Инвестицияларни лойиҳавий молиялаштириш

16-mavzu. Investitsiyalarni loyihaviy moliyalashtirish Tarqatma materiallar

Loyihaviy moliyalashtirishda qatnashishi mumkin bo’lgan ishtirokchilar

Ishtirokchilar	Loyihadagi roli
Loyiha xomiylari, ta’sischilari	Loyiha natijalariga bevosita qiziquvchi kompaniyalar va jismoniy shaxslar. Ular loyihani oldinga surishadi, turli masalalarni kelishishadi, tegishli ruxsatnomalar olishadi.
Etkazib beruvchi va pudratchilar	Berilgan loyiha bilan bog’liq bo’lgan tovarlar va xizmatlarni etkazib berish shartnoma majburiyatlariga egalik qiluvchi kompaniyalar.
Xaridorlar	Ko’pchilik loyihalarda mahsulot ma’lum davrda ochiq bozorlarga olib chiqilmaydi. Bunday hollarda loyiha kompaniyasi alohida xaridor yoki ularning guruhi bilan muayyan miqdordagi mahsulotni sotib olish bo’yicha oldindan uzoq muddatli shartnomalar tuzishgan bo’ladi.
Loyiha amalga oshirilayotgan mamlakat hukumati	Zaruriy ruxsat beruvchi hujjatlarni berish, xaridlarni amalga oshirish, loyihada aktsioner, homiy sifatida ishtirok etish, muayyan kafolatlar taqdim etish.
Loyiha boshqaruvchisi	Loyihaning amalga oshirilishiga javob beruvchi menejerlar komandasi, loyihaviy moliyalashtirish bo’yicha bitimning bosh bo’g’ini.
Qarz hisobiga moliyalashtiruvchilar	Loyiha kompaniyasiga resurslarni kelishilgan muddatga va oldindan kelishilgan shartlar asosida qarzga taqdim etuvchi tuzilmalar.
Maslahatchilar	Loyihani amalga oshirishning turli aspektlarida moslashuvchanlikni ta’minlaydigan maslahatlar beruvchi ixtisoslashtirilgan kompaniyalar va jismoniy shaxslar.

Loyihaviy moliyalashtirishda loyihani amalga oshirish bosqichlari uchta bosqichdan foydalaniladi:
Investitsiya oldi bosqichi (boshlang’ich bosqich)
Investitsiya bosqichi (o’rta bosqich yoki investitsiyalarni amalga oshirilish bosqichi)
ekspluatatsiya bosqichi (tugallash bosqichi)
Investitsiya loyihasining birinchi bosqichida uning texnik-iqtisodiy asosi ishlab chiqiladi, uni moliyaviy-iqtisodiy baholash ishlari amalga oshiriladi, invetitsiyani amalga oshirish uchun imkoniyatlar tahlil qilinadi hamda loyihani amalga oshiruvchi korxonaning moliyaviy holati baholanadi.
Ikkinchi bosqichda kapital qo’yilmalar amalga oshiriladi, ya’ni loyiha bo’yicha qurilish ishlari olib boriladi, uskunalar sotib olinadi va ishlab chiqarishga tayyorlash ishlari o’tkaziladi.
Uchinchi bosqichda loyiha quvvati ishga tushiriladi va mahsulot (ish, xizmat) ishlab chiqarila boshlaydi.

• ish
• bajaruvchi

• litsenziar

• loyiha
• administratori

• loyiha
• menejeri

• maslahat-
• chilar

• ta’minitchi

• loyiha
• injeneri

• bosh loyiha-
• lashtiruvchi

• investor

• buyurtmachi

• Loyiha ishti-
• rokchilari

х а р а ж а т л а р
д а р о м а д л а р
1
2
3
вақт
Investitsion loyiha hayotiylik tsikli fazalari

• Loyihaviy moliyalashtirish-
• ning tamoyillari

• loyihani amalga oshirishga
• tayyor ishonchli sheriklarni
• ishtirok etishi;

• loyihaning ishga tushirish
• mezonlarini batafsil
• o’rganib chiqish;

• loyihaning
• texnik-iqtisodiy asoslanishi;

• loyiha riskini baholash va
• uni loyiha ishtirokchilari
• o’rtasida taqsimlash;

• loyihani etarli
• darajada kapitalizatsiyasi;

• garov yoki boshqa ta’minotning
• maqsadga muvofiq mavjudligi.