan ishlar haqida gapirishni emas, balki har qanday haqiqiy tadqiqotlar kabi himoya qilinishi kerak. Tabiiyki, loyihani himoya qilish "ommaviy" bo'lishi kerak. Omma oldindan aytib o'tganimizdek, o'xshash loyihalar bilan tengdosh do'stlar, buvilar va bobolar, va, albatta, siz o'zingiz. 
   Himoyalash jarayonida bolaning olgan bilimlari haqida ma'lumot berishni o'rganadi, muammoning boshqa qarashlarini uchratadi, fikrini isbotlashni o'rganadi, savollarga javob beradi.

Natijada
   Ishning barcha bosqichlarida biz kutgan asosiy natija ijodiy qobiliyatlarni rivojlantirish, bolaning yangi bilim va ko'nikmalarga ega bo'lishidir. 
Voyaga yetganlarga eslatma 
   Bu ishda kattalar pedagogik mahoratlari, vaziyatni tezda ko'rib chiqish qobiliyati talab etiladi. Quyidagi oddiy, umumiy qoidalarga rioya qilsangiz foydali bo'ladi: 
   ijodiy bo'lish; 
   bolalar tashabbusini cheklamang; 
   o'z-o'ziga ishonishni rag'batlantirish, bevosita ko'rsatmalardan qochish, bolalarni mustaqil harakat qilishga o'rgatish; 
   asosiy "pedagogik" natija eslayman - bolaning o'zi nima qila olishi (yoki o'rganishi) mumkin emasligini; 
   qiymatlarni baholash uchun shoshilmang; 
   minnatdorchilikni unutmang, esda tuting: hech narsa uchun bir marta tanqid qilishdan ko'ra, hech narsa uchun o'n marta maqtanish yaxshidir; 
   Ta'lim jarayonining asosiy tarkibiy qismlariga e'tibor bering: 
   a) narsalar, hodisalar va hodisalar o'rtasidagi aloqalarni kuzatishni o'rganish; b) tadqiqot muammolarini o'z-o'zini hal qilish uchun ko'nikmalar ishlab chiqish; c) bolangizni tahlil qilish, sinxronlash, tasniflash qobiliyatlarini o'rgatishga harakat qiling.

Joriy yilning sentabrida bizning maktabda "Intellekt-marafon" so'zi boshlandi. Birinchi sinf o'quvchilari g'ayrioddiy savollarni so'rashadi, masalan: "Santa-Klaus qaerda sovg'a qiladi?", "Nima uchun sizning qo'lingizda 5 barmoq bor?".

Maktab o'quvchilari "Maktab o'quvchilarining" Maktab maktabi "ni tanlagan oyiga javob berishadi.

Sentyabr oyida birinchi sinf o'quvchilari "nima uchun jellar, turli rangdagi shampunlar va oqning ko'piklari", oktyabrda "Nega Oy Yerga tushmasin" deb o'rgandi. Noyabr oyida IB talabasi Vasilev Gleb "Asalarilar asalni qanday qilib yaratadi?" Degan savolga javob berdi.

Bu savolga farzandlaringiz bilan javob berishga harakat qiling.

V.G.Agaeva



Living Science veb-saytida uy sharoitida juda og'ir bolalarning tadqiqotlari bilan tanishishingiz mumkin.

Ilmiy ishni tayyorlashda shunga o'xshash mavzularda muhim rol o'ynaydi. Kuchli tadqiqot bilan birgalikda ovozli va tegishli nom tinglovchilarning e'tiborini jalb qilish imkonini beradi. Agar xiralashgan va hackneyed mavzusi "chalkash" va qiziqqon bo'lsa.

Har qanday tadqiqot ishining umumiy qabul qilingan komponentlari muammo, maqsad, maqsad, ob'ekt, mavzu va mavzu. Muammoni o'rganish orqali hal qilinishi kerak bo'lgan savolni qo'yishdir. Maqsad istalgan natijani tasvirlaydi. Vazifalar maqsadga erishish uchun kerak bo'lgan qadamlarni aks ettiradi. Ob'ekt - tadqiqotning yo'nalishi, uning mohiyatini aks ettiradi. Mavzu ilmiy ishlanadigan ob'ektning bir qismidir. Tadqiqot uchun mavzu   - barcha ishlarning yagona moyi, tadqiqotning bir burchagi.

Tadqiqot ishi mavzusining vakolatli formulasi juda muhim, chunki u birinchi komissiya tomonidan baholanadi, tadqiqot ishi mavzuga moslik bilan tekshiriladi va uning ahamiyati va yangiligi mukofot yoki yuqori ball olish uchun mezon sifatida qo'llaniladi.


Qanday tanlashni ko'rib chiqaylik tadqiqot ishlari uchun qiziqarli mavzular.


Avval belgilashingiz kerak mavzularni tanlash va shakllantirishning umumiy qoidalari.

1. Mavzu qisqa, qisqacha va to'liq bo'lishi kerak.. Ilmiy ishning paragrafini sarlavha ostiga kiritishning hojati yo'q. Maqolani osonlikcha ko'rib chiqish bilan, bunday sarlavhalar qisqa ma'lumot olish uchun juda qiyin va aksariyat hollarda to'liq o'qilmaydi. Tadqiqot mavzularining matnlari odatda 5-8 so'zni o'z ichiga oladi.

2. Qiziqarli mavzuda ritorik savol bo'lishi mumkin.Bunday xabarlar jurnalistikada keng tarqalgan va ularning qo'llanilishi gumanitar sohadagi ilmiy ishlarga xos bo'lib, bu savolning dastlabki bosqichida ko'tariladi va ish davomida xulosalarni tahlil qilish va tayyorlash ishlari olib boriladi.

3. Mavzu aniq chegaralarni qamrab oladi va asarning mohiyatini aks ettirishi kerak.Tadqiqot ishi mavzusi juda katta maydonni o'z ichiga olgan bo'lsa va ishning sarlavhaning barcha mohiyatini oshkor qilmasa, baholash komissiyasi tegishli savollarga javob berishi mumkin. Mavzu ilmiy ishlarning faqatgina bir qismini aks ettirishi mumkin.

4. Mavzu bajarilishi kerak. Agar muallif qiziqarli mavzuni tanlasa, u haqida ma'lumot qidirishga tayyor bo'lishi kerak, shuningdek, maqsadga erishish uchun vosita bo'lishi kerak. Axborotni qidirishda nafaqat ichki, balki chet el resurslaridan ham foydalanish tavsiya etiladi. Jamoa bazasi qiziqishdagi ta'lim muassasalari yoki korxonalar tomonidan taqdim etilishi mumkin.

5. Mavzu, iloji bo'lsa, original bo'lishi kerak. Eng diqqatni jalb qiluvchi mavzular ajablantiradigan element, ommaviy ahamiyatga ega, qiziqarli formulalar va bahsli fikrlar mavjud. Asl mavzular eng qiziqarli. Misol uchun, "ITALIYaNING IQTISODIY O'ZIShLARI YaNGI ERASh YoKI O'YNATISH YO'LIDA".

6. Agar kattaroq ilmiy ishlarning bir qismini topshirish kerak bo'lsa mavzu oldingi asarlar bilan o'zaro bog'liq bo'lishi kerak. Eng asosiysi, asosiy ishning vazifalaridan biri va uni mavzu sifatida ishlatish eng afzaldir.



7. Mavzu ustoz yoki hamkasblar bilan kelishilgan bo'lishi kerak.   Mumkin bo'lgan taqdirda, tadqiqot mavzusini tajribali hamkasblari yoki maslahatchisi bilan muvofiqlashtirish tavsiya etiladi.

8. Mavzu 2 ta nomdan iborat bo'lishi mumkin - nazariy va ijodiy.   Nazariy nomi rasmiydir va mantiqiy ravishda tuzilgan matnni o'z ichiga oladi. Yaratguvchining nomi o'rtacha kishiga ko'proq tushunarli, rasmga ega va ishni hissiy jihatdan ifodalaydi. Masalan, "Samaradorlikni oshirish (korxona iqtisodiy o'sishini baholash)". Masalan, "Korxonaning iqtisodiy o'sishini baholash (" Arena "MChJ misolida)" kabi tushuntirishlar ham mumkin.

9. Ish mavzusi yangilanishi mumkin.   Tadqiqot ishlarini yozish paytida va undan keyin mavzuni tubdan o'zgartirishga erishish mumkin.

10. Ish mavzusini tanlash mavzuli, vaziyatli va / yoki vaqtinchalik omillarga bog'liq bo'lishi mumkin.  Mavzuning dolzarbligi va uning ilmiy hamjamiyatda dolzarbligi haqida umumiy fikrga ega bo'lish lozim.

11. Mavzu muallifga qiziq bo'lishi kerak.

Endi tanlov tartibiga to'g'ridan to'g'ri boring tadqiqot uchun qiziqarli mavzular:

1. Tadqiqot yo'nalishini tanlash. Asos sifatida siz muallifga yaqin bo'lgan HAC, UDC va boshqalar kabi turli xil tasniflagichlardan foydalanishingiz mumkin. Masalan, fizika va matematika: lazer fizikasi.

2. Ushbu mavzu bo'yicha tegishli ma'lumotni qidiring. Birlamchi manbalar bilan tanishish - ishni tayyorlashning dastlabki bosqichi. Bizning holatlarda "Laser Physics News" yoki "Laser Physics news" so'rovini kiritish orqali internet qidiruvidan foydalanishingiz mumkin.

3. Bir nechta mavzularni olgach, ularni o'zlarining ilmiy loyihalarida amaliyotda qo'llash imkoniyatlarini baholash kerak. Bundan tashqari, "ish mavzusi" munosabatlari uchta sohada, hayoliy (mavjud bo'lmagan), empirik (eksperimental) va nazariy (tahlil qilish) bo'lib o'tadi: tadqiqotning davomi, gipotezani inkor qilish, nazariy tahlil va boshqalar. , tadqiqot). Misol uchun, eng qulay nazariy mavzu Laser Operationning fizik tamoyillari.

4. Umumiy fanni tanlab olgandan so'ng, material to'plash va tadqiqotlar o'tkazish.

5. Mavzuni tayyorlangan materialga moslashtirish. Ishni yozib, mazmunga qarab mavzu tanlash qoidalarini qo'llaganimizdan so'ng, "Suyuq lazerlarni ishlatishning jismoniy tamoyillari" mavzusining quyidagi tasnifi mavjud. Dasturning istiqbollari va xususiyatlari.

Nihoyat, ilmiy tadqiqotlar uchun qiziqarli mavzularni tanlashning bir nechta sirlari:

1. Xalqaro tajribaga tayangan holda. Chet ellik yutuqlarning analitik tekshiruvi mavzu tanlashda yaxshi asos bo'lib xizmat qiladi. Bundan tashqari, Siz xalqaro ilmiy jamiyatda juda qadrlanadigan istiqbolli va zamonaviy yutuqlardan foydalanasiz.

2. Mavzuni yozayotganda o'zingizni o'zgartiring.

3. Yangiliklarni kuzatib boring. Yangilikda aytilgan narsalar dolzarb va ko'pincha ilmiy tekshirishni talab qiladi.

Umid qilamizki, taqdim etilgan materiallar o'quvchi uchun qiziqarli va hozir siz qanday tanlash haqida fikringiz bor tadqiqot uchun qiziqarli mavzular. Qiziqarli mavzular va ilmiy o'sish!


Selecting a Topic


The ability to develop a good research topic is an important skill. An instructor may assign you a specific topic, but most often instructors require you to select your own topic of interest. When deciding on a topic, there are a few things that you will need to do:

  • brainstorm for ideas

  • choose a topic that will enable you to read and understand the literature

  • ensure that the topic is manageable and that material is available

  • make a list of key words

  • be flexible

  • define your topic as a focused research question

  • research and read more about your topic

  • formulate a thesis statement

Be aware that selecting a good topic may not be easy. It must be narrow and focused enough to be interesting, yet broad enough to find adequate information. Before selecting your topic, make sure you know what your final project should look like. Each class or instructor will likely require a different format or style of research project.

Use the steps below to guide you through the process of selecting a research topic.



Download 281.19 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:
  1   2   3




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling