Mavzu: Suvli ajratmalar. Damlamalar tayyorlash, damlamalarga dori moddalarini qo‘shish usullari

Mavzu: Suvli ajratmalar. Damlamalar tayyorlash, damlamalarga dori moddalarini qo‘shish usullari.

Topshiriq 1. Jumlani tugallang:

Suvli ajratmalar - bu Ishlatiladigan damlama va qaynatmalar — suyuq dori shakllariga kirib, dorivor o‘simliklarning turli qismlaridan olinadigan suvli ajratmalar va quruq, suyuq ekstraktlar, suvli eritmalardir.

Topshiriq 2. Jumlani tugallang:

Ekstragent quyidagi talablarga javob berishi kerak

selektivlik;

kimyoviy inert;

uchuvchan;

toksik hususiyatiyo‘q;

arzon

Topshiriq 3. Tushirib qoldirilgan so’zlarni o’rniga qo’ying:

1. 
   Suvli ajratmalar asosan damlama va qaynatmalar
   
2. 
   Gistologik tuzilishiga qarab qaynatmalar o’simlikni gul, barg va o‘t qismlaridan tayyorlanadi.
   
3. 
   Misollar Yalpiz bargi, Adonis o’ti, moychechak guli
   
4. 
   Damalamalar po‘stloq, ildiz va ildizpoya qismlaridan tayyorlanadi.
   

5.Misollar ermon po`stlog’I, valeriana ildizi va ildizpoyasi
Topshiriq 4. Jumlani tugallang:
Agar suvli ajratma konsentratsiyasi ko’rsatilmasa, unda:

• 
  Umumiy xom ashyo uchun 1:10
  
• 
  Kuchli ta’sir etuvchilar uchun 1:400
  
• 
  Gulhayri ildizi uchun 1:400
  

Topshiriq 5. Quyidagi suvli ajratmalar qanday nisbatda tayyorlanishini ko'rsating:




1:30








1:30

1:400

Topshiriq 6. Suvli ajratmalar olishda qaynatish va tindirish asosiy bosqich hisoblanadi. Qaynatish va sovutish vaqtini belgilang:
Damlama 45 daqiqa

Qaynatma sovutish kam ahamiyatga ega 10 daqiqa

Topshiriq 7. Suvli ajratma olish bosqichlarini ko’rsating:

1-bosqich. O‘simlik xom ashyosi suv bilan namlanadi va erituvchi uni ichiga kiradi.Kapillyar kuchlar ta‘sirida o‘simlik suvni o‘ziga shimadi. Suv xujayralararo bo‘shlikni to‘ldiradi, xujayra devorlari va devor yonlaridan xujayra ichiga kiradi. Bu xodisani endoosmos deymiz.

2-bosqich. ―Birlamchi sharbatning‖ hosil bo‘lishi. Xujayra ichidagi moddalar bilan erituvchi to‘knashib chin eritma, YUMB, kolloid eritmalar, ya‘ni moddalarni konsentrlangan eritmasi hosil bo‘ladi.

3-bosqich. Moddalarni o‘simlik xom ashyosidan suyuq muxitga o‘tishi massa almashinuvi deyiladi. Natijada birlamchi sharbatni yuqori konsentratsiyalari xujayra ichida osmotik bosim hosil qiladi, bu esa xujayradagi bor narsalar bilan osmotik bosimi kam bo‘lgan moddalarni o‘rab olgan suyuqlik o‘rtasida diffuzion almashinuvi bo‘ladi. Birinchi galda harakatchan molekulalar ajraladi, sekinroq YUMB diffundirlanadi. Kolloid komponentlar eng kam tezlik bilan diffuziyalanadi.