"informatika va axborot texnologiyalari"

O’ZBEKISTON TEMIR YO’LLARI AKTSIYADORLIK JAMIYATI
TOSHKENT TEMIR YO’L MUHANDISLARI INSTITUTI

“TRANSPORTDA AXBOROT TIZIMLARI VA TEXNOLOGIYALARI”

kafedrasi

SIRTQI BO’LIM

"INFORMATIKA VA AXBOROT TEXNOLOGIYALARI"
yo’nalishi uchun

“TIZIMLI DASTURIY TA’MINOT”

fanidan

NAZORAT ISHI

Topshirdi: SAT-2 guruh Ismailova D.

Qabul qildi: dotsent Aliev M.M.

Тoshkent-2023

21.Variant:

Mundarija
1 Qattiq disk va uning turlari………………………………………………3

2 Bazali dasturiy taminot va ularning turlari………………………..……..7

3 Fayllar bilan ishlash …………..………………………………………..10

4 OT klafikatsiyalari.Asosiy tavsiflari………..…………………………..14

Foydalanilgan adabiyotlar……………………………………….……..19

1. Qattiq disk turlari va ular haqida malumot
Vinchester (ing . Nags1 sNkk - qattiqdisk) — kompyuterdagi barcha dastur va maʼlumotdar saqlanadigan xotira qurilmasi. "V". tsrmini sigimi 16 Mbayt (1VM, 1973) boʻdgap qattiq disk birinchi modelining jargonli nomidap kelib chiqqai. U har biri 30 ta sektor va 30 ta yoʻlkaga ega boʻlib, "Vinchester" ov midtigpning "30/30" kalibri b-i ayian mos keladi. V. yigʻilgapda bir nschta qattiq disklardan iborat boʻlib, gsrmetik spiq kor-pusdagi magnit kallagi blokiga joylashtiriladi.
Qattiq diskda, asosan, operatsion tizim dasturlari, matn muharrirlari, ko‘p qo‘llaniladigan dasturlar majmuasi, dasturlash tillari va hokazolar saqlanadi. Odatda, kompyuterlar turiga qarab qattiq disklar bir-biridan diskda ma’lumotlarni ko‘p yoki kam yozish hajmi, ma’lumotlarni o‘qish yoki yozish tezligi va qattiq disk ulanadigan interfeys ( nazorat turi) bilan farq qiladi. Qattiq disk hajmi kompyuterning ishlashida asosiy omillardan biri bo‘lib hisoblanadi. Qattiq disklar (vinchesterlar) esa asosan shaxsiy kompyuter qutisi ichida joylashgan va mustahkamlangan bo‘ladi. Vinchesterlarni disklarga nisbatan ikkita o‘ta zarur ikmoniyatlari mavjud: ular ancha katta hajmga, hamda ancha tezkor axborotlarni o‘qish va yozish xususiyatlariga egadir.

Ko‘pgina kompyuterlarning asosiy diskli xotirasi- bu vinchesterlar asosiy qurilmalardir, ya’ni HDD (Hard disk Drive). Kompyuterning quvvatiprotsessor va operativ xotira bilan bir qatorda vinchesterga ham bog‘liqdir.
QMDY konstruksiyasiyig‘uvchining barcha elektromexanik qismi shpindelli dvigatel bilan disklar paketi va privod bilan kallacha qismi termoblokda joylashadi. Bu yig‘mani qisqacha inglizcha nomi – HDA (Head Disk Alletbby). Termoblok qutisi ustida yig‘uvchi elektron platasi joylashadi.
Shindel privodi sifatida uch fazali sinxron dvigatel qo‘llaniladi.

Vinchester parametrlari
Vinchester parametrlari quyidagicha bo‘ladi:

formatlangan hajm, gigabayt, megabayt - barcha mavjud sektorlarning maydon yig‘indisi- kerakli axborotni saqlash uchun;
shpindel’ tezligi. Minutiga aylana hisobida o‘lchanadi. Hozirda 4,500 va 5000, hajmda 7500 va undan yuqorilari qo‘llanadi;
Interfeys yig‘uvchining ulanish usulini aniqlaydi va quyidagicha ATA, SATA va SCSI. Tashqi ulanuvchilar USB, Fine Write va Fible Channel, hamda LPT portiga ulash;
bufer xotira hajmi, keshlash imkoniyati (o‘qish, yozish, ko‘ptizimlik, adaptlashgan).
Ichki tuzilish parametrlari:
fizik disklar soni;
fizik o‘qish – yozish kallasi soni;
silindrlar fizik soni;
sektor o‘lchami 512 bayt;
trekda sektorlar soni va zona soni;
chiziqli LBA manzilgoh rejimini qo‘llash;
CHS translyatsiyasini qo‘llash ( katta o‘lchamli disk);
silindr, kallacha, trekda sektorlar soni.
Tezligi hamda ish quvvati quyidagilarga bog‘liq:
qo‘shni trekka o‘tish vaqti;
o‘rtacha izlash vaqti;
maksimal yoki to‘liq izlash vaqti;
bir marotabali so‘raganda o‘rtacha kutish vaqti;
axborotlarni uzatish ichki tezligi;
axborotlarni uzatish tashqi tezligi;
uzoq vaqt mobaynida ish quvvati.
Qurilma ishonchligi va axborotlar realligi quyidagilarga bog‘liq:
bekor etulguncha kutish vaqti;
garantiya muddati;
o‘qishda xatoliklarni tuzatish imkoniyati;
qidirishida xatolik;
iste’mol quvvati;
fizik parametrlariga: balandlik va korpus chuqurligi, og‘irligi kiradi.