Kiston respublikasi axborot texnologiyalari va kommunikatsiyalarini rivojlantirish vazirligi


Download 387.36 Kb.
Pdf ko'rish
Sana10.10.2020
Hajmi387.36 Kb.
#133188
Bog'liq
2-topshiriq TvSQI


O'ZBЕKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARI 

VA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI 

TOSHKЕNT AXBOROT TЕXNOLOGIYALARI UNIVЕRSITЕTI 

 

 



Tizimlar va signallarni qayta ishlash” fanidan 

 

 



2-Topshiriq ishi

 

 



 

 

 



 

 

 



Bajardi:216-18-guruh talabasi 

                  To`rayev Davron 

Tekshirdi: Khujayarov Ilyos 

 

 



 

 

 



Toshkent 2020 

1. Signal energiyasi hisoblash orqali qanaqa signallarga raqamli ishlov 

berishning amaliy masalalarini yechish mumkin? Har bir masalani tushuntiring. 

2. Noldan o‘tuvchi nuqtalar soni (Zero crossing rate(ZCR)) algortimi 

yordamida qanday signallar bilan bog‘liq amaliy masalalarni yechish mumkin. 

Ushbu siz keltirigan masalalarni yechishda ZCR ning rolini tushuntiring. 

3. Segmentlash, freymlash, energiya va ZCR lar asosida audio signalni 

segmentlang.  

Javoblar: 

1.  Nutq signalining qisqa vaqtli energiyasi va noldan o‘tuvchi nuqtalar soni nutq 

signalining  asosiy  parametrlari  sanaladi.Bizga  ma'lumki  nutq  signalining 

parametrlari qoida bo‘yicha vaqt o‘tishi bilan tez o‘zgaradi, shuning uchun ham nutq 

signalini  bir-birining  ustiga  tushmaydigan  uzunligi  10-30  ms  uzunligida 

fragmentlarga  ajartib  ishlov  berish  odatiy  holdir.  Nutq  signali  ushbu  oraliqda 

stasionar  holatda  deb  faraz  qilsak,  unda  nutq  signalining  qisqa  vaqtli  energiyasini 

hisoblash orqali nutq signalidagi jimlik sohalarini olib tashlanadi. Ushbu masalani 

yechish algoritmi quyidagi bosqichlardan iborat: 

➢ Kiruvchi signal fragmentlarga ajratiladi. Bunda va bundan keyin jarayonlarda 

fragment 256 ta nutq signalining qiymatlaridan iborat ketma-ketliklar tushiniladi. 

➢  Qisqa  vaqtli  energiya  qiymati  hisoblanadi  (fragmentdagi  signal 

qiymatlarining kvadratlar yig‘indisi). 

𝐸

𝑛

= ∑ 𝑥



𝑖

2

𝑁



𝑖=1

 

➢ Bo‘sag‘a qiymatlarini o‘rnatish 𝐸



𝑏𝑜`𝑠

 (adaptiv algoritm bo‘yicha). 

➢ Shart  bajarilishini  tekshirish  𝐸

𝑛

< 𝐸

𝑏𝑜`𝑠

  ?:  agar  shart  bajarilsa  “ha”  –  n-



fragment  jimlik  uchastkaga  tegishli  hisoblanadi  va  2-qadamga  o‘tiladi;  shart 

bajarilmasa “yo‘q” - n-fragment foydali signal uchastkaga tegishli hisoblanadi.  

 


2.  Noldan  o‘tuvchi  nuqtalar  soni. Diskret  vaqtda  signallarga ishlov berishda, 

signalning  ikkita  ketma-ket  qiymatida  turli  ishoralar  mavjud  bo‘lsa,  noldan  o‘tish 

sodir  bo‘lgan  deb  tushuniladi.  Signalda  noldan  o‘tish  chastotasi  uning  spektral 

xususiyatlarining eng oddiy belgisi bo‘lib xizmat qilishi mumkin. Bu qisqa polosali 

signallar  uchun  to‘g‘ri  keladi.  Misol  uchun    chastotasi  bilan  olingan    chastotali  

sinusoidal signal davri uchun  qiymatlarga ega. Har bir shakllanish nutq signalining 

vokallashgan  fragmentlarining  energiyasi  3  kGs  dan  past  chastotalarda 

jamlanganligini  anglatadi.  Bu  qo‘zg‘alish  signalining  spektrini  pasayishi  bilan 

bog‘liq, ammo vokallashmagan fragmentlar uchun energiyaning katta qismi yuqori 

chastotali sohada yotadi. Yuqori chastotalarda noldan kesib o‘tishlarning soni ko‘p 

buladi, pastlarida esa kam buladi. Shu sababli noldan kesib o‘tuvchi nuqtalar soni va 

chastotalar bo‘yicha energiya taqsimoti o‘rtasida qat'iy bog‘liqlik mavjud. Noldan 

kesib  o‘tmaganlarning  katta  soni  vokallashmagan  fragmentlarga  mos  keladi  va 

kichik soni esa vokallashgan nutq segmentlariga mos keladi deb hisoblash o‘rinli. 

Nutq signalining noldan o‘tuvchi nuqtalar soni quyidagi formula yordamida 

aniqlanadi: 

 

 

Bu yerda: 



 

3.  Segmentlash: 

L=numel(data) 

Ts=1/fs; 

sec1=1:fs; 

secq=fix(3*fs/4); 


seg=zeros(fs,fix(L/fs)); 

for k=1:fix(L/fs) 

seg(:,k)=data(sec1+secq*(k-1)); 

end 


 

 

 



Zero crossing rate: 

 

zcr=sum(abs(diff(data>0))) 



 

Download 387.36 Kb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling