2. Malumotlarning ierarxik modeli tushunchasi.
|
Ierarxik modellarda yozuvlar daraxtsimon strukturali ko‘rinishda bo‘ladi. MBBTlardan ba’zi birlari faqat ierarxik tuzilishga ega bo‘lganlari bilan ishlatiladi. Ierarxik tuzilishli ma’lumotlar sodda yaratiladi. Bu ko‘pincha tadbiqlarda qulay, lekin ma’lumotlarni ko‘plari daraxtsimon strukturali bog‘lanish tabiatiga ega emas.
Ierarxik modelda ma`lumotlar strukturasi daraxtsimon formada bo`ladi.
Eng yuqori satxda bitta ob`yekt bo`lib u ildiz deb nomlanadi.
Ushbu ob`yekt ikkinchi satx ob`yektlari bilan bog`lanadi.
Ikkinchi satx ob`yektlari faqat uchinchi satx ob`yektlari bilan bog`lanadi
Ushbu model ma`lum qoida asosida quriladi. Bu qoidaga muvofik har bir xosil qilingan tugun (uzel) faqat bir kirishga ega bo`ladi. Strukturada fakat bitta hosil qilinmagan tugun bo`lishi mumkin. Bu tugun ushbu modelning ildizi hisoblanadi. Agar tugunning chiqish strelkasi bo`lmasa u barg deb ataladi. Strukturada bunday barglardan bir nechta bo`lishi mumkin. Tugun yozuv deb interpretatsiya qilinadi. yozuvni qidirish uchun esa ildizdan bargga karab harakat kilinadi (yuriladi), ya`ni yuqoridan pastga qarab yuriladi. Bunday yondashuv qidirish jarayonini osonlashtiradi. MB predmet sohasini ierarxik daraxt
ko’rinishida tasvirlaydigan, tugunlari vertikal munosabatlarda “nasldan-avlodlarga”
ko’rinishda aks ettiriladigan model. MBda ma’lumotlarni izlash ana shu yo’nalshda
amalga oshadi. Juda taniqli, ierarxik model asosida yaratilgan MBBT, bu 1968 yilda
yaratilgan IBM konpaniyasining Informatsion Managment System (IMS) dasturidir.
Bu dasturning yutug’i quyidagilardan iborat: 1. MB tuzilishi kompaniya tizilishiga
o’xshash; 2. “Avloddan-naslga” munosabati ishlatiladi. Masalan, “A Bga qarashli”; 3.
IMS dasturuda munosabatlar bir yozuv boshqa yozuvni ko’rsatadigan ko’rsatkichlar
asosida tashkillashtirilgan. “Avlod” va “nasl’ yozuvlarini alohida disklarda
joylashtirish mumkin.
|
