Mavzu: Kriptografik himoyalash Ishdan maqsad


Download 0.81 Mb.
Pdf ko'rish
Sana20.11.2020
Hajmi0.81 Mb.
#148289
Bog'liq
2CSF


 

Mavzu: Kriptografik himoyalash 



Ishdan maqsad: Asosiy shifrlash algoritmlarini o’rganish. Simmetrik va 

assimetrik shifrlash usullaridan to’g’ri qo’llay olishni ta’minlash  



Nazariy qism: 

Kriptografiya  deb,  maxfiy  xabar  mazmunini  shifrlash,  ya’ni  ma’lumotlarni 

maxsus  algoritm  bo’yicha  o’zgartirib,  shifrlangan  matnni  yaratish  yo’li  bilan 

axborotga ruxsat etilmagan kirishga to’siq qo’yish usuliga aytiladi.  

Kriptoanaliz  –  kalitni  bilmasdan  shifrangan  matnni  ochish  imkoniyatlarini 

o’rganadi. 



Kalit – matnni shifrlash va shifrini ochish uchun kerakli axborot.  

Simmetrik  shifrlarda  ma’lumotni  shifrlash  va  deshifrlash  uchun  bir  xil 

kalitdan foydalaniladi. 



Assimetrik(ochiq kalitli) kriptozitimlarda esa shifrlash va deshifrlash uchun 

turlicha  kalitlardan  foydalaniladi.  Bunda  shifrlash  kaliti  ochiq  kalit,  deshifrlash 

kaliti esa shaxsiy kalit deyiladi. 

 

Amaliy qism: 

9-variant 

1-vazifa:  

Quyidagi  jadvaldan  o’z  jurnal  raqamingizga  mos  shifrmatnni 

olib Sezar usulida deshifrlang. Kalit k=7 ga teng. 

k=7 


 

 

=Heivyva ch rpilyehcmzpspr 



 

 

=? 



A – T  

 

 



 

 

 



N – G  

B – U  


 

 

 



 

 

O – H  



C – V  

 

 



 

 

 



P – I  

D – W  


 

 

 



 

 

Q – J  



E – X  

 

 



 

 

 



R – K  

F – Y  


 

 

 



 

 

S – L  



G – Z  

 

 



 

 

 



T – M 

H – A  


 

 

 



 

 

U – N  



 

I – B   



 

 

 



 

 

V – O  



J – C   

 

 



 

 

 



W – P  

K – D  


 

 

 



 

 

X – Q 



L – E  

 

 



 

 

 



Y – R 

M – F  


 

 

 



 

 

Z – S 



 

 

 



=Axborot va kiberxavfsilik 

2-vazifa:

 

Quyidagi  jadvaldan  o’z  jurnal  raqamingizga  mos  boshlang’ich 



matnni olib, ikki tomonlama o’rin almashtirish usuli yordamida shifrlang. 

 

 



=Bilimi zo'r mingni yiqar* 

 







O' 



















 

 







O' 


















 

 

















O' 


I  







 



 

 

= Y  lgrimzin*io'mbiq riina



 

 

3-vazifa: 

Familiya  va  sharif  boshlang’ich  matn  sifatida,  ism  esa  kalit 

sifatida ishlatilib Vernam hamda Vijiner usullarida shifrlash va deshifrlash amallari 

bajarilsin. 

Vernam usuli 

 

 



=Mekhrilloeva#Ulugbek#qizi 

K=Mavlyudabegim 

         

  

 



=? 

A – 00000    

 

 

 



 

Q – 10000  

B – 00001    

 

 



 

 

R – 10001  



C – 00010    

 

 



 

 

S – 10010  



D – 00011    

 

 



 

 

T – 10011 



E – 00100    

 

 



 

 

U – 10100  



F – 00101    

 

 



 

 

V – 10101  



G – 00110    

 

 



 

 

W – 10110  



H – 00111    

 

 



 

 

X – 10111  



I –  01000    

 

 



 

 

Y – 11000  



J –  01001    

 

 



 

 

Z – 11001  



K – 01010    

 

 



 

 

#  - 11010    



L – 01011    

 

 



 

 

* - 11011  



M – 01100    

 

 



 

 

? – 11100  



N – 01101    

 

 



 

 

! – 11101  



O – 01110    

 

 



 

 

: - 11110  



P – 01111    

 

 



 

 

;- 11111  



1)      =             =00000 

A

 

2)      =             =00100 



E

 

3)      =             =11111 



;

 

4)      =             =01100 



M

 

5)      =             =01001 



J

 

6)      =             =11100 



?

 

7)      =             =01000 



I

 


 

8)      =             =01011 



L

 

9)      =             =01111 



P

 

10)       =             =00000 



A

 

11)       =             =10011 



T

 

12)       =             =01000 



I

 

13)       =             =10110 



W

 

14)       =             =11000 



Y

 

15)       =             =01011 



L

 

16)       =             =00001 



B

 

17)       =             =01101 



N

 

18)       =             =11001 



Z

 

19)       =             =10000 



Q

 

20)       =             =01001 



J

 

21)       =             =11010 



#

 

22)       =             =10001 



R

 

23)       =             =01100 



M

 

24)       =             =11111 



;

 

25)       =             =00000 



A

 

 



 

=Ae;mj ilpatiwylbnzqj#rm;a? 



Deshifrlash 

 

 



= Ae;mj ilpatiwylbnzqj#rm;a? 

K=Mavlyudabegim 

 

 

=? 



1)      =             =01100 

M

 

2)      =             =00100 



E

 

3)     =             =01010 



K

 

4)      =             =00111 



H

 

5)      =             =10001 



R

 

6)     =             =01000 



I

 

7)      =             =01011 



L

 

8)      =             =01011 



L

 

9)      =             =01110 



O

 

10)       =             =00100 



E

 


 

11)       =             =10101 



V

 

12)       =             =00000 



A

 

13)       =             =11010 



#

 

14)       =             =10100 



U

 

15)       =             =01011 



L

 

16)       =             =10100 



U

 

17)       =             =10110 



G

 

18)       =             =00001 



B

 

19)       =             =00100 



E

 

20)       =             =01010 



K

 

21)       =             =11010 



#

 

22)       =             =10000 



Q

 

23)       =             =01000 



I

 

24)      =             =11001 



Z

 

25)       =             =01000 



I

 

 



 

=Mekhrilloeva#Ulugbek#qizi 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

 

Vijener usuli 

 

 

=Mekhrilloeva#Ulugbek#qizi 



K=Mavlyudabegim 

         

  

 

=? 



 

A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  # 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y 



#  A  B  C  D  E  F 



H  I  J  K  L  M 



B  C  D  E 



G  H  I  J  K  L 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A 



W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E 



G  H  I  J  K  L  M N  O 



Q  R  S  T  U  V 



M N  O  P  Q  R 

S  T 

U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L 







A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M N  O 



Q  R  S  T  U  V  W X  Y 



V  W X  Y 



#  A  B 



D  E  F  G  H  I  J  K  L  M N  O  P  Q  R  S  T  U 



E  F  G  H  I  J  K  L  M N 

O  P 

Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D 



B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  # 





C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M N  O  P 







T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B 



F  G  H  I 



K  L  M 



O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E 



H  I  J  K  L  M N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A 



C  D  E 









K  L  M N  O  P  Q 



S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E  F  G  H  I 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L 

 

         



  

 

=Zfftpcpmqjbjmgmps#zoasnfr 



 

 

 

 

 

 

 

 

 

Deshifrlash 

 

 

=Zfftpcpmqjbjmgmps#zoasnfr 



 

 

=? 



K=Mavlyudabegim 

 

A  B 

C  D 







H

  I 



K  L  M 







Q  R 

S  T 

U  V 

W X  Y 

Z  # 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y 



#  A  B  C  D  E  F 



H  I  J  K  L  M 



B  C  D  E 



G  H  I  J  K  L 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A 



W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E 



G  H  I  J  K  L  M N  O 



Q  R  S  T  U  V 



M N  O  P  Q  R 

S  T 

U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L 







A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M N  O 



Q  R  S  T  U  V  W X  Y 



V  W X  Y 



#  A  B 



D  E  F  G  H  I  J  K  L  M N  O  P  Q  R  S  T  U 



E  F  G  H  I  J  K  L  M N 

O  P 

Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D 



B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  # 





C  D  E  F  G  H  I  J  K  L  M N  O  P 







T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B 



F  G  H  I 



K  L  M 



O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E 



H  I  J  K  L  M N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A 



C  D  E 









K  L  M N  O  P  Q 



S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E  F  G  H  I 



N  O  P  Q  R  S  T  U  V  W X  Y  Z  #  A  B  C  D  E  F  G  H  I  J  K  L 

 

 



 

=Mekhrilloeva#Ulugbek#qizi 



 

 

 

 

 

 

 

 

4-Vazifa: 

Tug’ilgan  joy  (masalan  Farg’ona  viloyati,  Toshkent  shahri, 

Qoraqalpog’iston  respublikasi  va  hokazo)  ikkilik  kvadrat  usuli  hamda  sehrli 

kvadrat usullari yoqdamida shifrlab va deshifrlansin. 

Ikkilik kvadrat usuli 

 

 



=

Sa

ma



rq

an

d#



vi

lo

ya



ti

 

         



  

 

=? 





U   



 

 

 











 

 

 



 









4   

 

 



 









9   

 

 



 









8   

 

 



 









6   

 

 



 

M  W 




      


         

  

 



=87tjuk7rkz#oq41ait 

Deshifrlash 

 

  



 

=87tjuk7rkz#oq41ait 

 

  

 



=? 





P   

 

 



 









V   

 

 



 









X   

 

 



 









5   

 

 



 









9   

 

 



 





M  W 




3   

 

 



 





 

 



 

=Samarqand#viloyati 



 

 

 

 

 

Sehrli kvadrat usuli 

 

 

=Samarqand#viloyati 



         

  

 



=? 

№  1  2  3  4  5  6  7  8  9  10  11  12  13  14  15  16  17  18 

 

 

  S 



m  a 










 



 

 

 



 

 



 

 

 



 

 

 



 

 



 

 



 

 

 



20 


24 


11 

 

 



 

16 



25 


12 

16 



 

 



21 


13 

17 



 

21 


 

10 


22 

14 


18 


10 

22 


 

 

 



15 

19 



23 


 

 

 



 

 

20 



 

24 


 

 

 



 

 

 



 

25 


 

 

 



 

 



















 

 

 



=m*a*van*iad*lrt*ySi#ya*q* 

 

 

 

 

10 

 

Deshifrlash 

 

 

=m*a*van*iad*lrt*ySi#ya*q* 



 

 

=?  



3   

20 



   

*

 



24 



11 


16 




25 

12 





21 



13 




17 

22 



14 




18 

10 



15 




19 



23 


 

 



 

=Samarqand#viloyati 



5-Vazifa: 

Ismingiz  hamda  tug’ilgan  yilingizni  (masalan  Shahboz_1999) 

gammalash  shifrlash  algoritmi  yordamida  shifrlang  va  deshifrlang.  Alifbo  turi, 

unda foydalanilgan belgilar soni va alifboning uzunligi ixtiyoriy tanlanadi. 

 

 

=Mavlyudabegim_1999 



          G=K=Kompyuter 

N=38 


         

  

 



=? 

A-0   


 

I-8 


 

 

Q-16   



 

Y-24   


 

5-32 


B-1   

 

J-9 



 

 

R-17   



 

Z-25   


 

6-33 


C-2   

 

K-10   



 

S-18   


 

#-26   


 

7-34 


D-3   

 

L-11   



 

T-19   


 

0-27   


 

8-35 


E-4   

 

M-12  



 

U-20   


 

1-28   


 

9-36 


F-5   

 

N-13   



 

V-21   


 

2-29   


 

_-37 


G-6   

 

O-14   



 

W-22  


 

3-30 


H-7   

 

P-15   



 

X-23   


 

4-31 


11 

 

 



 

 

M  A  V  L  Y  U  D  A  B  E  G 



I  M  _ 





K  O  M  P  Y  U  T  E  R  K  O  M  P  Y  U  T 

E  R 


 

 

 



12  0  21  11  24  20  3  0  1 



8  12  37  28  36  36  36 

10  14  12  15  24  20  19  4  17  10  14  12  15  24  20  19  4  17 



 

 

+G 



22  14  33  26  48  40  22  4  18  14  20  20  27  61  48  55  40  53 

modN 


22  14  33  26  10  2  22  4  18  14  20  20  27  23  10  17  2  15 

 

 



  

W  O  6 

#  K  C  W  E  S  O  U  U 



X  K  R  C  P 

 

 



  

=Wo6#kcwesouu0xkrcp 



Deshifrlash 

 

 



=Wo6#kcwesouu0xkrcp 

G=K=Kompyuter 

N=38 

 

 



=?  

  

 



 

 

W  O 





W  E  S  O  U  U 





R  C 



K  O  M  P 



T  E  R  K  O  M  P  Y 



E  R 

 

 



 

22  14  33  26  10 

22  4  18  14  20  20  27  23  10  17  2  15 



10  14  12  15  24 

20  19  4  17  10  14  12  15  24  20  19  4  17 

 

 



-G 

12  0  21  11  -14  -18 

3  0  1 



8  12  -1  -10  -2  -2  -2 

 

 



-G<0 

 

 



-G+N 

12  0  21  11  24 

20 

3  0  1 


8  12  37  28  36  36  36 



 

 

 



M  A  V  L 





D  A  B  E  G 

I  M  _ 







 

 



 

=Mavlyudabegim_1999 



 

 

12 

 

6-Vazifa: 

RSA asimmetrik shiflash usuli yordamida tug’ilgan kun, oy, yil 

(masalan 28.11.1998) sonlari shiflansin va deshifrlansin. Tanlanayotgan tub sonlar 

50  dan,  ochiq  kalit  “d”  esa  30  dan  kichik  bo’lmasligi  kerak.  Hisoblashlar 

qiyinchilik  tug’dirsa  WINDOWS  kalkulyatoridan  (Win+R  oynasida  “calc”  deb 

yoziladi) foydalaning. 

 

 



=28.7.1999  

 

 



=28 

 

 



 

 

=7  



 

 

 



=1999 

 

 



 

=?   


 

 

 



 

=?   


 

 

 



=? 

p=53   


 

 

q=67 



n=p*q=53*67=3551 

    =(p-1)*(q-1)=52*66=3432 

1      


 EKUB(e,

     )=1 

 

e=35 


e*d=1mod

      


d=

        


 

    


k=17 

  

d=1667 



{3551,35} – ochiq kalit 

d=1667 – yopiq kalit 

 

 

=28 



 

 

 



=

 

 



 

mod n=


  

  

mod 3551=1159 



 

 

=7  



 

 

 



=

 

 



 

mod n=


 

  

mod 3551=3435 



 

 

=1999 



 

 

 



=

 

 



 

mod n=


    

  

mod 3551=3270 



 

 

=1159.3435.3270 



Deshifrlash 

 

 



=1159 

 

 



 

 

 



=3435 

 

 



 

 

=3270 



 

 

=?  



 

 

 



 

 

=?  



 

 

 



 

=? 


 

 

=1159 



 

 

 



=

 

 



 

mod n=


    

    


mod 3551=28 

 

 



=3435 

 

 



 

=

 



 

 

mod n=



    

    


mod 3551=7 

 

 



=3270 

 

 



 

=

 



 

 

mod n=



    

    


mod 3551=1999 

 

 



=28.7.1999 

13 

 

7-Vazifa: 

Quyidagi  savollarga  o’z  tushunchangizdan  kelib  chiqib  javob 

bering. Kitobiy berilgan javoblar inobatga olinmaydi. 



1. 

Shirlash tushunchasini izohlang. 

Ma’lum  algoritmlar  orqali  axborotning  maxfiyligi  va  xavfsizligini 

ta’minlash  maqadida  kalit  orqali  shiftmatnni  hosil  qilish  jarayoniga  shifrlash 

deyiladi. 



2. 

Shifrlash hamda kodlash tushunchalarining farqi nima? 

Shifrlash ham, kodlash ham ma’lumotni bir ko’rinishdan boshqa ko’rinishga 

o’tkazadi. Lekin kodlashda bu amal ma’lumotni qaytarish , uni o’qish oson bo’lishi 

uchun  amalga  oshirilsa, shifrlashda  esa  aksincha, u  qaytarish  uchun  murakkab  va 

ma’lumot  mazmunining  maxfiyligini  saqlashi  kerak,  ya’ni  xavfsizlikni  ta’minlab 

berishi kerak. 



3. 

Kriptografiya va steganografiya nima? 

Kriptogrfiya  –  ma’lumotning  maxfiyligini  saqlash  maqsadida  uni  shifrlash 

usuli. 

Steganografiya – yuborilayotgan xabar ichiga soxta xabarni yashirish orqali 



muloqotni maxfiyligini saqlash, berkitish. 

4. 

Axborot xavfsizligining nechta tamoyili bor? 

Axborot xavfsizligining asosiy uchta tamoyili bor: 

-  konfedensiallik(maxfiylik darajasi); 

-  yaxlitligi(butunligi); 

-  foydalanuvchanligi. 

5. 

Himoyalash vositalari nechchi turga bo’linadi va ular qaysilar? 

Himoyalash vositalari asosan 7 turga bo’linadi: 

-  Huquqiy; 

-  Ma’naviy-etik; 

-  Fizik; 

-  Ma’muriy; 

-  Texnik; 

-  Kriptografik; 

-  Dasturiy. 

 

 

 

 

 

 


14 

Xulosa 

Ushbu  amaliyot  ishini  bajarish  davomida  simmetrik  va  assimetrik  shifrlash 

algoritmlari bilan tanishib chiqdik. Amaliyotda bu algoritmlarni variantimizga mos 

bo’lgan  variantlarda  shifrlab  ko’rdik.  Bu  esa  shifrlash  algoritmlarining  asosiy 

mohiyatini,  ularning  afzalliklarini  va  kamchiliklarini  tushunishda  yordam 

berdi.Jumladan,  biz  kiberbardoshliligi  past  bo’lgan  shifrlash  algoritmlaridan, 

yuqoriroq bo’lganlarigacha ko’rib chiqdi. Natijada, assimetrik shifrlash simmetrik 

shifrlash  nisbatan  kiberbardoshliligi  anchayin  yuqori  ekanini  ko’rib  o’tdik. 

Axborot turiga qarab algoritmni to’g’ri tanlash ham  muhim  jarayon ekani haqida 

tushunchalarga ega bo’ldim.  



Foydalanilgan adabiyotlar 

Ma’ruza prezentatsiyasi 

KIBERXAVFSIZLIK ASOSLARI FANIDAN 2-AMALIY MASHG’ULOT 

BO’YICHA VAZIFALAR. 

MAVZU: KRIPTOGRAFIK HIMOYALASH. 

1-Vazifa:  

Quyidagi jadvaldan o’z jurnal raqamingizga mos shifrmatnni olib 

Sezar usulida deshifrlang. Kalit k=7 ga teng. 

T/r 


Shifrmatn 

T/r 


Shifrmatn 

Puapsnhunh avsl fvy



 

15  Tlu Zlghyup ahupthfthu 

Heivyva ehcmzpgspnp rhmlkyhzp 



16  Zlghy ibfbr ch xbkyhasp 

Rpilyehcmzpgspr hzvzshyp 



17  Chgpmhup ihqhythzht ohfkhshthu 

Ylhs Thkypk qhtvhzp 



18  Pqaptvpf ahytvxkh mhvsthu 

Ihyzlsvuh qhtvhzp 



19  Nbf Fbspf Zlghy bzbsp 

Thujolzaly Bupalk qhtvhzp 



20  Tlu AHAB ahshihzpthu 

Hyzluhs ibfbr qhtvh 



21  Ahytvx ehcmzpgspnp tbopt chgpmh 

Ibnbu klhkspul rbup 



22  Tlu Thujolzaly qhtvhzpkhuthu 

Heivyva ch rpilyehcmzpspr 



23  Tlupun chgpmht Zlghy bzbsp 

10  Chahu tbxhkkhzkpy 

24  Zlghy bzbspup ipsthfthu 

11  Ib tlupun chgpmht 

25  Tlu yvzh bfxfjopthu 

12  Tlunh ilypsnhu chgpmh xpfpu 

26  Tlu yvzh khunhzhthu 

13  Ipg ipy qhtvhtpg 

27  Khyzshyup fvxapythfthu 

14  Heivyvaupun ibfbr xbkyhap 

28  Rpilyehcmzpspr fhezop mhu 

 

2-Vazifa:

  Quyidagi  jadvaldan  o’z  jurnal  raqamingizga  mos  boshlang’ich 

matnni olib, ikki tomonlama o’rin almashtirish usuli yordamida shifrlang. 

T/r 

Shifrmatn 



T/r 

Shifrmatn 

Kiberxavfsizlik fani zo’r fan ekan 



15  Identifikatsiya-bu foydalanuvchi nomi 

Dars tayyorlash talabaning majburiyati 



16  Katta bo’lsam administrator bo’laman 

Olim bo’lsang olam seniki 



17  To’rt marta darsga bormadim 

Kitob bilim bulog’idir. 



18  O’rin almashtirish-simmetrik algoritm 

Semestrni uch bahoga yopdim. 



19  RSA-asimmetrik shifrlash usulidir 

Hamma baholarim a’lo bo’ldi 



20  Seshanba kuni deadline kuni 

Ijtimoi tarmoqlar dushmanimiz 



21  22-oktabr kiberxavfsizlik deadlineni 

Internet-bu dangasalik 



22  O’zbekiston-kelajagi buyuk davlat 

Bilimi zo’r mingni yiqar 



23  Bu vazifalarni tezroq bajarish kerak 

10  Vatanni sevmoq iymondandir 

24  O’rin almashtirish usulining jadvali 

11  Men matematikani yomon ko’raman 

25  Berilgan raqamlarning o’sish tartibi 

12  Yaponiyaning poytaxti Tokio shahri 

26  Matematika fanlar ichra shoh 

13  Toshkent go’zal va so’lim shahar 

27  Menga oson vazifa to’g’ri keldi 

14  Kriptografiya qiziqarli fanlardan biridir 

28  Berilgan vazifa juda qiyin ekan 

 

 



 

3-Vazifa: 

Familiya  va  sharif  boshlang’ich  matn  sifatida,  ism  esa  kalit 

sifatida ishlatilib Vernam hamda Vijiner usullarida shifrlash va deshifrlash amallari 

bajarilsin 



4-Vazifa: 

Tug’ilgan  joy  (masalan  Farg’ona  viloyati,  Toshkent  shahri, 

Qoraqalpog’iston respublikasi va hokazo) ikkilik kvadrat usuli hamda sehrli kvadrat 

usullari yoqdamida shifrlab va deshifrlansin. 



5-Vazifa: 

Ismingiz  hamda  tug’ilgan  yilingizni  (masalan  Shahboz_1999) 

gammalash shifrlash algoritmi yordamida shifrlang va deshifrlang. Alifbo turi, unda 

foydalanilgan belgilar soni va alifboning uzunligi ixtiyoriy tanlanadi. 



6-Vazifa: 

RSA asimmetrik shiflash usuli yordamida tug’ilgan kun, oy, yil 

(masalan 28.11.1998) sonlari shiflansin va deshifrlansin. Tanlanayotgan tub sonlar 

50 dan, ochiq kalit “d” esa 30 dan kichik bo’lmasligi kerak. Hisoblashlar qiyinchilik 

tug’dirsa  WINDOWS  kalkulyatoridan  (Win+R  oynasida  “calc”  deb  yoziladi) 

foydalaning. 



7-Vazifa: 

Quyidagi  savollarga  o’z  tushunchangizdan  kelib  chiqib  javob 

bering. Kitobiy berilgan javoblar inobatga olinmaydi. 

1. 


Shirlash tushunchasini izohlang. 

2. 


Shifrlash hamda kodlash tushunchalarining farqi nima? 

3. 


Kriptografiya va steganografiya nima? 

4. 


Axborot xavfsizligining nechta tamoyili bor? 

5. 


Himoyalash vositalari nechchi turga bo’linadi va ular qaysilar? 

Download 0.81 Mb.

Do'stlaringiz bilan baham:




Ma'lumotlar bazasi mualliflik huquqi bilan himoyalangan ©fayllar.org 2024
ma'muriyatiga murojaat qiling