K. A. Ciiolponov, S. N. Am inov anorganik kimyo

bet	5/41
Sana	21.12.2019
Hajmi	12.94 Mb.

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 41

- C u 2++ 2N H 3

K 3 [Fe(C N )6]

3K ++ [F e(C N )6] 3“

[Fe(C N )6] 3~ ^ F e 3++6CN~

[C r(H 20 ) 6]C l3 ^ [ C r ( H 20 ) 6] 3++3C l-

[C r(H 20 ) 6] 3+ <-> C r 3++6H20

K o m plek s b irik m a la rn in g h o sil b o ‘lish id a c h o ‘k m a n in g erib

k etish i, ran g o ‘z g a rish i yoki y a n g id a n c h o ‘k m a h o s il b o ‘lish i

kuzatiladi:

AgCl I + 2N H 3 = [A g(N H 3)2]Cl;

C u (C N )2 + 2 K C N = K 2 [C u(C N )4];

Ag2S

4

+4N aCN = 2Na [Ag(CN), ] t Na,S;

C u S 0 4 I + 4N H 4OH = [C u (N H 3)4] S 0 4 + 4 H 20 ; l2 h K U K j l , ] ;

Z n (O H )2

+2KOH = K 2 [Z n(O H )4];

A l(O H )3

+3KOH = K 3 [Al(O H)6]

K o m plek s b irik m a larn in g n o m la n ish i va g e o m e trik tu zilish ig a

keyinchalik a lo h id a to 'x talin ad i.

3- bobga oid savol va masalalar

1. Quyidagi kislotalarga mos keladigan oksidlaming formulasini yozing:

H 2S 0 3; H 2S 0 4; H N 0 3; H4P 20 7; HC104; H 2M n 0 4; H 3A s0 4; H 4Sb20 7

2. Quyidagi gidroksidlarga mos keladigan oksidlaming formulasini

yozing:

C r(O H )3; C u(O H )2; C o(O H )2; M n(O H )4; Fe(O H ),

3. Quyidagi o ‘tish reaksiya tenglamalarini yozing:

Ba -> BaO -> BaCl2 -> B a (N 0 3)2 -> BaSC)4

Mg -> M g S 0 4 -> M g(O H )2 -> MgO -> Mg( I,

S -> S 0 2 > H ,S(), -> N a2S 0 3 -> C a S 0 3

С > C 0 2 -> h 2c o 3

CO , > N a , C O ,

C a C O j -> C 0 2

4. Quyidagi o'tish uchun zarur bo'lgan reaksiya tenglamalarini yozing:

Zn > K ,Z n();

S -> H 2S 0 3

N11, -> II NO,

Cu -> CuS

5. Quyidagi ga/larning qaysi biri ishqor eritmalari bilan reaksiyaga

kirishadi:

HCI, H 2S, N 0 2, N 2, Cl2, S 0 2, N H 3

6. Quyidagi kislotalarning qaysi birlari nordon tuz hosil qila oladi?

HJ, H 2Se, H2SeO„ H 2C r 0 4, C H 3COOH

7. Quyidagi moddalarning qaysi birlari natriy gidroksidi bilan reaksiyaga

kirishadi?

H N O „ CaO, C 0 2, C u S 0 4, C d(O H )2, P20 5

8. Kislota va asosning o ‘zaro ta’sirlashuvi natijasida N a N 0 3, K 2S,

N aH S 0 4, N a2H P 0 4, Fe2(S 0 4)3 laming hosil bo'lish reaksiya tenglamalarini

yozing.

9. Karbonat va arsenit kislotalarning kaliyli va kalsiyli o ‘rta va nordon

tuzlari formulalarini tuzing.

10. Quyidagi birikmalarning grafikaviy tasvirlanish formulalarini yozing:

a) H2S 0 4, H N 0 3, H 2S i0 3, H 2S, H ,P 0 4, HPO,, H4P ;0 7, H ,S 0 3,

H N 0 2, H M n 0 4;

b) N a O H , C a (O H )2, A l(O H )3, M n (O H )4, C u (O H )2, K O H ,

C r(O H )3, Z n(O H )2, C d(O H )2, Bi(OH)3;

b) N aH C O ,, C a (H S O ,)„ N a H 2P 0 4, N a2H P 0 4, C a ( H ,P 0 4)2,

N a H S 0 4, Ba(H 3P20 7)2, Ba2P 20 7, BaH2P20 7, Ba3(H P20 7)2;

g) l;c(O H ),Cl, FeO H SO ,, CuOHCl, (Z n 0 H )2S 0 4, [A I(0H )2]2S 0 4,

C rO IK N O ,),, N i0 H N 0 3, (C uO H ^SO ,, MgOHCl;

d) CaSO.,, C a ^ P O ,),, A12(S 0 4)3, F e ( N 0 3)3, F e S 0 4, F e2(S 0 4)3,

C a2P2()7, K M n 0 4, K2M n 0 4, K2Cr20 7

11. Quyidagi reaksiyalarda hosil bo'lishi mumkin bo'lgan tuzlarning

hammasini yozing:

a) KOH + H 3A s04 =

Ba(OH)2 + H 4P20 7 =

b) Fe(O H )3 + H 2S 0 4 =

C u(O H )2 + H 2S 0 4 =

Cr(OH)3 + HNO,

i )N. i , S(), I II.SO,

Ca3( P 0 4), + HjPO,

(I)Mk.( I, I NaOII

B i(N 0 3)3 + KOU

12. Quyidagi birikmalrning grafikaviy tasvirlanish form ulala.....

y o zin g :

a)H 2S 0 4, H N 0 3, H 2S i0 3, H 2S, H 3P 0 4, H P 0 3, H 4P20 7, H 2S()„

H N 0 2, H M n 0 4;

b) N a O H , C a (O H )2, A l(O H )3, M n (O H )4, C u (O H )2, KOH,

C r(O H )3, Z n(O H )2, C d(O H )2, Bi(OH)3;

c) N a H C 0 3, C a ( H S 0 3)2, N a H 2P 0 4, N a 2H P 0 4, C a (H 2P 0 4)2,

N a H S 0 4, Ba(H3P 20 7)2, B a ^ O , , BaH2P 20 7, Ba3(H P20 7)2;

d) Fe(O H )2Cl, F e 0 H S 0 4, C uO H C l, (Z n 0 H )2S 0 4, [A1(0H)2]2S 0 4,

C r 0 H ( N 0 3)2, N i0 H N 0 3, (C u 0 H ) 2S 0 4, SnO H Cl, MgOHCI;

e) C a S 0 4, C a3( P 0 4)2, A12( S 0 4)3, F e ( N 0 3) 3, F e S 0 4, F e 2(S 0 4)3,

C a2P 20 7, K M n 0 4, K jM nO ,, K 2C r20 7.

4-bob. KIMYOVIY REAKSIYALARNING ENERGETIKASI

VA YO‘N A L ISIII

4.1 .Kimyoviy reaksiyalarning energetikasi

B arch a kim yoviy ja ra y o n la r issiqlik chiqishi yoki yutilishi bilan

r o ‘y b e ra d i. K im y o v iy re a k s iy a la rd a a jra lib c h iq a d ig a n yoki

y u tila d ig a n issiqlik m iq d o ri rea k siy an in g issiqlik effekti deyiladi.

Issiqlik ch iq ish i b ila n b o ra d ig a n rea k siy ala r e k z o te rm ik ( Q > 0 ,

ДH < 0 ) , issiqlik yutilishi Q < 0 , AH > 0 ) b ila n b o ra d ig a n rea k

siyalar e n d o te rm ik reak siyalar d ey ila d i.

R eaksiyalarning issiqlik effektlarini o ‘rganadigan b o ‘lim term o -

kim yo deyiladi.

Issiqlik effekti k o ‘rsatilgan reaksiya tenglam alari term okim yoviy

ten g lam alar deb ataladi. R eaksiyaning issiqlik effekti m oddalam ini*

tabiatiga, agregatholatiga v ash aro itg a b o g 'liq . Reaksiyalarning isMi|hk

effektlari b ir xil sta n d a rt sh a ro itd a o ‘rg an ilad i.

S ta n d a rt sh a ro it d e g a n d a 298 К (25°C ) h aro rat va 101, 1.’ '

kPa bosim tushuniladi. Term okim yoviy tenglam alarda imxlrial.immg

agregat h o latla ri k o 'rsa tilib , b u n d a kasrli koeffitsiy entlarni h a m

q o 'lla sh m u m k in :

2H 2(g)

i O .( g )

2 H , 0 ( s )

5 7 1

,6kJ

Hj ( g) i - 0 2(g)

l l , 0( s ) + 285,8kJ

H - ( g ) + ^ 0 2(g )

l l 20 ( g ) + 2 4 1 ,OkJ

N 2(g) + 0 2 (g) = 2 N O (g ) - 18 0 ,5 kJ

^ N 2 (g)

+ i o

(g) =

N O ( g ) - 9 0 , 2 5 k J

T e rm o k im y o n in g asosi G .I.G e s s (1 8 4 1 -y .) q o n u n id a n ib o rat

b o 'lib , u q u y id ag ic h a t a ’riflanadi:

reaksiyaning issiqlik effekti reaksiyada ishtirok etuvchi m o d d a

larn in g b o s h la n g 'ic h va oxirgi h o la tla rig a g in a b o g 'liq b o 'lib ,

ja ra y o n n i qaysi u su ld a olib b o rish ga b o g 'liq em as.

M asalan : C(grafit) + 0 2(g) = C 0 2(g);AH, = —396,1 kJ

Bu jara y o n ikki b o sqichd a am alga oshirilishi m u m k in . U glerod

grafit h o la tid a n C O g a c h a ok sid lan ish i va ik k in c h i b o sq ic h d a C O

ning C 0 2 g a c h a oksidlanishi:

C(grafit) +

i 0

2(g )

= C 0(g); ДН2 = - U 0 , 5 k J

C 0 (g ) + i 0 2(g) = C 0 2(g); AH3 = -2 8 5 ,5kJ

Bu y erd a d astlab ki va oxirgi m o d d a la rn in g h o latla ri b ir xil

b o 'lg a n i u c h u n

AH) = ДН2 + AH3.

T ajribalarjarayonida AH, va AH2 ju d a oson aniqlanishi m um kin.

Al l , esa ( iess q o n u n i asosida hisoblab topiladi:

All,

All, - a H 2 = -3 9 6 ,0 -(1 1 0 ,5 ) = -285,5.

R eaksiyaning issiqlik effekti sistem a ichki energiyasi va e n ta l-

piyasi o 'z g a rish i natijasid ir. S iste m an in g ichki energiyasi u n in g

b a rc h a en erg iy alari y ig 'in d isi b o 'lib , u ng a m o d d a n i tashkil etg an

a to m va m o lek u lalarn in g ilg arilanm a, ay lan m a h a ra k a tla ri h a m d a

Viiilm v.i elek tro n larn in g energiyalari va h o k a z o bare ha enei>j,iyalar

kiradi. I с 11 к i en erg iy an in g in u tlaq q iy m a tin i o 'le h a b bo' l ma ydi ,

faqat lining o 'z g a ris h i (AU ) ni o ‘lch ash m u m k in .

I c rm o d in a m ik a n in g I q o n u n ig a m u v o fiq s iste m a n in g icliki

energiyasi a tro f-m u h it b ila n issiqlik a lm ash in u v i b o 'lg u n ig a qadai

o 'z g a rm a s b o 'la d i. A g ar sistem ag a ta sh q a rid a n q o 's h im c h a issiqlik

energiyasi (Q ) berilsa, sistem a b ir h o la td a n ik k in chi ho latg a o 'ta d i.

Y utilgan issiqlik m iq d o ri sistem a ichk i en erg iy asin in g o ‘zgarishiga

va tashqi kuchlarga qarshi bajarilgan ishning yig'indisiga teng bo'ladi:

AQ = (Q2 - Qi) = AU + A-,AU = U2 - U l .

B ajarilg an  ish  esa,  siste m a  b o sim i  d o im iy lig id a:

p  =  const',  A  =  pA V =  p(V2  -  Vly,

QP  =  AU  + p(V2  - V I) = U2 - U ,   + p(V2  - V , )  =

= (U2  + pV 2) -  (U,  + pV,);

U\+  pVl  =  Я ,;  U2  +  pV2  =  H 2;  Qp  =  H 2 -   Я,  =  AH

H  = U + p V \  A H   =  AU +  pAV.

A H  —  k attalik   e n ta lp iy a   deb   a ta lad i.  E n talp iy an i  kengaygan

siste m a n in g energiyasi dey ish m u m k in .

O 'z g a rm a s b o s im d a b o ra d ig a n kim yoviy reak siy an in g issiqlik

effekti sistem a en ta lp iy a sin in g o 'z g a rish ig a teng.

O 'z g a rm a s h a jm d a b o rad ig a n ja ra y o n la r u c h u n jisrn g a b erila-

d ig an issiqlik m iq d o ri u n in g ichk i en erg iy asin i o 'z g a ris h ig a (A U)

s a rf b o 'la d i:

V = const; Qv = U 2 - U y = AU ,Q V = AU.

Y u q o rid a g ila r a so sid a q uyidagi x ulo sag a kelish m u m k in :

Qp - Qv = pA V .

D o im iy b o sim va h a jm d a g i issiqlik effektlari ay irm asi shu

g az n in g k en g ay ish ishiga ten g . A gar b u k a tta lik n i M en d eley ev —

K layp eron ten glam asiga qo'yilsa:

p A V = A n R T

hosil b o 'la d i. B u n d a An — reak siy ad a ish tiro k etay o tg an g a /s im o n

m o d d ala rn in g m ol m iq d o rla rin in g o 'z g a rish i. A gar shu tony,I.imam

iz o b a r v a izo x o r issiqlik effektlari farqiga b o g 'lan sa:

Qp ~Qv ~

ЛnRT\ AH = AU + AnRT.

Agar «—0, bo'lsa A l l — U. Agar kimyoviy jarayonda qattiq va

suyuq m oddalar ishtirok etsa An ni hisoblashda ular e ’tiborga

olinmaydi. Kimyoviy jarayonlarda modda miqdorining o'zgarish

soni (An) stexeometrik koeffitsiyentlar o'zgarishiga tengligini h i

sobga olish kerak.

Masalan, suyuq suvning hosil bo'lish issiqlik effektini h i

soblang.

298 К da j a r a y o n n in g o 'z g a r m a s hajm dagi issiqlik effekti

—284,2 kJ/m ol ga teng.

2H2(g) + 0 2(g)=2H20(s)+571,6kJ

.

^mahsulotlar ~

^dastlabki moddalar

—

0 —

3 —

—

Bu qiymatni quyidagi tenglamaga qo'yamiz:

A H

= A U + AnR T = -284,2 - 3 • 8,31 • 298 =

kT

= -

284,2 - 7,4 = -291,6—— .

mol

Ekzotermik jarayonlarda sistemaning ichki energiyasi va ental-

piyasi kamayadi, shu sababli: AU < 0; AH < 0.

Endotermik jarayonlarda esa sistemaning ichki energiyasi ortadi,

shu sababli: AU >0; A// > 0 bo'ladi.

4 .2 . rermokimyoviy hisoblashlar

Termokimyoviy hisoblashlarda moddalarning standart hosil

bo'lish issiqligi (entalpiyasi) tushunchasi qo'llaniladi. Standart

sharoitda I mol murakkab moddaning oddiy moddalardan hosil

bo'lishidagi reaksiyasining issiqlik effekti shu moddaning standart

hosil bo'lish issiqligi ( A ll ' f„w) deyiladi. Bu yerda/ — ingliz tilidagi

«form ation»

— hosil bo'lish (образование) m a ’nosini beradi.

Bunda moddaning agregat holatini ko'rsatish zarur. Oddiy m odda-

laming standart hosil bo'lish entalpiyalari (gazsimon kislorod,

suyuq brom , iod kristallari, rombik oltingugurt, grafit ba boshqa

odtliy moddalar) nolga teng. Ba’zi moddalarning hosil bo'lish

issiqliklari () jadvalda kcltirilgan.

jdilvnl

Ba’zi moddalarning standart hosil b o‘Iish

entalpiyalari (AH°f 2,g) qiymati

M o d d a

ДН

°Г2Ч8 kJ/m ol

M o d d a

ДН°Г298 kJ/m ol

Al(g)

326,3

20 ( s )

- 2 8 5 , 8

Al3+ (s)

- 5 3 0 , 0

2S 0 4(s)

- 8 1 4 , 2

20 3(q)

- 1 6 7 6 , 0

K+(s)

- 2 5 1 , 2

a i

2( s o 4) 3

- 3 4 4 2 , 2

K Cl(q)

- 4 3 5 , 9

C (olm os)

1,828

K C 1 0

3(q)

- 3 9 1 , 2

C H

4(g)

- 7 4 , 8 6

K N 0

3(q)

- 4 9 3 , 2

CO(g)

- 1 1 0 , 5

K O H ( q )

- 4 2 5 , 8

c o 2(g)

- 3 9 3 , 5

M g S 0

4(q)

- 1 3 0 1 , 4

C a C 0

3(q)

- 1 2 0 6 , 9

M g S 0

4*7H 20 ( q )

- 3 3 8 4

C a C l

2(q)

- 7 9 6 , 3

N (g)

472,7

C a F

2(q)

- 1 2 2 0 ,5

N O (g )

90,25

C a O (q )

- 6 3 5 , 5

N 0 2(g)

C a ( O H

) 2

- 9 8 6 , 8

N O , (s)

- 2 0 7 , 5

Cl(g)

121,3

N a (g)

108,3

Cl-(g)

- 2 3 3 , 6

N a + (g)

606,1

C l-(s)

- 1 6 7 , 2

N a C l (q)

- 4 1 1 ,1

H(g)

217,98

N a O H (q)

- 4 2 5 , 6

H +(g)

1536,2

N a

2S 0 4 (q)

- 1 3 8 4 , 6

H +(s)

O(g)

246,8

H B r (g)

- 3 5 , 9 8

0 3(g)

142,3

HCI (g)

- 9 2 , 3

O H - (s)

230,2

H F

(g)

- 2 8 8 , 6

S (monoklinik)

0,30

H I(g )

25,9

S O , ( g )

- 2 9 6 , 9

N H , ( g )

- 4 6 , 1 9

S 0

3 (g)

- 3 9 6 ,1

H N O , ( s )

- 1 7 4 , 1

S 0

3 (s)

- 4 3 9 , 0

20 ( g )

- 2 4 1 , 0

Z n O ( q )

- 3 5 0 , 8

Masalan: H 2(g)+ ± 0 2(g)=H20(s)+285,8kJ

H 2( g ) + i o 2(g)=H2O(g)+241,0kJ

Yuqorida ta ’rifi keltirilgan Gess qonunidan quyidagi xulosalar

kelib chiqadi:

1) reaksiyaning issiqlik effekti reaksiya mahsulotlari hosil

b o i i s h issiqliklari yig'indisidan dastlabki m od d alarnin g hosil

b o ‘lish issiqliklari yig‘indisining ayirmasiga teng:

аЛ + bB

cC + dD

A

H reaksiya

^ A / / / , 2 9

Hmahsalotlar

^ ^

/ .298

das!.moddalar

l A H a( m

lllahsU|0t|ar — standart sharoitda mahsulotlar hosil b o ‘-

lish issiqliklari yig‘indisi; ЕДH°f m dast moddalar — standart sharoitda

dastlabki moddalarning hosil bo‘lish issiqliklari yig‘indisi. A # ° reaksya

— standart sharoitda kimyoviy reaksiyaning issiqlik effekti.

Misol: Al20 3(k) + 3S03(g) = Al2(S04)3(k)

Reaksiyaning issiqlik effektini hisoblang:

AH°f298 A130 3 (k) = -1675,1 kJ/mol;

AH°f298 S 0 3 gaz = —396,1 kJ/mol; AH°f298 A12(S 0 4)3 = — 3434,0

kJ/mol

^ H “rcaksya = № \ m A12( S 0 4)3)—(ДН°Г298 a i 2o 3+ з а н ° Г29й S 0 3)=

- 3 4 3 4 - [ - 1 6 7 5 , l + 3(—396,1)] = -570,6 kJ/mol

2) Kimyoviy reaksiyaning issiqlik effekti reaksiyaga kirishuvchi

m oddalar yonish issiqlik elVektlari yig'indisidan reaksiya m ah-

sulotlari yonish issiqlik effektlari yig‘indisining ayirmasiga teng.

Yonish issiqligi deb (AHhc29S) 1 mol m oddani m o ‘l kislorod

ishtirokida oddiy oksidlargacha yonishidaajraladigan issiqlik miqdori

tushuniladi.

c- hard com bition — ingliz tilidagi «yonish» so ‘zining bosh

harfi. Yuqoridagi (a’rifga ko'ra:

A

H   reaksiya

"'e .™ d a s t   m oddalar

° c.298  mahsulotlar

Kislota va asos reaksiyaga kirishib, 1 mol suv hosil bo'lishida

ajralib chiqqan issiqlik miqdori neytrallanish issiqligi deyiladi. Kuchli

kislola va kuchli asoslarning suyultirilgan eritmalari reaksiyaga

kmshgaiiria ncylrallanish issiqligi standart sharoitda o '/g a im a s

qivmalga ega:

2Na()H(s)+H2S 0 4 (s)=Na2S 0 4 (s)+2H20(s);

AH neytrallanish

5 7 , 5 k J /n io l

Ko‘p dan -k o ‘p moddalarning standart sharoitdagi hosil bo'lish

va yonish issiqliklari jadvallarda berilgan b o ‘ladi. Shu qiymatlar

asosida juda ko‘p jarayonlaming issiqlik effektlarini hisoblash mumkin.

l)erish jarayoni:

KOH(k)+aq=K+(aq)+OH" (aq);

- 4 2 5 , 8 - 2 5 1 , 2 - 2 3 0 , 2

ДН °ehtma = [(—2 5 1 , 2 + ( —2 3 0 , 2 ) ] —( —4 2 5 , 8 ) = - 5 5 , 6 k J / m o l

2) natriyning kristall holatdan b u g ‘ga o'tishi uchun:

Na(k)

Na ;

I OX.5 (B)

AH°bug4amsh = 1 0 8 , 3 - 0 = 1 0 8 ,

3) Ikki atomli molekulalarning atomlarga parchalanih jarayoni

u chun:

д н dissotsil. 2 • 1 0 5 , 3 - 0 = 2 1 0 , 6 k J /m o l

4) Vodorod atomining ion holatga o ‘tishida ionlanish jarayoni

u chun:

H (g) -> H + e ';

217,98

1356,2

ДН ioniahish = 1 3 5 6 , 2 - 2 1 7 , 9 8 = 1 3 1 8 , 2 2 k J /m o l

Termokimyoviy hisoblar asosida kimyoviy bog‘lar energiyasi,

kristall panjara energiyasi,suyuqlanish, erish, gidratatsiya, mole

kulalararo t a ’sirlar, fazalar o ‘zgarishidagi va boshqa holatlardagi

issiqlik effektlarini aniqlash m um kin.

4 .3 . Kimyoviy reaksiyalarning y o ‘nalishi

Entropiya.

Mikrozarraehalarga betartib harakat xosdir. Faraz

qilaylik, biriga azot ikkinchisiga kislorod to‘latilgan ikki idish bir-

biri bilan tutashtirilgan bo'lsin. Shu idishlarni tutashtiruvchi jo'm rak

ochilsa, gazlar bir-biri bilan aralasha boshlaydi. Aralashish azot va

kislorod ikkala idishda bir tckis taqsimlanguncha davom etadi. Bu

jarayon hcch qanday energiya o'zgarishisiz o ‘z - o ‘zidan sodir

bo'ladi. Lekin teskari jarayon, ya’ni gazlarning qaytatdan kislorod

va azotga ajralishi o ‘z - o ‘zidan sodir bo'lmaydi. Chunki gazlar

aralashib ketganda ularning betartibligi katta b o ‘ladi, ajralgan holat

esa tartibli holatdir.

Har qanday sistema o ‘zining betartibligini oshirishga intiladi.

Tartibsizlikning miqdoriy o ‘lchovini belgilaydigan holat funksiyasi

entropiya deyiladi va S bilan belgilanadi. M oddaning entropiyasi

uning shu holatda turish ehtimolligining logarifmiga to'g'ri propor-

sionaldir:

S = k - \ n W .

Bu tenglama Bolsman tenglamasi deyiladi. к — Bolsman doi-

miysi. W — shu holatning ehtimolligi.

Sistema bir holatdan ikkinchi holatga o'tgandagi entropiya

o'zgarishini o'lchash mumkin. Izolirlangan sistemada entropiyaning

o'zgarishi Л’quyidagi formula bilan ifodalanadi:

„  .

2-holatdagi  tartisizlik

S  -   R  In  ------------- ----------------

holatdagi  tartibsizlik

F.ntropiyaning o'lchov birligi — J / m o f K .

M odda qattiq holatdan suyuq holatga, suyuq holatdan gaz

holatga o'tganda uning entropiyasi ortadi.

Sistema entropiyasining o'zgarishi issiqlik miqdori o'zgarishini

absolut haroratga nisbatiga tengdir:

\ S -

A C ,

bunda: ЛQ — issiqlik miqdori oVgarishi; T — absolut liarorat, K; entropiya

birligi J/mol K.

MUol. I 111<>I muzning erishida cntropiya o'zgaiisliini imu|l;mg.

U

m u/iim g erish issiqligi, 6016,432 J /m o l; '/'“ 27

. t.

6016,432

„

ЛЛ

— = ------------= 22 J m o l-K .

T

273,15

Sistema hajmi ortsa, uning entropiyasi ortadi.

1) C(grafit) + C 0 2 = 2CO

2V

S] S2; S 2 >S ! AS = S 2-Sj

2) N 2 + 3H 2 = 2 N H 3

lv

3v

2v

Sistemaning hajmi kam ayganda, entropiyasi h a m kichrayadi:

A S <

3)

Agar  reaksiyada  sistem aning  hajmi  o ‘zgarmasa,  uning

entropiyasi  ham o ‘zgarmaydi:

H 2 +   Cl2 =   2HCI

lv

lv

2v

Л ^ = 0

Kimyoviyjarayonlarning o ‘z - o ‘zidan sodir bo'lishiga ikki narsa

ta’sir qiladi.

Birinchidan sistema o ‘zining eneigiyasini kamaytirishga intiladi.

Zarrachalar o ‘zaro birikib yirik zarrachalar hosil qilishga intiladi.

C hunki ko‘p birikish reaksiyalari ekzotermik reaksiyalardir:

2H2(g) + 0 2(g) = 2H20(s) + Q;

(AH<0)

CaO(q) + H20(s) = Ca(OH)2 (q) + Q; (AH<0)

Bu reaksiyalar t o ‘g ‘ri y o ‘n alish d a boradi, c h u n k i b u n d a

sistemaning entalpiyasi kamayadi AH < 0.

Ikkinchidan yirik zarrachalar parchalanishga intiladi, chunki

bunda ularning entropiyasi ortadi:

2N H 3(g) = N 2(g) + 3H2(g) + Q;

lv 3v

Kimyoviy jarayon uchun entropiyaning o'zgarishi (AkS) standai i

sharoitda mahsulotlar absolut entropiyasi qiymati yig'indisul.in

sta n d a rt s h aro itd a dastlabki m o d d a la r absolut c n tm p iy a l.m

yig‘indisining ayirmasiga teng.

AS reaksiya

—

*S I'm,l„.u moddalar

^ ^ 298 mahsulotlar’

B a ’zi m oddalarning standart cntropiyalari (S°298) qiymati

10-jadvalda keltirilgan.

10- ja d v a l

Download 12.94 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:

1 2 3 4 5 6 7 8 9 ... 41