Mustaqil ishni tashkil etishning shakli va mazmuni

MUSTAQIL ISHNI TASHKIL ETISHNING SHAKLI vA MAZMUNI
Talabanıń ózbetinshe jumısı- arnawlı bir pánnen oqıw baǵdarlamasında programmasında belgilengen bilim, kónlikpe hám ilmiy tájriybediń málim bir bólegin talaba tárepinen pán oqıtıwshı máslaháti hám usınısları tiykarında auditoriya hám auditoriyadan tısqarı ózlestiriliwine baǵdarlanǵan sistemalı iskerligi bolıp tabıladı. «Muzıka” páninen talabalar tárepinen óz betinshe jumıstı orınlawı talabalardıń bilimin baqlaw hám bahalaw sistemasınıń Qaǵıydası talapları tiykarında qadaǵalaw etiledi. Sol sebepli hár bir professor - oqıtıwshı daslep talabate óz qábileti hám intellektual múmkinshiliklerine isenim oyatıw, olardı taqat - taqat menen, basqıshma - basqısh ǵárezsiz bilim alıwın tuwrı shólkemlestiriwge uyretip barıwı kerek boladı. Talabaler tárepinen ǵárezsiz túrde ózlestiretuǵın bilim hám kónlikpelerdiń kurstan - kursqa quramalasıp, keńeyip barıwın esapqa alǵan halda olardıń baslamashıları asırıp barıw zárúr. Sonda óz betinshe tálimge kónligip baslaǵan talaba tek oqıtıwshı tárepinen belgilep berilgen islerdi orınlap ǵana qalmay, óziniń mútájligi, qızıǵıwshılıǵı hám qábiletine qaray, ózi kerek dep esaplaǵan qosımsha bilimlerdi de erkin túrde tańlap ózlestiriwge úyrenip baradı. Talabalar «….” páninen óz betinshe jumıslarınıń forması hám kólemin belgilewde tómendegi tárepler itibarǵa alınıwı kerek:
-oqıw basqıshı;
-arnawlı bir pánniń ayriqsha ózgesheligi hám ózlestiriwdegi qıyınshılıq dárejesi;
-talabanıń qábileti hám de teoriyalıq hám ámeliy tayarlıq dárejesi (tayansh bilimi);
-pánniń informaciya dárekleri menen támiyinlengenlik dárejesi;
-talabatiń informaciya dárekleri menen isley alıw dárejesi. Talabanıń óz betinshe jumısın shólkemlestiriwde talabanıń akademiyalıq ózlestiriw dárejesi hám qábiletin esapqa alǵan halda tómendegi sırtqı kórinislerden paydalanıw múmkin:
-pánniń ayırım temaların oqıw ádebiyatları járdeminde ǵárezsiz ózlestiriw, oqıw dárekleri menen islew;
-ámeliy, seminar hám laboratoriya shınıǵıwlarına tayarlıq kórip keliw;
-málim tema boyınsha referat tayarlaw ; -kurs jumısı (joybarları ) ni orınlaw ;
-pitkeriw qaniygelik jumıs hám magistrlıq dissertatsiyası ushın materiallar toplaw;
-maket, model hám shıǵarma ústinde islew;
-ámeliyat daǵı ámeldegi mashqalanıń sheshimin tabıw, test, tartıslı sorawlar hám tapsırmalar tayarlaw;
-ilimiy maqala, tezisler hám lekciya tayarlaw;
-úy wazıypaların orınlaw hám basqalar;
Temanı ǵárezsiz ózlestiriw. Pániń qásiyeti, talabalerdiń bilim dárejesi hám qábiletine qaray jumısshı oqıw programmasına kiritilgen bólek temaları talabalerge ǵárezsiz túrde ózlestiriw ushın tapsırıladı. Bunda temanıń MUSTAQIL TA'LIM MASHGULOTLARI 547 tiykarǵı mazmunın ańlatıw hám ashıp beriwge xızmet etetuǵın tayansh sóz dizbegiler, temanı sistemalı bayanlawǵa xızmet etetuǵın sorawlarǵa itibar qaratıw, tiykarǵı ádebiyatlar hám axbarot dáreklerin kórsetiw kerek. Tapsırmanı orınlaw processinde talabaler ǵárezsiz túrde oqıw ádebiyatlarınan paydalanıp temanı konspektlashtiradilar, tayansh sóz dizbegilerdi anglagan holada temaǵa tiyisli sorawlarǵa juwap tayarlaydilar. Referat tayarlaw. Talabake qıyınshılıq dárejesi onıń jeke múmkinshilikleri, qábileti hám bilim dárejesine muwapıq bolǵan qandayda bir tema boyınsha referat tayarlaw tapsırıladı. Bunda talaba tiykarǵı ádebiyatlardan tısqarı qosımsha ádebiyatlardan (monografiyalar, ilimiy stilistik maqalalar, internetten alınǵan maǵlıwmatlar, elektron kitapxana materialları hám t.b. ) paydalanıp materiallar yig'adi, analiz etedi, sistemaǵa saladı hám tema boyınsha múmkinshilik dárejesinde tolıq, keń maǵlıwmat jeriwge háreket etedi. Zárúr jaǵdaylarda oqıtıwshınan máslahát hám kórsetpeler aladı. Juwmaqlanǵan referat kafedrada ekspertler qatnasıwında qorǵaw etiledi. Kórgezbeli qurallar tayarlaw. Talabake arnawlı bir temanı bayanlaw hám jaqsılaw ózlestiriw ushın járdem beretuǵın kórgezbeli materiallar (kesteler, sızılmalar, súwretler, háreketler, maketlar, modeller, grafiklar, úlgiler hám t.b. ) tayarlaw tapsırıladı. Tema oqıtıwshı tárepinen anıqlanıp, talabake málim kórsetpeler, jol-jobalar beriledi. Kórgezbeli qurallardıń muǵdarı, forması hám mazmunı talaba tárepinen ǵárezsiz saylanadı. Bunday wazıypanı bir tema boyınsha bir neshe talabake tapsırıw da múmkin. Tema boyınsha testler, tartıslı sorawlar hám tapsırmalar tayarlaw. Talabag arnawlı bir tema boyınsha testler, qıyınshılıq dárejesi hár túrlı bolǵan máseleler hám tapsırmalar, tartısqa tiykar bolatuǵın sorawlar dúziw tapsırıladı. Ilimiy maqala, tezisler hám lekciyalar tayarlaw. Talabake qandayda bir tema boyınsha (temanı talabatiń ózi tańlawı da múmkin) ilimiy (referativ) xarakterde maqala, tezis yamasa lekciya tayarlaw tapsırılıwı múmkin. Bunda talaba oqıw ádebiyatları, ilimiy - izertlew jumısları, dissertatsiyalar, maqala hám monografiyalar hám de taǵı basqa informaciya dáreklerinen temaǵa tiyisli materiallar toplaydı, analiz etedi, zárúrlerin ajıratıp alıp, tártipke saladı, jeke tájiriybesi hám bilimi, ilimiy nátiyjelerine tiykarlanǵan halda qosımshalar, túsindirmeler kiritedi, óz noqatı - názerin aytadı hám tiykarlaydı. Bunda talaba oqıtıwshı menen sheriklikte isleydi. Tayarlanǵan maqala, tezis yamasa lekciya kafedrada qorǵaw etiledi. Talaba ózbetinshe jumısın nátiyjeli shólkemlestiriwde:- sistemalı jaqınlaw ; - barlıq basqıshların muwapıqlastırıw hám ajıralmaslastırıw ; - atqarılıwı ústinen qatań qadaǵalaw ornatıw ; - shólkemlestiriw hám baqlaw mexanizmin rawajlanıwlashtirib barıw zárúr. 2. MUSTAQIL ISHNI BAJARISH BO'YICHA TAvSIYALAR «Farmatsevtik injiniring” pániniń ózgeshelikinen kelip shıǵıp talabaler ózbetinshe jumıs formaların erkin tańlawı múmkin. Tapsırqlar puqta oylap, islep MUSTAQIL TA'LIM MASHGULOTLARI 548 chiqlgan hám málim maqsetke jóneltirilgen bolıwı, talabalerdiń auditoriya shınıǵıwlarında alǵan bilimlerin bekkemlewi, tereńlestiriw, keńeytiw hám toltırıwda xızmet etedi. Sabaqlıq yamasa oqıw qóllanbalar, tarqatpa materiallar boyınsha pánler baplar hám temalardı úyreniw, konspekt qılıw. Bunda temanıń tiykarǵı mazmunın ańlatıw hám ashıp beriwge xızmet etetuǵın tayansh sóz dizbegiler, temanı sistemalı bayanlawǵa xızmet etetuǵın sorawlarǵa itibar qaratıw, tiykarǵı ádebiyatlar hám informaciya dáreklerin kórsetiw kerek. Tapsırmanı orınlaw processinde talabaler ǵárezsiz túrde “Biofaol elementlar texnologiyasi” pánine tiyisli oqıw ádebiyatlarınan paydalanıp bul temanı konspektlashtiradilar, tayansh sóz dizbegilerdiń mánisin seze otirip temaǵa tiyisli sorawlarǵa juwap tayarlaydilar. Temanı bayanlaw ushın sabaq processindegi joba tiykarında jáne onıń qosımsha etken halda konspektlashtirishlari kerek. Sonıń menen birge, temaǵa tiyisli, tayansh sóz dizbegiler hám olarǵa túsindirme beretuǵın Glossariylardan dúzilisi kerek. Tayansh sóz dizbegiler sanı temanıń kóleminen kelip siqqan halda 15 ten kem bolmawi kerek. Tapsırma ohirida paydalaniletuǵın ádebiyatlar dizimi hám internet saytları tártibi boyınsha sáwlelendiriw kerek. Zárúr jaǵdaylarda (ózlestiriw qıyın bolsa, sorawlar payda bolsa, ádebiyatlar jetispese, temanı sistemalı ayta almasa hám t.b. ) oqıtıwshınan máslahát aladılar. 3. ISHNING REJASINI TUZISH vA BAJARILADIGAN ISHLARNI NAZORAT QILISH 3. 1. Kafedranıń tiykarǵı wazıypaları Kafedra tárepinen ózbetinshe jumıstı ámelge asırıwda tómendegi jumıslar ámelge asırıw kerek:-ózbetinshe jumıs temaların tastıyıqlaw hám qayta kórip shıǵıw ; - talaba temanı úyreniwde oǵan kerekli kórsetpeler hám ámeliy járdem beriw; -talabake ilimiy basshılardı belgilew hám biriktiriw; -talabatiń jumıstı tayarlaw ushın rejani tastıyıqlab beriw jáne onıń wazıypasın orınlawdı baqlaw ; -talaba tárepinen orınlanǵan jumıstıń sapasına recenziya beriwden ibarat bo'lladi. 3. 2. Ilimiy baslıqtıń wazıypaları. Talabatiń ilimiy basshısı jumısqa basshılıq qılıwda tómendegi wazıypalardı orınlawı kerek:-talaba jumıstı orınlawı ushın wazıypanı tastıyıqlab beriw; -jumıstıń rejesin dúziwde talabake járdem beriw hám ádebiyatlardı usınıs etiw; -talabatiń rejesin tastıyıqlawı, joba boyınsha úzliksiz túrde jumıstı tekseriwi, máslahátlar hám kórsetpeler beriwi; MUSTAQIL TA'LIM MASHGULOTLARI 549 - talaba jumısın orınlawda shólkemlestirilgen hám stilistik jónelisler berip brishi. 3. 3. Talabatiń wazıypaları. Talaba ózbetinshe jumıstı orınlaw processinde tómendegilerdi orınlawı kerek:-jumıstıń temasın kafedranıń talaplarınan kelip shıqqan halda tańlaw ; -ilimiy baslıqtıń tuzib bergen joba tiykarında berilgen tapsırmalardı waqıtında orınlaw ; -ornatılǵan tártip boyınsha ózbetinshe jumıstıń esabın waqıtında kafedraǵa usınıw kerek. Talaba ózbetinshe jumıstı baqlaw kafedrada islep shıǵılǵan keste hám pánniń texnologiyalıq kartası tiykarında alıp baratuǵın professor - oqıtıwshı tárepinen ámelge asıriladı. Talabatiń reyting kórsetkishleri, sonday-aq ózbetinshe jumısı boyınsha fakultettiń an'anviy gruppa reyting aynasında yamasa arnawlı elektron tarmaǵında kórsetip barıladı. Talaba ózbetinshe jumıstıń baqlaw túrleri jáne onı bahalaw kriteryaları islep shıǵıladı hám fakultet ilimiy keńesinde tastıyıqlanadi. «Farmatsevtik injiniring”fani boyınsha ózbetinshe jumıslardı bahalaw kriteryaları talabalerge oqıw jılı baslanıwı aldından stilistik materiallar menen birgelikte tarqatıladı. Talaba ǵárezsiz nátiyjeleri ámeldegi “Joqarı tálim mákemelerinde talabaler bilimin baqlaw hám bahalawdıń reyting sisteması tuwrısındaǵı Qaǵıyda” tiykarında ámelge asıriladı. «Farmatsevtik injiniring”fani boyınsha ózbetinshe jumıs temaları hám bahalaw me'zoni kafedranıń jıynalısı sheshimine qaray ámelge asıriladı. “Farmatsevtik injiniring” páni maydanınan ózbetinshe jumısları boyınsha ózlestiriw úzliksiz túrde talabaler gruppalarında, kafedra jıynalısları hám fakultet ilimiy Keńeslerinde talqılaw etip barıladı. Talabatiń ózbetinshe jumıs materialları kafedra arxivında dizimge alınadı hám oqıw jılı dawamında saqlanadı. « Farmatsevtik injiniring» páni boyınsha talabatiń ǵárezsiz tálimi sol pánni úyreniw procesiniń strukturalıq bólegi bolıp, stilistik hám informaciya resursları menen tolıq támiyinlengen. Talabaler auditoriya shınıǵıwlarında professoro'qituvchilarning lekciyasın tıńlaydılar, mısal hám máseleler sheshediler. Auditoriyadan sırtda talaba sabaqlarǵa tayarlanadı, ádebiyatlardı konspekt etedi, úy wazıypa retinde berilgen mısal hám máselelerdi sheshedi. Bunnan tısqarı ayırım temalardı keńlew úyreniw maqsetinde qosımsha ádebiyatlardı oqıp referatlar tayarlaydı hám de tema boyınsha testler sheshedi. Ǵárezsiz tálim nátiyjeleri reyting sisteması tiykarında bahalanadı. Uyge wazıypalardı orınlaw, qosımsha sabaqlıq hám ádebiyatlardan jańa bilimlerdi ǵárezsiz úyreniw, kerekli maǵlıwmatlardı izlew hám olardı tabıw jolların anıqlaw, internet tarmaqlarınan paydalanıp maǵlıwmatlar toplaw hám ilimiy izertlewler aparıw, ilimiy to'garak sheńberinde yamasa ǵárezsiz túrde ilimiy dereklerden paydalanıp ilimiy maqala hám lekciyalar tayarlaw sıyaqlılar talabalerdiń sabaqta alǵan bilimlerin tereńlestiredi, olardıń ǵárezsiz pikirlew hám dóretiwshilik qábiletin rawajlantıradı. Sol sebepli de ǵárezsiz tálimsiz oqıw iskerligi nátiyjeli bolıwı múmkin emes. Úy wazıypaların tekseriw hám bahalaw ámeliy shınıǵıw alıp baratuǵın oqıtıwshı tárepinen, MUSTAQIL TA'LIM MASHGULOTLARI 550 konspektlerdi hám temanı ózlestiriw dárejesin tekseriw hám bahalaw bolsa lekciya sabaqların alıp baratuǵın oqıtıwshı tárepinen hár sabaqta ámelge asıriladı. «Farmatsevtik injiniring» páninen ózbetinshe jumıs 136 saattı óz ishine aladı hám tómendegi 14 úlken tema kórinisinde qáliplestirilgen. 5. «FARMATSEvTIK INJINIRING» FANIDAN MUSTAQIL ISH MAvZULARI 1. Farmacevtika texnologiyasında processlerdi zamanagóylashtirish 2. Farmacevtika texnologiyasında suyıqlıqlardıń túrli jaǵday hám rejimlerde háreketin xarakteristikalaw 3. Farmatsevtik sanaatda filtrlew apparatları. 4. Farmatsevtik sanaatda nasoslardıń arnawlı túrleri. 5. Cho'ktirish apparatlarınıń ámeliyatda qollanılıwı. 6. Zamanagóy aralastırıw apparatları. 7. Íssılıq almasınıw úskeneleriniń arnawlı túrleri. 8. Qabıqlı puwlatıw apparatları. 9. Absorbsiya usılların farmacevtika sanaatıdaqo'llanilishi 10. Zamanagóy ekstraktorlar, olardıń dúzilisi hám sanaatda qollanılıwı 11. Zamanagóy rektifikatsiya kolonnalarining farmatsevtik sanaatda qollanılıwı 12. Ápiwayı xaydashni farmatsevtik sanaatda qollanılıwı 13. Arnawlı keptirgishlerdiń farmatsevtik sanaatda qollanılıwı 14. Farmatsevtik sanaatda qollanılatuǵın kristallizatorlar.1. MUSTAQIL ISHNI TASHKIL ETISHNING SHAKLI VA MAZMUNI Talaba mustaqil ishi (TMI) - muayyan fandan o‘quv dasturida belgilangan bilim, ko‘nikma va malakaning ma’lum bir qismini talaba toionidan fan o‘qituvchisi maslahati va tavsiyalari asosida auditoriya va auditoriyadan tashqari o‘zlashtirilishiga yo‘naltirilgan tizimli faoliyatidir. «Farmatsevtik injiniring” fanidan talabalar tomonidan ishni bajarishi talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi Nizomi talablari asosida nazorat qilinadi. Shuning uchun har bir professor – o‘qituvchi dastlab talabada o‘z qobiliyati va aqliy imkoniyatlariga ishonch uyg‘otish, ularni sabr – toqat bilan, bosqichma – bosqich mustaqil bilim olishini to‘g‘ri tashkil qilishga o‘rgatib borishi lozim bo‘ladi. Talabalar tomonidan mustaqil ravishda o‘zlashtiradigan bilim va ko‘nikmalarning kursdan – kursga murakkablashib, kengayib borishini hisobga olgan holda ularning tashabbuskorligini oshirib borish zarur. Shunda mustaqil ta’limga ko‘nika boshlagan talaba faqat o‘qituvchi tomonidan belgilab berilgan ishlarni bajaribgina qolmay, o‘zining extiyoji, qiziqishi va qobiliyatiga qarab, o‘zi zurur deb hisoblagan qo‘shimcha bilimlarni ham mustaqil ravishda tanlab o‘zlashtirishga o‘rganib boradi. Talabalar «Farmatsevtik injiniring”fanidan mustaqil ishlarining shakli va hajmini belgilashda quyidagi jihatlar e’tiborga olinishi lozim: -o‘qish bosqichi; -muayyan fanning o‘ziga xos xususiyati va o‘zlashtirishdagi qiyinchilik darajasi; -talabaning qobiliyati hamda nazariy va amaliy tayyorgarlik darajasi (tayanch bilimi); -fanning axborot manbalari bilan ta’minlanganlik darajasi; -talabaning axborot manbalari bilan ishlay olish darajasi. TMI ni tashkil etishda talabaning akademik o‘zlashtirish darajasi va qobiliyatini xisobga olgan holda quyidagi shakllardan foydalanish mumkin: -fanning ayrim mavzularini o‘quv adabiyotlari yordamida mustaqil o‘zlashtirish, o‘quv manbalari bilan ishlash; -amaliy, seminar va laboratoriya mashg‘ulotlariga tayyorgarlik ko‘rib kelish; -ma’lum mavzu bo‘yicha referat tayyorlash; -kurs ishi (loyihalari) ni bajarish; -bitiruv malakaviy ish va magistrlik dissertatsiyasi uchun materiallar to‘plash; -maket, model va badiiy asar ustida ishlash; -amaliyotdagi mavjud muammoning yechimini topish, test, munozarali savollar va topshiriqlar tayyorlash; -ilmiy maqola, tezislar va ma’ruza tayyorlash; -uy vazifalarini bajarish va boshqalar; Mavzuni mustaqil o‘zlashtirish. Faning hususiyati, talabalarning bilim darajasi va qobiliyatiga qarab ishchi o‘quv dasturiga kiritilgan alohida mavzulari talabalarga mustaqil ravishda o‘zlashtirish uchun topshiriladi. Bunda mavzuning MUSTAQIL TA’LIM MASHGULOTLARI 547 asosiy mazmunini ifodalash va ochib berishga xizmat qiladigan tayanch iboralar, mavzuni tizimli bayon qilishga xizmat qiladigan savollarga e’tibor qaratish, asosiy adabiyotlar va axbarot manbalarini ko‘rsatish lozim. Topshiriqni bajarish jarayonida talabalar mustaqil ravishda o‘quv adabiyotlaridan foydalanib mavzuni konspektlashtiradilar, tayanch iboralarni anglagan holada mavzuga taalluqli savollarga javob tayyorlaydilar. Referat tayyorlash. Talabaga qiyinchilik darajasi uning shaxsiy imkoniyatlari, qobiliyati va bilim darajasiga muvofiq bo‘lgan biror mavzu bo‘yicha referat tayyorlash topshiriladi. Bunda talaba asosiy adabiyotlardan tashqari qo‘shimcha adabiyotlardan (monografiyalar, ilmiy uslubiy maqolalar, internetdan olingan ma’lumotlar, elektron kutubxona materiallari va h.k.) foydalanib materiallar yig‘adi, tahlil qiladi, tizimga soladi va mavzu bo‘yicha imkon darajasida to‘liq, keng ma’lumot yerishga harakat qiladi. Zarur hollarda o‘qituvchidan maslahat va ko‘rsatmalar oladi.Yakunlangan referat kafedrada ekspertlar ishtirokida himoya qilinadi. Ko‘rgazmali vositalar tayyorlash. Talabaga muayyan mavzuni bayon qilish va yaxshiroq o‘zlashtirish uchun yordam beradigan ko‘rgazmali materiallar (jadvallar, chizmalar, rasmlar, harakatlar, maketlar, modellar, grafiklar, namunalar va h.k.) tayyorlash topshiriladi. Mavzu o‘qituvchi tomonidan aniqlanib, talabaga ma’lum ko‘rsatmalar, yo‘l-yo‘riqlar beriladi. Ko‘rgazmali vositalarning miqdori, shakli va mazmuni talaba tomonidan mustaqil tanlanadi. Bunday vazifani bir mavzu bo‘yicha bir nechta talabaga topshirish ham mumkin. Mavzu bo‘yicha testlar, munozarali savollar va topshiriqlar tayyorlash. Talabag muayyan mavzu bo‘yicha testlar, qiyinchilik darajasi har xil bo‘lgan masalalar va topshiriqlar, munozaraga asos bo‘ladigan savollar tuzish topshiriladi. Ilmiy maqola, tezislar va ma’ruzalar tayyorlash. Talabaga biron bir mavzu bo‘yicha (mavzuni talabaning o‘zi tanlashi ham mumkin) ilmiy (referativ) xarakterda maqola, tezis yoki ma’ruza tayyorlash topshirilishi mumkin. Bunda talaba o‘quv adabiyotlari, ilmiy – tadqiqot ishlari, dissertatsiyalar, maqola va monografiyalar hamda boshqa axborot manbalaridan mavzuga tegishli materiallar to‘playdi, tahlil qiladi, zarurlarini ajratib olib, tartibga soladi, shaxsiy tajribasi va bilimi, ilmiy natijalariga asoslangan holda qo‘shimchalar, izohlar kiritadi, o‘z nuqtai- nazarini bayon etadi va asoslaydi. Bunda talaba o‘qituvchi bilan hamkorlikda ishlaydi. Tayyorlangan maqola, tezis yoki ma’ruza kafedrada himoya qilinadi. Talaba mustaqil ishini samarali tashkil etishda: - tizimli yondoshish; - barcha bosqichlarini muvofiqlashtirish va uzviylashtirish; - bajarilishi ustidan qat’iy nazorat o‘rnatish; - tashkil etish va nazorat qilish mexanizmini takomillashtirib borish zarur. 2. MUSTAQIL ISHNI BAJARISH BO‘YICHA TAVSIYALAR «Farmatsevtik injiniring” fanining xususiyatidan kelib chiqib talabalar mustaqil ish shakllarini erkin tanlashi mumkin. Topshirqlar puxta o‘ylab, ishlab MUSTAQIL TA’LIM MASHGULOTLARI 548 chiqlgan va ma’lum maqsadga yo‘naltirilgan bo‘lishi, talabalarning auditoriya mashg‘ulotlarida olgan bilimlarini mustahkamlashi, chuqurlashtirish, kengaytirish va to‘ldirishda xizmat qiladi. Darslik yoki o‘quv qo‘llanmalar, tarqatma materiallar bo‘yicha fanlar boblar va mavzularni o‘rganish, konspekt qilish.Bunda mavzuning asosiy mazmunini ifodalash va ochib berishga xizmat qiladigan tayanch iboralar, mavzuni tizimli bayon qilishga xizmat qiladigan savollarga e’tibor qaratish, asosiy adabiyotlar va axborot manbalarini ko‘rsatish lozim. Topshiriqni bajarish jarayonida talabalar mustaqil ravishda “Biofaol moddalar texnologiyasi” faniga oid o‘quv adabiyotlaridan foydalanib ushbu mavzuni konspektlashtiradilar, tayanch iboralarning mohiyatini anglagan holda mavzuga taalluqli savollarga javob tayyorlaydilar. Mavzuni bayon etish uchun dars jarayonidagi reja asosida va uning qo‘shimcha qilgan holda konspektlashtirishlari lozim. Shuningdek, mavzuga doir, tayanch iboralar va ularga izoh beruvchi Glossariylardan tuzilishi lozim. Tayanch iboralar soni mavzuning ko‘lamidan kelib siqqan holda 15 tadan kam bo‘lmasligi lozim. Topshiriq ohirida foydalaniladigan adabiyotlar ro‘yxati va internet saytlari tartibi bo‘yicha aks ettirish lozim. Zarur hollarda (o‘zlashtirish qiyin bo‘lsa, savollar paydo bo‘lsa, adabiyotlar yetishmasa, mavzuni tizimli bayon eta olmasa va h.k.) o‘qituvchidan maslahat oladilar. 3.ISHNING REJASINI TUZISH VA BAJARILADIGAN ISHLARNI NAZORAT QILISH 3.1. Kafedraning asosiy vazifalari Kafedra tomonidan mustaqil ishni amalga oshirishda quyidagi ishlar amalga oshirish kerak: -mustaqil ish mavzularini tasdiqlash va qayta ko‘rib chiqish; - talaba mavzuni o‘rganishda unga kerakli ko‘rsatmalar va amaliy yordam berish; -talabaga ilmiy rahbarlarni tayinlash va biriktirish; -talabaning ishni tayyorlash uchun rejani tasdiqlab berish va uning vazifasini bajarishni nazorat qilish; -talaba tomonidan bajarilgan ishning sifatiga taqriz berishdan iborat bo‘lladi. 3.2. Ilmiy rahbarning vazifalari. Talabaning ilmiy rahbari ishga rahbarlik qilishda quyidagi vazifalarni bajarishi kerak: -talaba ishni bajarishi uchun vazifani tasdiqlab berish; -ishning rejasini tuzishda talabaga yordam berish va adabiyotlarni tavsiya etish; -talabaning rejasini tasdiqlashi, reja bo‘yicha muntazam ravishda ishni tekshirishi, maslahatlar va ko‘rsatmalar berishi; MUSTAQIL TA’LIM MASHGULOTLARI 549 - talaba ishini bajarishda tashkiliy va uslubiy yo‘nalishlar berib brishi. 3.3. Talabaning vazifalari. Talaba mustaqil ishni bajarish jarayonida quyidagilarni bajarishi lozim: -ishning mavzusini kafedraning talablaridan kelib chiqqan holda tanlash; -ilmiy rahbarning tuzib bergan reja asosida berilgan topshiriqlarni o‘z vaqtida bajarish; -o‘rnatilgan tartib bo‘yicha mustaqil ishning hisobini o‘z vaqtida kafedraga taqdim etish kerak . Talaba mustaqil ishni nazorat qilish kafedrada ishlab chiqilgan jadval va fanning texnologik xaritasi asosida olib boruvchi professor – o‘qituvchi tomonidan amalga oshiriladi. Talabaning reyting ko‘rsatkichlari, shu jumladan mustaqil ishi bo‘yicha fakultetning an’anviy guruh reyting oynasida yoki maxsus elektron tarmog‘ida yoritib boriladi. Talaba mustaqil ishning nazorat qilish turlari va uni baholash mezonlari ishlab chiqiladi va fakultet ilmiy kengashida tasdiqlanadi. «Farmatsevtik injiniring”fani bo‘yicha mustaqil ishlarni baholash mezonlari talabalarga o‘quv yili boshlanishi oldidan uslubiy materiallar bilan birgalikda tarqatiladi. Talaba mustaqil natijalari amaldagi “Oliy ta’lim muassasalarida talabalar bilimini nazorat qilish va baholashning reyting tizimi to‘g‘risidagi Nizom” asosida amalga oshiriladi. «Farmatsevtik injiniring”fani bo‘yicha mustaqil ish mavzulari va baholash me’zoni kafedraning yig‘ilishi qaroriga binoan amalga oshiriladi. “Farmatsevtik injiniring” fani yuzasidan mustaqil ishlari bo‘yicha o‘zlashtirish muntazam ravishda talabalar guruhlarida, kafedra yig‘ilishlari va fakultet ilmiy Kengashlarida muhokama etib boriladi. Talabaning mustaqil ish materiallari kafedra arxivida ro‘yxatga olinadi va o‘quv yili mobaynida saqlanadi. « Farmatsevtik injiniring» fani bo‘yicha talabaning mustaqil ta’limi shu fanni o‘rganish jarayonining tarkibiy qismi bo‘lib, uslubiy va axborot resurslari bilan to‘la ta’minlangan. Talabalar auditoriya mashg‘ulotlarida professoro‘qituvchilarning ma’ruzasini tinglaydilar, misol va masalalar echadilar. Auditoriyadan tashqarida talaba darslarga tayyorlanadi, adabiyotlarni konspekt qiladi, uy vazifa sifatida berilgan misol va masalalarni echadi. Bundan tashqari ayrim mavzularni kengroq o‘rganish maqsadida qo‘shimcha adabiyotlarni o‘qib referatlar tayyorlaydi hamda mavzu bo‘yicha testlar echadi. Mustaqil ta’lim natijalari reyting tizimi asosida baholanadi. Uyga vazifalarni bajarish, qo‘shimcha darslik va adabiyotlardan yangi bilimlarni mustaqil o‘rganish, kerakli ma’lumotlarni izlash va ularni topish yo‘llarini aniqlash, internet tarmoqlaridan foydalanib ma’lumotlar to‘plash va ilmiy izlanishlar olib borish, ilmiy to‘garak doirasida yoki mustaqil ravishda ilmiy manbalardan foydalanib ilmiy maqola va ma’ruzalar tayyorlash kabilar talabalarning darsda olgan bilimlarini chuqurlashtiradi, ularning mustaqil fikrlash va ijodiy qobiliyatini rivojlantiradi. Shuning uchun ham mustaqil ta’limsiz o‘quv faoliyati samarali bo‘lishi mumkin emas. Uy vazifalarini tekshirish va baholash amaliy mashg‘ulot olib boruvchi o‘qituvchi tomonidan, MUSTAQIL TA’LIM MASHGULOTLARI 550 konspektlarni va mavzuni o‘zlashtirish darajasini tekshirish va baholash esa ma’ruza darslarini olib boruvchi o‘qituvchi tomonidan har darsda amalga oshiriladi. «Farmatsevtik injiniring» fanidan mustaqil ish 136 soatni o‘z ichiga oladi va quyidagi 14 ta katta mavzu ko‘rinishida shakllantirilgan. 5. «FARMATSEVTIK INJINIRING» FANIDAN MUSTAQIL ISH MAVZULARI 1. Farmatsevtika texnologiyasida jarayonlarni zamonaviylashtirish 2. Farmatsevtika texnologiyasida suyuqliklarning turli vaziyat va rejimlarda xarakatini tavsiflash 3. Farmatsevtik sanoatda filtrlash apparatlari. 4. Farmatsevtik sanoatda nasoslarning maxsus turlari. 5. Cho‘ktirish apparatlarining amaliyotda qo‘llanilishi. 6. Zamonaviy aralashtirish apparatlari. 7. Issiqlik almashinish moslamalarining maxsus turlari. 8. Qobiqli bug‘latish qurilmalari. 9. Absorbsiya usullarini farmatsevtika sanoatidaqo‘llanilishi 10. Zamonaviy ekstraktorlar, ularning tuzilishi va sanoatda qo‘llanilishi 11. Zamonaviy rektifikatsiya kolonnalarining farmatsevtik sanoatda qo‘llanilishi 12. Oddiy xaydashni farmatsevtik sanoatda qo‘llanilishi 13. Maxsus quritgichlarning farmatsevtik sanoatda qo‘llanilishi 14. Farmatsevtik sanoatda qo‘llaniladigan kristallizatorlar.