Lizing qay tarzda amalga oshiriladi?

Lizing to’g’risidagi qonun O’zbekiston Respublikasi qonunlarida mustahkamlab qo’yilgan huquq va majburiyatlarni o’zida jamlagan holda lizing shartnomasida takidlangan lizing jarayoni ishtirokchilarining huquqlarini himoyalash uchun xizmat qiladi. Lizing o’zi nima? Lizing - bu biznes aktivlari uchun foydalanadigan moliyalashtirish turi hisoblanadi. Kompaniya avtomobillari, mashinalar, kompyuterlar yoki nusxa ko'chirish mashinalarini misol qilib olsak, lizing kompaniyasi aktivni moliyalashtiradi va siz undan foydalanish uchun oylik to'lovni to'laysiz.
Lizing qay tarzda amalga oshiriladi?
Har qanday biznes aktivlarini ijaraga olasizmi? Shunday bo’lsa lizing kompaniyasi bilan shartnoma tuzasiz. Lizing kompaniyasi aktivni moliyalashtiradi va uni sizga foydalanish yoki egalik qilish uchun ijaraga beradi. Siz lizing kompaniyasiga biznes aktividan foydalanganlik uchun oylik miqdorni (lizing to'lovi) to'laysiz. Ijara shakliga qarab siz to'g'ridan-to'g'ri aktivning egasi bo'lasiz. Yoki siz buni ijara muddati oxirida aniqlaysiz. Aktivning qiymatini bo‘lib-bo‘lib to‘laganingiz uchun bir yo‘la katta sarmoya kiritishingiz shart emas. Shunday qilib, siz kompaniyangizda operatsion kapitalni saqlab qolasiz.
Lizing turlari:
Lizingning eng mashhur shakllari moliyaviy lizing, operativ lizing va xususiy lizingdir.
Moliyaviy lizing(ijara):
Moliyaviy lizing bilan siz xuddi shunday qarz olasiz. Lizing kompaniyasi aktivning, masalan, yangi mashinaning to'liq sotib olish qiymatini (100% moliyalashtirish) moliyalashtiradi. Siz ushbu mashinaning egasi bo'lasiz va mablag'ni bo'lib-bo'lib to'laysiz. Siz ham iqtisodiy xavfni o'z zimmangizga olasiz.
Operatsion lizing(ijara):
Operatsion lizing bilan lizing kompaniyasi aktivning huquqiy va iqtisodiy egasi bo'lib qoladi. Siz o'sha ob'ektni ijaraga olasiz. Foydalanish huquqidan tashqari, siz texnik xizmat ko'rsatish, ta'mirlash yoki sug'urta kabi qo'shimcha xizmatlarni ham sotib olishingiz mumkin. Bu har oy to'laydigan summani, ijara to'lovini oshiradi. Lizing muddati tugagach, lizing kompaniyasi o'z aktivlarini qaytarib oladi. Yoki ular sizga aktivni joriy bozor qiymati yoki belgilangan narx uchun taklif qilishadi.
Xususiy ijara(ijara):
Xususiy lizing - bu xususiy shaxslar avtomobilni ijaraga olishlari va oyiga belgilangan miqdorni to'lashlarini anglatadi. Ushbu miqdor amortizatsiya, barcha xavflarni sug'urtalash, avtotransport solig'i, ta'mirlash, texnik xizmat ko'rsatish va shinalar xarajatlarini qoplaydi. Yoqilg'i, har qanday yo'l harakati jarimalari va zarar bo'lgan taqdirda sug'urta to'lovini to'laysiz. Lizing kompaniyasi avtomobil egasi bo'lib qoladi. Siz mashinani kamida 12 oydan maksimal 60 oygacha ijaraga olasiz. Siz mashinani kelishilgan ijara muddatidan keyin qaytarib berasiz. Shundan so'ng lizing kompaniyasi bosib o'tgan kilometrlar va har qanday nomaqbul zarar uchun qo'shimcha to'lovlarni to'laydi. Qo'shimcha soliq majburiyati yo'q. Bu faqat avtomashinani ijaraga olgan haydovchilarga tegishli.
Xulosa qilib aytganda, lizing qulayroq, ammo qimmatroq bo'lishi mumkin. Lizing kompaniyasi moliyaviy lizingga qaraganda operativ lizing bilan ko'proq tavakkal qiladi. Shuning uchun u buni oylik ijara to'lovi narxiga qo'shadi. Bu operatsion lizingni moliyaviy lizing yoki bank kreditidan qimmatroq qiladi. Buning evaziga siz qulaylikdan foydalanasiz va kamroq iqtisodiy xavflarga ega bo'lasiz. Qaysi ijara shakli sizga va kompaniyangizga mos kelishini o’zingiz hal qilasiz.