Jahon xo’jaligida rivojlangan mamlakatlar


Download 0.51 Mb.
Pdf ko'rish
Sana26.11.2020
Hajmi0.51 Mb.
#152738
Bog'liq
Rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyoti ochiq dars




 Jahon xo’jaligida 

rivojlangan mamlakatlar 

iqtisodiyoti 

Ma’ruzachi: Sh.Raxmonov

 


Jahon xo’jaligida rivojlangan 

mamlakatlar iqtisodiyoti 

1.

Rivojlangan mamlakatlarning tavsifi, belgilari va 

guruhlanishi 

2.

Jahon xo’jaligida rivojlangan mamlakatlarning tutgan 

o’rni 

3.

Rivojlangan mamlakatlarning interatsion birlashmalari 

4.

Rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotining tarkibi 

5.

Rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotida davlatning ro’li 



1.Rivojlangan mamlakatlarning 

tavsifi,belgilari va guruhlanishi 



Rivojlangan bozor iqtisodiyotiga 



ega mamlakatlar-jahon 

iqtisdoiyotining  asosiy 

subyektlaridan biri hisoblanadi. 

Ushbu guruhga 30 dan ortiq 

mamlakatlar kiradi va ba’zan 

shu mamlakatlar “sanoati 

taraqqiy etgan” mamlakatlar 

deb ataladi. 



Rivojlangan mamlakatlar asosiy 

xususiyatlari 



Sanoat jihatdan rivojlangan mamlakatlar xos bo’lgan asosiy 



xususiyatlardan biri- daromadlarning aholi qatlamlari o’rtasida 

nisbatan tekis taqsimlanishi va mamlakatlar iqtisodiyoti ijtimoiy 

yo’naltirilganligidir. 

Xususan: 



Aholining kam ta’minlangan qatlamlarini qo’llab-quvvatlash  



Ilm-fanni rivojhlantirishga  katta miqdorda mablag’ 

sarflash(YaIMning 2-3%) 



Ilm-fan yutuqlarini ng ishlab chiqarishga sarflanishi 



Tibbiyot,ta’lim , madaniyat sohalariga sarflanayotgan 

yuqoriligi(YaIMning 3-4%) 



Rivojlangan mamlakatlarning 

rivojlanish ko’rsatkichlari 

Rivojlangan bozor iqtisodiyoti 

mamlakatlari 

Rivojlangan mamlakatlarning  jahon iqtisdoiyotidagi 

o’rni quyidagi miqdoriy va sifat ko’rsatkichlari bilan 

ifodalanadi  

-jahon sanoat ishlab 

chiqarishning 57% 

-jahon qishloq xo’jalik 

ishlab chiqarishning 

40% 

-jahon tayyor mahsulotlar ishlab 

chiqarishning 80%ga yaqini; 

-jahon ilmiy-tadqiqot ishlanmalari va 

yuqori tehnologik mahsulotlar ishlab 

chiqarishning 90%ga yaqini 



Miqdoriy va sifat ko’rsatkichlari: 



a) miqdoriy ko’rsatkichlar: 



Jahon sanoat ishlab chiqarishning 57%; 



Jahon qishloq xo’jalik ishlab chiqarishning 40% ulushi ushbu 



mamlakatlar xissasiga to’g’ri keladi. 



b) safat ko’rsatkichlari: 



Iqtisodiyotning ko’p tarmoqliligi; 



Jahon tayyor mahsulot ishlab chiqarishdagi ulushning yuqoriligi; 



Aholi jon boshiga to’g’ri keluvchi YaIM hajmining jahondagi o’rtacha 

tebranishi 3,8 martaga tebranib turishi; 



Ilmiy-tadqiqot ishlab chiqarishning ulushi yuqoriligi. 



 

 

 



Jahon rivojlangan mamlakatlar 

guruhlanishi 

Jahonning uch iqtisodiy va siyosiy markazi 

Shimoliy Amerika 

Jahon YaIMning ¼ 

qismi 

G’arbiy Yevropa 

Jahon YaIMning 

¼ qismi 

Yaponiya 

Jahon YaIMning 

7-8% 



Rivojlangan mamlakatlar 

guruhlanishi 



Rivojlangan mamlakatlar guruhi hozirgi kunda o’z 



tarkibida jahonning 30 dan ortiq davlatini 

birlashtirgan bo’lib, bu davlatlar dunyo mamlakatlari 

хo’jaligida tutgan o’rniga ko’ra bir necha 

klassifikatsiya bo’lib o’rganiladi. Хullas, jahon 

хo’jaligida rivojlangan mamlakatlar o’z rivojlanish 

sohalari bo’yicha katta imkoniyatlarga ega bo’lib, 

jahon mamlakatlarini rivojlanishida asosan 

generatorlik rolini 45 mamlakat o’ynab kelmoqda.  



1.

Yalpi ichki mahsulot (YaIM) hajmi bo’yicha rivojlangan katta «еttilik» 

davlatlar guruhi (ushbu davlatlar guruhiga Rossiya Federatsiyasini 

qo’shilishi bilan «katta sakkizlik» davlatlar guruhi dеgan so’zlar ham 

ishlatilmoqda). Ushbu guruhga AQSh, Yaponiya, GFR, Buyuk 

Britaniya, Fransiya, Italiya, Kanada kabi davlatlarni kiritish mumkin. 

2.

 Yevropa Ittifoqi kiruvchi davlatlar guruhi. Ushbu guruhga GFR, 

Belgiya, Daniya, Irlandiya, Ispaniya, Italiya, Lyuksemburg, 

Niderlandiya, Portugaliya, Buyuk Britaniya, Fransiya, Shvetsiya, 

Finlandiya, Avstriya kabi davlatlarni kiritish mumkin. 

3.

Yevropa Erkin Savdo assotsiatsiyaga (ЕAST) kiruvchi davlatlar guruhi. 

Ushbu guruhga Islandiya, Liхtenshteyn, Norvegiya, Shvetsariya kabi 

davlatlarni kiritish mumkin. 

 



Ular quyidagilardan iborat: 

4. Benilyuks guruhiga kiruvchi davlatlar guruhi. Ushbu guruhga 

Belgiya, Niderlandiya va Lyuksemburg kabi davlatlar kiradi. 

5. Shimoliy Amerika Erkin savdo shartnomasiga (NAFTA) 

kiruvchi davlatlar guruhi. Ushbu guruhga AQSh, Kanada, 

Meksika kiradi. 90-yillar boshida aholi jon boshiga yalpi ichki 

mahsulotni (YaIM) to’g’ri kelishi bo’yicha jahonning rivojlangan 

mamlakatlari quyidagicha tavsiflangan edi: Yaponiya dunyoda 

ushbu ko’rsatkich bo’yicha uchinchi o’rinda turgan bo’lsa, 

Kanada 11, Norvegiya 6, Shvetsariya 1, Shvetsiya 5, AQSh 10, 

Avstriya 20, Fransiya 13, Niderlandiya17, Buyuk Britaniya 21, 

Islandiya 9, GFR 8 o’rinda turgan.  

 

 

10 



2. Jahon xo’jaligida rivojlangan 

mamlakatlarning tutgan o’rni 

 

 

ХХ-XXI asrlar boshida jahon хo’jaligida rivojlangan 

mamlakatlarning tutgan o’rni juda katta bo’lib, bunday guruhga 

kiruvchi davlatlar asosan Yevropa qit’asi va Shimoliy Amerika 

materigida joylashgandir. Ma’lumki, rivojlangan «katta yettilik» 

davlatlar (hozirgi kunda ushbu davlatlar guruhiga Rossiya 

Federatsiyasini qo’shilishi bilan «katta sakkizlik» davlatlar dеgan 

so’zlar ham jahon iqtisodiyotida ishlatilmoqda)iqtisodiyotini 

rivojlanishi asosan tabiiy resurslardan qanday foydalanishlik 

darajasiga va Shuningdek uzoq yillarga mo’ljallangan zamonaviy 

ilmiy-teхnikaviy taraqqiyotdagi o’zgarishlarga bog’liqdir.  

11 

Jahon xo’jaligi rivojida rivojlangan 

mamlakatlarning o’rni 



Jahon хo’jaligi rivojlanishida yetakchi sanoati rivojlangan 



mamlakatlar (AQSh, GFR, Yaponiya, Buyuk Britaniya, 

Fransiya, Kanada,Italiya) iqtisodiyoti muhim rol 

o’ynamoqda. Ushbu mamlakatlar ulushiga rivojlangan 

davlatlarda ishlab chiqarilayotgan jami sanoat 

mahsulotlarning 79-80%i va dunyo mamlakatlarida ishlab 

chiqarilayotgan sanoat mahsulotlarning 59-60%i, tovarlar 

eksportining 60-61%i va хizmat ko’rsatish sohalarning 49-

50%i to’g’ri kelmoqda. 

12 

Rivojlangan mamlakatlarning dunyo 

YaIM dagi ulushlari

(2013-yil) 

Mamlakatlar va guruhlar 

Soni 

YaMM 

Tovarlar va 

xizmatlar eksporti 

Aholi 

Rivojlangan mamlakatlar 

36 

43,6 

61,2 

14,7 

AQSh 

16,4 

9,9 

4,5 

Yevropa Ittifoqi 

18 

12,3 

24,8 

4,7 

Germaniya 

3,4 

7,4 

1,2 

Fransiya 

2,5 

3,5 

0,9 

Italiya 

2,0 

2,7 

0,8 

Yaponiya 

4,6 

3,6 

1,8 

Buyuk Britaniya 

2,3 

3,4 

0,9 

Canada 

1,5 

2,4 

0,5 

“Katta Yettilik” 



32,7 

32,9 

10,6 

13 

Jahon YaIM dagi ulushlar: 



2013-yilda rivojlangan mamlakatlarning YaMM dagi 



ulushi 77,1% dan 43,6% gacha, tovarlar va xizmatlar 

eksportidagi ulushi esa 64,3% dan 61,2% gacha 

qisqargan. Xususan “Katta yettilik” va AQSh ning jahon 

YaMM  hamda tovarlar va xizmatlar eksportidagi ulushi 

sezilarli qisqargan(mos ravishda 64,2% dan 32,7% gacha 

va 29,9% dan 16,4% gacha). Ushbu holat jahon 

iqtisodiyotida rivojlanayotgan mamlakatlar mavqeyining 

ortib borayotganligini ko’rsatadi. 

14 

Jahonning ayrim rivojlangan 

mamlakatlarida YaIM ning o’zgarishi 

 

15 



  

2000 

2005 

2008 

2009 

2010 

2011 

2012 

Avstriya 

100.9 

102.4 

101.4 

96.2 

101.8 

102.8 

100.9 

Belgiya 

100.8 

101.8 

101.0 

97.2 

102.4 

101.8 

99.7 

Irlandiya 

105.3 

105.9 

97.9 

94.5 

99.2 

101.4 

100.9 

Islandiya 

103.9 

107.2 

101.2 

93.4 

95.9 

102.9 

101.6 

Ispaniya 

103.7 

103.6 

100.9 

96.2 

99.8 

100.1 

98.4 

Italiya 

101.9 

100.9 

98.8 

94.5 

101.7 

100.4 

97.4 

Kanada 

101.7 

103.1 

101.1 

97.2 

103.2 

102.6 

101.8 

AQSH 

101.1 

103.1 

99.7 

96.9 

102.4 

101.8 

102.2 

Shvetsariya 

101.2 

102.7 

102.2 

98.1 

103.0 

101.9 

101.0 

Shvetsiya 

101.3 

103.2 

99.4 

95.0 

106.6 

103.7 

100.7 

Buyuk 

Britaniya 

102.2 

103.2 

99.2 

94.8 

101.7 

101.1 

100.2 

Yaponiya 

100.4 

101.3 

99.0 

94.5 

104.7 

99.4 

102.0 

3.

 Rivojlangan mamlakatlarning 

interatsion birlashmalari

  



Rivojlangan mamlakatlarning iqtisodiy rivojlanishidagi yana bir 



muhim tendensiya integratsiya hisoblanadi. Jahonning yetakchi 

uch markazi o’rtasida iqtisodiy munosabatlar faol rivojlanayotgan 

bo’lsa-da, integratsiya jarayonlari uchlikning asosini tashkil 

etuvchi integratsion guruhlar va ularning a’zolari o’rtasida 

yanada jadal sur’atlarda rivojlanmoqda. Misol uchun, NAFTA 

doirasidagi savdo hajmi ushbu gurhning jami tashqi savdosida 

1970-yilda 36 % ni, 1990-yilda 41 % ni, 2013-yilda esa 49,2 % ni 

tahskil etdi.NAFTA ning boshqa mamlakatlar bilan savdosida 

Yevropa mamlakatlarining ulushi yuqori va ushbu ko’rsatkich 

2013- yilda 15,2 % ga teng bo’ldi. 

16 

Iqtisodiy hamkorlik va rivojlanish 

tashkiloti (IHTT). 



Ikkinchi  jahon urushidan  keyin jahon mamlakatlari iqtisodiyoti va 



Shuningdek хalqaro iqtisodiy munosabatlarni keskin rivojlanib 

borishi bilan bog’liq holda bir qator birlashgan umumiqtisodiy 

tashkilotlar tashkil topdi. Ana shunday tashkilotlardan biri Iqtisodiy 

hamkorlik va taraqqiyot tashkilotidir. Bu tashkilot dunyoda eng yirik 

umumiqtisodiy tashkilotlardan biridir.  Uning tarkibida jahonning 24 

ta davlati, ya’ni, barcha  rivojlangan kapitalistik (Janubiy Afrika 

Respublikasi va Isroildan tashqari) davlatlari birlashgan. Iqtisodiy 

hamkorlik va taraqqiyot tashkiloti (a’zolari - AQSh, Yaponiya, 

Kanada, Avstraliya, Yangi Zelandiya, Islandiya, Norvegiya, 

Shveysariya, Turkiya davlatlari, Shuningdek YeI mamlakatlariga 

kiruvchi 25 mamlakat) dan tuzilgan.  

17 

Osiyo-Tinch Okеani mintaqasi 

davlatlarining iqtisodiy hamkorlik 

tashkiloti 



Shu hududdagi 20 dan ortiq mamlakatni (Yaponiya, Filippin, Tailand, 



Bruney, Yangi Zelandiya, Gonkong, Хitoy, Avstraliya) 147 

birlashtirgan bo’lib, bu davlatlar hissasiga jahon mamlakatlarining 

yalpi milliy mahsulotini 23-24% i, jahon savdosining 40-42% i va 

dunyo aholisini 40-41% i to’g’ri keladi. Bu hamkorlik tashkilotiga 

a’zo bo’lgan davlatlar 1991 yilda Osiyo zonasida erkin savdoni 

rivojlantirish va savdo sohasidagi samaradorlikni yanada ko’tarish 

maqsadida 15 yilga (2005yilga qadar) savdo chеgaralarini va 

chеgara bojlarini bekor qilish to’g’risida qaror qabul qilishgan. 

hozirgi kunda Osiyo-Tinch okeani mintaqasi davlatlari jahonning 

ko’plab mintaqalarida moliyaviy ishlarni rivojlantirish, vositachilik, 

aхborotlashtirish va shuningdek transport хizmatlarini kengaytirish 

ishlariga o’z hissalarini qo’shib kelmoqdalar. 

18 


Shimoliy Amerikaning uch yirik 

davlati(NAFTA davlatlari) 



Jahon iqtisodiyoti va хalqaro iqtisodiy munosabatlarning 



rivojlanishida ni 1994 yilning 1yanvarida NAFTA davlatlari 

birlashishi muhim ahamiyatga egadir. Bu mamlakatlar (AQSh, 

Kanada, Meksika) hissasiga jahon mamlakatlarining yalpi 

mahsulotining 31-32% i, dunyo aholisining 7-8% i to’g’ri keladi 

(NAFTA davlatlari hududida 370 mln.dan ortiq aholi Yashaydi). Bu 

davlatlar tomonidan ishlab chiqarilgan yillik tovar va хizmatlar hajmi 

7 trln. AQSh dollarini tashkil qiladi. NAFTA davlatlari ulushiga jahon 

savdosi umumiy hajmining 19-20% i to’g’ri keladi.  NAFTA davlatlari 

tomonidan imzolangan shartnomaning asosiy huquqiy holatlarni o’z 

ichiga oladi. Jumladan, AQSH, Kanada va Meksika davlatlari 

o’rtasida savdo tovarlarga nisbatan bojlarni bekor qilish kabi ayrim 

iqtisodiy va siyosiy munosabatlarni tartibga solish. 

19 

4. Rivojlangan mamlakatlar 

iqtisodiyotining tarkibi  



 XXI asrning boshlariga kelib rivojlangan mamlakatlar 



iqtisodiyotining tarkibi post-industrial tarkibga ega bo’la 

boshladi . Tahlillar ko’rsatishicha, rivojlangan mamlakatlar 

iqtisodiyotining tarkibida 1980-yilda birlamchi(qishloq 

xo’jaligi,qazib olish,o’rmon va baliqchilik xo’jaligi) 

tarmoqlarining ulushi YaIM ga nisbatan 3.5 % ni tashkil etgan 

bo’lsa, 2009-yilda 2 % gacha qisqargan. Ushbu vaqt ichida 

ikkilamchi tarmoqlar (sanoat va qurilish) ulushi 33,5 % dan 26 

% gacha qisqargani holda, uchlamchi tarmoqlar(xizmatlar 

sohasi) 63 % dan 73 % gacha oshgan. 

20 

Iqtisodiy tarkibning vujudga 

kelishi 



XX asrning 60-yillaridan boshlab, xususan AQSh da 



qishloq xo’jaligi va tog’-kon sanoati 

samaradorligining o’sishi natijasida YaIM  tarkibida 

birlamchi tarmoqlar ulushining keskin pasayishi va 

milliy xo’jaliklar tarkibida qayta ishlash sanoati 

ulushining saqlanishi sharoitida xizmat ko’rsatish 

sohasining ulushi barqaror ortib borishi kuzatildi. 

21 

Ijtimoiy soha  



Rivojlangan mamlakatlarda turli ijtimoiy-iqtisodiy 



rivojlanish modellari doirasida ish vaqti davomiyligi va 

ishsizlik darajasi o’rtasida farq kuzatiladi. Aholi turmush 

darajasining yuqoriligiga qaramasdan AQSh va Yaponiya 

rivojlangan mamlakatlar o’rtasida bir ishchiga hisoblangan 

rasmiy ish soatlari(1800 saot) bo’yicha yetakchilik qiladi. Bu 

ko’rsatkich 2003-yilda Buyuk Britaniya- 1700, Italiya-1600, 

Germaniya va Fransiya-1500, Niderlandiya va Norvegiya-

1400 soat atrofida bo’lgan. 

22 

Tashqi iqtisodiy aloqalar sohasi 



Rivojlangan mamlakatlar jahon savdosida yetakchilik qilishsa-



da, ohirgi o’n yillikda ularning ulushi qisqarish tendensiyasiga 

ega.  



1980-yilda jahon Tovar eksportida rivojlangan mamlakatlar 



ulushi 66,2 % tashkil etgani holda, ushbu ko’rsatkich 2013-

yilda 50,9 % ga teng bo’ldi. Ushbu holat asosan AQSh, 

Yaponiya va Buyuk Britaniya ulushining qisqarishi bilan bog’liq 

bo’lib, ularning jahon tovar eksportidagi ulushi 1980-2013-

yillarda mos ravishda 11 %, 6,4 %, 5,4% gacha va 8,4% ,3,8 %, 

2,9 % gacha pasaygan. 

23 

Rivojlangan mamlakatlarning eski 

va yangi iqtisodiyot vakili sifatidagi 

kompaniyalarning ko’rsatkichlari 

Kompaniya 

Kapitallas

hish 

darajasi, 

mlrd doll. 

Xodimlar 

soni, 

ming 

kishi 

Kompaniya 

Kapitalla

shish 

darajasi, 

mlrd 

doll. 

 

Xodimlar 

soni, 

ming 

kishi 

 

General 

Electric 

259,6 

307 

Apple 

478,8 

80,3 

Ford Motor 

60,6 

181 

Microsoft 

340,2 

99 

General 

Motors 

54,7 

219 

Google 

313 

47,8 

Jami: 

374,9 

707 

Jami: 

1132 

227,1 

24 

5. Rivojlangan mamlakatlar 

iqtisodiyotida davlatning ro’li  



Rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotida davlatning aralashuvi1929-



1933-yillardagi jahon iqtisodiy inqirozisharoitida inqirozga qarshi 

chora-tadbirlarni boshqarish bilan asos solingan. Keyns nazariyasiga 

muvofiq soliq, kredit, narx siyosati, davlat xarajatlarini boshqarish, 

harbiy talabni rag’batlantirish va cheklash kabi chora-tadbirlar 

inqirozga qarshi siyosatning asosiy vositalari bo’ldi. Davlat inqiroz 

davrida yalpi talabni, davlat xarajatlarini oshirish, biznesga 

solinadigan soliqlarni pasaytirish, kredit olish huquqini kengaytirish, 

yumshoq pul-kredit siyosatini olib boorish orqali rag’batlantirdi. 

Iqtisodiy o’sish davrida esa davlat o’z xarajatlarini qisqartirgan, 

qattiq pul-kredit siyosatini yurutib, soliqlarni oshirgan va kredit olish 

huquqini cheklagan 

25 

Rivojlangan mamlakatlarda 

budjetni rejalashtirish 



Ushbu mamlakatlarda davlatning iqtisodiyotga ta’sir etish 



vositalaridan biri pul-kredit siyosatidir. Pul-kredit siyosatini 

davlatlarning markaziy banklari olib boradilar.  

Ular quyidagilar: 



Diskont siyosati yordamida foiz stavkalarini o’zgartiradilar; 



Xususiy banklarning markaziy banklarning maxsus hisoblarida 

saqlanadigan majburiy eng kam zahiralari me’yorlarini 

belgilaydilar; 



Ochiq bozorda davlatning qimmatli qog’ozlari va nodavlat 



kompaniyalar, banklarning qimmatli qog’ozlari bilan 

operatsiyalarini amalga oshiradi. 

26 

Davlat xarajatlari YaIM ga 

nisbatan, % da 

Mamlakat 

2009-y 

2013-y 

Mamlakat 

2009-y 

2013-y 

Avstriya 

52,3 

51,2 

Niderlandiya 

50 

46,7 

Belgiya 

54 

54,5 

Norvegiya 

46,1 

44,2 

Buyuk Britaniya 

47,2 

43,8 

Portugaliya 

48 

48,7 

Germaniya 

47,6 

44,5 

Rossiya 

40,5 



Daniya 

58,4 

56,9 

Slovakiya 

40,8 

38,7 

Isroil 

42,4 

40,5 

Sloveniya 

46,8 

54,5 

Irlandiya 

49 

40,4 

AQSh 

43,3 

36,6 

Islandiya 

52,1 

46,3 

Finlandiya 

49,4 

56,1 

Ispaniya 

52,1 

54,4 

Fransiya 

56 

57,2 

Italiya 

51,9 

54,5 

Shvetsariya 

36,7 

32,9 

Kanada 

43,8 

44,5 

Shevtsiya 

52,7 

53 

Kipr 

46,4 

46,4 

Chexiya 

46,1 

42,3 

Lyuksemburg 

42,5 

43,5 

Yaponiya 

39,7 

40 

27 

Jahon moliyaviy inqirozining 

rivojlangan mamlaktlarga ta’siri 



Jahon moliyaviy-iqtisodiy inqirozi rivojlngan mamlakatlar 



iqtisodiyotida davlatning mavqeyini, iqtisodiyotni davlat 

tomonidan tartibga solishda yanada oshirdi. 



Umuman rivojlangan bozor iqtisodiyotiga ega 



mamlakatlar jahonning uch iqtisodiy va siyosiy markazi 

tashkil etishadi. Ushbu uchlik ichida iqtisodiy kuchlar 

nisbati o’zgarib turadi, iqtisodiy aloqalar integratsion 

birlashmalar-YeI va NAFTA ichida jadal sur’atlarda 

rivojlanmoqda. 

28 

Asosiy tushunchalar: 



Katta yettilik”- jahon xo’jaligi tizimining rivojlanish yo’nalishlariva 



barcha davlatlarda ijtimoiy-iqtisodiy taraqqiyot tendensiyalarini 

belgilab beruvchi mamlakatlar guruhi(AQSh, Yaponiya, Germaniya, 

Buyuk Britaniya, Fransiya, Kanada, Italiya). 



Yangi Iqtisodiyot-inson kapitalining moddiy-ashyoviy resurslar, yer 



va kapitalga katta ulushga ega bo’lganligi bilan tavsiflanadigan 

sohalar majmuyi. 



NAFTA-Jahon iqtisodiyoti va хalqaro iqtisodiy munosabatlarning 



rivojlanishida Shimoliy Amerikaning uch yirik davlatini 1994 yilda 

birlashuvi. Bu mamlakatlar (AQSh, Kanada, Meksika). 



Rivojlangan mamlakatlar-jahon iqtisodining asosiy subyekti bo’lib, 



jahondagi ishlab chiqarish va YaIM ning katta qismi ularga tegishli. 

29 



Etiboringiz uchun rahmat !!! 

 



Savol-javoblar qismiga 



o’tamiz! 

30 

Nazorat uchun savollar: 

 

1.

 Rivojlangan mamlakatlarga xos bo’lgan belgilarni sanab 

o’ting. 

2.

 Rivojlangan mamlakatlarning muhim iqtisodiy 

ko’rsatkichlariga qaysi ko’rsatkichlar kiradi? 

3.

 Rivojlangan mamlakatlarning jahon iqtisodiyotiga 

mavqeyi va tutgan o’rni qanday? 

4.

 «Katta yettilik» ning rivojlangan mamlakatlar orasida 

tutgan o’rni qanday? 

5.

 Rivojlangan mamlakatlar iqtisodiyotida davlat qanday 

ahamiyat kasb etadi? 

35 

Foydalanilgan adabiyotlar: 



A.V. Vaxabov, D.A. Tadjibayeva, Sh.X. Xajibekova. Jahon iqtisodiyoti va 



Xalqaro iqtisodiy munosabatlar. Toshkent-2013 



G.G’.Nazarova, Z.M.Iminov, X.X.Xalilov, O.B.Hamidov. Jahon 



iqtisodiyoti va хalqaro  iqtisodiy munosabatlar. Toshkent-2011 



В.К. Ломакин. Мировая Экономика. Дана-2007г. 



Gregory Mankiw. Macroeeconomics. Cambridge, Massachusetts-2012 



Internet resurslari: 

o

Ziyonet.com  

o

Google.co.uz 

o

Doc.gov 

o

Wikipedia.org 



o

Economist.com 

 

 

32 

Download 0.51 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling