Mavzu: Malumotlarni shifrlash va arxivlash vositalari
Download 182.59 Kb. Pdf ko'rish
|
7-maruza
|
57 7- MAVZU:Malumotlarni shifrlash va arxivlash vositalari. Tayanch iboralar: Ma‘lumotlarni shifrlash, arxivlash, WinRar arxivlash dasturi, WinZip arxivlash dasturi. Arxivlangan fayl-bu faylning ixchamlangan, siqilgan holati. Amalda fayllar bilan ishlashda, yahni fayllarni bir kompyuterdan ikkinchi kompyuterga ko‘chirishda, diskka joylashda, saqlab qo‘yishda, elektron pochta orqali axborot yuborishda bunday fayllar bilan ishlash zarurati tug‘iladi. Fayllarni arxivlash - fayllarni arxivlash jarayoni orqali siqilgan, ixchamlangan holatda diskda saqlash demakdir. Arxivlash qattiq disk ishdan chiqishi yoki faylning tasodifan o‘chirilishi sodir bo‘lgan hollarda joriy faylni qayta tiklash uchun yordam beruvchi vosita sifatida ham qo‘llaniladi. Arxivlash - bu uzoq muddat saqlanuvchi fayllar, kam qo‘llaniladigan, eski hujjatlar, har xil materiallar, adabiy va ilmiy maqolalar, rasm va boshqalarni saqlash uchun qo‘llaniladi. Arxiv bir qancha qismlardan iborat bo‘lishi va unda har bir fayl alohida ko‘rinishda saqlanishi mumkin. Bunday arxiv fayllari ko‘p tomli deb ataladi. Shunday arxivlardan katta hajmli ma‘lumotlarini qismlarga bo‘lib disketalarga sig‘adigan, qulay ko‘rinishga keltirish uchun foydalanish mumkin. Bunda har bir qism fayl ham arxiv fayli deb ataladi. Arxiv hosil qilish jarayoni arxivlash (arxivatsiya) deyiladi. Siqilgan faylni eski holiga qaytarish arxivlarni ochish (razarxivatsiya) deyiladi. Arxivlashni fayllar guruhi, to‘liq fayllar strukturasi bo‘yicha yoki papkalar bo‘yicha ham qilish mumkin. Arxivlanuvchi fayllarda papkalar ko‘p bo‘lsa, ularni oldin bitta papkaga yig‘ib olish ishni osonlashtiradi. Elektron pochta va Internet muhitida arxivlangan holdagi ma‘lumotlarni almashish bir qator qulayliklar yaratadi. Arxivlash jarayonida ayrim fayllar juda yaxshi ixchamlanishi, bahzi hollarda arxivlash natijasida boshlang‘ich fayl 10-20 baravar siqilishi ham mumkin. Masalan, dastur fayllariga nisbatan tekst va rasm fayllari ancha yaxshi ixchamlanadi. Hozirgi kunda har xil arxivatorlar bir-biridan siqish darajasi, tezligi, foydalanishda qulayliklari, imkoniyat darajasi bo‘yicha farq qiladi. Foydalanuvchi har xil turdagi arxiv fayllarini kengaytmasi bo‘yicha farqlaydi. Siqish turi shu arxivning formati deyiladi. 58 Arxivlangan fayl arxivda qaysi fayllar borligini bildiruvchi sarlavhaga ega bo‘ladi. Arxiv sarlavhasida unda saqlanuvchi har bir fayl uchun quyidagi ma‘lumotlar saqlanadi: · fayl nomi; · fayl saqlanuvchi katalog haqida ma‘lumot; · faylning oxirgi marta qayta ishlangan sanasi va vaqti; · faylning diskdagi va arxivdagi o‘lchami; · arxivning to‘liqligini tekshirishda ishlatiladigan har bir faylning tsiklik tekshirish kodi. Arxiv fayllari oddiy fayllar kabi nomlanadi. quyida biz Windows muhitida fayllarni arxivlash uchun yaratgan WinRar dasturi bilan tanishib chiqamiz. WinRar arxivlash dasturi WinRar arxivlovchi dasturi RAR formatidagi arxiv fayllari hosil qiladi. RAR formatidagi arxivning ustunlik tomonlari bir nechta bo‘lib, ular birinchidan zichlash samaradorligi ancha yuqori, ikkinchidan ko‘p tomli va uzuluksiz arxivlar hosil qila oladi, uchinchidan 8 Eksobaytgacha hajmli fayllarni xam arxivlash imkonini beradi. Tom deb arxivning bir necha qismdan iborat bo‘laklarga bo‘linishiga aytiladi. Odatda tomlar katta xajmdagi arxivni bir necha disklarda saqlash uchun qo‘llaniladi. Bu xolda birinchi tom odatdagidek .rar kengaytmali bo‘ladi, qolganlari esa mos ravishda .r00, .r01, .r02 va xokazo. Tomlar xam uzuluksiz va xam o‘zini- o‘zi ochadigan ko‘rinishlarda bo‘lishi mumkin. Yaratilgan tomlarni o‘zgartirish, Ya‘ni unga biror faylni qo‘shish, yangilash yoki undan biror faylni o‘chirish mumkin emas. 2.7-rasm. WinRar arxivlash dasturi oynasi. 59 Fayl va papkalarni uzuluksiz arxivlash deganda, ularni faqat RAR formatida, maxsus usulda bitta ma‘lumotlar ketma-ketligi sifatida qaralib zichlashtirishga aytiladi. Bu bilan zichlash samaradorligi ancha yuqori bo‘lishiga erishiladi. Ammo bunday arxivlashning kamchiliklari xam bor, masalan: ularni yangilash, yahni orasidagi biror faylni yangisi bilan almashtirish, oddiy arxivlashdan ko‘ra sekinroq amalga oshiriladi; biror faylni arxivdan chiqarish uchun barcha oldinroqda turganlari tekshirib chiqiladi, agar ulardan birortasi buzilgan bo‘lsa, u xolda arxivdan umuman chiqarib bo‘lmaydi; Bunday arxivlash usulidan quyidagi xollarda foydalangan maqsadga muvofiq: arxivni kamdan-kam yangilansa; • arxivdagi fayllardan bir yoki bir nechtasini tez-tez chiqarib turish zarurati bo‘lmasa; zichlash samaradorligi zichlash tezligidan muhimroq bo‘lsa. Bu arxivlovchi dastur xar ikkala formatda xam, kompyuterda WinRar arxivatori bo‘lmasa xam o‘zini-o‘zi ocha oladigan SFX ko‘rinishidagi .exe kengaytmali arxiv fayllari yaratish imkonini beradi. Shuning uchun uni to‘g‘ridan- to‘g‘ri ishga tushirish orqali ochish mumkin. Bu xolda barcha fayllar arxivdan chiqadi. Bundan tashqari arxivlangan fayllarni parolg‘ bilan himoyalab qo‘yish, fizik buzilgan fayllarni qayta tiklash va boshqa ko‘pgina amallarni bajarish imkonini yaratib beradi. Nazorat savollari 1. Ma‘lumotlarni shifrlash dasturlari. 2. Ma‘lumotlarni arxivlash dasturlari. 3. Arxivlash dasturlarining imkoniyatlari. Download 182.59 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|