Iv- bob. Corel draw dasturida ishlash

 

37 

 

IV- BOB. COREL DRAW DASTURIDA ISHLASH 

 

4.1. CorelDraw dasturi haqida ma’lumot 

CorelDraw  -  vektorli  grafikaning  Windows  operasion  sistemasida  ishlaydigan  yangi  grafiklar 

yaratish  va  tahrir  qiluvchi  dasturidir.  Uning  yordamida  turli  grafik  koʻrinishlarni  loyihalash,  fotomatn, 

tasvirlar ustida ishlash, ayniqsa badiiy koʻrinishdagi kompazisiyalarni tahrir qilish bilan bogʻliq amallarni 

bajarish mumkin.  

Corel Draw dasturini ishga tushirish 

CorelDraw muharrirni ishga tushirish uchun kuyidagi amallar ketma ketligini bajarish kerak. 

Пуск 



 Программы 



 Corel Graphics Suite 



 CorelDrawX3 

 

 

 

4.2.Corel Draw dasturi menyu bandlari bilan ishlash 

Corel Draw dasturini ishga tushirganimizdan soʻng ekranda uning ishchi oynasi hosil boʻladi.  

 

1-Rasm. Ishchi oyna 

 

 Menyu bandlari qatori quyidagi koʻrinishga ega. 

 

 

 

 Menyu  bandlari  qatori  11  ta  banddan  iborat  boʻlib,  har  bir  menyu  bandi  oʻzining  nomi,  atalishiga  mos 

ravishda  turli  papkalar,  buyruqlar  va  ularga  mos  ravishda  uskunalar  belgilarini  oʻzida 

mujassamlashtiradi.Ushbu  menyu  bandlaridan  foydalanib  ishchi  oynani  sozlaymiz,  jihozlaymiz  va  turli 

kerakli amallarni bajaramiz. 

Menyu qatori tarkibida ochiladigan menyu bandlari mavjud. Ularni koʻrish kursor yordamida amalga 

oshiriladi. quyida asosiy menyu va eng koʻp qoʻllaniladigan buyruqlarning qisqacha tavsifi keltiramiz. 

 

 

38 

 

4.2.1. Файл va Редактировать menyu bandlari buyruqlari bilan ishlash Fayl menyu bandi. 

Файл menyu bandi quyidagilarni oʻz ichiga qamrab oladi. 

 

2-Rasm.Fayl menyu bandi buyruqlari. 

 

Новый  (Ctrl+N)  buyrugʻi  -  yangi  oyna  ochish  vazifasini  oʻtaydi.Uni  ishga  tushirganimizdan  soʻng 

ekranda quyidagi muloqat oynasi hosil boʻladi. 

 

3-Rasm.Muloqat darchasi. 

 

Corel  Draw  muharririning  ishchi  oynasi  ochilganidan  soʻng  uning  ichidagi  muloqat  darchasidan 

kerakli boʻlimini tanlaymiz va unga sichqoncha koʻrsatgichini keltirib qoʻyib chap tugmachasini bosamiz. 

Natijada 6 tadan biri ya’ni biz tanlagan oyna ochiladi 

1.  «Новый» - yangi oyna ochish vazifasini oʻtaydi; 

2.  «Открыть последный» - eng soʻnggi bor ishlatilgan hoshiyali faylni ochish vazifasini oʻtaydi; 

3.  «Открыть» - kompyuter xotirasida mavjud fayllarni ochish vazifasini oʻtaydi; 

4.  «Шаблон» - bezakli oyna tuzish vazifasini oʻtaydi ; 

5.  Corel TUTOR - internetga chiqish; 

6.  Что нового - yangi qoʻshimcha imkoniyatlar kiritish. 

 Biz quyida ushbu oynalarning ochilish jarayoni va ochilgandan soʻnggi holatlarini koʻrib oʻtamiz: 

A) «Новый» - yangi oyna ochish. Corel Draw muharririni ishga tushirgandan soʻng  

 

tugmachasini tanlasak ishchi stolda yangi oyna ochiladi 3a-rasm 

B) «Открыть последный» - eng soʻnggi bor ishlatilgan hoshiyali faylni ochish. 

tugmachasini tanlasak ekranda eng soʻnggi bor foydalanilgan fayl(rasm) ochiladi 3b-rasm 

V) Kompyuter xotirasida mavjud fayllarni ochish. 

 

 tugmachasini tanlasak ekranda Corel Draw muharriri fayllari joylashgan manbaga murojaat qilash 

imkoniyati tugʻiladi.  

 

 

39 

 

 

 

Kerakli  papkadan  masalan  Мои  документы  papkasidan  faylni  topib  Открыть  buyrugʻini  ishga 

tushiramiz. Natijada biz tanlagan fayl ochiladi 3v-rasm. 

 

 

 

S) «Шаблон» - bezakli oyna tuzish. 

 tugmachasini tanlasak ekranda Corel Draw muharriri ishchi oynasida tayyor shablonlarda 

koʻrsatilgan hoshiyalardan foydalanib bezakli oyna tuzish imkoni tugʻiladi. 

 

 

Web  boʻlimidan  tanlangan  shablon  formasi  bizga  ma’qul  boʻlganidan  soʻng  Ok 

tugmachasini  bosamiz  va  quyidagi  3s-rasmga  ega  boʻlamiz.  Bundan  tashqarii  yanada  boshqacharoq 

shablonlarni tashqi manbalardan ham 

 Обзор boʻlimiga murojaat qilib tanlab olishimiz mumkin. 

  

 D) Corel TUTOR - internetga chiqish. 

  tugmachasini  tanlasak  ekranda  Corel  Draw  muharriri  ishchi  oynasida  internetga  chiqish 

imkoniyati tugʻiladi. Agar kompyuter Internet tarmogʻiga ulangan boʻlsa . 

 

3-rasm. Internetga chiqish 

 

40 

 

 

E) Что нового - yangi qoʻshimcha imkoniyatlar kiritish 

  tugmachasini  tanlasak  ekranda  Corel  Draw  muharriri  ishchi  oynasida  uning  yangi  qoʻshimcha 

imkoniyatlar bilan tanishish imkoni tugʻiladi. 3e-rasm. 

  

 

 

3e-rasm. Corel Draw muharriri yangi imkoniyatlari 

 

Новый из образца - shablonli oyna tuzish yani muloqat darchasidagi  «Шаблон» - bezakli oyna tuzish 

tugmachasi bilan bir xil vazifani bajaradi. 

Открыть  (Ctrl+O)  -  kompyuter  xotirasida  mavjud  fayllarni  ochish  vazifasini  oʻtaydi  va  muloqat 

darchasidagi Открыть tugmachasi bilan bir xil vazifani bajaradi. 

Закрыть buyrugʻi - aktiv ishchi oynasini yopib uni passivlashtiradi. 

Сохранить  (Ctrl+S)  -  ishchi  oynasida  hosil  qilingan  faylni  kompyuter  xotirasiga  saqlash  vazifasini 

oʻtaydi. 

Сохранить как… (Ctrl+Sift+S) - kompyuter xotirasiga oldin saqlangan faylni nomini oʻzgartirib saqlash 

vazifasini oʻtaydi.Biz hozir  Сохранить  как… buyrugʻi  yordamida  faylni  biror  manbaga  saqlash  ketma-

ketligini  keltiramiz.  Corel  Draw  muharriri  oynasida  hosil  qilingan  faylni  saqlash  uchun  Fayl  menyu 

boʻlimini  ochib,  Сохранить  как…  buyrugʻini  ishga  tushiramiz  va  quyidagicha  muloqat  oynasi  hosil 

boʻladi,  soʻngra  Сохранение  файла  tugmachasini  bosib  faylni  Turtburchak.cdr  nomi  bilan  Мои 

документы papkasiga saqlaymiz. cdr faylning kengaytma nomi boʻlib, Corel Draw muharririga ta’lluqli 

ekanligini ifodalaydi. 

 

Bundan  tashqarii  Corel  Draw  muharririga  ta’lluqli  ta’lluqli  boʻlgan  boshqa  kengaytma  nomlarni  ham 

keltirishimiz mumkin: 

cdt-CorelDraw Template (Corel Draw andozasi); 

 

41 

 

clk- Corel R.F.V.E. 

cvx- Corel Hresentation Exchange. 

 

    Возвращение - ishchi oynasida mavjud obyekt ustida amalga oshirilgan barcha  oʻzgarishlarni  yoʻqqa 

chiqaradi va faylni dastlabki holatiga qaytaradi. 

 

 

 Импорт  (Ctrl+I)  -  ishchi  oynasiga  tayyor  obyektni  kerakli  manbadan(papkadan)  olib  kelish  imkonini 

beradi. Bu buyruq bajarilgandan soʻng quyidagi muloqat oynasi ochiladi 

 

soʻngra Импорт tugmachasi bosilib fayl koʻrsatilgan manbadan keltirilib oynaga joylashtiriladi. 

 

Экспорт (Ctrl+E) - ishchi oynasida tayyorlangan obyektni kerakli manbaga(papkaga) joʻnatish imkonini 

beradi. Bu buyruq bajarilgandan soʻng quyidagi muloqat oynasi ochiladi: 

 

soʻngra  Экспорт  tugmachasi  bosiladi  va  Конвертировать  в  растр  muloqat  oynasidan  faylning 

oʻlchamlari  va  oʻlchov  birligi  hamda  boshqa  parametrlari  koʻrsatilib  Ok  tugmachasi  bosiladi  va  fayl 

koʻrsatilgan manbaga keltirilib joylashtiriladi. 

 

 Отправить  к  -  avval  fayl  saqlanadi  ,soʻngra  ushbu  buyruq  yordamida  kerakli  manbaga  junatamiz.Ular 

quyidagilar: 

 

42 

 

 

Печать (Ctrl+P) - tasvirni printerga joʻnatish.  

Просмотрь печати - Oldindan koʻrish yoʻli bilan pechatga joʻnatish.  

Публиковать  в  Web  -  yordamida  ishchi  oynasidagi  obyektni  quyidagi  formatlarda  zaruriy 

manba(papka)larga joʻnatish mumkin 

 

 

Экспорт  tugmasini  bosganimizdan  soʻng  Рабочий  стол  da  quyidagi  Macromedia  Flash  fayli  hosil 

boʻladi 

. Xuddi shunday 

 -internetga tayyorlash.

 Jpeg, Gif va boshqa formatlarda tayyorlash 

imkonini beradi. 

Публиковать  в  PDF  -  yordamida  ishchi  oynasidagi  obyektni  PDF 

ya’ni  oʻqish  ,koʻrish  mumkin 

holda uni oʻzgartirib boʻlmaydigan formatlarda zaruriy manba(papka)larga joʻnatish mumkin. 

-  u  ishchi  oynasida  tayyorlangan  fayl(obyekt  )  toʻgʻrisida  toʻliq  ma’lumot 

beradi 

 

4-rasm. Fayl toʻgʻrisidagi ma’lumot. 

Выход (Alt+F4) - ishni tugallash va Corel Draw dasturidan chiqish. 

 

Редактировать menyu bandi 

Редактировать menyu bandi quyidagilarni oʻz ichiga qamrab oladi. 

 

43 

 

 

 Отменить…  (Ctrl+Z)  -  bu  buyruq  yordamida  ishchi  oynada  bajarilayotgan  amallar  bekor  qilinadi. 

Obyekt ustida bajarilgan amallar tartibiga qarab Отменить… buyrugʻi bir marta bosilganda bitta soʻnggi 

amal  bekor  qilinadi.  Отменить…  buyrugʻidan  keyingi  koʻrsatilgan  (…)  nuqtalar  ketma-ketligi  oʻrnida 

bajarilayotgan  amalga  qarab  buyruqlar  nomi  yoziladi  va  Отменить…  buyrugʻi  bajarilgandan  soʻng 

Ushbu amal buyrugʻi bekor qilinadi. Masalan, yangi obyekt tuzilayotganda Отменить Создать, konturlar 

bilan ishlayotganda Отменить Перо, Заливка bilan ishlayotganda Отменить Заливка va h.k. 

Bu buyruq tomonidan bajarilayotgan amallarni yana uskunalar qatoridagi 

 uskunasi belgisi yordamida 

ham tezkor bajarish mumkin. 

Вернуть… (Ctrl+Sift+Z) - bu buyruq yordamida ishchi oynada bajarilayotgan amallar bekor qilinganidan 

soʻng(agar  bilmasdan bekor  qilgan  boʻlsak va ortga  qaytarish  zarurati  tugʻilsa)  yana  uni  ortga  qaytarish 

vazifasini oʻtaydi.Obyekt ustida bajarilgan amallar tartibiga qarab Вернуть buyrugʻi bir marta bosilganda 

bitta  soʻnggi  amal  ortga  qaytariladi.  Вернуть  buyrugʻidan  keyingi  koʻrsatilgan  (…)  nuqtalar  ketma-

ketligi oʻrnida  bajarilayotgan  amalga  qarab  buyruqlar nomi  yoziladi va  Вернуть  buyrugʻi  bajarilgandan 

soʻng  ushbu  amal  buyrugʻi  ortga  qaytariladi.  Masalan,  yangi  obyekt  tuzilayotganidan  soʻng  bekor 

qilingan  boʻlsa,  Вернуть  Создать,  konturlar  bilan  ishlayotganda  Вернуть  Pero,  Заливка  bilan 

ishlayotganda  Вернуть  Заливка  va  h.k.  Bu  buyruq  tomonidan  bajarilayotgan  amallarni  yana  uskunalar 

qatoridagi 

 uskunasi belgisi yordamida ham tezkor bajarish mumkin. 

Повторение (Ctrl+R) - obekt ustida bajarilgan amalni yana bir marta takrorlash mumkin. Bundan keyin 

takrorlangan amalni dastlabki holatiga qaytarish uchun ikki marta Отменить qilishga toʻgʻri keladi. 

Вырезить  (Ctrl+X)  -  bu  buyruq  belgilangan  obyektni  yoki  uning  ajratilgan  boʻlagini  qirqib  oladi  va 

zarurat  tugʻilganda  kerakli  joyga  olib  borib  quyiladi.Bu  buyruq  yordamida  qirqib  olingan  obyektning 

nusxasi  dastlabki  joyida  saqlanib  qolmaydi.  Bu  buyruq  tamonidan  bajarilayotgan  amallarni  yana 

uskunalar qatoridagi 

 uskunasi belgisi yordamida ham tezkor bajarish mumkin. 

Копировать (Ctrl+S) - bu buyruq yordamida belgilangan obyektning yoki uning bir qismining nusxasini 

kerakli  joyga  koʻchirib  oʻtkazishimiz  mumkin.  Bu  buyruq  yordamida  nusxa  olingan  obyektning  asl 

nusxasi  dastlabki  joyida  saqlanib  qoladi.Bu  buyruq  tomonidan  bajarilayotgan  amallarni  yana  uskunalar 

qatoridagi 

 uskunasi belgisi yordamida ham tezkor bajarish mumkin. 

Endi  biz  yuqorida  keltirilgan  bir  nechta  buyruqlar  yordamida  ba’zi  amallar  bajarish  tartibini  koʻrib 

oʻtamiz.  Ishchi  oynasida  obyekt  tuzish.  Buning  uchun  qurollar  qatoridagi  kerakli  obyektning  shaklini 

sichqoncha koʻrsatgichi orqali belgilab olib (5-rasm), uni chizamiz. 

 

 

44 

 

 

5-rasm. 

 

Obyekt bilan turli amallar bajarilganda Отменить buyrugʻining holatlari quyidagi 6-rasmda aks ettirilgan. 

 

6-rasm. 

 

2)  Отменить  buyrugʻi  bajarilganidan  keyingi  holat.Endi  bajarilgan  amallar  ortga  qaytarilish  holati 

teskarisidan boshlanib birinchisida tugaydi. 

A)

; V)

S)

. 

Ushbu amallarni yana Вернуть buyrugʻi orqali qaytarib tiklashimiz mumkin. 

Дублировать (Ctrl+D) - bu buyruq yordamida qaralayotgan obyektning aynan nusxasini hosil qilishimiz 

mumkin. 

 

7-rasm. 

 

Выбрать все - bu buyruq yordamida qaralayotgan quyidagilar 

 

Вставить  -  bu  buyruq  yordamida  biz  ishlayotgan  ishchi  oynasiga  quyidagi  turdagi  obyektlarni  keltirib 

quyishimiz mumkin.  

1) Объект Интернета - internetdan quyida koʻrsatilgan obyektlarni olib kelishimiz mumkin: 

 

45 

 

 

2) Новый объект