Markaziy bank tijorat banklari uchun belgilaydigan qayta moliyalash stavkasi korxonaning xo’jalik operatsiyalarini amalga oshirishda ko’pincha hisob-kitoblarda qo’llaniladi

Markaziy bank tijorat banklari uchun belgilaydigan qayta moliyalash stavkasi korxonaning xo’jalik operatsiyalarini amalga oshirishda ko’pincha hisob-kitoblarda qo’llaniladi. Tijorat banklari o'z mijozlariga kredit berish uchun etarli mablag 'bo'lmaganda, qo'shimcha mablag' olish uchun Markaziy bankka murojaat qilishadi. Markaziy bankda kreditlar berish bo'yicha moliyaviy operatsiya qayta moliyalashtirish, Markaziy bankning tijorat banklariga qarz beradigan foizlari qayta moliyalash stavkasi deb nomlanadi. Markaziy bankdan olingan mablag'lar banklar tomonidan kompaniyalarga, yakka tartibdagi tadbirkorlarga va jismoniy shaxslarga kredit berish sifatida ishlatiladi.
Markaziy bankning amaldagi qayta moliyalash stavkasi Markaziy bankning bugungi kunda O'zbekistonda qayta moliyalash stavkasi 14 foizni tashkil etadi. Qayta moliyalash stavkasini aniqlash uchun Markaziy bank ko'plab ko'rsatkichlarni - oltin-valyuta zaxiralari holati, milliy valyuta kursi, inflyatsiya, sanoat imkoniyatlari va boshqa ko'rsatkichlarni hisobga oladi. Qayta moliyalash stavkasi nafaqat kredit bo'yicha foizlar, balki bu moliya-bank bozori va uning ishtirokchilari iqtisodiy faoliyatining ta'siriga bilvosita vositadir. Qayta moliyalash stavkasi quyidagilarga ta'sir qiladi: tijorat va iste'mol kreditlari uchun foiz stavkalarining minimal darajasini aniqlash; inflyatsiya darajasi; jarimalar va jarimalarni hisoblash. Qayta moliyalash stavkasi iste'mol narxlari indeksi (inflyatsiya) darajasidan biroz yuqoriroq qilib o'rnatiladi. Stavkaning so'nggi o'zgarishi 2020 yil 14 aprelda Markaziy bank Boshqaruvining navbatdan tashqari yig'ilishida sodir bo'ldi. Markaziy bankning asosiy stavkasi 1 foizga pasaytirildi va yillik 15 foiz miqdorida belgilandi. Oxirgi marta qayta moliyalash stavkasi 2018 yil sentyabr oyida ko'tarilgan edi. Keyin Markaziy bankning qayta moliyalash stavkasi 14 foizdan 16 foizgacha oshirildi. Qayta moliyalash stavkasining yil bo'yicha to'liq dinamikasini quyidagi jadvalda topish mumkin. 2021 yil uchun O'zbekistonda eng kam ish haqi to'g'risidagi dolzarb ma'lumotni ushbu materialda "2021 yilda O'zbekistonda eng kam ish haqi" da topish mumkin.
Markaziy bankning qayta moliyalash stavkasi necha marta o'zgarib turadi? Avvalgi yillarda Markaziy bank boshqaruv kengashi yiliga 4 marta yig'ilib, qayta moliyalash stavkasini muhokama qildi. Ammo 2020 yil 1 yanvardan boshlab 8 ta uchrashuv rejalashtirilgan. Bunga sabab - O'zbekistonning inflyatsiyani nishonga olishga o'tishi (narxlar barqarorligiga qaratilgan pul-kredit siyosati). 5 mart kuni Markaziy bank Boshqaruvi 2018 yil sentyabr oyidan beri o'zgarishsiz qolgan stavkani 16 foiz darajasida ushlab turish to'g'risida qaror qabul qildi. Ammo 14 aprelda qayta moliyalash stavkasi qayta ko'rib chiqildi va ikki yil ichida birinchi marta pasaytirildi. Oxirgi marta stavka 2015 yil yanvar oyida pasaytirildi (10 dan 9% gacha), keyin faqat o'sish kuzatildi.
Agar mol-mulk bankka qarzdorlik evaziga undirilgan bo'lsa, qanday soliqlarni to'lash kerak? Markaziy bankning qayta moliyalash stavkasini qaerdan topish va ko'rish mumkin Siz qayta moliyalash stavkasining hajmini taqvimning o'ng tomonida bss.uz portalimizning asosiy sahifasida bilib olishingiz mumkin. Shuningdek, amaldagi qayta moliyalash stavkasi bilan ushbu maqolada yoki Markaziy bank veb-saytida cbu.uz havolasida tanishishingiz mumkin. Markaziy bankning qayta moliyalash stavkasi necha marta o'zgarganligini ushbu maqolaning keyingi qismida bilib olasiz.