Mavzu: oshqozon osti bezi. Jigar

Bajardi: Durdiyev Shohjahon

Gistalogiya sitalogiya embriologiya kafedrasi

Toshkent Tibbiyot Akademiyasi

MAVZU: Me’daning kompensator-adaptiv va regenerativ hususiyatlari. Me’da barer-hima qilish funktsiyasining hujayraviy mexanizmlari

OSHQOZON OSTI BEZINING EKZOKRIN QISMI

Oshqozon osti bezi 2 qisimdan tuzilgan:

Oshqozon osti bezi 2 qisimdan tuzilgan:

• Endokrin
• Ekzokrin

Anatamik jixatdan 3 qisimdan:

• Bosh
• Tana
• Dum

EKZOKRIN QISM

Oshqozon osti bezining ekzokrin qismi

2 qisimdan tarkib topgan:

• Atcinuslar
• Chiqaruv naylari yig’indisidan iborat

ENDOKRIN QISMI

Endokrin qismi bo’lakchalari ichida joylashgan langergans orokchalaridan iborat.

OSQOZON OSTI BEZINING ENDOKRIN QISMI

OSHQOZON OSTI BEZI OROLCHALARI

Orolchalar bezlardagi va 1bez turli qisimlaridagi miqdori individual o’zgarishlarga uchraydi.

Orolchalar soni bez bosh – tana – dum yo’nalisida ortib boradi.

LANGERGANS OROLCHALARI

Langergans orolchalari oqish poligonal hujayralar totmalaridan iborat.

Hujayralar orasida sinusoid kapilyarlar to’r hosil qilib yotadi.

J I G A R

Jigar tanadagi eng yirik bez bo’lib, briktiruvchi to’qimadan iborat Gisson kapsukasi bilan qoplangan.

Kapsuladan yo’nlgan qalin to’siqlar jigarni 3 (chap, o’ng va o’rta) bo’laklarga bo’ladi.

JIGAR BO’LAKCHALARI

JIGAR BO’LAKCHALARI

Jigarning struktur birligi jigar bo’lakchalari hisoblanadi. Jigar bo’lakchalarining diametri 0,5 – 2 mm bo’lib ularning soni odam jigarida 500000 ga yaqin bo’ladi.

JIGAR PLASTINKALARI

Bo’laklarning struktur birligi jigar plastinkalari bo’lib ularning har birini sinusoid kapilyarlar ajratib turadi

JIGAR YULDUZSIMON ENDOTELIAL HUJAYRALARIGA BO’YOQLARNING TO’PLANISHI

JIGAR HUJAYRALARI

Jigar hujayralari biliar yuzalarining tcitoplazmatik membranalarning botiqligi o’t kapilyarlarini hosil qiladi.

JIGARNING O’T KAPILYARLARI

O’T KAPILYARLARI

O’t kapilyarlari diametri 1 mkm. O’t kapilyarlarini hosil qiluvchi jigar hujayralarining yon yuzalari sitoplazmatik membranasi zich iktiruvchi to’qima orqali birikkan.

Gepatotcitlar qobig’I – sitolemasi hujayra faoliyatiga mos tuzilgan.

JIGAR BO’LAGINING QON AYLANISH TIZIMI

JIGAR TRIADASI

Jigar darvoza venasi va jigar arteriyasidan qon oladi. Bo’laklar aro o’t yo’li, vena va arterialar jigar triadasini tashkil qilib jigar bo’lakchalarini ajratib turadi.

Qon septal yoki bo’lak atrofidagi arteriya, vena orqali o’tib jigar bo’lagini o’rab oladi.

JIGARNING RETIKULYAR TOLALARI

Retikulyar tola deb nomlanishi ularning to’r hosil qilishini bildiradi. Bu tolalar oqsildan va retikulindan tuzilgan.

Oqsil miofibrilalari atrofida mukopolisa- xaridlar joylashgan. Retikulyar tolalar kuchsiz kislata, ishqorlar va tripsin ta’siriga chidamli hisoblanadi.

JIGAR O’T YO’LI

Jigar bo’laklarining chekka sohalarida o’t kapilyarlari Gerrin kapilyarlariga yig’iladi va o’ t bo’laklararo yo’llarga quyiladi.

O’t yo’llari sistemasi jigar plastinkalarini tashkil etgan gepatositlar oralig’idagi mayda o’t kapilyarlaridan boshlanadi.

UMUMIY O’T YO’LI

O’t yo’llarini qoplovchi epiteliy hujayralari jigar parinxemasining

O’t yo’llarini qoplovchi epiteliy hujayralari jigar parinxemasining

3-hujayra elementi hisoblanadi. Bu yupqa bazal membranada joylashgan kubsimon hujayralardir.

Hujayralarning uch qismida mikrovorsinkalar, yon tomonlarida desmosomalar va interdigitatciyalar tutadi.

Gerring kanalchasi devori gepototcitlar va qisman yassilangan o’t nayining epiteliysi bilan qoplangan.

Jigardan tashqari o’t yo’llari o’t yo’li va umumiy o’t yo’li, shilliq, mushak va adventitcial qavatlardan iborat.

O’t yo’llarining mushaklari sfinkter hosil qiladi. Bular yordamida o’t suyuqligining 12 barmoq ichakka tushushi boshqarilib turadi.

O’T PUFAGINING TUZULISHI

O’t pufagi cho’zilgan noksimon shakilda bo’ladi. Unda quydagi qisimlar mavjud:

• Tub
• Tana
• Varonka
• bo’yincha

O’t pufagining uzunligi 10 cm.

O’t pufagining uzunligi 10 cm.

O’t pufagi devorida:

1. Shilliq

2. Mushak

3. Fibroz

4. Adventitcial va faqat pastki yuzasini orab turuvchi seroz qavatlar mavjud.

O’T PUFAGI DEVORINING KESIMI

O’t pufagi devorining kesimi quydagilardan iborat:

1 qavatli prizmatik epiteliy

• Shilliq qavatning xususiy qatlami
• Mushak qavat
• Seroz qavat