Muhammad al-xorazmiy nomidagi toshkent axborot texnologiyalari universiteti samarqand filial

O‘ZBEKISTON RESPUBLIKASI AXBOROT TEXNOLOGIYALARIVA KOMMUNIKATSIYALARINI RIVOJLANTIRISH VAZIRLIGI


MUHAMMAD AL-XORAZMIY NOMIDAGI TOSHKENT AXBOROT TEXNOLOGIYALARI UNIVERSITETI SAMARQAND FILIAL

“KOMPYUTER INJINERINGI “ FAKULTETI

“SQL DA DASTURLASH” FANIDAN


LABARATORIYA ISHI
Bajardi: Bektoshov Akmaljon.
Tekshirdi: Xolmatov O. A.


SAMARQAND – 2023
2-laboratoriya ishi.
Mavzu: Ma’lumot qismlari bo‘yicha qidiruv, intervallar bilan ishlash, bir nechta qiymatlar bo‘yicha qidiruvni amalga oshirish, bo‘sh qiymatlarni aniqlash operatorlaridan foydalanib so‘rovlar yaratish.
Ishdan maqsad: SQL dasturlash muhitida “Dekanat” ma’lumotlar bazasi ustida ma’lum bir operatorlarni bajarish.
Ishni bajarish bosqichlari:
1. Like operatori yordamida amal bajaring.
2. NOT LIKE operatori yordamida amal bajaring.
3. IN operatori yordamida amal bajaring.
4. NOT IN operatori yordamida amal bajaring.
5. BETWEEN operatori yordamida amal bajaring.
6. IN va BETWEEN operatorlari yordamida amal bajaring.
Qisqacha nazarya.

1. 
   LIKE
   Bu sizga WHERE va = kabi amallarni bajarishga imkon beradi, biroq bunda siz nima qidirishni aniq bilmasligingiz ham mumkin.
   
2. 
   IN
   Bu sizga WHERE va = kabi amallarni bajarishga imkon beradi, biroq bittadan ko‘p bo‘lgan shartlar bilan.
   
3. 
   NOT
   Bu IN va LIKE bilan ishlatiladi, barcha o‘xshash bo‘lmagan NOT LIKE yoki tarkibida bo‘lmagan NOT IN shartlari bilan.
   
4. 
   AND & BETWEEN
   Bu sizga barchasi to‘g‘ri bo‘lgan amallarni birlashtirishga imkon beradi.
   
5. 
   OR
   Bu sizga kamida biri to‘g‘ri bo‘lgan amallarni birlashtirishga imkon beradi.
   
6. 
   LIKE operatori matn bilan ishlashda juda foydali hisoblanadi. WHERE kod bayonoti ichida LIKE dan foydalanasiz. LIKE operatori ko‘pincha "%" bilan ishlatiladi. Yuqoridagi google sintaksisida ko‘rganimizdek, "%" ma’lum bir belgilar to‘plamiga olib keladi yoki muayyan bir belgilar to‘plamidan keyin keladi. LIKE operatoriga yuborgan matningiz uchun bitta belgili qo‘shtirnoq ishlatishingiz kerakligini unutmang, chunki kichik va katta harflar matn ichida bir xil bo‘lmaydi. 'T' harfini qidirish 't' harfini qidirish bilan bir xil emas. Boshqa SQL muhitida (sinfxonadan tashqari) bir yoki ikki belgidan iborat qo‘shtirnoqdan foydalanishingiz mumkin.
   

AND operatori birdan ortiq mantiqiy kod bayonotini inobatga olgan holda WHERE kod bayonoti ichida ishlatiladi. AND operatori bilan har safar yangi kod bayonotini ulaganingizda qaysi ustunga murojaat qilayotganingizni aniqlab o‘tishingiz kerak bo‘ladi. Bir vaqtning o‘zida istagan miqdordagi kod bayonotlarini bog‘lashingiz mumkin bo‘ladi. Ushbu operator shu vaqtgacha tanishib chiqqan barcha operatorlar bilan ishlaydi, shu jumladan, arifmetik operatorlar bilan ham (+, *, -, /). LIKE, IN va NOT operatorlaridagi mantiq AND operatori bilan bog‘lanishi mumkin.

"BETWEEN" operatori

Bazida AND operatori ishlatganda yozilgan kod bayonotini BETWEEN operatori orqali qisqaroq va tushunarliroq yozishimiz mumkin. Ayniqsa, bir xil ustunni AND kod bayonotlarining turli qismlari uchun ishlatganda to‘g‘ri keladi. Avvalgi videolavhamizda BETWEEN operatori ishlatishimiz kerak edi.
Quyidagini yozishni o‘rniga:
WHERE yosh >= 16 AND yosh <= 20
Ushbu kodni yozishimiz mumkin:
WHERE yosh BETWEEN 16 AND 20
Labaratoriya ishini bajarish.
Amaliy qisim:
1.

LIKE operatoridan foydalanib ismida D harfi bor talabalarni ajratib oldim.


2.

Bu rasimda ismi B harfi bn boshlangan talabalarni ajratib oldim.
3.

NOT LIKE operatori keltirilgan rasmda ismi A harfi bn boshlanmaydigan talabalarni ajratib beradi.


4.



5.

IN operatori jadvaldan keltirilgan isimli talabalarni topib berdi.


6.

NOT IN operatori esa IN operatorini teskarisi ya’ne keltirilgan isimli talabalardan qolganini jadvalga chiqarib beradi.


7.

BETWEEN operatori bu rasimda 3-id dan 8-id gacha talabalarni ma’lumotlarini chiqarib beradi.


8.

Bu bajargan ishimda IN va BETWEEN operatorlarini birgalikda ishlardim. Natija quyidagi vazifani chiqaradi, Diyor isimli talaba 2-id hamda 7-id oralig’ida bo’lishi kk.
Xulosa:
Bajargan labaratoriya ishimda IN, NOT IN, LIKE, NOT LIKE hamda shu kabi operatorlardan foydalanib so’rovlar amalga oshirdim va qanaqa natija chiqarishiga guvoh bo’ldim.