Laboratoriya ishi 11. Massivlarni tashkil etish Ishning maqsadi

---

Laboratoriya ishi  11. Massivlarni tashkil etish 

Ishning maqsadi: Massivlar bir o‘lsovli massivlar bilan ishlash 

Kerakli  jixoz  va  vositalar:  ko‘rgazmali  materiallar  ,  videoproyektor  va 

komp’yuterlar. 

Nazariy ma’lumot: Massivlar haqida tushuncha 

Biz shu paytgacha qiymatlarning oddiy (skalyar) tiplaridan foydalanib, 

turli  xil  dasturlar  yaratishni  o‘rgandik.  Skalyar  tipga  tegishli  har  bir  qiymat 

yagona ma’lumot hisoblanib, trivial strukturaga egadir. Amalda esa, turli xil 

hosilaviy  tiplar  bilan  ishlashga,  ulardan  foydalanib  murakkab  programmalar 

yaratishga  to‘g‘ri  keladi.  Bu  tiplarga  tegishli  qiymatlarning  har  biri  trivial 

bo‘lmagan strukturaga ega, ya’ni bu qiymatlar o‘z navbatida yana bir nechta 

qiymatlardan  tashkil  topadi.    Endi  shunday  tiplardan  biri  bo‘lgan, 

programmalashda  eng  ko‘p  qo‘llaniladigan  dastur  ob’ekti  –  massivlar  bilan 

tanishib chiqamiz. Massiv - bu bir xil tipli, chekli qiymatlarning tartiblangan 

to‘plamidir. Massivlarga misol sifatida matematika kursidan ma’lum bo‘lgan 

vektorlar, matritsalar va tenzorlarni ko‘rsatish mumkin. Dasturda ishlatiluvchi 

barcha  massivlarga  o‘ziga  xos  ism  berish  kerak.  Massivning  har  bir  hadiga 

murojaat esa, uning nomi va o‘rta qavs ichiga olib yozilgan tartib hadi orqali 

amalga oshiriladi: 

 [] 

bu  yerda    -  massiv  hadining  joylashgan  o‘rnini  anglatuvchi  tartib 

qiymati.  Umuman  olganda,    o‘rnida    qatnashishi  ham 

mumkin. Indeksni ifodalovchi ifodaning tipini – indeks  tipi deb ataladi. Indeks 

tipining qiymatlar to‘plami albatta nomerlangan to‘plam bo‘lishi, shu bilan bir 

qatorda, massiv hadlari sonini aniqlashi va ularning tartibini belgilashi kerak. 

Bir o‘lchovli massivlar bilan ishlash 

Massivlarni  e’lon  qilishda  indeks  tipi  bilan  bir  qatorda  massiv 

hadlarining  tipi  ham  ko‘rsatilishi  kerak.  Bir  o‘lchamli  massivni  e’lon  qilish 

quyidagicha amalga oshiriladi: 

  [] 

Massivlarni  e’lon  qilish  haqida  to‘liqroq  ma’lumot  berish  uchun  turli 

tipdagi indekslarga oid misollarni e’tiboringizga havola qilamiz: 

int arrInt[1000]; 

byte arrByte[500]; 

float arrFloat[100]; 

bool arrBool[10]; 

char arrChar[25]; 

---