Milliy ideologiya pa`nine kirisiw

 

1 

Milliy ideologiya pa`nine kirisiw 

Reje: 

   1.Kirisiw 

2. Milliy ideologiyani  u`yreniwdin`  ob`ektiv za`ru`rligi 

3. Ideologiya tu`sinigi  ha`m onin` ma`nis  mazmuni  

4. Milliy  ideologiya pa`ninin`  predmeti,  maqseti ha`m  uaziypalari  

5. Milliy ideologiyanin` qa`siyetleri 

 

Tayanish tu`sinikler 

Ideya,  ideologiya,    g`a`rezsizlik,  insan,  mnauiyat,  totalitarizm,  sotsialliq  ha`mkarliq,  ildizler, 

ma`mleketlik ideologiya. 

 

Ha`r  bir  kisi  o`zi  jasap    atirg`an  ja`miyet  yamasa  ma`mlekettin`    tariyxiy    maqsetin  ko`rsetetug`in  

basli  ideyalardi    biliw,  olardi  aniq    tu`siniwi  zru`r.  Sonda    sol  maqsetlerdin`    orinlaniwi  ushin  payda 

bolg`an  ideyalar    onin`  an`i    ha`m    qa`lbinen    jay    aladi,  isenim  ha`m  ittiqatqa    aylanadi.  Isenim  ha`m 

ittiqatsiz    insan  o`z  jolin    ha`m  maqset    manfaatlarin  teren`  an`lap    bilmeydi.    Isenim  ittiqat    bekkem  

bolsa  insan ideya  bergen  iygilikli maqset  jolinan  sheginbey  adimlaydi ha`m ol adamlardin`  o`z-ara  

ha`m    ha`mjihatligi    ushin  tiykar  boladi.  Ku`shli  ma`naviy  ruwxiy    faktorg`a    aylanip    taraxiyatqa  

xizmet  qiladi.  

Belgili allama Abu Nasir Farabiy adalatli  ja`miyet quriwdin`  birden bir sha`rti adamlardi  jaqsiliqqa  

shaqirip,    ideyaliq    jaqtan  er  jettiriw    ekenligin    ko`rsetip  bilay    degen  edi:  «Insan  baxt-saadat  ne  

ekenligin tu`singen bolsa da  og`an erisiwdi  maqset qilip  almasa ha`m ol  ideyani  aylandirmag`n  bolsa  

og`an  baylanisli    azg`antay    bolsada    zawiqlanbasa    tilek    ha`m  sa`wbetin,    ku`sh-quwatin  basqa 

na`rselerge sarplasa  oni  jumislari  jaman ha`m orinsiz boladi» degen edi. 

Mine  endi    milliy  ideologiya  O`zbekstanda  usinday  iygilikli  maqset  jolinda    xizmet  qiladi  oni  

orinlawg`a    safarbar  qilatug`in    ku`shke  iye  bolg`an  ideyalardi    o`zine    sin`irip      kisileri    ruwxiy  

manaviy  ku`sh  quwat  bolip esaplanadi. 

O`zbekstanda  milliy    ideologiya  babalarimizdin`    milliy 

–

  ma`deniy    miyrasina  tayang`an    halda  

ma`mleketimizde  jasaytug`in tu`rli xaliqlar  manfaatlerinin`  o`z-ara  birikken ta`miynlewdi o`z  aldina 

maqset etip qoyadi, olardi bir maqsetke   jipslendiredi. 

Milliy  ideyaliq bosliq  ideoloogiya birinshiden g`a`rezsizlikti qolg`a kirgiziw  jolinda xaliqti, milletti 

safarbar etiwge  qa`dir, g`a`rezsizlik  erkinlik ha`m demokratiyanin`  qarar  tabiwi ushin  uliwma  xaliq  

ku`sh  g`ayratin    birlestiriw      ezgu    iygilikli  ideyalar    jiyintig`inda    ko`rinedi.  Ekinshiden    milliy  

ideologiya    g`a`rezsizlikti  bekkemlew    menen  baylanisli.  Ol    yagona  bir  xaliq  bolip  birlesiw  sotsialliq  

organizm  sipatinda  o`zin  de  saqlap    qaliw,  o`zine    qas    demokratiyaliq    ja`miyetti  quriwg`a    ja`rdem 

beredi. 

U`shinshiden g`a`rezsizlik jolinda  rawajlandiriwg`a jaratilg`an   kontseptual  ideya sipatinda hu`rmet 

etedi. 

Milliy ideologiyasi jawiz pikir ha`m ideyalardan  xabarlandirip, ideyanin`  immunitetin   bekkemleydi. 

Ol  xaliqtin`    tariyxiy    maqsetlerin  an`lawg`a    ja`rdem  beretug`in,    erkin  ha`m    parawan  turmisqa  

erisiw    jollarin  ha`m  sha`rt 

–

  sharayatlarin  ko`rsetip    beretug`in,    ku`shli  faktor.  Sonin`  ushin    oni 

u`yreniw ha`m bo`liw  juda  u`lken a`hmiyetke iye. 

O`zbekstanda    g`a`rezsizlik    qolg`a      kirgizilgennen    keyin    ja`miyetimizdin`    barliq    tarawlarinda, 

sonin`  ishinde  ruwxiy  ag`artiwshiliq  turmista  u`lken    o`zgerisler    payda    boldi.    Du``ya  ta`n  alg`an 

 

2 

rawajdin`  «o`zbek modeli»  eldin`  tariyxiy  o`zgerisler, aydin keleshek, azat ha`m abbat Watan quriw  

mu`mkinshiligi  jurtlaslarimizdin`  qa`lbi  ha`m sanasinda,  oy-pikirine u`lken ta`sir  jasamaqta. 

Ulli maqsetlerge erisiwge  eski ideologiyaliq  kisennen qutiliw,  elimizde  ideologiyaliq  bosliqqa  jol  

qoymaw,  jat    ideyalardin`    hu`kiminen    qorg`aniw,  jetik  insandi  ta`rbiyalaw  O`zbekstannin`   

g`a`rezsizligin  bekkemlew,    puqaralardi,  a`sirese    jas  a`wladti  milliy  ideologiya,  g`a`rezsizlik  

ideologiyasi ruwxinda  ta`rbiyalaw  en` a`hmiyetli ma`selelerdin` birine aylandi. A`ne  sonni esapqa alip  

O`zbekstan  Prezidenti    I.A.Karimov    2001  jil  18-yanvar`da    «Milliy    g`a`rezsizlik    ideyasin  a`melge  

asiriw  boyinsha    pa`rman  shig`ardi.    Bul    pa`rmang`a  muwapiq    joqari    ha`m  orta  arnawli  oqiw 

orinlarnda,  «Milliy    g`a`rezsizlik    ideologiyasi»    pa`ni  oqitilip      jaslardi  ruwxiy  jaqtan  ta`rbiyalawda  

juda  a`hmiyetli  shrag`a  aylandi.  Bunda  en`    da`slep  ideya    ha`m  ideologiya    tu`sinikleri,    olardin`  

insaniyat  tariyxina  ta`siri,    ha`zirgi  da`wirdegi    du`n`yani  bo`lip  aliwg`a    qaratilg`an    ideologiyaliq 

ko`rinisler,  jat    ha`m  ziyanli    ideyalardin`    elimizge  ta`siri,  O`zbekstanda    du`zilip  atirg`an  ja`miyet  

ha`m bul  bag`darda milliy  ideyanin`  a`hmiyeti  ma`seleleri  so` etedi. Sonday-aq milliy g`a`rezsizlik  

ideologiyasinin`    mazmuni  tiykarg`i  ideyalar,  negizgi  tu`sinikler  ha`m  printsiplerge  a`hmiyetli  orin 

berilgen.Sonday-aq    bunda  milliy  ideya      ha`m  g`a`rezsizlik    ideologiyasinin`    jaslardin`  sanasina 

sin`iriw  jollari,  usillari tuwrisindag`i ma`selelerde  orin alg`an. 

 

2. Milliy  ideologiyani u`yreniwdin`  ob`ektiv za`ru`rligi 

I.A.Karimovtin`  ko`rsetkendey  «Millet    bar  eken,  milliy  ma`mleket  bar    eken,    onin`    g`a`rezsizligi  

ha`m  erkinligine,  da`stu`r    ha`m  u`rp-a`detlerine  iritki    salatug`in,  o`z  ta`sirin  o`tkiziw,  onin`    u`stinen  

hu`kimdarliq    ettiriw,  onin`    bayliqlarinan    o`z  ma`pi    jolinda  paydalaniwg`a  qaratilg`an  umtiliw ha`m  

hreketler udayi  qa`wip sipatinda saqlanip turatug`inlig`i aniq. 

Solay  etip,  bunday    qa`wip-qa`terge  qarsi  tiykarg`i  qural  sipatinda  elimizde  jasap  atirg`an  ha`r  bir 

insan,  aldi  menen,  o`nip-jasap  kiyatirg`an  jan`a  a`wladtin`  ha`r  ta`repleme    jetilisken,  erki  bekkem, 

imani  pu`tin  bolip  kamalg`a  keliwi  ushin  ken`  ja`miyetlik  ha`m  jurtshiliq  ortasinda  ruwxiy 

bilimdanlig`imizdi joqari da`rejege ko`teriwdin`  a`hmiyeti og`ada ulli» bul usi  ma`selede yag`niy  bul 

pa`ndi  oqiwg`a  barliq ma`selelerdin`  tu`yini ha`m ga`ptin`  toq  eteri bolip esaplanadi. 

Ideya ha`m  ideologiya tu`sinikleri, ma`nisi ha`m mazmuni. 

a) Ideya tu`sinigi onin` ma`nisi ha`m mazmuni  

O`z  keleshegin,  aldina    qoyg`an    maqsetlerin  aniq    an`lay    alatug`in  millet  heshqashan    milliy  ideya 

ha`m  ideologiyasiz    jasag`an  emes.  Olay  bolmasa  ha`r  bir  millet,  ha`r  qanday  ja`miyet,  ha`tteki  

a`piwayi    insan  o`z  jolinan  adasadi.  Sebebi    ideologiya  a`sirese    milliy  ideologiya  xaliqtin`    maqset-

mu`ddelerin  ko`rsetedi,  onin` ruwxin ko`teredi, og`an ma`det boladi. Insan ushin ideya tek materialliq  

bayliqqa  erisiwdin`    joli  g`ana  emes,  al  ruwxiy    ko`terin`kilikte  jasaw  ushin    jol  ko`rsetetug`in  

shamshiraq  bolip tabiladi. Demek eldi el  milletti millet,  adamdi insan qilatug`in ideya.  Ol biriktiredi, 

ja`mlestiredi, sho`lkemlestiredi ha`m ruxlandiradi. 

Insaniyat  tariyxi  ideyalar  tariyxi.  Sebebi  Adam    haywanat    du`n`yasinan  ajiralip  sanali  maqluqqa 

aylana baslag`anli beri  ja`mlesiwinin`  tiykari belgili bir qanday bolsada  ideyanin`  tiykarinda bolg`an.  

Ol adamlardin`  «qalay jasaymiz»  degen ma`n`giden kiyatirg`an sorawlarina juwap ushin payda bolg`an 

ha`m  o`zgerip, ilgerlenip atirg`an.  

Ideya  insang`a  ta`n.  Adam  o`zinin`    filosofiyaliq    tu`sinigi  boyinsha    biositsoalliq    maqluq.  Yag`niy  

Adam  zologiyaliq    na`psilerden,  instinktlerden  azat    bolmag`an  ja`miyetlik  mmu`na`sibetlerdi  toliq  

moyinlamaytug`in   belgili bir ideyalardi mise   tutatug`in    yamasa og`an tu`sinbeytug`in  nadan  Adam. 

Al  insan  bolsa  tikkeley    ja`miyettegi  sotsialliq-siyasiy  ortaliqtin`    o`nisi  retinde    zan`-

 

3 

nizamlardin`tiykarin  hu`rmet  etetug`in,  a`dep-ikramliliqti  basshiliqqa  alatug`in,  ideyalardi  a`melge  

asiriw  arziwi  menen  jasaytug`in  a`jayip  bir  zat.    Demek  insan  belgili  bir    du`n`yag`a    ko`z-qarasi  

ideyasi  iskerliginin`  tiykari  bolg`an  adamlar.  Sonliqtan    I.A.Karimov    «Men  insanlarda  insaniyliqta 

oyatpaqshiman»  degen edi. Insan o`zdin`  parqin tu`sinetug`in, kiyatirg`an bag`itti biletug`in, o`z ornin, 

qa`dirin  aniqlag`an  adamlar.  Sonliqtan  A`jiniyaz  Qosibay  uli:  «So`ylegende  so`zdin`  parqin  bilmese, 

Adam degen menen insan bolarma» dep aniq  ko`rsetken. 

Ideyasiz  insan  da`rejesinde    ko`terile  almag`anlardi  adamlar  nadanlar  dep  aytadi.  Adamzat  ha`mme 

waqit    nadanliqti    jen`ip  aliw  ushin  ha`reket  qilg`an.  Bir  birine  nadan  bolsa  u`yren,  oqip,  bilimlen  dep  

nasixat bergen. «Aqilli el  ozar, aqilsiz el tozar»  degennin`  de ma`nisi usinda. «Aqilli ha`m  aqmaqtin`  

sorasan` parqin, Aspan ha`m jer  arasi onnan ko`p jaqin» deydi A`jiniyaz  Qosibay uli. Oristin` belgili 

klassigi  M.G.Gertsin  «Bizin`    jarlig`imiz    bizin`  nadanlig`imiz,  Bizin`    nadanlig`imiz  bizin` 

jarlilig`imizda»  dep    aqilliliqtin`  a`hmiyetin  og`ada  duris  ko`rsetken.  «Bir    sandiq    altinnan  bir    misqil  

aqil  artiq»,  «Aqil    baxitqa  erisiwdin`    en`  tiykarg`i    negizi»  degen    Atalar  so`zinde.  Sonliqtanda 

I.A.Karimov: Ideyag`a qarsi  ideya,  pikirge  qarsi pikir,  nadanliqqa  qarsi   marifat arqali gu`resiw  tiyis 

dep  og`ada    duris  ko`rsetken.  Demek  nadanliqqa    qarsi  bilim.  Ol  adamlardin`    ko`zin    ashadi.  

Arziwlarimiz    orinlaniwina  ma`det  beredi.  Sonliqtan    I.A.Karimov    «Men    marifat  ma`mleket 

qurmaqshiman»    dep  watannin`    adamlarin  toliq  sawatli,    bilimli  ha`m  isbilermen  qilip    jetilistiriwdi 

uliwma sharapatli waziypa  etip belgileydi. 

Ideya, maqset  ha`m manpaat tu`sinikleri o`z-ara baylanisli. 

Manfaat dep  belgili bir waqiya  yamasa  protsesstin`  insandag`i    uliwma  arziw-a`rmanlarin  ha`m  

mu`ta`jliklerine  mass   keliwine aytiladi. 

Misali    ma`mleketimizde    tinishliq    boliwinan  ha`mme      ma`npa`a`tli,    dep  ko`p      so`z  aytamiz.   

Sonin`  ushin    bolisa  kerek,    balalar    ata-anasinin`    bawirinda      o`sedi,    jaqsi    oqiydi,  ko`p    na`rseni  

u`renedi,    kamal  tabadi.    Demek,  tinishliq    ha`mmenin`    ku`ndelik  mu`ta`jliklerine    juwap  beretug`in   

ulli  na`met.  Ha`zirgi   ha`r bir ata-ana  o`z balasin  sag`lam ha`m barkamal  qilip  kamalga  jetkiziwdi 

basli    waziypa  dep biledi.  Sebebi  balalar sag`lam  ha`m barkamal bolip  er jetese g`ana  olardin`   bul 

o`mirdegi  basli  maqset  -    muratlarin  a`melge    asadi,    qartayg`anda    tinish-tatiw    o`mir  keshiriw 

imkaniyatina  iye boladi -  o`mirlik manpa`a`tlerin ta`miynleydi. 

Manfaatlar  maqsad  bilan    manna  shunday  uyg`unlashib  ketgan  tag`dirda    goyaga  aylanadi.  Ya`ni  

hamma    ota-onalar,  barcha    yurtdoshlarimizning  uz    uyi,  bolalari  sog`lom    bulishidan  manfaatdorligi 

tufayli Vatanimizda  yurt tinchligi goyasi  shakllanadi va asosiy  g`oyalarimizdan biriga aylanadi. 

Istiqlolning  barcha  goyalari    ham    maqsad  va  manfaatlarining  anna    shunday  bog`likligi  asosida  

vujudga kelgan. 

Masalan, ozod va obod Vatan barpo etish goyasi zamirida xalqimizning   taraqqiy  etish, rivojlangan 

mamlakatlar xalqlari kabi  faravon yashash kabi  manfaatlari uz ifodasini topgan. 

Bazi  bosqinchilik g`oyalari zamirida  esa davlat  boshida turgan kuchlarning boyish, boshqa  xalqlar 

ustidan xukmronlik qilish  kabi  g`arazli manfaatlari yashirin bwladi. 

Ulug`  g`oyalarning  amalga  oshishi  natijasida    ularning  ruhida  mos    Yangi  g`oyalar  tug`iladi.  Shunki 

har  bir  g`oya    uziga  xos    bir  tizimdir.  Kwpchilikning  maksa  dva    manfaatlari  anna  shunday  tizimlikni 

tahoza  etadi. Masalan bir mustaqillik g`oyasini amalga oshirganimizdan keyin  uning tizimidagi  boshqa  

g`oyalarni    ham  ruebga    chiqarish    zarurati    tug`iladi.  Bular 

–

  Vatan  ravnaqi,  yurt  tinchligi,  xalq  

faravonligi kabi  olijanob  g`oyalardir. Anna shularni nazarda  tutgan holda, ozod va obod  Vatan, Erkin 

va  paravon  haet  barpo    etishni  maqsad    qilib  oldik.  U    bizning  mustaqil  taraqqiet    yulidagi  bosh  

 

4 

g`oyamizga    aylandi.  Mustaqillik  tufayli  yuzaga    chiqqan    va  mustaqil    rivojlanish    orqaligina  amalga  

oshishi mumkin bulgani uchun  biz uni istiqlolning bosh  g`oyasi  deymiz. 

Goya  deb,    inson  tafakkuri  mahsuli  sifatida  paydo  bulib,    shaxsiy    munosabatni  emas,  ijtimoiy 

maqsadni ifoda etadigan  fikrga aytiladi. 

«a`rezsizlik  arqali O`zbekstan  xalqi  o`zin milliy-ruwxiy  jan`alawda  milliy  g`a`rezsizlik ideyasina 

tayaniwg`a    o`zgeshe  itibar  berdi.  Mustabid  g`a`rezli    bag`indirg`an  tizim  da`wirinde      a`mel  qilip 

kelingen xalqimizdin`  milliy  

 ma`naviy    ruwhiyatina    pu`tkilley    jat  bolg`an    kommunistlik 

ideyadan    uaz  keshildi.    O`zbekstan  xalqi    o`zinin`    milliy  ideyanin`    negizlerine    tayang`an  halda  

rawajlaniw  jolin  jan`aladi.  Onin` sebebi   

1.  «a`rezsizlik  na`tiyjesinde  ma`mleketimizdin`   tarixtin` qrar tapan milliy  ma`deniy   miyraslardan,  

qa`driyatlardan,  ma`deniy-ruwxiy    a`elin  qayta  tiklegen  halda  o`z  keleshegin    quriw  ha`m  ko`riw 

imkaniyatin berdi. 

2.  Totalitarp  da`wirinde  kommunistlik  ideologiya  O`zbekstan  xaliqlardin`    sonin`  ishinde  o`zbek  

xalqinin` turmis ta`rizin, du`n`yag`a ko`z-qarasin, tariyxin, da`stu`rin, milliy qa`siyetlerin esapqa almay 

bizge    jat  bolg`an    qa`driyatlardi,  maqsetleri  sin`iriwge    urinip  kelgen.  Bunin`  ta`sirinen  qutiliwg`a  

qaratilg`an ruwxiy  ixtiyaj za`ru`r. 

3. Heshqanday   da`wlet    yaki ja`miyet maqsetsiz  jasay almaydi. Tariyxiy   maqset  xaliqtin`  milliy-

ma`navi ideyalardin`  o`z  ifadasin tabadi. O`z  rawajlaniw  jolin tan`law ushinda  u`yreniw kem. 

4.  Ja`miyet  tariyxinda    ken`  tu`rli    ideyalar  bolg`an.  Tariyxiy  maqset  xaliqtin`  milliy 

–

  ma`naviy  

ideyalarinda o`z ifadasin tabadi. 

5. Milliy  g`a`rezsizlik ideyasin u`yreniwdin`  za`ru`rlik  bu`gingi du`n`yadag`i ideologiyaliq  gu`resti 

dawam etkenligimizge baylanisli. 

 

Ideologiya tu`sinigi ha`m onin` ma`nisi ha`m mazmuni 

«Ideologiya»    tu`sinigi  arabshadan    «Mufakker»    so`zlerinen  aling`an  bolip    shuqir  ma`nisin,  teren`  

mazmunli  pikir degendi an`latadi. 

Ideologiya  ja`miyettegi  belgili  siyasiy,  huqiqiy,  ahlaqiy,  diniy,  ko`rkemlik,  filosofiyaliq,  ilimiy  

qaraslar pikirler ha`m ideyalar  jiyintig`i  delinedi. 

Demek  ideologiya 

–

  belgili  sotsialliq  topar,  yamasa    qatlamnin`  millet  yaki    ma`mlekettin`, 

ja`miyettin`      mu`ta`jliklerin,  maqset  wa`m    umtiliwlari,  sotsialliq-ruwxiy  rawajlaniw    printsiplerin   

payda etetug`in  ideyalar, olardi   a`melge asiriw usil ha`m  qurallari tizimidur. 

Ideya ha`m ideologiya bir-birine  jaqin lekin  ayrilip turadi. 

1. Ideologiyanin` mazmuni ken`irek  

2. Ideologiya sotsialliq  waqiyani   saqlap qaliw yamasa  o`zgertiw yamasa onin`  tiykarg`i  o`zegi  

3.  Ideya  belgili bir ideologiya shen`berinde  o`zinin` ushlastiriw ha`m  jo`neltiriw  mu`mkinshiligin 

iske asiradi. 

Ideologiya  belgili  bir  sotsialliq  topar,  sotsialliq  qatlam,  millet  ma`mleket,  xaliq  ha`m  ja`miyettin` 

ixtiyatlarinda  talaplari  maqset  muddetleri,  manfaatlari,  arziw-intizamlari  ha`mde  olardi  a`melge  asiriw 

printsiplerin ortada ja`mlegen ideyalar tizimidur.  

Ideologiya bolmasa ha`r qanday ma`mleket ha`m ja`miyet, qala berse ha`r qanday insan o`z bag`darin 

jog`altatug`ini aniq. Sebebi ol adamzat ushin jol ko`rsetiwshi juldiz xizmetin atqaradi. 

Yag`niy milliy ideologiya xaliqtin` maqset niyetlerin belgileydi, tariyxtin` sinawlarinan o`tiwde onin` 

ruwhin  ko`terip  suyenish  ha`m  tayanish  boladi,  sol  millettin`,  sol  ja`miyettin`  duwshaker  keletug`in 

ko`plegen  turmisliq  ha`m  ruwhiy  mashqalalarina  juwapker  izleydi  ha`m  oni  tabadi.  Ol  insang`a  tek 

 

5 

materialliq  bayliqlardi  ko`beytiw  ushin  g`ana  emes,  joqari  bilimdanliqqa  erisiw  ushin  umtilip  jasaw 

lazimlig`in  an`latatug`in  bul  quramali  ha`m  ta`shwishli  dun`yada  onin`  rawajlaniw  jolin  jaqtirtatug`in 

shamshiraq xizmetin atqaradi. 

Solay  etip-ideologiya  xaliqti  xaliq,  milletti  millet  etetug`in,  onin`  abiroy-ma`rtebesin,  ar-namisi 

isenimin sa`wlelendiretug`in, ja`miyettin` o`zine ta`n rawajlaniw joli, turmis qa`lpi, tupkilikli ma`plerine 

tayang`an halda ba`rhama rawajlanip jetilisip baratug`in ideyalar sistemasi bolip esaplanadi.  

O`zbekstanda  milliy  g`a`rezsizlik  ideologiyasinin`  bas  maqseti  xaliqti  ulli  keleshek  ha`m  a`diwli 

maqsetlerge qaray birlestiriw, ma`mleketimizde jasaytug`in milleti, tili ha`m dinine qaramastan, ha`r bir 

puxaranin`  

Har  qanday  nazariya  eki  ta`limot  bir  tizimga  solingan  g`oyalar  majmuidan  iborat  buladi. 

Duneqarashning  negizini  va  muayyan  ishonch-e`tiqodining  asosini  ham  g`oya  tashkil  etadi.  Odamlar, 

ijtimoyi sinf va qatlamlarning, millat va davlatlarning manfaatlari va maqsadlari ha`m g`oyalarda ifodp 

etiladi.  

Wz oldiga quygan maqsadi, qanday jamiyat qurmoqchi ekani, bunga qanday  yullar va vositalar bilan 

erishmoqchi bulaetgani haqidagi g`oyalar tizimi har bir millat, xalq va jamiyatning milliy mafkurasining 

asosini tashkil etadi.  

Mafkura-muayyan  ijtimoyi  gurux  e  qatlamning,  millat  eki  davlatning  extiejlarini,  maqsad  va 

intilishlarini, ijtimoyi-ma`naviy tamoyillarini ifoda etadigan g`oyalar.  

Turli ijtimoiy tuzulmalar, jamiyatda har hil tabaqa va qatlamlarning mafkurasi turlicha bulishi tabiyi. 

Buning  asosida  manfaatlarning  turlichaligi,  ularni  qondirish  imkoniyatlari  va  uslublarining  har  hilligi 

etadi.  Sinfiy  qutlashuv  kuchaygan,  sinfiy  kurash  avf  olgan  (eki  sun`iy  ravishda  keskinlashtirilgan) 

tuzumlarda mafkura uta siesiylashadi, axolini uzaro qarama-qarshi qilib quyadi.  

Ijtimoiy xamkorlikka asoslangan, erkin demokratik jamiyat barpo etishni kuzlagan davlatlarda milliy 

mafkura  axolining  barcha  qatlamlarini  jipslashtirishga,  umummanfaat  va  yagona  maqsad  yulida 

birlashishga  chorlaydi.  Bunday mafkuralarda ziddiyatli jixatli emas, umuminsoniy tamoyillar kuchayib 

boradi.  

Uzbekiston  xalqining  milliy  istiqlol  mafkurasi  jamiyatni  jipslashtirishga,  buyuk  kelajak  yulida 

xamjixatlik  bilan xarakat  qilishga,  barpo  etilaetgan  erkin  fuqarolik  jamiyatda  har  bir  yurtdoshimizning 

uziga xos urni bulishiga erishishga safarbar etadi.  

Prezidentimiz  Islom Karimov mafkuraga shunday  ta`rif bergan:  «Odamlarning ming  yillar davomida 

shakllangan  duneqarashi  va  mentalitetiga  asoslangan,    ayni  vaqtda  shu  xalq,  shu  millatning  kelajagini 

kuzlagan va uning dunedagi urnini aniq-ravshan belgilab berishga xizmat qiladigan, kechagi va ertangi 

kuni urtasida uziga xos kuprik bulishga qodir g`oyani men jamiyat mafkurasi deb bilaman!» Binobarin, 

milliy  mafkura  har  qanday  xalqni  xalq,  millatni  millat  qiladigan,  uning  yuli  va  maqsadlarini  aniq 

ravshan charog`on etadigan maeqdir. 

Insoniyat    tarixi    moboynida  turli  shakldagi  mafkuralar  kuplab  yaratilgan,  behisob  ijtimoyi 

–

siesiy 

kuchlar  uz  g`oyalari  va  ta`limotlari  bilan  maydonga  chiqqan,  maqsad  va  niyatlarga  etishmoq  uchun 

harakat qilgan. Biz har qanday mafkurani g`oyalar tizimi sifatida talqin qilar ekanmiz, shuni unutmaslik 

kerakki,  biror  bir  mafkuraning  mohiyatini  anglab  etish  uchun  faqat  uning  tarkibidagi  g`oyalarni  tahlil 

qilishning  uzi  etarli  emas.  Utmishda  turli  kuchlar  va  guruhlar  uz  g`arazli  niyatlariga  erishish,  asl 

maqsadlarini  yashirish  uchun  yuksak  va  jozibali  g`oyalardan  foydalangan.  Eng  evuz  bosqinchi  va  eng 

razil guruhlar ham uz kirdikorlarini ezgu g`oyalar bilan niqoblashga uringan.  

Demak,  mafkuraning  mohiyati  faqat  uning  asosiy  g`oyalari  vositasida  emas,  shu  g`oyalarga  erishish 

usullari  va  vositalari,  umume`tirof  etilgan  tamoyillari,  ularning  aksariyat  omma  manfaatlariga  mosligi 

 

6 

orqali ham namoen buladi. Uzining mudxish talab-extiejlari va evuz niyatlarini boshqa xalqlar xisobiga 

qondirishni kuzlab xarakat etuvchi mafkuralar xalokatga maxkumdir.  

Mafkuralar,  ma`no  mohiyatga  kura,  falsafiy,  duneviy,  diniy  va  boshqa  turli  ta`limotlar  asosida 

yaratiladi. Hilma-xil ijtimoiy-siesiy kuchlar uz mafkuralarini yaratishda siesiy g`oyalar bilan birga, diniy 

oqimlar va ilm-fan yutuqlariga tayanadi, ulardan nazariy asos sifatida foydalaniladi.  

Watanimizdin`  baxit  saodat  ushin  udayi  juwapkershilik  sezimi  menen  jasawg`a  uyretiw 

babalarimizdin` biybaxa  miyrasi milliy qa`driyat  ha`m dasturlerimizge munasip boliwina erisiw, joqari 

paziyletli ha`m ka`mil insanlardi tarbiyalaw olarda do`retiwshilik islerge umtildiriw, bul ta`ba`rik Ana-

topiraq  ushin  pidayi  boliwdi  turmis  qa`lpine  aylandiriw,  bolg`anliqtan  bul  ideologiya  tek  o`zbek 

milletinin`  ideologiyasi  g`ana  emes  al  ol  elde  jasaytug`ig  barliq  millettin,  sonin`  ishinde  qaraqalpaq 

xalqinin`  da  ideologiyasi  bolip  esaplanadi.  Demek  milliy  g`a`rezsizlik  ideologiyasi  elimizde  jasap 

atirg`an  ha`mde  adamlardin`  ruwhiy  baylig`ina  dun`ya  taniwinin`  tiykarina  aylana  erisiw  biz  ushin 

tiykarg`i maqset bolip esaplanadi.  

Ne ushin O`zbekstanda milliy ideologiya ma`mleketlik ideologiya bolip esaplanbaydi? 

Tariyxtin` ko`rsetkenindey  eger ideologiya ma`mleketlik bolsa ol xukimdar ideologiya boladi. Onin` 

ha`miri orinlanbawi mumkin emes pa`rmang`a aylanadi. Onday jag`dayda ja`miyette pikirler ha`m ko`z-

qaraslar  ra`n`beren`ligi  joyiladi,  teren`  oylar,  xujdan  erkinlikleri  sheklenip  ol  absolyutliq  shinliq  dep 

esaplanip barliq haqiyqatliqqa iyelik etken mutabiylik rolin atqaradi.  

Jeke  xukimdarliqqa  umtilg`an,  ayqin  haqiyqatti  biykarlaytug`in    ideologiyanin`  keleshegi  bolmaydi. 

Sebebi ol jeke xukimdarliq ornatiw jolinda o`zin bayitip baratug`in pikirler ra`n`ba`ren`ligi (plyuralizm) 

ha`m ko`z-qaraslardin` ha`r tu`rliliginen bo`linip qaladi. Buring`i awqam da`wirinde jetpis jildan aslam 

jeke xukimdarliq etken komunistlik ideologiyanin` kriziske ushirawi onin` da`lili.  

Milliy ideologiya ma`mleketlik ideologiya bolmaydi. Lekin ol xaliqti birlestiriwshi, xa`wijlendiriwshi 

kush  retinde  onin`  mazmuninda  Watan  tuyg`isi,  O`zbekstannin`  nurli  keleshegi,  imanliliq,  mexir-

muxabbat,  dosliq,  bul  a`ziz  Watan  ba`rshemizdiki  degen  ideya  ustemlik  etip,  Watan  tabisi  ushin 

shadlaniw,  kemligi  ushin  ta`shwishleniw  a`detke  aylaniwi  tiyis.  Demek  milliy  ideya  milliy  a`detke 

aylaniwi  kerek.  Sebebi  ja`miyettegi  adamlardin`  qiliq  qilwasi    belgili  bir  oy-pikirdin`,  normalardin` 

ishinde  bolip,  ol  ha`reketler  o`zi  ta`repinen  qadag`alanip,  «bul  isim  elden  jurttan  uyat  boldi»  dep 

xujdanin  qiynasa  yamasa  onin`  qiliq-qilwalarinan  nadurislig`in  ko`rgenler  «ya  insap»  dep  ta`wbege 

kelse,  usi  da`rejede  milliy  ideyalar  sanag`a  sin`se  ha`m  joqari  bahalansa,  onin`  sharapati  sanag`a  ol 

a`detke aylanadi. Olar iymanliliq, iymaninin` putinligi. Ol xalalliq, pa`klik, insapliliq, qayirli boliwg`a, 

Watandi  suyiwge,  xaliqti  hu`rmetlewge,  dosliqti  qa`sterlewge,  tatiwliqtin`  shaydasi  boliwg`a,  

jawizliqqa jalatayliqqa, eki juzlilikke qarsi gureske tak turiw.  

O`zinin`  turmisina,  aldina  qoyg`an  maqsetlerin  aniq  seze  alatug`in,  o`z  keleshegi  haqqinda 

qayg`aratug`in millet hesh bir da`wirde milliy ideologiyasiz jasamag`an ha`m jasay almaydi. Ideologiya 

bolmasa ha`r qanday ma`mleket ha`m ja`miyet qala berse ha`r qanday insan o`z bag`darin joyiltiwi aniq. 

Misali islamg`a deyin arablarda 360 quday bolg`an.  

Milliy  ideologiya  xaliqtin`  maqset-niyetlerin  belgileydi.  Tariyx    sinawlarinan  o`tiwde  onin`  ruwhin 

ko`terip, suyenip tayanish boladi, usi millet, usi ja`miyet duwshaker keletug`in ko`plegen turmisliq ha`m 

ruwhiy  mashqalalarg`a  juwap  izleydi.  Ol  etk  bayliqlar  ushin  emes,  joqari  bilimdanliqqa  erisiw  ushin 

umtilip jasaw lazimlig`in an`latatug`in joldi jaqtirtatug`in shamshiraq.  

Ideologiyag`a iseniw joli menen ju`riw, xujdan menen is alip bariw tabistin` baxitin tirew. Xaliqti ulli 

keleshek ha`m a`diwli maqsetlerge qaray birlestiriw, milleti, tili, dininen qa`tiy na`zer, watannin` baxti, 

 

7 

sawati ushin juwapkershilik sezimi menene jasawg`a uyretiw.  «Mag`an ne berdi emes Men ne berdim, 

Menin` isim Watan ushin qansha paydali?» 

Babalarimizdin`  qa`drine  mina`sip  boliwg`a  uyretiw,  ka`mil  insandi  ta`rbiyalaw  do`retiwshilikke 

umtildiriw,  pida`yiliqti  turmis  qa`lpine  aylandiriw  bul  bas  maqset.  Jalqawshiliqtan  qashiriw  bizin` 

kimligimizdi  miyras  ta`kirarlanbaytug`in  ma`deniyat  ha`m  qa`driyatlarg`a  sezinip  jasaw  buni  asiraw 

putkil dun`ya qa`driyatlari menende aziqlandiriw jaslarg`a xizmetke qoyiw. 

 

Milliy ideologiya  pa`ninin` predmeti 

Demek  milliy  ideya  adamlardin`  qaninda  boliwi  kerek.  Onin`  ushin  oqiw-ta`rbiya  jumisinda  ha`r  bir 

shaxstin`  sanasina  O`zbekstandag`i  insaniyatliq  paziyletlerdin`  artiqmashlig`in  sin`diriw  kerek.  Oni 

a`detke  aylandiriw  kerek.  Tek  g`ana  a`detke  aylang`an  tuyg`i  uzaq  jasaydi,  azbaydi  ha`m  tozbaydi. 

A`detke  aylang`an  ideya  ma`mleketlik  ideologiya    bola  almaydi.  Ol  ideya  uliwma  xaliqliq,  uliwma 

milletlik bolip xaliqtin` ruwhiy azig`i, juwapkershilik tiregi bolip qala beredi.  

Ja`miyettin`  tariyxina  ko`z  jibersek  onin`  rawajlaniwinin`  jasawinda  ha`r  qiyli  maqsetler  ha`m 

muddeler (manfaatlar) ha`r tu`rli ideologiyaliq qurallar arqali iske asiriladi. Sonliqtan insanlar, xaliqlar 

ha`m ja`miyetler turmisinda tanlang`an ideyaliq bag`dar ulken a`hmiyetke iye boladi. Ol arqali adamlar 

birinshiden, o`z jolin tabadi, jo`nine qarap juredi.  

Ha`r qanday ideologiya to`mendegi tiykarg`i maqsetlerdi na`zerde tutadi. 

-belgili bir ideyag`a isendiriw 

-belgili bir ideya do`geregine sho`lkemlestiriw ha`m bekitiw 

-sol ideyani orinlawg`a sapar etkiziw yag`niy jollaw, pidayiliqqa bag`darlaw 

-ma`naviy-ruwhiy jaqtan xoshametlew 

-ideyaliq jaqtan ta`rbiyalaw 

-ideyaliq immunitetti qa`liplestiriw 

-ha`reket bag`darlamasi boliw 

Ideologiya  usi maqsetlerdi orinlay alsa g`ana a`meliy jaqtan na`tiyje beredi. Bunin` ha`mmesi adamdi 

ideyaliq ta`repten ta`rbiyalaw bolip esaplanadi. Al ideologiya belgili bir ha`reketlerdi da`sturge, a`detke 

aylandiriw arqali onin` sanada bekkemleniwine qaratiladi. Aytayiq O`zbeksan giminin atqarg`anda qoldi 

ko`ksine  qoyiw  a`detke  aylansa  bul  gimnnin`  bahasin  tag`ida  joqari  ko`teredi.  Sonday-aq  ideologiya 

sanada  maqtanish ha`m quwanish ornatiwg`a da esapqa aliwi kerek. Aytayiq shet elde jurgende qanday 

sebeplerinen  o`z  elinin`  gimnin  esitiw  yamasa  bayrag`in  ko`riw  qanday  quwanish  ha`m  maqtanish 

sezimin tuwdiradi.   

Pa`nnin`    predmetin  milliy  ruwxiy  miyras  ha`m  uliwma    insaniy    qa`driyatlardin`    o`z-ara  

mu`na`sibeti    milliy    g`a`rezsizlik  bas  ideyani    xaliqtin`  isenim  ha`m    itiqatina    aylandiriw    «ideya»  

ha`m  «ideologiya»    tu`sinikleri        olardin`    xaliqlar,  milletler  ha`m  ma`mleketler  ta`g`dirine  ta`sirin 

u`yreniwdi  sho`lkemlestiredi. 

Milliy    ideologiya  pa`ni    predmeti  milliy  istiqlol  g`oyasin    qa`liplestiriw,  ken`    ja`miyetshiliktin` 

isenimi ha`m  e`tiqodqa  aylaniwi  onin`  manaviy  negizlerin ja`miyetlik hayat,   miynet  qatnaslarinda 

payda  boliw  shart-sharayatlari,  faktorlari,    nizamliqlarina  ilimiy

–

teoriyaliq  tiykarlarin  u`yreniwdi  

ibaratdur.  

Milliy      g`a`rezsizlik    ideyasin  g`a`rezsizlikti  qolg`a  kirgiziw    oni    bekkemlew    ha`m  rawajlandiriw.  

O`zbekstannin`  du`n`ya ja`miyetshiliginde   o`zine  mas abroyg`a  iye boliwi ushin  imkaniyat  jaratiwdi  

xaliqti, milletti    tigizlandirip turatug`n   maqsetlerden  ibarat. 

 

8 

Nizamlar turli xaliqlar, tu`rli ja`miyet     mavjud.  Olardin` maqsetleri  ruw jollari ha`r tu`rli  yag`niy 

ruwdin`  ja`miyetlik  tarixattag`i  turligin bildiredi. 

Du`n`yanin`  ideologiyaliq  ko`rinisine tu`rli maqsetler, manfa`a`tler,  ko`z-qaraslar menen baylanisli 

halda  ike asadi. Bul ezgu  ideyalar menen gu`resiw  na`tiyjesinde  boladi. 

Globallasiw  bag`darlarinin`  milliy  ideyag`a  ta`sir etiwde  uliwma   nizamlar. 

Milliy g`a`rezsizlik  ideyasi  haqqinda   aytsaq  onin`  xaliqtin`  turmis ta`rizi  tariyxi, ma`deniti  milliy 

–

  ma`deniy    miyraslari  ha`m    qa`driyatlar  menen      baylanisli  bolg`an    milliy    ideyada    ko`rinetug`in  

o`zine        ta`n  nizamlari    bar.  Bul  nizam  milliy  g`a`rezsizlik    ideyanin`  maqseti    ha`m    qa`siyeti    ko`z 

qarasinan  qarag`anda    o`zgeshe   ustuvor a`hmiyetke iye. Sebebi   bul nizamda  esapqa   aliw  o`zbek  

xalqinin`  keleshegi menen baylanisli o`zinin`  du`n`yadag`i ornin tabiwg`a baylansli. 

Inson ongli mavjudot bulgani uchun aniq maqsad muddolar bilan yaxshilaydi. Bu-maqsad muddolarga 

etishtirish  uchun  odamlar  xalq  bulib  xalqlar  davlat  bulib  birlashadi.  Ana  shu  birlashgan  odamlarning   

yagona maqsad yulidagi harakati, duneqarashi va e`tiqodini mafkura belgilab beradi. 

Prezidentimiz  Islom  Karimov  mafkura  «har  qanday  jamiyatni  sog`lom,  ezgu  maqsadlar  sari 

birlashtirib, uning uz muddaolariga erishi uchun ma`naviy-ruwhiy kuch-quvvat beradigan poydevordir» 

bwlishini ta`kidlaydi. 

Avvalgi mavzuda g`oyalar wziga xos tizim xosil qilish xususiyatiga ega ekani ta`kidlangan edi. Agar 

ana  shu  tizim  twla  shakllanib  milliy  istiqlol  g`oyasi  wz  tizimiga  ega.  Bu  tizim  asosida,  wz  navbatida, 

yangi mafkura 

–

mustaqillik mafkurasi shakllanmoqda. 

Goya  muayyyan  maqsad  sari  safarbar,  mafkura  bu  maqsadni  e`tiqodga  aylantiradi,  ana  shu  e`tiqod 

asosida  yangicha  duneqarashni  tarbiyalaydi.  Shuning  uchun  mafkuraviy  tizim  g`oyaviy  tizimga  

nisbatan kengroqdir.  Goyani amalga oshirish yulida kwplab haetiy muammolar yuzaga chiqadi. Ularga 

javob  topish,  hal  etish  jaraenida  esa  mafkura  shakllanadi.  Shuning  uchun  g`oya  haetdagi    hamma 

muammo va masalalarga javob bermasligi mumkin. Lekin mafkura haetiy masalalarga uziga xos tarzda 

endashadi va javob topadi. 

Shu bois mafkuraning shakllanishi g`oyaning shakllanishiga nisbatan uzoq davom etadigan murakkab 

jaraendir. Masalan, bizning  yurtimizda milliy istiqlol g`oyasi shakllangan. Milliy istiqlol mafkurasi esa 

shakllanish jaraenini boshidan kechirmoqda.  

Har  bir  xalqning  buyuk  mutafakirlari  uz  yurtining  milliy  mafkurasi  shakllanishiga  beqies  hissa 

qushadi.  Masalan,  Konfutsiy  va  Lao  Tszi  Xitoy  mafkurasini,  Maxatma  Gandi  xind  mafkurasini,  Kant, 

Gegel,  Feyerbax  nemis  mafkurasini,  Alisher  Navoyi  wzbek  mafkurasini  shakllantirishga  wlkan  hissa 

qwshgan.  

Mafkura  e`tiqod  va  duneqarash  asoslarini  shakllantirishga  xizmat  qiladi.  E`tiqod  deganda  muayyan 

shakldagi  ishonch tushuniladi. Duneqarash esa borliqqa muayyan mezonlar asosida endashish imkonini 

beradigan, aniq bilim va tajribalarga tayanadigan tasavvurlar qadriyatlar ideyalar tizimini anglatadi.    

Inson  e`tiqod  va  duneqarashiga    ega  bwlgandagina  katta  kuchga  aylanadi,  uzining  bor  kuch-g`ayrati  

va  istedodini  ishongan  narsasiga,  tasavvur  etgan  haqiqatga  bag`ishlaydi.  Shuning  uchun  dunedagi  turli 

mafkuralar kadim-kadimdan inson qalbi va ongini egalab. wzlarining g`oyalarini mutlok haqiqat sifatida 

targ`ib etishga urinib kelgan. Bu jaraenida insonni ulug` maksadlarga boshlavchi mafkuralar bilan birga, 

uni  tubanlikka  undaydigan  g`oyalar  ham  maydonga  chiqib  qolmaqda.  Masalan,  Yaponiyada  tarqalgan 

«AUM senrikyo» degan diniy oqim vakillari har hil ruwhiy tasir vositalari orqali turli mamlakatlardagi 

yuzlab  esh  yigit-qizlarni  irodasidan,  ongi  shuuridan  mahrum  qilib,  zombi  ya`ni  manqurtqa  aylantirib 

quygan.  

 

9 

Mafkuralar  insonlar    va  xalqlarning  maqsad-muddolarini  qanchalik  haqqoniy  aks  ettirishga  qarab, 

haqiqiy va sohta mafkuralarga bwlinadi.  

Odamlarning  haqiqatga  bwlgan  ishonchini  suistemol  qilib,  ularning  maqsad  va  manfaatlariga  mos 

g`oyalar  bilan  niqoblanib,  amalda  ularning  orzu-intilishlarini  haqqoniy  aks  ettirmaydigan  mafkuralar 

soxta mafkuralardir. 

Soxta mafkuralar asosida shakllanadigan e`tiqod soxta e`tiqoddir. Sobiq kommunistlik mafkura soxta 

edi.  Shuning  uchun  uning  xukmronligi  bahram  topganidan  keyin  unga  e`tiqod  qilib  yashaganlarning 

aksariyati    haqiqat  deb  oylaganlari  aslida  elg`ondan  iborat  bwlib            chiqqanini  tan  oldi.  Shunki 

kommunistlik  mafkura  soxta  bwlganligi  uchun  haqiqtning  kichi  bilan  emas,  turli  hil  hiyla  vositalari 

bilan odamlarni wziga jalb etgan, soxta e`tiqodlar shakllanishiga sabab bwlgan edi.  

Soxta  mafkuralar  asosida  shakllanadigan  duneqarash  jaxolatdir.  Vahhobiylik,  «Xizbut-tahrir»  kabi 

aqidaparastlik  oqimlarning  mafkurasiga  berilgan  ayrim  kimsalarning  jaholati  bunga  misol  bwla  oladi. 

Bunday odamlar hatto wz ota-onasidan voz kechib, vaxshiylik yuliga kirmoqda. 

Haqiqiy  mafkura  haetdagi  yangiliklar,  yutuqlar  bilan  boyib,  rivojlanib  boradi.  Shu  tariqa  taraqqiet 

tufayli  yuzaga  chiqarilgan  muammolarga  wzining  asosiy  g`oyalariga  tayangan  holda  javob  berishga 

harakat qiladi.  

Bugingi  kunda  diniy  aqidaparastlik  soxta  mafkuralarning  kwp  tarqalgan  twri  bwlib.  Bunday 

xususiyatdan mahrum. Chunki u  yangilikni, taraqqietni tan olmaydi. Ularni tan olishni wzining ustivor 

aqidalariga zid deb hisoblaydi. Shuning uchun ularni teskari talqin etish oqibatida insoniyat boshiga kwp 

kulfatlar  keltiradi.  Negaki,  taraqiet  zarurati  insoniyatni  oldinga  chorlagani  sayin  aqidaparastlik  uning 

oeg`iga kishan bwlishiga urinadi.  

Haqiqiy  mafkuralar  sog`lom  g`oyalar  negizida  rivojlanadi  va  odamlarning  haqiqat  haqidagi 

tushunchalarini  umumlashtirib,  ularni  asoslashga  xizmat  qiladi.  Bunda  ular  taraqqiet  natijalariga 

tayanadi,  turmushdagi  har  bir  yangilikni  uzlashtirib,  undan  oziqlanadi.  Bunday  mafkura  asosida 

shakllangan e`tiqod haqiqiy e`tiqoddir. Imom Buxoriyning ilm yulidagi e`tiqodi, Najmiddin Qubroning 

vatanparvarlik e`tiqodi. Alisher Navoyining  insonparvarlik e`tiqodi haqiqiy e`tiqodga misol bwla oladi.  

Aqidaparastlik,  ayniqsa  bizning  esh  mustaqil  mamlakatlarimiz  uchun  havflidir.  Unga  qarshi  ma`rifat 

asosida  kurashish  uchun  zamonaviy  bilimlarni  ham,  diniy  bilimlarni  ham  chuqur  bilishimiz,  buyuk 

ajdodlarimizning ilmiy merosidan habardor bwlishimiz kerak. 

Mafkura-muayyan  ijtimoyi  guruh,  millat,  xalqning  maqsad  va  muddoalarini  ifoda  etadigan,  ularni 

uyushtirib safarbar qilib, duneqarash va e`tiqod asoslarini shakllantiradigan g`oyalar tizimidir.  

Ideologiya ha`mme waqit ideya haqqinda ta`g`liymat dep tusinip kelgenimiz erteden-aq belgili. Lekin 

bizin`  jag`dayimida  ruwhiyliq  ha`m  bilimliliktin`  xaliq    salahiyatinda  ko`rsetetug`in  Kushke  aylaniw 

ushin  milliy  ideya  za`ru`r.  Ol  ma`mleketti  xaliqti  alg`a  jeteklewshi,  iygilikli  pikirler  jiyintig`i.  Lekin 

bular arasinda olardin` ha`mmesin birlestirip turatug`in bas ideya boladi. Ma`mleketimizde bunday bas 

ideya prezidentimiz ortag`a taslag`an  «O`zbekstan keleshegi biyik ma`mleket». Qalg`an barliq ideyalar 

onin` logikaliq dawami bolip esaplanadi.  

Milliy  ideologiyanin` a`hmiyeti milliy ideyag`a jetiw joli. Ne qilinsada sol ideyag`a umtiliw tezlenedi, 

an`satlasadi,  maqset  ha`melge  asadi,  qanday  is  tutiladi  bul  ideyag`a  qarsi  ha`reketlerdin`  joli  tosiladi. 

Milliy ideologiya a`ne sol sawallarg`a juwap beredi.  

Umumiy  obrazdi  aytqanda  milliy  g`oya  nazariya  bolsa  milliy  mafkura  avmaliet  yaki  milliy  ideya 

strategiya bolsa, milliy ideologiya-taktika boladi.  

 

 

10 

Katalog: lektions -> mgikaf
mgikaf -> O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`lim vazirligi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
mgikaf -> Arnawli bilim ministrligi
mgikaf -> O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`lim vazirligi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti «Milliy g`oya, ma`naviyat asoslari va huquq ta`limi» kafedrasi
mgikaf -> A`mleketlik pedagogikaliq instituti «Milliy ideya, ruwxiyliq tiykarlari ha: m huqiq ta: limi» kafedrasi «Ruwxiyliq tiykarlari»
mgikaf -> «fuqarolik huquqi»
mgikaf -> Nukus davlat pedagogika instituti falsafa
mgikaf -> O`zbekstan Respublikasi Xaliq bilimlendiriw ministrligi
mgikaf -> O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`lim vazirligi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
mgikaf -> O`zbekiston Respublikasi Xalq ta`lim vazirligi Ajiniyoz nomidagi Nukus davlat pedagogika instituti
mgikaf -> Ajinyoz nomidagi nukus davlat pedagogika instituti