I. Axoli daromadlari va uning tarkibi - Rivojlangan bozor iqtisodiyoti sharoitidagi moddiy va mulkiy o`zgarishlarning yuz berishi ishlab chiqarishga forovonlikni oshirishdek aniq sotsial yo`nalish beradi. Bu yunalish ikki yo`l bilan ta'minlanadi:
- Mulk soxiblarining iqtisodiy faolligi orqali.
- Davlat daromadlarni qayta takqimlab, o`ziga to`qlar daromadining bir kismini olib axolining nochor tabaqasiga beradi.
Bozor iqtisodiyoti rivojlangan jamiyatda nufuzli iqtisodiy faoliyat qonuni kelib chiqadi. Bu qonunga ko`ra iqtisodiy faollik negizida pul topib, boy bo`lish emas, balki jamiyatda nufuzli, obru-ye'tiborli bulish, uz nufuzi bilan nom chiqarish va shu yusinda ijtimoiy xayotda uz o`rnini topishga intilishi maqsadi yotadi. - Bozor iqtisodiyoti rivojlangan jamiyatda nufuzli iqtisodiy faoliyat qonuni kelib chiqadi. Bu qonunga ko`ra iqtisodiy faollik negizida pul topib, boy bo`lish emas, balki jamiyatda nufuzli, obru-ye'tiborli bulish, uz nufuzi bilan nom chiqarish va shu yusinda ijtimoiy xayotda uz o`rnini topishga intilishi maqsadi yotadi.
- Kapital, tadbirkorlik qobiliyati, ish kuchi va yerdan iborat resurs egalari o`z resurslarining ishlab chiqarish omili sifatida iqtisodiyotga ko`shgan xissasiga qarab daromad oladilar.
- Bozor iqtisodiyotiga xos taqsimot qonuniga ko`ra moddiy nematlar va xizmatlar resurslar bergan pirovard natijasiga qarab ularning egalari o`rtasida taqsimlanadi.
- Daromadlar manba jixatidan farq qiladi:
- Ish xqkining manbai zaruriy maxsulot bulsa, foyda, renta prosent va dividientning manbai qo`shimcha maxsulotdir.
- Daromad o`z egasi ixtiyoriga kelib tushishi shakli jixatdan xam turlicha buladi.
- pul daromadidan tushuvchi
- natural daromadi va imtiyoz shaklidagi daromad xam mavjud.
Daromad unsurlarning o`zaro munosabati va ularning ma'lum nisbatda bo`lishi daromadning tarkibiy tuzilishini tashkil etadi. - Daromad unsurlarning o`zaro munosabati va ularning ma'lum nisbatda bo`lishi daromadning tarkibiy tuzilishini tashkil etadi.
- Bozor iqtisodiyoti sharoitida daromadlar asosan pul shaklida, qisman natural shaklda, bepul yoki imtiyozli xizmat shakllarida xam bulishi mumkin.
Do'stlaringiz bilan baham: |
