Mustaqilligi kuni 1991-yil 31-avgust kuni Oʻzbekiston
Download 296.29 Kb. Pdf ko'rish
|
Oʻzbekiston Mustaqilligi kuni - Vikipediya
|
Oʻzbekiston Mustaqilligi kuni 1991-yil 31-avgust kuni Oʻzbekiston Respublikasining Mustaqilligi eʼlon qilindi. Inson uchun ozodlikdan qadrli neʼmat yoʻq.1991-yil 1-sentabr halqimizning maʼnaviy hayotida beqiyos oʻrin egallagan har yili eng ulugʻ, eng aziz bayram sifatida katta shodu xurramlik bilan nishonlanadigan qutlugʻ ayyomga aylandi.1- Prezidentimiz Islom Karimov “Mustaqil oʻzbek davlati-xalqimizning tarixiy yutugʻidir. Xalqi yuz yillar mobaynida ozodlikni orzu qilgan Oʻzbekiston chinakam mustaqillikni qoʻlga kiritib, gullab yashnadi va farovonlikka erishishi taraqqiy etgan demokratik davlatlar qatori xalqaro hamjamiyatda munosib oʻrinni egallash – biz koʻzlayotgan oliy maqsaddir” deydi. Yurtboshimizni tashabbusi bilan tilimiz, dinimiz, milliy gʻururimiz, Navroʻz, Ramazon hayiti, Qurbon hayiti, kabi milliy bayramlarimiz qayta tiklandi. Yurtdoshlarimiz haj va umra safarlariga erkin borib keladigan boʻldi. Davlat ramzlari qabul qilindi. Ilgari nomi ham, asarlari ham bizdan sir tutilgan buyuk ajdodlarimiz yana oʻzimizga qaytdi. Toshkentdagi Temuriylar tarixi davlat muzeyi, Hazrati Imom, Samarqanddagi Imom Buxoriy, Urganchdagi Jaloliddin Manguberdi, Termizdagi Alpomish yodgorlik majmualari kabi koʻplab maskanlar mustaqillik sharofati bilan barpo etildi, qaytadan obod qilindi. Mustaqillikka erishgach milliyligimiz, ma’naviyatimiz, qadriyatlarimiz, madaniyatimiz qayta tiklandi. Oʻtgan 25 yil ichida Oʻzbekiston tanib boʻlmas darajada oʻzgardi. Prezidentimiz Islom Karimov “Biz bundan buyon eskicha yasholmaymiz va bunday yashashga zamonning oʻzi yoʻl qoʻymaydi” deb ta’kidlaydi. Yurtimizda kun sayin bunyodkorlik ishlari jadallashmoqda: diyorimizda qad koʻtargan muhtasham binolar, dilni yayratadigan istirohat bogʻlari, koʻzni quvnatadigan koʻpriklar bunyod etilmoqda. 1991-yil 31-avgustda Oʻzbekiston Respublikasi mustaqilligi eʼlon qilindi. Toshkentdagi Mustaqillik va ezgulik monumenti Mustaqillik deklaratsiyasi 1991-yil 31-avgustda Toshkent shahrida boʻlib oʻtgan Oʻzbekiston SSSR Oliy Kengashining navbatdan tashqari sessiyasida „Oʻzbekiston Respublikasining davlat mustaqilligini eʼlon qilish toʻgʻrisida“gi qaror va „Oʻzbekiston Respublikasi davlat mustaqilligining asoslari“ toʻgʻrisida qonun qabul qilindi [1] . Qaror bilan Oʻzbekiston SSSR nomi ham Oʻzbekiston Respublikasi deb oʻzgartirildi [2] .. 1991-yilning 31-avgustidayoq 1-sentabr Oʻzbekistonning Mustaqillik kuni deb belgilab qoʻyildi. Bundan tashqari, 5- sentabrda Prezident I.A.Karimovning Bayramni tashkil etish farmoni bilan Oʻzbekiston poytaxtining avvallari Vladimir Lenin nomi bilan atalgan markaziy maydoni Mustaqillik maydoniga oʻzgartirildi [2] . 1992-yil 3-iyulda „Oʻzbekiston Respublikasida bayramlar toʻgʻrisida“gi 669-XII-sonli davlat qonuni qabul qilindi, unda bayram nishonlanadigan kunlar, jumladan, Mustaqillik kuni ham belgilandi. Qonun asosida oʻsha paytda amalda boʻlgan Mehnat kodeksiga oʻzgartirishlar kiritildi [3] . 1992 1992-yilda birinchi marta Mustaqillik bayrami nishonlandi. Ushbu voqea munosabati bilan 5 kun davom etgan va respublikamizning barcha viloyatlaridan vakillarni jamlagan Oʻzbekiston mehnatkashlarining birinchi sport musobaqasi boʻlib oʻtdi [4] . 1992-yil 31-avgustda Toshkent „Nodira Begim“ kinoteatrida yangi davlatning birinchi yili, unda sodir boʻlgan oʻzgarishlar haqida hikoya qiluvchi „Istiqlol“ („Mustaqillik“, rejissyor — Davron Salimov) filmi Bayram tarixi namoyish etildi. Mazkur filmdan soʻng respublika boʻylab oʻzbek zaminining tarixi va zamonaviyligi, uning atoqli yozuvchi va faylasuflari haqida boshqa filmlar namoyish etildi [5] . 1993 1993-yil 31-avgustdan boshlab Toshkentda turli davlatlarning mustaqil Oʻzbekistonga yuborilgan ilk elchilarining portretlari koʻrgazmasi boʻlib oʻtdi [6] . Sentyabr oyida Toshkentda Oʻzbekistonda birinchi boʻlib oʻsha davrda fondida ingliz tilidagi 30 ming kitob (20 ming kitob va 10 ming jurnal) boʻlgan „Mustaqillik“ xalqaro kutubxonasi ochildi [7] . 1994 1994-yil 30-avgustda Mustaqilligimizning 3-yilligiga bagʻishlab nominal qiymati 10 soʻm boʻlgan ikki turdagi esdalik tangalari muomalaga chiqarildi [8] . 1994-yilda Oʻzbekiston Mustaqillik kubogi uchun futbol turniri paydo boʻldi. Musobaqa Toshkentning „Paxtakor“ markaziy stadionida boʻlib oʻtadi, uning gʻolibi „Kristal toʻp“ bilan taqdirlanadi. Musobaqa 1994-yilda bir qator Gollandiya kompaniyalari tomonidan homiylik qilingan. Oʻyinlar 3-sentyabr kuni boshlandi. Ular, jumladan, NBC kanalida Yevropa va AQShga televidiniyalariga uzatildi [9] . 1995 1995-yil 30-avgustda Prezident Islom Karimovning „Oʻzbekiston Respublikasi mustaqilligining toʻrt yilligi munosabati bilan mukofotlash toʻgʻrisida“gi farmoni eʼlon qilinib, unga koʻra bir qator Oʻzbekiston fuqarolari Oʻzbekiston qahramoni unvoni bilan taqdirlandi [10] . 1995-yil 1-sentabrda Mustaqillik maydonida boʻlib oʻtgan tantanalar chogʻida Islom Karimov bayram ishtirokchilari va butun Oʻzbekiston xalqiga bayramona nutq soʻzladi [11] . 1996 1996-yil avgust oyida „Oʻzbekiston Markasi“ nashriyot markazi Oʻzbekiston Aloqa vazirligi bilan hamkorlikda bayramga bagʻishlangan „Mustaqillik“ pochta blokini chiqardi. Markada Oʻzbekiston gerbi va bayrogʻi tasviri hamda unga „1-sentabr — Oʻzbekiston Respublikasi Mustaqilligi kuni“ yozuvi tushirilgan [12] . 1-sentabrdan boshlab Oʻzbekiston Markaziy banki mustaqilligimizning 5 yilligiga bagʻishlab, bu safar 50 soʻm va 100 soʻm nominaldagi esdalik tangalarni (har ikki nominal ham ikki xil tanga koʻrinishida) muomalaga chiqardi [13][14] . 26-avgust kuni davlatimiz rahbarining mustaqilligimizning besh yilligi munosabati bilan farmonlari bilan, birinchidan, fan, madaniyat, xalq taʼlimi va jamiyat faoliyatining boshqa sohalari xodimlari, ikkinchidan, bir qator davlat xizmatchilari, ishlab chiqarish va boshqa soha xodimlari taqdirlandi. xizmat koʻrsatish sohasi, uchinchidan, huquqni muhofaza qilish organlari va Oʻzbekiston Mudofaa vazirligining qator xodimlari [15] . 31-avgust kuni Mustaqillik maydonidagi anʼanaviy bayram tantanalarida Oʻzbekiston, MDH davlatlari va uzoq xorijdagi barcha sub’ektlar vakillari, Toshkentda akkreditatsiyadan oʻtgan diplomatlar ishtirok etdi. Islom Karimov maydondan yigʻilganlar va butun Oʻzbekiston xalqiga yana bayramona nutq soʻzladi [13] . 1997 Mustaqilligimizning olti yilligiga bagʻishlab 1997-yil 26-avgustda fan, madaniyat, sanʼat, taʼlim va ommaviy axborot vositalari xodimlaridan bir guruhini mukofotlash toʻgʻrisidagi Prezident farmoni, 27-avgustda Bir qator davlat xodimlarini (sanoat tarmoqlari, ijtimoiy soha xodimlari hamda qator huquq-tartibot idoralari, mudofaa va favqulodda vaziyatlar vazirliklari xodimlarini) mukofotlash toʻgʻrisidagi farmonlari eʼlon qilindi [16] . 30-avgust kuni AQSH Prezidenti Bil Klinton I.A.Karimovni Oʻzbekiston Mustaqilligi kuni bilan tabrikladi [17] . 3-4- sentabr kunlari matbuotda Kofi Annan (BMT Bosh kotibi), MDH davlatlari, Gʻarbiy va Sharqiy Yevropa, Osiyo davlatlari, Braziliyaning koʻplab rahbarlarining Prezident va oʻzbek xalqiga tabrigi eʼlon qilindi. Poytaxtimizning markaziy maydonida Mustaqillik bayramini nishonlash anʼanasi davom etib, undan Prezidentimiz ishtirokchilar va butun xalq oldidagi tabrik nutqi soʻzladi [18] . Unda yana Oʻzbekistonning har bir viloyati vakillari va Toshkent shahrida joylashgan diplomatik vakillar ishtirok etdi [19] . Namangan viloyatida „Mustaqillik taqdirimizda“ mavzuli haftaliklari tashkil etilib, unda olimlar, huquqshunoslar, iqtisodchilar, jamoat arboblari, tadbirkorlar mahalla ahli bilan uchrashdi [20] . 2013 2013-yilda Alisher Navoiy nomidagi Oʻzbekiston Milliy bogʻida Oʻzbekiston Mustaqilligining 22-yilligi keng nishonlanib, unda Oliy Majlis Senati aʼzolari va Qonunchilik palatasi deputatlari, hukumat aʼzolari, Oʻzbekiston Qahramonlari, fan va fan xodimlari ishtirok etdi. madaniyat, adabiyot va sanʼat, ishlab chiqarish yetakchilari, tadbirkorlar, Oʻzbekistondagi akkreditatsiyadan oʻtgan elchixonalar va xalqaro tashkilotlar rahbarlari ishtirok etdi. Maydonda Davlat madhiyasi ijrosi bilan boshlangan konsert namoyish etildi, soʻng harbiy orkestr sadolari ostida Qurolli Kuchlarimiz vakillari chiqishdi. Soʻngra kuy-qoʻshiqlar, raqslar ijro etildi. 2015 2015-yilda mamlakatimizning 24- mustaqilligi bayrami munosabati bilan 1- sentabr soat 23 dan 18:00 gacha Toshkent shahridagi 11 maskanda „Tengsizim, chamanzorim, yagonam — Oʻzbekistonim!“ shiori ostida turli bayram dasturlari, tomoshalar boʻlib oʻtdi. Oʻsha kunda: 1. „Haqiqiy farzanding, asl oʻzbekman“ teatrlashtirilgan kompozitsiyasi. 2. „Elim soglom bolasi, Vatanim gul, lolasi“ bolalar vokal va raqs ansambllarining chiqishlari. 3. Sportchilarning „Farzandlari soglom yurt- qudratli boʻlur!“ koʻrgazmali chiqishlari. 4. „Istiqlol solnomasi“ teatrlashtirilgan kompozitsiyasi. boʻlib oʻtdi. Bayram bilan „Oʻzbekteatr“ ijodiy uyushmasi vakillari, xalqqa xizmat koʻrsatgan aktyorlar, „Oʻzbeknavo“ estrada birlashmasi sanʼatkorlari, „Nihol“ mukofoti, „Yagonasan“, „Muqaddas Vatan!“ koʻrik-tanlovi sovrindorlari, yozuvchi va shoirlar, chempionlar, sport ustalari tabriklaydilar. Mustaqillik kuni tadbirlari quyidagi yirik hudularda oʻtkazildi: Alisher Navoiy nomidagi Oʻzbekiston Milliy bogʻi; Gʻafur Gʻulom bogʻi; Mirzo Ulug'bek bogʻi; Bobur bogʻi; Furqat bogʻi; „Lokomotiv“ bogʻi; „Quyoshcha nuri“ istirohat bogʻi [21] . 2016 Mustaqillik bayramini nishonlash tadbirlari Oʻzbekistonning birinchi Prezidenti Islom Karimovning ogʻir xastaligi tufayli kechiktirildi [22] . Baʼzi manbalar uning 2016-yil 30-avgustda vafot etgani haqida xabar berishdi [23] . 2018 2018-yilda respublikaning SSSR tarkibidan ajralib chiqqaniga 27 yil toʻldi, bayram 1-sentyabrda nishonlandi. Dam olish kunlari bayram oldidan ish kunlariga koʻchirilishi munosabati bilan Qurbon hayiti munosabati bilan oʻzbek xalqi uch kunlik uzluksiz dam olishdi. Mustaqillik bayramida dam olish muddati besh kun etib belgilandi. 31-avgust — qoʻshimcha ishlanmaydigan kun; 1-sentabr — dam olish kuni; 2-sentyabr — taqvim boʻyicha dam olish kuni; 3-sentyabr — 8-sentyabr, shanbadan kechiktirilgan dam olish kuni; 4-sentyabr — 15-sentabr, shanbadan kechiktirilgan dam olish kuni. Mustaqillik maydoni Oʻzbekiston mustaqilligi boʻyicha referendum (1991) 1. Zakon Respubliki Uzbekistan OB OSNOVAX GOSUDARSTVYeNNOY NYeZAVISIMOSTI RYeSPUBLIKI UZBYeKISTAN (http://www.lex.uz/Pages/ GetAct.aspx?lact_id=127879) 2. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 3. Yana qarang Manbalar 3. Zakon Respubliki Uzbekistan „O prazdnichnix dnyax v Respublike Uzbekistan“ (Vedomosti Verxovnogo Soveta Respubliki Uzbekistan, 1992 g., № 9, st. 368) (http://lex.uz/pages/getpag e.aspx?lact_id=102240&query=%D0%B7% D0%B0%D0%BA%D0%BE%D0%BD%20%D 0%BE%D1%82%203%20%D0%B8%D1%8 E%D0%BB%D1%8F%201992) . 4. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 53. 5. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 48—49. . Тюриков, Шагулямов 1997, s. 95—96. 7. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 101. . Тюриков, Шагулямов 1997, s. 150. 9. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 159—160. 10. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 211—212. 11. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 212—213. 12. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 333. 13. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 334. 14. Тюриков, Шагулямов 1998, s. 3. 15. Тюриков, Шагулямов 1997, s. 330—331. 1 . Тюриков, Шагулямов 1998, s. 150—151. 17. Тюриков, Шагулямов 1998, s. 153. 1 . Тюриков, Шагулямов 1998, s. 162—165. 19. Тюриков, Шагулямов 1998, s. 153—154. 20. Тюриков, Шагулямов 1998, s. 159. 21. „Стали известны подробности сценария празднования Дня независимости в Ташкенте“ (http://podr obno.uz/cat/obchestvo/scenari-narodnie- pradnovaniya34657/) . podrobno.uz. Qaraldi: 20-noyabr 2021-yil. 22. V Den nezavisimosti Uzbekistana vmesto prezidenta grajdan pozdravit premer: Srednyaya Aziya: Bivshiy SSSR: Lenta.ru (https://lenta.ru/news/2016/08/30/mirziy oyev/) 23. Srochno: Prezident Uzbekistana Islam Abduganievich Karimov skonchalsya na 79 godu jizni ot krovoizliyaniya v mozg, sluchivshegosya dva dnya nazad (http://w ww.fergananews.com/news/25235) Tyurikov V., Shagulyamov R. . Mustaqil O'zbekiston Respublikasi: unutilmas voqealar va sanalar (1991—1996), 10000 экз, Toshkent: O'zbekston, Lua xatosi: bad argument #2 to Adabiyotlar 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'.. ISBN 5-640-02133-0. * Tyurikov V., Shagulyamov R. . Mustaqil O'zbekiston Respublikasi: unutilmas voqealar va sanalar Nashr-2, 10000 экз, Toshkent: O'zbekston, Lua xatosi: bad argument #2 to 'formatDate': invalid timestamp 'Yanvar'.. ISBN 5-640-02328-7. "https://uz.wikipedia.org/w/index .php? title=O ʻzbekiston_Mustaqilligi_ku ni&oldid=3591041" dan olindi Bu sahifa oxirgi marta 23-Fevral 2023, 20:03 da tahrir qilingan. • Matndan CC BY-SA 3.0 litsenziyasi boʻyicha foydalanish mumkin (agar aksi koʻrsatilmagan boʻlsa). Download 296.29 Kb. Do'stlaringiz bilan baham: 
|