Ichki energiya va entalpiya. Ichki energiya – jism barcha zarrachalarining bir-biri bilan

Ichki energiya va entalpiya.

Ichki energiya – jism barcha zarrachalarining bir-biri bilan

Ichki energiya – jism barcha zarrachalarining bir-biri bilan

O’zaro ta’sirlashish potensial energiyasi va alohida zarrachalar

harakatining kinetik energiyalari yig’indisidan tashkil topgan, ya’ni

molekulalarning ilgarilanma va aylanma harakati energiyasi,

molekulani tashkil qilgan atom va atom guruhlarining ichki

molekulyar tebranma harakati energiyasi, atomlardagi elektronlarning aylanish energiyasi, atom yadrolaridagi energiya, molekulalararo o’zaro ta’sirlashish energiyasi va mikrozarrachalarga tegishli

bo’lgan boshqa turdagi energiyalardan iboratdir.

Ichki energiya

Ichki energiya

sistema energiyasining umumiy zaxirasi bo’lib, uning tarkibiga To‘liq, bir butun sistemaning kinetik energiyasi va uning holatining potensial energiyasi kirmaydi. Jism ichki energiyasining absolyut qiymati ma’lum emas, uni to'g’ridan-to’g’ri o’Lchash ham mumkin Emas. Sistema energiyasini bir butunligicha bevosita o’lchaydigan Hech qanday usullar mavjud emas. Ammo kimyoviy termodinamikani kimyoviy hodisalarni o’rganishga qo’llashda sistema bir holatdan ikkinchisiga o’tayotgandagi ichki energiyaning o’Zgarishini bilish kifoyadir. Ish yoki har qanday ko’rinishdagi energiya intensivlik va ekstensivlik omillarining ko’paytmasi sifatida ifodalanadi.

Texnikaviy termodinamikaning vazifalaridan kelib chiqib, modda mikrostrukturasi nuqtai nazaridan moddaning ichki energiyasi nimalardan iborat degan masalani ko‘rib chiqishning zaruriyati yo‘q. Hozirgi zamon fizikaviy dunyoqarashlarga ko‘ra moddaning ichki energiyasini shu modda molekulalarining (atomlar, ionlar, elektronlarning) kinetik va potentsial energiyalari yig‘indisidan iborat deb tasavvur etishimiz mumkin. Ichki energiya tushunchasini fanga 1850 yili V. Tomson kiritgan.

Texnikaviy termodinamikaning vazifalaridan kelib chiqib, modda mikrostrukturasi nuqtai nazaridan moddaning ichki energiyasi nimalardan iborat degan masalani ko‘rib chiqishning zaruriyati yo‘q. Hozirgi zamon fizikaviy dunyoqarashlarga ko‘ra moddaning ichki energiyasini shu modda molekulalarining (atomlar, ionlar, elektronlarning) kinetik va potentsial energiyalari yig‘indisidan iborat deb tasavvur etishimiz mumkin. Ichki energiya tushunchasini fanga 1850 yili V. Tomson kiritgan.

Entalpiya (yun. — isitaman) — termodinamikada — termodinamik tizimning holat funksiyalaridan biri (N). Qaytar izobarik jarayonda entalpiyaning oʻzgarishi tizimga berilgan (yoki tizimdan olingan) issiqlik miqdoriga teng . Shuning uchun entalpiya bosim oʻzgarmaydigan sharoitda sodir boʻluvchi fazalar almashuvlarida, kimyoviy reaksiyalar va boshqalarda isiqlik effektini ifodalaydi. Bosim oʻzgarmaydigan adiabatik jarayonlarda entalpiyaning qiymati ham oʻzgarmaydi. Baʼzan entalpiya issiqlik funksiyasi deb ataladi. Entalpiya termini gollandiyalik fizik X. Kamerling-Onnes tomonidan kiritilgan. Xalqaro birliklar tizimida entalpiya joul (J) larda ifodalanadi.

Entalpiya (yun. — isitaman) — termodinamikada — termodinamik tizimning holat funksiyalaridan biri (N). Qaytar izobarik jarayonda entalpiyaning oʻzgarishi tizimga berilgan (yoki tizimdan olingan) issiqlik miqdoriga teng . Shuning uchun entalpiya bosim oʻzgarmaydigan sharoitda sodir boʻluvchi fazalar almashuvlarida, kimyoviy reaksiyalar va boshqalarda isiqlik effektini ifodalaydi. Bosim oʻzgarmaydigan adiabatik jarayonlarda entalpiyaning qiymati ham oʻzgarmaydi. Baʼzan entalpiya issiqlik funksiyasi deb ataladi. Entalpiya termini gollandiyalik fizik X. Kamerling-Onnes tomonidan kiritilgan. Xalqaro birliklar tizimida entalpiya joul (J) larda ifodalanadi.

Shuni aytish mumkinki, entalpiya tizimning ichki energiyasiga teng va bosim bir xil tizimning hajmidan kattaroqdir. Tizim energiyasi, bosim va hajm holatning funktsiyalari ekanligini ko'rsak, entalpiya ham bo'ladi. Bu shuni anglatadiki, vaqti kelganda, bu ma'lum bir yakuniy dastlabki sharoitlarda yuz berishi mumkin, shunda o'zgaruvchi butun tizimni bir butun sifatida o'rganishga yordam beradi.

Entalpiya ham ichki energiyaga o‘xshab ekstentiv xossa ekanligi tushunarlidir: Entalpiya ham issiqlik, ish va ichki energiya o‘lchanadigan birliklarda o‘lchanadi. Entalpiya holat funktsiyalari (p,ѵ T, ) kattaliklarining kombinatsiyalaridan iborat bo‘lganligidan, binobarin entalpiya ham holat funktsiyasi bo‘ladi.

Entalpiya ham ichki energiyaga o‘xshab ekstentiv xossa ekanligi tushunarlidir: Entalpiya ham issiqlik, ish va ichki energiya o‘lchanadigan birliklarda o‘lchanadi. Entalpiya holat funktsiyalari (p,ѵ T, ) kattaliklarining kombinatsiyalaridan iborat bo‘lganligidan, binobarin entalpiya ham holat funktsiyasi bo‘ladi.

Kamchiliklar uchun uzr so'raymiz. E'tiboringiz uchun raxmat!